당신은 주제를 찾고 있습니까 “jak napisać prace licencjacką poradnik – Jak zacząć pisać pracę dyplomową? Poradnik dla spalonych w progach“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.charoenmotorcycles.com 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.charoenmotorcycles.com/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Akademia Belfra 이(가) 작성한 기사에는 조회수 102,080회 및 좋아요 1,908개 개의 좋아요가 있습니다.
jak napisać prace licencjacką poradnik 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Jak zacząć pisać pracę dyplomową? Poradnik dla spalonych w progach – jak napisać prace licencjacką poradnik 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Jak zacząć pisać? W jaki sposób przełamać obawę przed napisaniem pierwszego akapitu? Jak poradzić sobie z rozterkami, które blokują Cię przed napisaniem pierwszych słów tekstu? Dowiesz się, jeśli zobaczysz ten materiał!
Dzięki za obejrzenie filmu! Mam dla Ciebie jeszcze coś, co Cię zainteresuje. Przejdź do artykułu!
https://studia.pl/nie-umiem-zaczac-pisac-prace-dyplomowa-nie-wiem-jak-sie-zabrac-do-pracy-ratunku/
jak napisać prace licencjacką poradnik 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Praca licencjacka – jak napisać? 17 prostych kroków
Pisanie pracy dyplomowej, poradnik a do z. Poniższy wpis to jakby nić Ariadny, która przeprowadzi Cię przez labirynt pisania pracy licencjackiej …
Source: magisterna5.pl
Date Published: 6/10/2021
View: 8246
Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
Oddaję w Wasze ręce poradnik, który mam nadzieję bę- dzie pomocną lekturą podczas pisania pracy licencjackiej lub magisterskiej.
Source: www.wsbinoz.edu.pl
Date Published: 2/13/2022
View: 4477
Jerzy Depo Poradnik licencjata : jak napisać pracę licencjacką?
Jak napisać pracę licencjacką? I. Wprowadzenie. Praca licencjacka, o której jest niniejszy Poradnik, wieńczy trzyletni okres studiów I stopnia w Naszej …
Source: bazhum.muzhp.pl
Date Published: 4/3/2022
View: 8370
Jak szybko i sprawnie napisać pracę licencjacką lub …
Zła wiadomość: Praca licencjacka czy magisterska nie napisze się sama. Bardzo zła wiadomość: Czeka Cię dużo pracy. Nie pocieszyłem Cię za bardzo, co? Nie martw …
Source: www.marzeniawcele.pl
Date Published: 10/21/2021
View: 6914
poradnik / przewodnik po pisaniu pracy dyplomowej
Poradnik – skąd czerpać i jak napisać pracę licencjacką lub magisterską by obrona … Oferujemy prace magisterskie, prace licencjackie, prace dyplomowe i …
Source: www.pracedyplomowe.edu.pl
Date Published: 12/6/2021
View: 7145
Nie umiem zacząć pisać pracę dyplomową, nie wiem jak się …
Zaczynasz pisać; Co dalej gdy już napisałeś część pracy dyplomowej? … Nie będę Ci podpowiadał rozwiązań, bo mój poradnik miał dotyczyć …
Source: studia.pl
Date Published: 6/4/2022
View: 68
Jak pisać pracę licencjacką lub magisterską. Poradnik dla …
Jak pisać pracę licencjacką lub magisterską. Poradnik dla studentów ; Wydawca: Oficyna Wydawnicza AFM ; ISBN: 978-83-7571-089-2 ; Tematy: Edukacja ; Słowa kluczowe …
Source: repozytorium.ka.edu.pl
Date Published: 8/5/2022
View: 7727
Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? – DocPlayer.pl
4 WOJCIECH WELSKOP Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? PORADNIK DLA STUDENTÓW Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu Łódź, …
Source: docplayer.pl
Date Published: 3/15/2022
View: 81
주제와 관련된 이미지 jak napisać prace licencjacką poradnik
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Jak zacząć pisać pracę dyplomową? Poradnik dla spalonych w progach. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 jak napisać prace licencjacką poradnik
- Author: Akademia Belfra
- Views: 조회수 102,080회
- Likes: 좋아요 1,908개
- Date Published: 2017. 2. 23.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=PkaUvDUSP5E
Jak zacząć pisać pracę licencjacką?
Struktura pracy licencjackiej
Każda praca zaczyna się od wstępu/ wprowadzenia do tematu. Choć wiele osób bagatelizuje tę część, pamiętaj, że dzięki krótkiemu, ale konkretnemu wstępowi możesz zrobić dobre pierwsze wrażenie na recenzencie. Wstęp nie powinien być tzw. “laniem wody” – ma precyzyjnie określać cel pracy.
Ile czasu potrzeba na napisanie pracy licencjackiej?
Na napisanie pracy magisterskiej średnio potrzeba trzech, czterech tygodni, na napisanie pracy licencjackiej dwóch, trzech. Gdy klient złoży zlecenie z odpowiednim wyprzedzeniem, to może mieć pewność, że w tym czasie będzie miał gotową pracę.
Czy trudno jest napisać pracę licencjacką?
Napisanie pracy licencjackiej nie jest takie straszne jak je wszyscy malują. Najważniejsze jest to, by zacząć 🙂 Jak zaczniesz i stworzysz konspekt pracy, to reszta, to już bułka z masłem.
Jak powinna wyglądać praca licencjacka wzór?
1.4.
Praca licencjacka i magisterska powinna składać się z na- stępujących elementów: 1) strony tytułowej, 2) spisu treści, 3) wstępu, 4) rozdziałów głównych i podrozdziałów, 5) zakończenia, 6) bibliografii, 7) spisu tabel, wykresów itp., 8) załączników.
Co jeśli nie oddam pracy licencjackiej w terminie?
Student, który nie złożył pracy dyplomowej w ustalonym przez dziekana terminie, zostaje skreślony z listy studentów.
Czy da się napisać pracę licencjacką w miesiąc?
Podsumowując! Nie odkładaj pisania pracy dyplomowej na ostatnią chwilę. Praca licencjacka czy też praca magisterska mogą powstać w naprawdę szybkim czasie (nawet w miesiąc, a znamy także przypadki napisania pracy licencjackiej w jeden tydzień).
Co grozi za zlecenie napisania pracy licencjackiej?
115 prawa autorskiego stanowi, że: “kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3”.
Ile kosztuje praca licencjacka 2022?
Prace licencjackie o większej objętości są wyraźnie droższe. Można przyjąć, że dobra cena pracy licencjackiej objętości przykładowo 30-40 stron to koszt rzędu od 1100 zł do 1400 zł bez uwzględnienia badań. Koszt pracy licencjackiej na 60 stron to już wydatek rzędu 1700-2200 zł, bez badań.
Czy da się napisać pracę licencjacką w tydzień?
Można napisać dobrą pracę w tydzień, ale oznacza to zdecydowanie więcej wysiłku, niż robienie tego systematycznie. Każdy promotor doceni nadsyłanie jednym rozdziale przez cały rok czy semestr – dzięki temu ma mniej roboty na sam koniec. Warto skorzystać z takiej możliwości.
Ile stron dziennie można napisać?
średnio 1,5-2 strony dziennie.
O co chodzi w pisaniu pracy licencjackiej?
Praca licencjacka to nic innego, jak znacznie poważniejsza i szerzej ujęta rozprawka, jakiej pisać uczono nas w gimnazjum. Sztuka polega na tym, żeby postawić hipotezę, udowodnić ją za pomocą właściwych argumentów i wyciągnąć wnioski z naszego wywodu.
Jak pisać żeby nie było plagiatu?
Jak się ustrzec przed plagiatem? Przede wszystkim nie można przepisywać fragmentów z książek, Internetu lub cudzych prac nie opatrując ich cytatem i bez podania źródła w postaci przypisu. Trzeba wtedy jedynie dokładnie zapoznać się z zasadami cytowania i przytaczania aktów prawnych.
Ile stron ma mieć pierwszy rozdział pracy licencjackiej?
Ile stron powinien mieć wstęp? Od 1,5 do 3 stron.
Jak zacząć pisać pierwszy rozdział pracy licencjackiej?
Wstęp do pracy powinien zawierać wprowadzenie do tematyki obejmującej temat pracy dyplomowej. Można opisać punkt wyjścia, okoliczności powstania problemu, niewystarczalność istniejących rozwiązań. W drugiej części wstępu należy przedstawić cel pracy oraz zakres pracy.
Czy każdy rozdział od nowej strony?
Każdy rozdział należy rozpoczynać od nowej strony – nie dotyczy to podrozdziałów, które należy umieszczać z podwójnym odstępem po zakończeniu tekstu. Strona poprzedzająca nowy rozdział powinna być, jeżeli to możliwe, zapełniona tekstem do minimum 2/3 strony.
Jak zacząć pisać pierwszy rozdział pracy licencjackiej?
Wstęp do pracy powinien zawierać wprowadzenie do tematyki obejmującej temat pracy dyplomowej. Można opisać punkt wyjścia, okoliczności powstania problemu, niewystarczalność istniejących rozwiązań. W drugiej części wstępu należy przedstawić cel pracy oraz zakres pracy.
Kiedy zaczyna się pisać pracę licencjacką?
praca licencjacka – pisana na koniec studiów I stopnia licencjackich bądź w połowie dwustopniowych studiów magisterskich. Pozytywna recenzja pracy oraz zdanie egzaminu licencjackiego (dyplomowego) upoważnia do posługiwania się tytułem licencjata.
Jak pisać pracę licencjacką aby nie popełnić plagiatu?
Jak się ustrzec przed plagiatem? Przede wszystkim nie można przepisywać fragmentów z książek, Internetu lub cudzych prac nie opatrując ich cytatem i bez podania źródła w postaci przypisu. Trzeba wtedy jedynie dokładnie zapoznać się z zasadami cytowania i przytaczania aktów prawnych.
Czy da się napisać pracę licencjacką w tydzień?
Można napisać dobrą pracę w tydzień, ale oznacza to zdecydowanie więcej wysiłku, niż robienie tego systematycznie. Każdy promotor doceni nadsyłanie jednym rozdziale przez cały rok czy semestr – dzięki temu ma mniej roboty na sam koniec. Warto skorzystać z takiej możliwości.
Praca licencjacka – jak napisać? 17 prostych kroków
Ostatnia aktualizacja 5 grudnia 2021
Praca licencjacka to prawdziwe wyzwanie. Poniżej poznasz 17 kroków, dzięki którym unikniesz czasochłonnych błędów. Dostaniesz sprawdzony schemat przygotowań i pisania poszczególnych części.
Nie mam czasu czytać! Potrzebuję szybkiej pomocy z pisaniem pracy dyplomowej!
Kliknij i zobacz, co mogę Ci zaoferować
–> Prace dyplomowe. Profesjonalna pomoc.
Wzór Pracy Licencjackiej Do Pobrania ⬇⬇
–>Pobierz Przykładową Pracę Licencjacką
Wzór pracy licencjackiej. Zobacz, jak powinna wyglądać Twoja praca.
–>Pobierz Planner Pisania Pracy [PLANNER W PDF]
Wydrukuj i powieś w widocznym miejscu. Teraz będziesz wiedział, co po kolei robić.
–> Pobierz Mapę Myśli: „15 Kroków Do Napisania Pracy” [MAPA MYŚLI]
Mapa + poradniki + materiały przydatne przy pisaniu. Wszystko w jednym, stale aktualizowanym pliku.
–> Kliknij i pobierz darmowe materiały <– Wzory prac licencjackich – 14 kierunków 1. Administracja (ZOBACZ➡) 2. Bezpieczeństwo wewnętrzne (ZOBACZ➡) 3. Ekonomia, finanse, rachunkowość (ZOBACZ➡) 4. Logistyka i transport (ZOBACZ➡) 5. Marketing (ZOBACZ➡) 6. Pedagogika (ZOBACZ➡) 7. Pedagogika. Edukacja przedszkolna (ZOBACZ➡) 8. Pedagogika. Edukacja wczesnoszkolna (ZOBACZ➡) 9. Pielęgniarstwo (ZOBACZ➡) 10. Psychologia (ZOBACZ➡) 11. Ratownictwo medyczne (ZOBACZ➡) 12. Resocjalizacja (ZOBACZ➡) 13. Turystyka (ZOBACZ➡) 14. Zarządzanie (ZOBACZ➡) Czytaj całą ofertę>>
Pisanie pracy dyplomowej, poradnik a do z
Poniższy wpis to jakby nić Ariadny, która przeprowadzi Cię przez labirynt pisania pracy licencjackiej.
Ten artykuł to koleżanka lub kolega, który oprowadzi Cię po najciekawszych zaułkach swojego miasta przez weekend. Pokaże Ci miejsca bezpieczne, jak również takie, w które sam nigdy byś się nie zapuścił, nawet jeżeli miałbyś przegrać zakład z nielubianym kolegą.
Poniższy materiał to konkret, który pozwoli Ci szybko i bezproblemowo przejść z punktu A do punktu B.
W punkcie A jesteś zielony niczym drzewa w drugiej połowie maja. W punkcie B stoisz pewny i dumny z siebie niczym Sławomir pobierający gażę za Sylwestra 2016 😎
No dobra, trochę popłynąłem. Korzystaj z tego poradnika bez ograniczeń! Dzięki niemu nauczysz się pisać pracę licencjacką/magisterską. Tylko tyle i aż tyle.
Dlaczego powstał ten artykuł?
Przez ponad 6 lat działalności bloga, nazbierało się wiele materiałów.
Często jednak słyszę opinie typu:
Trafiłem na bloga, dopiero gdy wykryto plagiat mojej pracy licencjackiej . Szkoda, że nie wiedziałem o nim wcześniej.
. Szkoda, że nie wiedziałem o nim wcześniej. Promotor wcale nie pomagał mi w pisaniu pracy. Niestety trafiłem na bloga, dopiero jak przygotowywałem się do obrony.
Gdybym wiedział wcześniej o blogu, nie popełniłbym setek błędów, nie stracił nerwów i czasu.
Uświadomiłem sobie, że studenci często trafiają na Magistra na 5, jak już mają nóż na gardle.
Dlatego postanowiłem w jednym artykule uporządkować wpisy i dać Ci konkretny schemat pisania pracy dyplomowej. Takie kompendium od A do Z, na temat pisania pracy licencjackiej/magisterskiej.
Takiego czegoś bardzo mi brakowało, gdy pisałem własną pracę. Podobnie jak i Ty zostałem puszczony „na żywioł”, o jakiejś większej pomocy nie było mowy. A o takim planie krok po kroku mogłem co najwyżej pomarzyć niczym Polacy o mistrzostwie świata w piłce nożnej.
Dlatego Ty – korzystaj. Będę Ci bardzo wdzięczny, jeżeli udostępnisz ten materiał swoim znajomym, którzy piszą pracę licencjacką lub magisterską.
Praca licencjacka a praca magisterska!
Wszystkie omówione wskazówki możesz zastosować także podczas pisania pracy magisterskiej. –>Masz jakiś problem z pracą dyplomową? Wypełnij ten formularz>>
Piszesz pracę licencjacką? Od tego wpisu zacznij lekturę bloga
W idealnym świecie jesteś studentem, który dopiero stoi przed wyzwaniem napisania pracy licencjackiej. Za miesiąc masz wybrać promotora, potem temat itd. Wyluzuj się. W tym przypadku mogę Cię poprowadzić za rączkę, punkt po punkcie.
Jeżeli jesteś w innej sytuacji: czasu masz coraz mniej, a pisanie pracy licencjackiej niczym Fredy Kruger wdziera się do Twoich snów – to też się nie martw. Większość błędów da się poprawić. Nie ma sytuacji bez wyjścia (no chyba że pobiłeś promotora na ulicy lub nieśmiało zasugerowałeś mu, że nie ma racji 🙄).
Niezależnie od tego, na którym etapie jesteś, zapraszam Cię na wyprawę do krainy prac licencjackich i magisterskich. Magister na 5 będzie Twoim przewodnikiem.
Praca licencjacka – 17 kroków do napisania
1. Wybierz promotora swojej pracy dyplomowej
Promotora można porównać do pracownika biura podróży, u którego kupisz swoją wycieczkę. Jeżeli biuro będzie profesjonalne i prowadzone przez ludzi z pasją, to nawet o wycieczce do Świętej Lipki będziesz opowiadał z takim zaangażowaniem, jakbyś zdobył wszystkie ośmiotysięczniki w tydzień. W klapkach Kubota i bluzie 4F.
Jeżeli biuro będzie prowadzone przez Janusza biznesu, to nawet podróż do Rio De Janeiro (gdzie mają taki sam pomnik jak w Świebodzinie) nie wywoła Twojej ekscytacji. Co więcej, z takiej wycieczki możesz nawet nie wrócić, gdy Twój przewodnik zechce oprowadzić Cię po favelach.
Zanim wybierzesz promotora, zrób dobry wywiad i 10 razy dobrze się zastanów. Jeżeli wybierzesz źle, to możesz nawet nigdy nie napisać swojej pracy. I pamiętaj – w tej sytuacji nie chroni Cię Turystyczny Fundusz Gwarancyjny 😊
W starciu z promotorem jesteś na końcu łańcucha pokarmowego, a Twoja praca licencjacka może zostać odrzucona z błahego powodu.
Tutaj dowiesz się wszystkiego na temat wyboru promotora:
–> Jak dobrze wybrać promotora pracy dyplomowej i nie żałować?
1.1. Zmiana promotora
Jeżeli po wpłaceniu zaliczki widzisz, że z Twoim biurem podróży jest coś nie tak, zazwyczaj możesz podziękować za współpracę i bez konsekwencji zrezygnować z wycieczki. Ze zmianą promotora może nie być tak łatwo…
Jeśli jednak czujesz, że jedyna chemia między Tobą a promotorem przypomina skład hot doga kupionego w Żabce, to nie czekaj ani chwili dłużej. Nie wmawiaj sobie, że „jakoś to będzie”.
Musisz wiedzieć, że każdy dzień czekania z decyzją o zmianie promotora oddala Cię od obrony.
–>Jak zmienić promotora pracy dyplomowej?
2. Wykorzystaj seminarium dyplomowe
Seminarium dyplomowe można porównać do omawiania planu i wszystkich szczegółów Twojej przyszłej wyprawy z biurem podróży. Zanim wydasz kilka tysięcy złotych na wycieczkę, raczej przeczytasz program podróży, zobaczysz zdjęcia hotelu, zastanowisz się nad transportem i setkami dodatkowych spraw.
Seminarium również potraktuj bardzo poważnie. Chociaż o promotorach mówi się zazwyczaj źle, to pamiętaj, że to także ludzie.
Jeżeli Ty podejdziesz solidnie do tematu pisania pracy licencjackiej (albo będziesz sprawiał takie wrażenie), to szybko zauważysz, że promotor może Ci bardzo pomóc.
–>Jak dobrze wykorzystać seminarium dyplomowe i zdobyć sympatię promotora?
3. Wybierz temat pracy
Temat pracy to miejsce Twojej wycieczki. Tam pojedziesz lub polecisz i spędzisz kilkanaście dni. Zapewne nie chciałbyś odpoczywać w Haiti lub Afganistanie (no chyba że chcesz być jak Dawid Fazowski 😊). Więc dlaczego chcesz wybrać temat, przy którym wymiękłby nawet szef wszystkich masochistów?
Wybierz temat przyjemny i przystępny niczym Wyspy Kanaryjskie lub Dominikana. Nigdy nie wybieraj zawiłego i trudnego niczym życie w Moskwie 😊
–>Jak dobrze wybrać temat pracy licencjackiej lub magisterskiej?
Pobierz 150 przykładowych tematów>> Masz mało czasu? Nie czekaj! Skorzystaj ze sprawdzonych rozwiązań! Dlaczego warto? Przeczytaj całą ofertę» 1. 150 tematów z administracji (POBIERAM ) 2. 150 tematów z bezpieczeństwa wewnętrznego (POBIERAM ) 3. 150 tematów z ekonomii (POBIERAM ) 4. 150 tematów z logistyki i transportu (POBIERAM ) 5. 150 tematów z marketingu (POBIERAM ) 6. 150 tematów z pedagogiki (POBIERAM ) 7. 150 tematów z pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej (POBIERAM ) 8. 150 tematów z pielęgniarstwa (POBIERAM ) 9. 150 tematów z psychologii (POBIERAM ) 10. 150 tematów z ratownictwa medycznego (POBIERAM ) 11. 150 tematów z resocjalizacji (POBIERAM ) 12. 150 tematów z turystyki (POBIERAM ) 13. 150 tematów z zarządzania (POBIERAM ) 14. 150 tematów z kosmetologii (POBIERAM ) 15. 150 tematów z dietetyki (POBIERAM ) 16. 150 tematów z fizjoterapii (POBIERAM ) 17. 150 tematów z finansów i rachunkowości (POBIERAM )
4. Przygotuj bibliografię
Wyobraź sobie, że miła Pani z biura podróży wręcza Ci całą walizkę folderów, artykułów, książek i stron internetowych. Później prosi Cię o wybranie kilkunastu miejsc / atrakcji turystycznych, które chcesz odwiedzić.
Na początku możesz czuć zagubienie wśród mnogości materiałów, ale w miarę czytania naprawdę zaczynasz doceniać to genialne podejście.
Zdobywasz wiele informacji o miejscu podróży, uświadamiasz sobie, co chcesz zobaczyć, a co odpuścić. Zaczynasz rozumieć, dlaczego podróż z 12-miesięcznym bąbelkiem do stolicy Indii nie jest najlepszym pomysłem… Stajesz się po prostu „świadomym podróżnikiem”.
Bibliografia Twojej pracy to właśnie te wszystkie foldery i katalogi. Musisz poświęcić na nią kilka ładnych godzin i przejrzeć wiele materiałów. Dopiero wtedy możesz powiedzieć, że wiesz co nieco na dany temat i Twoja praca licencjacka zostanie napisana.
Ja mogę niczym Pani z biura podróży podstawić Ci pod nos już wyselekcjonowane materiały do danego tematu.
–>Jak przygotować bibliografię do pracy dyplomowej bez chodzenia po bibliotekach?
5. Przygotuj plan pracy licencjackiej
Wyobraź sobie sytuację raczej niemożliwą. Przychodzisz do biura podróży i mówisz, że chcesz jechać tu i tu, a następnie przedstawiasz swój plan wycieczki rozpisany na konkretne dni. Doradca klienta ogląda wnikliwy plan, podpowiada, co jest możliwe, a co nie. Następnie przedstawia Ci potencjalne zmiany i pokazuje lepsze rozwiązania.
W biurze podróży nikt nie oczekuje, że to Ty przedstawisz plan wycieczki. Natomiast podczas pisania pracy przygotowanie planu to jeden z najważniejszych jej etapów.
Zawsze pisz go na podstawie dostępnej literatury i nigdy nie zaczynaj pisania pracy bez akceptacji planu przez promotora.
–>Jak napisać dobry plan pracy licencjackiej i magisterskiej?
–>Jak przygotować plan pracy licencjackiej? Poradnik krok po kroku
6. Przygotuj konspekt
Konspekt to taki wzbogacony plan Twojej podróży. To kartka, na której wpisujesz to, co chcesz koniecznie zobaczyć, co chcesz zjeść, czego doświadczyć, co kupić itp. Przygotowujesz go, aby niczego nie przegapić i po prostu wszystko „ogarniać”.
Konspekt pracy dyplomowej to z kolei mapa. Pokazuje Ci drogę pomiędzy kolejnymi etapami pisania, a także nie pozwala zapomnieć o niczym ważnym.
–>Jak napisać konspekt pracy licencjackiej i magisterskiej?
7. Złap odpowiednią motywację
Motywacja i odpowiednie nastawienie są bardzo ważne podczas podróży. Wyobraź sobie, że jutro lecisz kilka tysięcy kilometrów na wymarzone wakacje, na które pracowałeś ciężko niczym bóbr nad tamą na Amazonce.
Natomiast Twój partner / Twoja partnerka stwarza setki problemów typu: czy jej chomik nie będzie samotny? …co się stanie, jeżeli przegapi promocje w Lidlu i nie kupi superzestawu sportowej odzieży za 24,99 zł? …co, jeżeli słońce będzie za jasne, a woda w oceanie za słona?
Czy będziesz zmotywowany do podróży życia? A może poczujesz się jak bohater kolejnego odcinka „Pamiętników z wakacji”?
Motywacja jest także bardzo ważna, szczególnie podczas pisania najbardziej monotonnej części – teoretycznej. Musisz złapać odpowiednie nastawienie, które pozwoli Ci wytrwać i napisać te rozdziały do końca.
Warto, abyś poznał także kilka skutecznych sposobów pisania.
–>Jak się zmotywować do pisania?
–>Metoda pomodoro – rewolucja w pisaniu prac dyplomowych
8. Napisz rozdziały teoretyczne
Rozdziały teoretyczne to takie must have (prawie) każdej pracy dyplomowej. To miejsca, które obowiązkowo musisz zobaczyć, będąc w danym mieście. Chociaż Cię to kompletnie nie interesuje, to przewodnik będzie się tak upierał, aby Ci to pokazać, jakby od tego zależało jego życie. Oczywiście da również przynajmniej półgodzinny nudny wywód.
Czy chcesz, czy nie chcesz – musisz napisać teorię. I musisz wyjątkowo uważać, ponieważ w czasach Jednolitego Systemu Antyplagiatowego część teoretyczna to taka ukryta, tykająca bomba.
Po napisaniu promotor ją zaakceptuje, powie, że niby wszystko w porządku, a potem zdziwisz się, niczym Polak w sklepie monopolowym na Litwie w niedzielę po 15:00.
JSA pokaże bowiem, że masz jednak kilkadziesiąt procent plagiatu.
–>Jak napisać rozdział w 1 dzień?
9. Przygotuj ankietę
Ankietę można porównać do rozmów z tubylcami podczas podróży. Jeżeli byłeś trochę dalej w świecie niż na biwaku w podstawówce, to wiesz, że zwiedzając nowe miejsca, najwięcej dowiesz się od miejscowych.
Dotyczy to zarówno gastronomi, jak i atrakcji turystycznych – takich poza oficjalnym szlakiem. Zawsze warto rozmawiać z tubylcami, ponieważ ich historie nierzadko zawstydziłyby niejednego przewodnika.
Ankieta w Twojej pracy dyplomowej to taka część służąca do kontaktu z lokalnym otoczeniem. Zadajesz pytania, za pomocą których badasz dane zjawisko od strony praktycznej.
Pamiętaj, aby zadawać dobre pytania. Od tego bowiem zależy jakość części badawczej.
–>Jak przygotować ankietę?
10. Przygotuj metodologię
Metodologia to taki plan podróżowania dla bardziej zaawansowanych. To plan podróży w miejsca nie do końca bezpieczne i komfortowe, ale jednocześnie takie, które przyniosą Ci najbardziej ekscytujące wspomnienia.
Z doświadczenia wiem, że w metodologii jest popełnianych wiele błędów. Co więcej, niektórzy są bardzo zdziwieni, że muszą ją przygotować.
Ty, czytając poniższe artykuły odpowiednio wcześniej, masz dużą przewagę nad studentami, którzy za pisanie metodologii wezmą się wtedy, gdy promotor poinformuje ich o takiej konieczności.
–>Jak przygotować metodologię?
–>Literatura do metodologii badań
11. Przeprowadź badania / Przygotuj rozdział badawczy
Badania w pracy dyplomowej to wybranie się w nieznane obszary wyspy. To spędzenie nocy w afrykańskiej wiosce razem z tubylcami (tylko bez podtekstów 😜).
To poranny spacer po Varanasi nad brzegami Gangesu (tylko tam się nie kąp!). To takie doświadczenie, którego się nie zapomina.
Takie właśnie powinny być badania w Twojej pracy licencjackiej. To podmuch świeżości w nawet najbardziej zmurszałym temacie.
To właśnie rozdział badawczy powinien przekonać promotora i komisję, że jesteś ekspertem w danej dziedzinie. W idealnym świecie to on powinien w dużej mierze decydować o ocenie Twojej pracy.
–>Jak przygotować rozdział badawczy?
12. Napisz wstęp pracy licencjackiej
Wstęp można porównać do pilota (opiekuna) Twojej wycieczki. Po wymianie pierwszych słów wiesz, czy jest to osoba komunikatywna i otwarta, z którą podróż będzie przyjemnością; czy może będzie to mruk, który marzył o zawodzie hydraulika, a pilotem wycieczek został przez przypadek.
Twój promotor już po przeczytaniu kilku zdań Twojego wstępu będzie wiedział, czy kwalifikujesz się na lepszą ocenę, czy chcesz wykonać tylko plan minimum.
–>Jak napisać wstęp do pracy dyplomowej?
13. Napisz zakończenie pracy licencjackiej
Zakończenie to impreza pożegnalna ostatniego dnia podróży. Znasz już mniej więcej wszystkich, zasiadacie do wspólnego stołu i zaczynacie ucztę.
Prawdopodobnie albo będziesz chciał jak najszybciej opuścić towarzystwo, albo będziesz się bawił do białego rana, a imprezę pożegnalną zapamiętasz na długo jak gruzińskie toasty.
Zakończenie pracy jest właśnie odpowiednikiem takiej imprezy pożegnalnej. Musi być jak najlepsze i zostawiać wspomnienia na długo. Szczególnie że promotor na pewno je przeczyta.
–>Jak napisać zakończenie pracy dyplomowej?
14. Napisz streszczenie
Streszczenie to jakby dłuższy mail, w którym zdajesz relację z odbytej już podróży swojemu przyjacielowi. Warto, abyś w tych kilku zdaniach przedstawił wiele konkretów i pozwolił odbiorcy ocenić, czy warto udać się Twoimi śladami.
–>Praca licencjacka jak napisać streszczenie?(wkrótce)
15. Złóż pracę w całość / zrób formatowanie
Po powrocie z egzotycznych podróży wiele osób zleca drukowanie zdjęć, opisuje je i spina w piękne albumy. Stają się świetną pamiątką, bardzo często pokazywaną podczas różnych spotkań.
Formatowanie pracy dyplomowej to też takie poskładanie wszystkich Twoich spisanych myśli w całość. Może z jednym wyjątkiem. Jak nie zrobisz albumu ze zdjęciami, to nie poniesiesz za to żadnych konsekwencji.
Jeżeli nie zrobisz dobrego formatowania, to ocena pracy zostanie zdecydowanie obniżona. I nic nie pomoże nawet najlepsza treść.
–>Praca licencjacka formatowanie. 17 najważniejszych elementów
16. Popraw plagiat
Długo myślałem, z czym porównać plagiat w kontekście wycieczkowym. W końcu wymyśliłem.
Poprawę plagiatu można porównać do sytuacji, w której wyjechałeś na wakacje, ale wszystkie obiecane atrakcje okazały się naprawdę poniżej wszelkiej krytyki. Np. zamiast jazdy na wielbłądzie po pustyni było zwiedzanie plastikowej oazy, połączone z możliwością zakupu piasku w promocyjnych cenach. Zamiast 5-gwiazdkowego hotelu był nocleg w lepiance razem z 15 tubylcami.
Jednak o dziwo, w odpowiedzi na Twoje niezadowolenie biuro zwróciło Ci wszystkie pieniądze. Możesz od nowa napisać swoje wspomnienia.
Podobna sytuacja może Cię spotkać, jeżeli JSA wykryje plagiat w Twojej pracy. Jakąś jej część będziesz musiał poprawić lub napisać od nowa.
–>Jednolity System Antyplagiatowy. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania
–>Kurs: Poprawa plagiatu w JSA
17. Przygotuj się do obrony
Na pewno znasz ten temat. Cokolwiek byś nie przeżył, nie osiągnął, gdziekolwiek byś nie był – zawsze znajdzie się ktoś, kto to skrytykuje i będzie chciał zachwiać poczuciem Twojej wartości.
Ty, opowiadając o podróży swojego życia, na pewno usłyszysz inwektywy, że było tam za zimno / za gorąco, za tanio / za drogo, hotel za drogi / za tani itp. Dobrze, jeżeli potrafisz takie teorie obalić kilkoma zdaniami.
Na obronie być może także usłyszysz jakieś zarzuty lub podchwytliwe pytania. Chociaż to najłatwiejsza część procesu dyplomowania – nie warto tego ignorować. Dobrze, abyś wiedział, na co masz się przygotować, i wypadł wręcz celująco.
–>Obrona pracy dyplomowej – kompletny poradnik
Masz jakiś problem z pracą dyplomową? Napisz do mnie. Odpowiem błyskawicznie i podpowiem Ci, co zrobić. –>Wypełnij formularz 👉 Zajmie Ci to 2 minuty. Możesz go wysłać także z telefonu.
👉 Twoje dane to świętość. Wszystko zostaje między nami.
👉 Wysłanie wiadomości do niczego Cię nie zobowiązuje.
👉 Odpowiem w maks. 24 h. Mailowo. Jeżeli chcesz, mogę zadzwonić.
Podsumowanie
To tyle. Moim zdaniem warto podróżować i doświadczać tego świata. Im więcej przeżyjesz, to z tym większego dystansu spojrzysz na swoje problemy i poglądy polityczne wujka Janusza, wygłaszane przy wigilijnym stole.
Praca licencjacka to też podróż. Nie mogę Ci zagwarantować, że będzie ona ekscytująca niczym tydzień w Bangkoku.
Jednak, jeżeli zastosujesz się do zaleceń z powyższych punktów, jestem pewien, że uda Ci się ją przebyć w miarę szybko i w miarę bezproblemowo.
A jak już napiszesz i obronisz swoją pracę, czas na zamknięcie tego etapu życia i udanie się w prawdziwą podróż! W końcu naprawdę na to zasłużyłeś.
Wielka prośba
Uważasz powyższy wpis za przydatny? Pomogłem Ci? Pomóż mi dotrzeć do innych osób, którym ta wiedza także może pomóc. Jak to zrobić?
1. Kliknij poniżej polub i udostępnij na FB 👍📣
2. Podeślij znajomemu link mailem lub na Messengerze 📧
3. Będzie mi bardzo miło, jak zostawisz komentarz poniżej ⬇⬇
Nie zapomnij o prezencie!
Pisanie pracy licencjackiej krok po kroku
Pisanie pracy licencjackiej to dla wielu osób wyzwanie. Tym bardziej dla tych, którzy postanowili napisać pracę badawczą. Aby napisać ją sprawnie i uniknąć niekończących się poprawek promotora, postaraj się skorzystać z poniższych wskazówek.
Pisanie pracy licencjackiej – jak zacząć?
Zostawianie pisania pracy na ostatnią chwilę może skończyć się dużym stresem. Dlatego dużo wcześniej skonsultuj z promotorem plan i zacznij zbierać bibliografię. Pamiętaj, że książki i artykuły do pracy powinny być w miarę nowe, najlepiej, jeśli zostały opublikowane nie dawniej niż 5 lat temu. Wówczas będziesz miała w pracy zawarte najświeższe dane i informacje. Choć poszczególne uczelnie mają swoje wymagania co do liczby pozycji w bibliografii, im będzie ich więcej, tym lepiej – to sygnał dla recenzenta, że dobrze zgłębiłaś temat.
Jeżeli postanowiłaś napisać pracę badawczą, opartą na ankietach, też zacznij je zbierać trochę wcześniej, bo możesz natrafić na problem z zebraniem odpowiedniej liczby respondentów. Być może też niektóre ankiety będziesz musiała odrzucić.
Bardzo dokładnie zapoznaj się też ze szczegółami dotyczącymi wymogów formalnych, stawianych pracy licencjackiej przez uczelnię. Odpowiednia czcionka, marginesy, estetyka wykonania to kwestie, na które recenzenci bardzo zwracają uwagę.
Struktura pracy licencjackiej
Każda praca zaczyna się od wstępu/ wprowadzenia do tematu. Choć wiele osób bagatelizuje tę część, pamiętaj, że dzięki krótkiemu, ale konkretnemu wstępowi możesz zrobić dobre pierwsze wrażenie na recenzencie. Wstęp nie powinien być tzw. “laniem wody” – ma precyzyjnie określać cel pracy. Powinien być też uzasadnieniem, dlaczego postanowiłaś napisać pracę właśnie na dany temat.
Treść pracy podziel na rozdziały i podrozdziały, wówczas będzie się wygodniej ją czytać. Aby praca zyskała na przejrzystości, możesz urozmaicić ją tabelkami i wykresami. Podczas pisania części teoretycznej na bieżąco uzupełniaj przypisy – nigdy nie zostawiaj tego na koniec, bo w ten sposób łatwo się pogubić. Jeśli masz problem z utrzymaniem porządku w bibliografii, skorzystaj z programu, który ci w tym pomoże – dobrymi programami do zarządzania bibliografią są np. Zotero, Mendeley, Endnote, RefWorks.
W pracy badawczej bardzo ważną częścią jest dyskusja, która dla niektórych może okazać się trudna do napisania. W dyskusji należy podsumować wyniki badań i odnieść je do piśmiennictwa. Dlatego już w trakcie pisania części teoretycznej zastanów się, które badania możesz wykorzystać w dyskusji.
Pisanie pracy licencjackiej – jakich błędów nie popełniać?
Czasami, chcąc iść na skróty, studenci popełniają podstawowe błędy. Tego lepiej się wystrzegaj:
– kupowanie licencjatu – twoja praca licencjacka powinna być samodzielna, poza tym kupując gotowy licencjat musisz liczyć się z tym, że autor może być nierzetelny albo próbuje sprzedać ci plagiat,
– pisanie metodą “kopiuj-wklej” – w każdej pracy dozwolone jest ograniczone cytowanie literatury, które powinno być zaznaczone z podaniem źródła; jeśli będziesz kopiować i wklejać fragmenty artykułów do swojej pracy, wychwyci to program antyplagiatowy,
– korzystanie z portali internetowych – możesz wykorzystać witrynę internetową jako źródło tylko wtedy, gdy jest to strona oficjalnej organizacji, np. WHO, natomiast czerpanie wiedzy z blogów czy portali jest ryzykowne, bo do każdej informacji zawartej w pracy powinnaś dodać przypis z fachowej literatury,
– zwracanie uwagi na ilość, a nie jakość – podczas pisania pracy licencjackiej nie chodzi o to, żeby była jak najdłuższa, bo możesz napisać pracę, która ma minimum wymaganych stron, ale za to uwzględnia same istotne informacje,
– opisywanie własnych przemyśleń i opinii – praca powinna być neutralna i przedstawiać aktualny stan wiedzy na dany temat,
– język potoczny – używanie w pracy potocznych sformułowań z pewnością nie będzie dobrze ocenione przez recenzenta – zachowaj więc formalny język,
– odbieganie od tematu – wszystko, co piszesz, powinno mieć uzasadnienie i odpowiadać celom pracy, dlatego postaraj się spojrzeć krytycznie na to, co udało ci się do tej pory stworzyć i zastanów się, czy każdy akapit jest zgodny z tematem.
Pisanie pracy licencjackiej to bardzo przyjemna część studiowana, dzięki której masz szansę zdobyć specjalistyczną wiedzę w danej dziedzinie. Jeśli dołożysz wszelkich starań, aby napisać ją jak najlepiej, będziesz mogła być dumna i liczyć na wysoki stopień. Powodzenia!
Zobacz także:
6 FILARÓW EFEKTYWNEJ NAUKI >>
JAK SKUTECZNIE ZARZĄDZAĆ CZASEM? >>
Autor artykułu: Ewa S
pisanie prac magisterskich i licencjackich
CENNIK
Na naszej stronie nie ma cennika, a zapewne jest on jedną z rzeczy, którą większość z Państwa interesuje najbardziej. Niestety, nie możemy podać cennika, gdyż, po pierwsze (brzmi jak banał), cena zależy od indywidualnych cech pracy, typu pracy, ilości stron, tematyki pracy, a po drugie, cena za taką samą pracę może być różna w różnych okresach, np. w lipcu, gdy jest mniej zleceń będzie niższa niż w kwietniu, gdy tych zleceń jest bardzo dużo i trzeba pracować w nadgodzinach, czy w soboty (Państwo występują w roli pracodawcy, a pracodawca za nadgodziny, za pracę w weekendy zawsze więcej płaci) – stąd umieszczenie cennika, który nie odpowiadałby aktualnym cenom prowadziłoby tylko do niepotrzebnych nieporozumień. O cenę wystarczy spytać w pierwszym mailu, czy przy pierwszej rozmowie.
FORMY ODBIORU PRACY
Pracę (poszczególne rozdziały) można odebrać osobiście w naszym biurze, można ją otrzymać mailem, albo nagraną na CD i wydrukowaną przesyłką Poczty Polskiej.
FORMY ROZLICZEŃ
Pracę piszemy i przekazujemy rozdziałami. Mamy trzy formy odbioru pracy i rozliczeń:
– klient odbiera rozdział osobiście w dni powszednie w godzinach 9.30-15.30 w naszym biurze – wtedy ratę uiszcza przy odbiorze (rat jest tyle, ile jest rozdziałów),
– klient odbiera rozdział za pomocą maila – wtedy wpłaca na nasze konto połowę raty wcześniej jako zaliczkę, druga połowę zaraz po otrzymaniu rozdziału,
– wysyłamy rozdział za pobraniem pocztą tradycyjną.
ILE CZASU POTRZEBUJEMY NA NAPISANIE PRACY
Termin ukończenia pisania jest uzależniony głównie od rodzaju i objętości pracy oraz okresu, w którym zostało złożone zlecenie. Na napisanie pracy magisterskiej średnio potrzeba trzech, czterech tygodni, na napisanie pracy licencjackiej dwóch, trzech. Gdy klient złoży zlecenie z odpowiednim wyprzedzeniem, to może mieć pewność, że w tym czasie będzie miał gotową pracę. Przez większość roku można zlecenie złożyć (i rozpocząć pisanie) z dnia na dzień, jeśli jednak klient przyjdzie do nas w kwietniu, czy maju, gdy jest tak zwany gorący okres i mnóstwo zleceń, to powinien się liczyć z tym, że zanim zaczniemy pisać jego pracę będzie musiał poczekać dwa, trzy tygodnie w kolejce.
POPRAWKI WPROWADZAMY BEZ DODATKOWYCH OPŁAT
Zawsze wprowadzamy poprawki do napisanych przez nas prac, jeśli są potrzebne. Nie odcinamy się po tygodniu, czy dwóch od swojej pracy, jak robi to duża część innych serwisów (dla zainteresowanych możemy sporządzić taką listę), ale do końca odpowiadamy za swoją pracę, nie wypieramy się jej, nie odcinamy od niej. Bezpłatne poprawki można zgłosić w ciągu trzech miesięcy (co według nas całkowicie powinno wystarczyć), ale i po tym okresie nikt nie zostaje bez naszej pomocy, tyle tylko, że wtedy trzeba się liczyć z jakąś drobną opłatą. Inne serwisy boją się tej odpowiedzialności – tak, że okres poprawy (jeśli taki w ogóle przewidują) skracają maksymalnie (np. do dwóch tygodni) – tak, żeby i tak nikt nie zdążył z tych “zagwarantowanych” poprawek skorzystać.
ANTYPLAGIAT
Nie za bardzo widzimy potrzebę sprawdzania programem antyplagiatowym własnych prac. Sami je piszemy w naszej siedzibie na miejscu. Nie ma możliwości, aby to był plagiat. W przypadku innych serwisów, gdzie prace piszą współpracownicy, których właściciel serwisu nawet na oczy nigdy nie widział, to jest taka potrzeba. U nas nie ma takiej potrzeby, ale, oczywiście klient może sobie sprawdzić pracę na stronie plagiat.pl – jakby wyszło podobieństwo więcej niż 15 %, to mu pracę bez dodatkowych kosztów poprawimy.
PRZEKAZYWANIE PRACY ROZDZIAŁAMI. CZY MOŻNA OD RAZU ODEBRAĆ CAŁĄ PRACĘ?
Przekazywanie, pisanie pracy rozdziałami jest obowiązkowe. Co by było, gdyby się klientowi nie podobała praca? Pewnie nie chciałby zapłacić, albo domagał się zwrotu pieniędzy. My byśmy się na to nie zgodzili, bo pracownik nad pracą spędził dwa, trzy tygodnie i dostanie (dostał) za nie wynagrodzenie wynikające z jego umowy o pracę. I byłaby to sytuacja dość trudna do rozwiązania, bo ani pracownikowi, ani nam ta praca do niczego potrzebna nie jest. Potrzebna jest ona jedynie klientowi a dla nas jest bezwartościowa. W sytuacji gdy piszemy pierwszy rozdział i trafia on do klienta przed tym, jak zaczniemy pisać resztę pracy, to sytuacja jest inna. Klient może zgłosić swoje uwagi, zastrzaeżenia, zalecenia, które można na bieżąco wprowadzić i resztę pracy napisać już bardziej pod klienta. To odnośnie odbierania pracy rozdziałami.
MOŻNA ZAPŁACIĆ DOPIERO PO OBEJRZENIU PRACY
Można obejrzeć pracę przed zapłatą – pod warunkiem, że klient nie jest anonimowy. Nie zaczniemy pisać pracy dla kogoś, co do którego intencji nie mamy pewności. Może robi to przez złośliwość, albo może konkurencja działa w nieczysty sposób, żeby zapełnić nam terminarz i żebyśmy nie przyjmowali nowych zleceń. Albo ktoś kto się jeszcze waha – acha, złożę zlecenie, to nic nie kosztuje, a później się najwyżej rozmyślę. To nie jest tak – każda godzina naszej pracy kosztuje konkretne pieniądze, nikt za darmo nie pracuje. Pracownicy pracują na etatach, mają na utrzymaniu rodziny, dzieci w przedszkolach, albo szkołach. Co by się nie działo wypłata dla nich musi być. Jesteśmy poważnym serwisem i wymagamy też pewnej powagi od klientów. Oczywiście, nie trzeba podawać swoich danych, można być anonimowym, tylko wtedy trzeba sie liczyć z koniecznością wpłacenia zaliczki.
Jak szybko i sprawnie napisać pracę licencjacką lub magisterską?
Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
Siedzisz przed komputerem, wpatrujesz się w białą kartkę worda i nie wiesz od czego zacząć? A może robisz wszystko poza pisaniem pracy licencjackiej? Chciałbyś wreszcie ją napisać i mieć ją z głowy? To mam dla Ciebie dwie wiadomości – złą i jeszcze gorszą.
Zła wiadomość: Praca licencjacka czy magisterska nie napisze się sama.
Bardzo zła wiadomość: Czeka Cię dużo pracy.
Nie pocieszyłem Cię za bardzo, co? Nie martw się! Mam plan, który pomoże Ci napisać pracę licencjacką szybko, sprawnie i co najważniejsze bez większych poprawek ze strony promotora. Ten plan opiera się na sztuczkach, stosowanych przez zawodowych pisarzy, które pomagają w efektywnej pracy. Dzięki nim, sam napisałem moje prace magisterskie, po 80 stron każda, w niecałe dwa tygodnie.
To jak szybko i sprawnie napisać pracę licencjacką?
#1 Zajmij się tylko jednym typem zadań
Praca licencjacka to projekt, który wymaga wielu różnych rodzajów działań do skończenia. Te działania to:
Poszukiwanie źródeł i zaznaczanie stron w książkach. Pisanie. Edytowanie. Dostosowywanie pracy do uwag promotora.
Chcesz zacząć pisać swoją pracę szybko i sprawnie? To jednym z tricków zawodowych pisarzy jest zajmowanie się tylko jedną grupą zadań. Jak piszesz, to tylko piszesz, nie edytujesz i nie szukasz źródeł. Dlaczego tak?
Przy każdej z powyższych czynności wykorzystujesz inną część mózgu. Np. pisanie i edytowanie wzajemnie się wyklucza, ponieważ przy pisaniu myślisz kreatywne i wykorzystujesz swoją prawą półkulę, a przy edytowaniu, uaktywnia się krytyczne myślenie i lewa półkula.
Ograniczenie się do jednego typu zadań sprawi, że będziesz bardziej skupiony. Nie będziesz marnował czasu na nieustanne wdrażanie się i przeskakiwanie między różnymi działaniami.
#2 Przygotuj wcześniej materiały
Istotną częścią w tym punkcie jest konspekt, w którym masz już wypisane rozdziały i podrozdziały. Idziesz z nim do biblioteki, wypożyczasz odpowiednie książki i dopasowujesz je do swoich rozdziałów.
Rozdział II Metodologia Customer Development 2.1. Czym jest Customer Development 98 – 104, Podręcznik budowy startupów.
17 – 20, Lean startup. 2.2. Czteroetapowy proces funkcjonowania startupów 23 – 27, Podręcznik budowy startupów.
Im więcej stron uda Ci się dopasować do rozdziałów, tym szybciej i sprawniej napiszesz swoją pracę. Przed rozpoczęciem pisania mojej pracy miałem dopasowane jakieś 80% rozdziałów do literatury, dlatego wystarczyło skupić się tylko na pisaniu i wyglądałem, jak kot na tym obrazku:
#3 Pracuj na kilka ekranów
Na jednym monitorze masz otwartą książkę, z której przepisujesz wiedze, na drugim otwartego Worda z pracą, a na trzecim spis treści. Nie musisz przeskakiwać ciągle na jednym ekranie pomiędzy różnymi okienkami, dlatego pisanie staje się szybkie i przyjemne. Piszesz efektywnie.
#4 Rywalizuj z innymi
Chcesz napisać pracę licencjacką szybciej? Poszukaj kogoś, kto ma trochę więcej stron niż Ty (około 5-10). Nie może mieć za dużo, ponieważ się zniechęcisz, ale też nie za mało, bo z łatwością go wyprzedzisz i stracisz motywację. Ścigając się z kimś innym, zawsze będziesz sprawdzany czy piszesz i jakie są Twoje postępy. To motywuje do działania i sprawia, że chcesz napisać jak najwięcej.
Pisząc pracę licencjacką ścigałem się z kilkoma różnymi osobami. Każdego w końcu wyprzedzałem i musiałem ich zmieniać. Mała rywalizacja mocno mnie zmotywowała do pisania 🙂
#5 Pamiętaj o jakościowych przerwach
Nie pracuj nieustannie, tylko co 40 – 60 minut wstań rozprostować kości, zrobić sobie herbatę oraz zjeść przekąski. Człowiek ma ograniczone okienko skupienia i żeby pracować wydajnie, musisz robić sobie przerwy. Dla mnie najlepszymi przekąskami są orzechy. Dostarczają one mnóstwo energii, są lekkostrawne, ich chrupanie mnie relaksuje oraz po ich zjedzeniu długo nie jestem głodny.
#6 Wycisz telefon!!!
Nic tak nie rozprasza, jak dzwoniący telefon, messenger, instagram czy inne dźwięki z smartfonowych aplikacji. Dlatego wiesz co musisz zrobić, prawda?
Wiem, że to trudne. Wiem, że to bolesne. Ale wiem też że konieczne.
Zawsze, gdy siadałem do pisania pracy, to wyciszałem swój telefon i go chowałem. Po jakimś czasie zapominałem o nim i spokojnie zajmowałem się pracą. Przez 2-3 godzinki ludzie przeżyją jakoś bez Ciebie.
Jak napisać pracę licencjacką? – Podsumowanie
Napisanie pracy licencjackiej nie jest takie straszne jak je wszyscy malują. Najważniejsze jest to, by zacząć 🙂 Jak zaczniesz i stworzysz konspekt pracy, to reszta, to już bułka z masłem. Musisz tylko znaleźć książki, dopasowane tematycznie do Twojej pracy, przypisać materiał do Twojego konspektu i później zająć się wypełnianiem białych luk.
Jeżeli wykorzystasz moje sposoby przy pisaniu, to szybko i efektywnie uda Ci się napisać pracę licencjacką. Zobaczysz, że przyjdzie pójdzie Ci znacznie łatwiej i będziesz pracował w dużo szybszym tempie.
Masz jakieś swoje sposoby na to jak napisać pracę licencjacką? Podziel się nimi ze mną w komentarzach. Myślę, że przydadzą się wszystkim studentom, którzy będą ten artykuł czytali.
Jak szybko i sprawnie napisać pracę licencjacką lub magisterską?
Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
Siedzisz przed komputerem, wpatrujesz się w białą kartkę worda i nie wiesz od czego zacząć? A może robisz wszystko poza pisaniem pracy licencjackiej? Chciałbyś wreszcie ją napisać i mieć ją z głowy? To mam dla Ciebie dwie wiadomości – złą i jeszcze gorszą.
Zła wiadomość: Praca licencjacka czy magisterska nie napisze się sama.
Bardzo zła wiadomość: Czeka Cię dużo pracy.
Nie pocieszyłem Cię za bardzo, co? Nie martw się! Mam plan, który pomoże Ci napisać pracę licencjacką szybko, sprawnie i co najważniejsze bez większych poprawek ze strony promotora. Ten plan opiera się na sztuczkach, stosowanych przez zawodowych pisarzy, które pomagają w efektywnej pracy. Dzięki nim, sam napisałem moje prace magisterskie, po 80 stron każda, w niecałe dwa tygodnie.
To jak szybko i sprawnie napisać pracę licencjacką?
#1 Zajmij się tylko jednym typem zadań
Praca licencjacka to projekt, który wymaga wielu różnych rodzajów działań do skończenia. Te działania to:
Poszukiwanie źródeł i zaznaczanie stron w książkach. Pisanie. Edytowanie. Dostosowywanie pracy do uwag promotora.
Chcesz zacząć pisać swoją pracę szybko i sprawnie? To jednym z tricków zawodowych pisarzy jest zajmowanie się tylko jedną grupą zadań. Jak piszesz, to tylko piszesz, nie edytujesz i nie szukasz źródeł. Dlaczego tak?
Przy każdej z powyższych czynności wykorzystujesz inną część mózgu. Np. pisanie i edytowanie wzajemnie się wyklucza, ponieważ przy pisaniu myślisz kreatywne i wykorzystujesz swoją prawą półkulę, a przy edytowaniu, uaktywnia się krytyczne myślenie i lewa półkula.
Ograniczenie się do jednego typu zadań sprawi, że będziesz bardziej skupiony. Nie będziesz marnował czasu na nieustanne wdrażanie się i przeskakiwanie między różnymi działaniami.
#2 Przygotuj wcześniej materiały
Istotną częścią w tym punkcie jest konspekt, w którym masz już wypisane rozdziały i podrozdziały. Idziesz z nim do biblioteki, wypożyczasz odpowiednie książki i dopasowujesz je do swoich rozdziałów.
Rozdział II Metodologia Customer Development 2.1. Czym jest Customer Development 98 – 104, Podręcznik budowy startupów.
17 – 20, Lean startup. 2.2. Czteroetapowy proces funkcjonowania startupów 23 – 27, Podręcznik budowy startupów.
Im więcej stron uda Ci się dopasować do rozdziałów, tym szybciej i sprawniej napiszesz swoją pracę. Przed rozpoczęciem pisania mojej pracy miałem dopasowane jakieś 80% rozdziałów do literatury, dlatego wystarczyło skupić się tylko na pisaniu i wyglądałem, jak kot na tym obrazku:
#3 Pracuj na kilka ekranów
Na jednym monitorze masz otwartą książkę, z której przepisujesz wiedze, na drugim otwartego Worda z pracą, a na trzecim spis treści. Nie musisz przeskakiwać ciągle na jednym ekranie pomiędzy różnymi okienkami, dlatego pisanie staje się szybkie i przyjemne. Piszesz efektywnie.
#4 Rywalizuj z innymi
Chcesz napisać pracę licencjacką szybciej? Poszukaj kogoś, kto ma trochę więcej stron niż Ty (około 5-10). Nie może mieć za dużo, ponieważ się zniechęcisz, ale też nie za mało, bo z łatwością go wyprzedzisz i stracisz motywację. Ścigając się z kimś innym, zawsze będziesz sprawdzany czy piszesz i jakie są Twoje postępy. To motywuje do działania i sprawia, że chcesz napisać jak najwięcej.
Pisząc pracę licencjacką ścigałem się z kilkoma różnymi osobami. Każdego w końcu wyprzedzałem i musiałem ich zmieniać. Mała rywalizacja mocno mnie zmotywowała do pisania 🙂
#5 Pamiętaj o jakościowych przerwach
Nie pracuj nieustannie, tylko co 40 – 60 minut wstań rozprostować kości, zrobić sobie herbatę oraz zjeść przekąski. Człowiek ma ograniczone okienko skupienia i żeby pracować wydajnie, musisz robić sobie przerwy. Dla mnie najlepszymi przekąskami są orzechy. Dostarczają one mnóstwo energii, są lekkostrawne, ich chrupanie mnie relaksuje oraz po ich zjedzeniu długo nie jestem głodny.
#6 Wycisz telefon!!!
Nic tak nie rozprasza, jak dzwoniący telefon, messenger, instagram czy inne dźwięki z smartfonowych aplikacji. Dlatego wiesz co musisz zrobić, prawda?
Wiem, że to trudne. Wiem, że to bolesne. Ale wiem też że konieczne.
Zawsze, gdy siadałem do pisania pracy, to wyciszałem swój telefon i go chowałem. Po jakimś czasie zapominałem o nim i spokojnie zajmowałem się pracą. Przez 2-3 godzinki ludzie przeżyją jakoś bez Ciebie.
Jak napisać pracę licencjacką? – Podsumowanie
Napisanie pracy licencjackiej nie jest takie straszne jak je wszyscy malują. Najważniejsze jest to, by zacząć 🙂 Jak zaczniesz i stworzysz konspekt pracy, to reszta, to już bułka z masłem. Musisz tylko znaleźć książki, dopasowane tematycznie do Twojej pracy, przypisać materiał do Twojego konspektu i później zająć się wypełnianiem białych luk.
Jeżeli wykorzystasz moje sposoby przy pisaniu, to szybko i efektywnie uda Ci się napisać pracę licencjacką. Zobaczysz, że przyjdzie pójdzie Ci znacznie łatwiej i będziesz pracował w dużo szybszym tempie.
Masz jakieś swoje sposoby na to jak napisać pracę licencjacką? Podziel się nimi ze mną w komentarzach. Myślę, że przydadzą się wszystkim studentom, którzy będą ten artykuł czytali.
gotowe wzory i przykładowe prace: magisterskie, licencjackie, inżynierskie, dyplomowe.
SŁOWO WSTĘPU
Napisanie pracy licencjackiej, magisterskiej lub innej pracy dyplomowej – stanowi, dla Studentów, końcowe wyzwanie na studiach licencjackich, magisterskich czy też inżynierskich.
Drodzy Studenci, jeśli nie radzicie sobie z pisaniem pracy dyplomowej i macie już dosyć głowienia się na jej temat, to mamy dla Was idealną formę pomocy. Serwis www.pracedyplomowe.edu.pl , dba o spokój swoich Klientów i zawsze służy Im cennymi radami i wzorami do pisania. Dewizą serwisu jest bowiem: ‘Nie zamartwiaj się, tylko działaj!’.
Dlatego też – dajemy Wam, jak ‘na tacy’, poradnik / przewodnik po pisaniu pracy dyplomowej . Stanowi on – spis cennych wskazówek dotyczących tworzenia prac magisterskich, prac licencjackich, prac inżynierskich; opracowanych przez ekspertów, którzy zajmują się profesjonalnym pisaniem prac dyplomowych.
Treść następującego poradnika – stanowi pewnego rodzaju ściągę, która ma na celu wskazanie przyszłym dyplomantom, jak należy ‘krok po kroku’ oraz etap po etapie: konstruować, budować i tworzyć całość pracy dyplomowej (pracy magisterskiej, pracy licencjackiej, itp.).
Wskazówki, zawarte w tym przewodniku, będą służyły Wam – wszelką pomocą w pisaniu pracy dyplomowej oraz będą Was prowadziły – począwszy od momentu wyboru promotora, tematu i tytułu pracy dyplomowej, poprzez zorganizowanie Waszych pisarskich działań (ustalenie harmonogramu pracy),…opracowanie konspektu pracy dyplomowej i jej układu treści, a dalej – wyznaczenie celu i zakresu pracy, pokazanie w jaki sposób pisać rozdział metodologiczny (dowiecie się, co to jest przedmiot i cel badań oraz czym są: problemy badawcze; hipotezy, zmienne i wskaźniki, metody, techniki i narzędzia badawcze, a także organizacja i przebieg badań),…przez ujawnienie i wskazanie Wam – wymogów merytorycznych i formalnych (których znajomość jest niezbędna podczas pisania pracy dyplomowej)…., aż po doprowadzenie Was do obrony i uzyskania wymarzonego tytułu naukowego.
Podsumowując, dlaczego warto przeczytać ten poradnik?
– Zmotywuje Was do działania i pokaże, że pisanie pracy dyplomowej wcale nie musi być takie trudne, żmudne i męczące..
– Dzięki niemu napiszecie swoją pracę magisterską, pracę licencjacką…- bez żadnych kłopotów i zbędnego ‘błądzenia’.
– Znajdziecie w nim gotowe rozwiązania najczęściej napotykanych – pisarskich problemów, a tym samym oszczędzicie czas!
– Odnajdziecie w nim wskazówki i rady, dzięki którym Wasze ‘dzieła’ będą napisane – zgodnie z wymogami stawianymi pracom dyplomowym.
– Sprawi, że obrona pracy dyplomowej – stanie się dla Was już tylko formalnością!
Czytaj dalej ‘Czym jest praca dyplomowa’.
Nie umiem zacząć pisać pracę dyplomową, nie wiem jak się zabrać do pracy
Wyobrażam sobie taką sytuację: konspekt pracy zaakceptowany przez promotora, wszystkie materiały przygotowane, kserokopie z biblioteki ułożone w ładnym stosiku po prawej stronie biurka, książki na półce, herbata zaparzona, edytor tekstu otwarty, a nim… tabula rasa… Co z tym zrobić, jak zacząć pisać? W jaki sposób przełamać obawę przed napisaniem pierwszego akapitu? Jak poradzić sobie z rozterkami, które blokują Cię przed napisaniem pierwszych słów tekstu?
Przeanalizuj konspekt
Nie ma powodu, by zaczynać pisać od wstępu – wprost przeciwnie – właściwie najgorsze, co możesz zrobić to zacząć pisać od wstępu. Od którego miejsca zacząć pisać? Na to pytanie jest dość prosta odpowiedź. Spójrz w konspekt i znajdź w nim podrozdział, który jest Ci najbliższy. Chodzi o fragment, który jest Ci znajomy, przeczytałeś dużo o tym zagadnieniu, albo po prostu budzi dobre skojarzenia. Od tej chwili myśl, że będziesz pracować tylko nad kilkoma stronami, związanymi z tym tematem.
Zastanów się jak ugryźć temat
Masz już przed oczyma zdecydowanie krótszą perspektywę niż kilkadziesiąt stron pracy. Koncentrujesz się na kilku stronach o jednym zagadnieniu. Przychodzi jednak mały kłopocik… otóż te kilka stron też trzeba jakoś zacząć i nie chodzi tu o głodne kawałki typu „już od zarania dziejów ludzkość borykała się z…” bo taki początek prawie zawsze jest zwiastunem intelektualnej tragedii. Już od zarania dziejów tak było! Co należy zrobić? Należy szybko przedostać się do wiedzy na dany temat. Weź z półki przygotowane wcześniej książki i odrzuć te, które nie mają indeksu, skorzystaj ze słowników. Twoim celem będzie napisanie połowy strony na temat jakiegoś pojęcia, które jest niezbędne do zrozumienia Twojego tematu.
UWAGA! Zaczynasz pisać
Uwaga, trzymaj się! Zaczynasz pisać! Wybierz kilka definicji i po prostu przepisz je do edytora tekstu. Nie zapomnij wstawić odpowiednich przypisów, na razie oczywiście w wersji nieskróconej. Kiedy masz już pół strony tych definicji, zdecyduj które zacytujesz dosłownie, a które omówisz. Po dokonaniu tej decyzji napisz pierwsze samodzielne słowa „jak podaje słownik, encyklopedia, czy co tam wybrałeś…” i omów treść jednej z definicji.
Pierwsze samodzielne słowa! Masz poczucie sukcesu? Jeszcze kilka czynności i masz pierwszą wersję dość konkretnego fragmentu pracy!
Kiedy masz już opracowany fragment tekstu, prezentujący wybraną definicję, zajmij się kolejnymi. Pamiętaj, że możesz zacytować lub po prostu je omówić. Ważne jest, aby cytatów nie było zbyt wiele i zostały należycie do tekstu wprowadzone. Możesz użyć sformułowań takich jak
W literaturze przedmiotu można spotkać także stanowisko, w myśl którego…
Popularny jest pogląd, że…
Odrębnego zdania jest autor XYZ, który podaje, że
Spośród wielu stanowisk warte zauważenia jest także…
Obrazu tego problemu dopełniają poglądy wyrażone przez ….
Można? Można!
Co dalej gdy już napisałeś część pracy dyplomowej?
Kiedy zredagowałeś już pewną część tekstu związaną z jakimś pojęciem, warto zanurzyć się w głąb problematyki poprzez wykorzystanie spisu treści książek oraz tekstów artykułów, które przygotowałeś. Tutaj sposoby pracy są dość zróżnicowane. Nie będę Ci podpowiadał rozwiązań, bo mój poradnik miał dotyczyć jedynie tego jak przełamać pierwsze lody, teraz kiedy jesteś już rozpędzony, nie trać czas i po prostu pisz!
Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
Transkrypt
1 WOJCIECH WELSKOP Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? PORADNIK DLA STUDENTÓW
2 Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
3
4 WOJCIECH WELSKOP Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? PORADNIK DLA STUDENTÓW Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu Łódź, 2014
5 4 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Recenzja dr Violetta Tanaś Opracowanie redakcyjne dr Wojciech Welskop Korekta językowa mgr Magdalena Kubiak Redakcja techniczna dr Wojciech Welskop Projekt okładki dr Wojciech Welskop ISBN Wersja elektroniczna Copyright by Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Łódź, 2014 Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, ul. Piotrkowska 278, Łódź
6 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 5 SPIS TREŚCI Wstęp… 7 CZĘŚĆ I MERYTORYKA DZIAŁAŃ Rozdział I Etapy przygotowania pracy Obszar zainteresowań Przegląd literatury przedmiotu Temat i tytuł pracy Struktura i plan pracy Strona tytułowa i spis treści Wstęp Praca główna Zakończenie Rozdział II Prowadzenie badań Zastosowanie teorii Przedmiot i cel badań Przygotowanie planu badania Problemy badawcze Hipotezy badawcze Dobór próby i zmienne Wskaźniki Metody badawcze Techniki badawcze Narzędzia badawcze Przeprowadzenie badań Analiza danych Wnioski
7 6 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? CZĘŚĆ II PRACA REDAKCYJNA Rozdział I Zasady edytorskie Układ pracy i tekstu Czcionka Akapit Ustawienia strony Prezentacje graficzne Tabele Wykresy, rysunki i inne schematy Fotografie Cytaty i cytowania Przypisy Rodzaje przypisów Wstawianie przypisów Bibliografia Spis treści Spis tabel, wykresów, załączników itp Bibliografia Spis rysunków, fotografii, tabel i wykresów.. 92
8 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 7 WSTĘP Szanowni Studenci! Oddaję w Wasze ręce poradnik, który mam nadzieję będzie pomocną lekturą podczas pisania pracy licencjackiej lub magisterskiej. Z doświadczenia wiem, że pisanie pracy dyplomowej nie jest łatwym zadaniem i wymaga, oprócz motywacji i przygotowania merytorycznego, umiejętności efektywnego redagowania tejże pracy, czyli przelewania swoich myśli na papier. Na rynku wydawniczym obecnie znajduje się kilka pozycji opisujących sposoby efektywnego pisania pracy licencjackiej czy magisterskiej. Innowacją tej wersji poradnika będzie jednak szczegółowe omówienie zarówno redagowania części merytorycznej pracy, jak i sposobów edycji tekstu. W podręczniku znajdzie się wiele przykładów w formie opisów, a także schematów przedstawiających poszczególne kroki działania. Nie bez znaczenia będzie również zwrócenie uwagi na efektywne wykorzystanie zasobów internetowych w procesie tworzenia pracy dyplomowej. Publikacja ta zostanie także wydana zarówno w wersji drukowanej, jak i elektronicznej, a tym samym zostanie umieszczona w wersji Open Access na stronie internetowej Wydawnictwa. Niniejszy poradnik składa się z dwóch części: pierwsza zawiera zagadnienia dotyczące merytoryki działań Dyplomanta, w drugiej natomiast można znaleźć wskazówki na temat redagowania przygotowanej merytorycznie pracy. W ramach merytoryki działań w rozdziale pierwszym zostaną przestawione poszczególne etapy przygotowania swojej pracy licencjackiej i magisterskiej, począwszy od określenia obszaru zainteresowań, przeglądu literatury przedmiotu, poprzez sformułowanie tematu i tytułu pracy
9 8 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? na sporządzeniu jej planu kończąc. W rozdziale pierwszym zostaną scharakteryzowane poszczególne etapy prowadzenia badań empirycznych. Część druga poradnika zostanie poświęcona charakterystyce pracy redakcyjnej. Zostaną w niej omówione zasady edytorskie pisania pracy licencjackiej i magisterskiej, między innymi dotyczące redagowania układu pracy i tekstu, umieszczania prezentacji graficznych, cytatów i cytowań, a także sporządzania przypisów, bibliografii, spisu treści oraz spisu tabel, wykresów, załączników lub innych elementów zawartych w pracy. Mam nadzieję, że publikacja ta okaże się pomocną w procesie pisania pracy dyplomowej z zakresu nauk społecznych i znajdzie się na półce lub w komputerze wielu Studentów. Owocnej pracy! Wojciech Welskop
10 CZĘŚĆ I MERYTORYKA DZIAŁAŃ
11
12 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 11 ROZDZIAŁ I ETAPY PRZYGOTOWANIA PRACY Zaczynając pisać pracę licencjacką lub magisterską, a właściwie przychodząc na pierwsze seminarium dyplomowe, zazwyczaj mamy problem z określeniem swoich zainteresowań badawczych, a tym samym z ustaleniem tematu, na który moglibyśmy napisać swoją pracę dyplomową. To nie jest jednak jedyny problem, z którym borykamy się rozpoczynając naszą przygodę z pisaniem pracy licencjackiej lub magisterskiej. Jeśli na bazie swoich doświadczeń i zainteresowań naukowych potrafimy ogólnie zarysować zakres tematyki, którą chcielibyśmy się zająć, dylemat pojawia się w momencie uszczegółowienia swojego obszaru zainteresowań oraz uporządkowania wiedzy, celem wyznaczenia kierunku naszych działań, który zagwarantuje nam podczas pisania pracy pewną spójność. W poniższym rozdziale postaram się przybliżyć Czytelnikowi wybrane elementy procesu konstruowania pracy dyplomowej, niezbędne do rozpoczęcia właściwych działań Obszar zainteresowań W jaki sposób odnaleźć i wskazać swój obszar zainteresowań? Wskazanie obszaru zainteresowań dla niektórych Studentów może być niezwykle proste i naturalne, ponieważ będzie stanowiło pokłosie dotychczasowej ciekawości badawczo-naukowej lub będzie rezultatem konkretnych działań związanych z zainteresowaniami naukowymi (uczestnic-
13 12 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? two w kole naukowym, udział w konferencjach, publikacje naukowe, doświadczenie zawodowe itp.). Dla niektórych jednak określenie obszaru, na temat którego chcieliby napisać swoją pracę licencjacką lub magisterską, będzie większym wyzwaniem. Studenci, którzy nie wiedzą lub są niezdecydowani co do wyboru obszaru tematycznego, którym chcieliby się zająć w swojej pracy badawczej, powinni przede wszystkim odpowiedzieć sobie na pytania: 1) Który przedmiot podczas studiów był dla nich najbardziej interesujący? 2) Jaki problem omawiany na danych zajęciach był dla nich ciekawy i intrygujący? 3) Czego chcieliby się dowiedzieć w obszarze danego tematu? Zakładam, że choć jeden z dotychczas zrealizowanych przedmiotów z programu studiów wzbudził jakąkolwiek ciekawość Studenta i będzie mógł on odpowiedzieć sobie na wszystkie trzy powyższe pytania. Jeśli pojawiło się kilka przedmiotów, które zainteresowały Studenta, należy oczywiście wybrać ten najbardziej interesujący. Jeśli jednak pojawiłaby się sytuacja, w której nie potrafimy wskazać żadnego przedmiotu, w obszarze którego chcielibyśmy rozpocząć nasze działania badawcze, wówczas należałoby się zastanowić, czy wybrany przez nas kierunek studiów był trafny. Po wyborze obszaru tematycznego, kolejnym krokiem naszych działań powinna być kwerenda bibliograficzna, czyli przegląd literatury przedmiotu Przegląd literatury przedmiotu W jakim celu należy przeprowadzić kwerendę bibliograficzną, czyli przegląd dostępnej literatury przedmiotu? Kwerenda literatury przedmiotu jest niezbędna, by móc
14 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 13 zweryfikować obszar swoich zainteresowań. Brak szczegółowo omówionego tematu w literaturze przedmiotu może stać się problemem w rozważaniach teoretycznych, ponieważ nie będziemy mieli do czego odnieść swoich założeń badawczych. Należy jednak pamiętać, że z kolei zbyt szeroko omówiony temat może stać się przyczyną złego doboru literatury, ponieważ nie będziemy wiedzieli na czym mamy skupić swoją uwagę, by nasza praca była konkretna i klarowna, a przede wszystkim by była zbieżna z założonym tematem. Nie ma zatem złotego środka, jeśli chodzi o wielość i dostępność pozycji naukowych na rynku. Do każdej kwerendy należy podejść racjonalnie i zwracać uwagę jedynie na interesujące nas problemy w zakresie danej tematyki. Jak zaplanować swój indywidualny przegląd literatury? Przed rozpoczęciem kwerendy bibliograficznej należy zastanowić się (Silverman, 2012: 348): Jaka dyscyplina (lub jakie dyscypliny czy subdyscypliny) wiążą się z naszym obszarem zainteresowań? W jaki sposób można uszczegółowić temat, by poszukiwanie stało się bardziej konkretne? W jaki sposób robić notatki, aby były jak najbardziej efektywne i przydatne podczas pisania pracy? Jak już odpowiemy sobie na powyższe pytania, wówczas możemy przejść do kolejnego etapu naszych działań, mianowicie do odszukania niezbędnej literatury. Pisząc o literaturze mam na myśli zarówno różnego rodzaju monografie (książki), jak i artykuły naukowe. Gdzie możemy znaleźć odpowiednią dla nas literaturę? Literaturę przedmiotu można odnaleźć między innymi w: 1) W bibliotece i czytelni – za pomocą katalogów hasłowych znajdziemy tam interesujące nas pozycje
15 14 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? i od razu skorzystamy z nich na miejscu lub wypożyczymy je (nie będę opisywał sposobu posługiwania się katalogami w bibliotece, ponieważ zakładam, że każdy Student przeszedł na pierwszym roku studiów szkolenie biblioteczne i będzie potrafił odnaleźć się w tym miejscu). 2) W Internecie – korzystając z tego źródła należy pamiętać o tym, że nie każdy tekst czy informacja zawarte w Internecie będą stanowiły dla nas źródło wiedzy. Najprostszym sposobem na zweryfikowanie tego faktu będzie odszukanie w danym tekście przypisów oraz bibliografii. Każdy tekst naukowy musi posiadać bibliografię, czyli źródła naukowe, na których zostały oparte rozważania autora czy autorów. W Internecie można również odnaleźć książki, które są dostępne w ramach Open Access, czyli bezpłatnego, otwartego dostępu dla wszystkich użytkowników. Obecnie coraz częściej publikacje wydawane są właśnie w ramach owego dostępu, celem ułatwienia korzystania ze zbiorów potencjalnemu odbiorcy. Internet może nam również posłużyć jako katalog, w którym wyszukamy interesujące nas pozycje i: a) albo będą one dostępne w wersji online i będziemy mogli z nich skorzystać; b) albo posłużą nam jako informacja o tytule i autorze, z którą będziemy mogli udać się do biblioteki lub czytelni. W jaki sposób szukać informacji na interesujący nas temat w Internecie? Oczywiście możemy wpisywać hasłowo interesujące nas określenia w jakąkolwiek wyszukiwarkę internetową, jednak nie osiągniemy w pełni zamierzonego przez nas celu. Zazwyczaj pojawią się szczątkowe informacje przypadkowych, nieznanych autorów lub notatki innych studentów
16 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 15 umieszczane w sieci, które absolutnie nie mogą stanowić źródła w naszej pracy licencjackiej czy magisterskiej! Sposobem, który może być przydatny podczas kwerendy bibliograficznej jest na przykład wyszukiwarka Scholar Google w której odnajdziemy tylko i wyłącznie książki i artykuły naukowe, które de facto właśnie nas interesują (rys. 1). Rysunek 1. Wyszukiwarka Scholar Google. Źródło: dostęp: Wpisując w Scholar Google hasło, które nas interesuje, otrzymamy listę publikacji, które ukazały się dotychczas na całym świecie lub tylko na rynku polskim (zależy która opcja nas interesuje i którą zaznaczymy). Wpisując interesujące nas hasło, np.: prostytucja, otrzymujemy pozycje, z których możemy skorzystać szukając literatury opisującej problem, którym chcemy się zająć (rys. 2).
17 16 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Rysunek 2. Wyszukiwarka Scholar Google hasło prostytucja (1). Źródło: G=&lr=, dostęp: Powyższa lista jest jedynie małym wycinkiem ilości materiałów, które możemy odnaleźć w scholar.google.pl W powyższym przypadku źródła zostały wyświetlone losowo, jednak mamy możliwość, by wybrać ograniczenie czasowe (np. gdy interesują nas tylko pozycje wydane od roku 2010) i zaznaczyć wyszukiwania zgodne z datą wydania każdej z pozycji. Wszystko zależy od naszych potrzeb. Poniżej można zauważyć, że jest to jedynie zakładka 1 z 10 (rys. 3).
18 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 17 Rysunek 3. Wyszukiwarka Scholar Google hasło prostytucja (2). Źródło: G=&lr=, dostęp: Wspominałem wcześniej, że w wyszukiwarce o której mowa, oprócz danych bibliograficznych, dzięki którym możemy wypożyczyć książkę czy artykuł w bibliotece lub zapoznać się z nim w czytelni, istnieją także zasoby dostępne w wersji online. Na rys. 2 można zauważyć (po prawej stronie czwartej pozycji od góry), skrót [PDF]. Jest to jednoznaczne z tym, że materiał o którym mowa lub opis tego materiału (nie zawsze bowiem pod owym skrótem będzie krył się materiał źródłowy, czasami może to być jedynie spis treści, recenzja danej książki lub inne materiały w jakiś sposób powiązane ze wskazaną pozycją) możemy odczytać klikając w skrót [PDF]. W opisywanym przypadku pod skrótem nie kryje się materiał źródłowy, a recenzja wskazanej książki (rys. 4), która również może być pomocna przy doborze literatury przedmiotu.
19 18 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Rysunek 4. Wyszukiwarka Scholar Google Prostytucja jako problem społeczny, moralny i zdrowotny. Źródło:file:///C:/Users/Wojtek/Downloads/24_Welskop%20(2).pdf, dostęp: Innym sposobem wyszukania interesującej nas literatury przedmiotu za pośrednictwem Internetu będzie także skorzystanie z katalogu online: a) Biblioteki Narodowej ( b) którejkolwiek biblioteki uniwersyteckiej (np. subject=en),
20 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 19 c) Wirtualnej Biblioteki Nauki ( z dostępem na terenie danej Uczelni. Interesującą nas literaturę można także znaleźć w bibliografii jakiejkolwiek książki lub artykułu naukowego na dany temat Temat i tytuł pracy Nikt nie ma wątpliwości, że określenie tematu i tytułu pracy jest niezwykle ważnym zabiegiem. Na tytuł przecież zwracamy w pierwszej kolejności swoją uwagę. Podobnie jak w przypadku pierwszego wrażenia, które wywieramy na drugiej osobie swoim zachowaniem lub wyglądem, tak samo istotne jest sformułowanie tytułu pracy, który przykuje uwagę odbiorców. Tytuł powinien być dokładnie przemyślany i przedyskutowany z promotorem. Pierwszym krokiem będzie jednak określenie tematu pracy, który powinien być: a) wąski zbyt szeroki temat sprawia, że w rezultacie gubimy główny cel naszej pracy i piszemy ogólnikowo; b) zbieżny z naszymi zainteresowaniami naukowymi; c) realny do wykonania zbyt wygórowane idee nie zawsze będą możliwe do zrealizowania. Przed wyborem tematu pracy należy odpowiedzieć sobie na pytania: 1) Czego w ogóle chcemy się dowiedzieć po napisaniu swojej pracy? 2) W jaki sposób chcemy się tego dowiedzieć? 3) Czy osiągnięcie naszego celu jest realne? Czy jest możliwe do wykonania? 4) Co na dany temat napisano już w literaturze przedmiotu? Po odpowiedzi na powyższe pytania i weryfikacji obszaru
21 20 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? swoich działań należy przejść do sformułowania tytułu pracy licencjackiej lub magisterskiej. O czym należy pamiętać przy formułowaniu tytułu pracy? Tytuł powinien być: a) precyzyjny i niezbyt długi; b) zgodny z problematyką podejmowaną w pracy zbyt ogólny lub zbyt szczegółowy temat sprawi, że praca będzie sprzeczna z założoną problematyką; c) jednoznaczny należy pamiętać o tym, by nie stosować wieloznacznych słów w tytule swojej pracy, ponieważ nie każdy czytający musi wiedzieć co autor miał na myśli ; d) poprawny językowo należy pamiętać o poprawności stylistycznej i ortograficznej, która powinna być czymś naturalnym, jednak nie zawsze jest Struktura i plan pracy Praca licencjacka i magisterska powinna składać się z następujących elementów: 1) strony tytułowej, 2) spisu treści, 3) wstępu, 4) rozdziałów głównych i podrozdziałów, 5) zakończenia, 6) bibliografii, 7) spisu tabel, wykresów itp., 8) załączników Strona tytułowa i spis treści Na stronie tytułowej powinny znaleźć się: a) podstawowe informacje na temat uczelni, w której
22 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 21 piszemy pracę, b) imię i nazwisko autora pracy (ewentualnie numer albumu), c) tytuł pracy, d) kierunek, w ramach którego powstaje praca, e) informacja na temat tego, czy jest to praca licencjacka czy magisterska, f) nazwisko promotora, g) miejscowość i data. Układ wymienionych powyżej elementów omówię w kolejnej części podręcznika, dotyczącej prac redakcyjnych. Spis treści to z kolei nic innego jak plan pracy, zgodny ze strukturą przedstawioną powyżej (podrozdział 1.4), zawierający wszystkie elementy począwszy od wstępu, na załącznikach kończąc. Opracowując spis treści, czyli plan pracy, należy pamiętać, aby: a) tytuły rozdziałów i podrozdziałów były spójne z tytułem pracy, b) ilość podrozdziałów w każdym rozdziale była podobna jeśli w pierwszym rozdziale zaplanujemy pięć podrozdziałów, to w drugim nie może znaleźć się na przykład tylko jeden podrozdział, c) praca składała się z trzech lub czterech rozdziałów głównych, z czego dwa/ trzy pierwsze rozdziały będą stanowiły część teoretyczną, a ostatni rozdział będzie zawierał podstawy metodologiczne badań, analizę przeprowadzonych badań, wnioski i konkluzje oraz podsumowanie Wstęp Wstęp jest kolejnym, po stronie tytułowej i spisie treści, elementem pracy licencjackiej i magisterskiej. Ważne jest jednak, że Wstęp, podobnie jak Zakończenie, powinien
23 22 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? zostać ostatecznie zredagowany po zakończeniu pisania pracy. W jaki sposób napisać Wstęp? Co powinien zawierać? Celem Wstępu jest odpowiedź na pytanie: o czym jest praca? (Silverman, 2012: 343). Wstęp powinien składać się z kilku istotnych elementów: 1) Wprowadzenie do tematu pracy pierwszy akapit powinien zawierać kilka ogólnych zdań na temat podejmowanej przez nas problematyki. 2) Dotychczasowe wyniki badań związane z prezentowanym tematem kolejny akapit powinien stanowić zarys stanu dotychczasowych badań w zakresie podejmowanej problematyki. W tej części Wstępu powinniśmy odpowiedzieć na pytania: a) Czy prowadzono dotychczas badania na podejmowany przez nas temat? b) Gdzie prowadzono badania? W Polsce czy w innych krajach? c) Czego dowiedziono na interesujący nas temat? 3) Prezentacja podejmowanego zagadnienia badawczego w tej części Wstępu powinniśmy odpowiedzieć na pytania: a) Dlaczego wybraliśmy właśnie ten temat? b) Dlaczego ten temat nas interesuje? c) Z dorobku jakiej dyscypliny będziemy korzystać? d) Z jakiego podejścia badawczego będziemy korzystać? e) Jakiego rodzaju pytania oraz problemy badawcze sformułujemy? f) Jaki jest cel naszej pracy? (prowadzonych przez nas badań)
24 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 23 4) Struktura pracy zamknięcie Wstępu powinna stanowić charakterystyka zakresu pracy w tej części powinniśmy odpowiedzieć na pytania: a) Jak wygląda struktura pracy? (spis treści) b) Z ilu rozdziałów składa się praca? c) Czego dotyczą poszczególne rozdziały? d) Co zamyka pracę? Pisząc Wstęp należy pamiętać, że stanowi on początek naszej pracy i powinien zainteresować potencjalnych czytelników. Jeśli Wstęp będzie nieciekawy lub napisany w sposób niechlujny, może zniechęcić odbiorców do dalszej części pracy, pomimo tego, że może ona być bardzo interesująca. Zatem pomimo tego, że Wstęp należy napisać po zakończeniu całej pracy, nie jest to jednoznaczne z tym, że należy mu poświęcić mało czasu i zrobić to pobieżnie, tłumacząc się wyczerpaniem związanym z napisaniem całej pracy. Istotnym elementem jest również to, że we Wstępie, w przeciwieństwie do Zakończenia, używamy czasu przyszłego, na przykład: opiszę, scharakteryzuję, zaplanuję, wyjaśnię lub zostanie opisane, zostanie scharakteryzowane itd Praca główna Pracę główną stanowią poszczególne rozdziały i podrozdziały umieszczone pomiędzy Wstępem a Zakończeniem. Tak jak już wspominałem wcześniej, pracę licencjacką lub magisterską powinny stanowić co najmniej trzy rozdziały, nie powinno ich być natomiast więcej niż pięć. Przy założeniu, że praca będzie zawierała trzy rozdziały, dwa pierwsze powinny dotyczyć rozważań teoretycznych, trzeci natomiast powinien zawierać podstawy metodologiczne prowadzonych przez nas badań wraz z analizą tychże badań, wnioskami i konkluzjami oraz podsumowaniem.
25 24 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Każdy rozdział powinien być logicznie powiązany z kolejnym. Podobnie jak każdy podrozdział również powinien być spójny z rozdziałem głównym. Objętość każdego rozdziału, a tym samym podrozdziałów powinna być zbliżona do siebie jeśli pierwszy rozdział będzie liczył około 20 stron, wówczas drugi i trzeci również powinien liczyć podobną ilość stron. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której jeden rozdział będzie liczył 20 stron, a drugi połowę, czyli 10 stron. Początek każdego rozdziału powinno stanowić logiczne wyjaśnienie tego, co znajdzie się w całym rozdziale i poszczególnych podrozdziałach. Koniec rozdziału powinien zawierać podsumowanie rozważań podjętych w danej części pracy. Może także stanowić swoisty zwiastun tego, co znajdzie się w kolejnym rozdziale Zakończenie Zakończenie powinno przede wszystkim korespondować ze Wstępem. W pierwszym akapicie powinniśmy odnieść się do przedmiotu naszych badań, następnie odpowiedzieć na pytania: 1) Czy zrealizowaliśmy założony cel badań? 2) Czy udało nam się odpowiedzieć na wszystkie pytania badawcze? 3) Czy udało nam się potwierdzić wszystkie przyjęte hipotezy? Jeśli nie, to dlaczego? 4) Które hipotezy udało się nam potwierdzić? Dlaczego? 5) Jakie mieliśmy trudności podczas pisania pracy? 6) Jakie mieliśmy trudności podczas prowadzenia badań? 7) W jaki sposób w/w trudności wpłynęły na kształt naszej pracy oraz wyniki badań? 8) Jaki wątek można byłoby rozwinąć w przyszłości, by
26 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 25 uzyskać szerszą wiedzę na podjęty przez nas temat, czego nie udało nam się osiągnąć w prowadzonych przez nas badaniach? Pisząc Zakończenie używamy czasu przeszłego, na przykład: opisałem, scharakteryzowałem, zaplanowałem, wyjaśniłem lub zostało opisane, zostało scharakteryzowane itd. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Uszczegółów obszar swoich zainteresowań naukowych. 2. Dokonaj kwerendy bibliograficznej dostępnej literatury przedmiotu oraz dokumentów źródłowych na interesujący Cię temat. 3. Określ temat i tytuł swojej pracy licencjackiej lub magisterskiej. 4. Określ strukturę swojej pracy. 5. Sporządź plan działania w ramach swojej pracy dyplomowej. 6. Wypisz informacje, które powinny znaleźć się we wstępie Twojej pracy dyplomowej. 7. Wypisz informacje, które powinny znaleźć się w zakończeniu Twojej pracy dyplomowej.
27 26 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
28 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 27 ROZDZIAŁ II PROWADZENIE BADAŃ Każda praca empiryczna charakteryzuje się tym, że na podstawie przedstawionych wcześniej rozważań teoretycznych staramy się zweryfikować dane koncepcje za pomocą przeprowadzonych badań. Wyniki analiz służą nam do potwierdzenia lub zaprzeczenia istniejących w literaturze przedmiotu założeń. W niniejszym rozdziale przybliżę jedynie zarys prowadzenia badań w ramach pracy licencjackiej lub magisterskiej. Należy jednak pamiętać, że nie jest to podręcznik z metodologii badań społecznych czy pedagogicznych i opis poszczególnych działań jest jedynie wycinkiem całości, z którą każdy Student powinien zapoznać się przed rozpoczęciem pracy badawczej. Poza przedstawionym poniżej zarysem prowadzenia badań, każdy Dyplomant powinien jednak uzupełnić swoją wiedzę korzystając z literatury przedmiotu, bez której nie będzie w stanie skutecznie przeprowadzić badań Zastosowanie teorii Teoria to zbiór pojęć, które są używane do definiowania lub wyjaśniania pewnych zjawisk społecznych (Silverman, 2012: 136). Bez teorii trudno byłoby nam sformułować pytania badawcze wraz z hipotezami, ponieważ nie wiedzielibyśmy nad czym w ogóle moglibyśmy się zastanawiać, a tym bardziej jakie możliwości odpowiedzi przyjąć. Różne teorie mogą w różny sposób opisywać interesujące nas zjawiska społeczne. Dzięki teorii możemy (Silverman, 2012:
29 28 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 146): 1) odpowiedzieć na pytania co i jak? 2) zauważyć proces zmian w różnych podejściach do danego zjawiska czy problemu; 3) porównać jedne aspekty zjawisk społecznych z innymi; 4) zwrócić uwagę na wynikanie jednych zjawisk z innych zjawisk; 5) wybrać interesujące nas założenia, na których chcielibyśmy skupić swoją uwagę podczas pisania pracy. Po zapoznaniu się z teoriami dotyczącymi interesujących nas zjawisk i scharakteryzowaniu ich w rozdziałach teoretycznych pracy licencjackiej lub magisterskiej, możemy przejść do kolejnego etapu naszych działań – mianowicie do pracy badawczej – do sformułowania przedmiotu i celu badań. Bez wiedzy teoretycznej i jej opisu, zawartego w pierwszej części pracy dyplomowej, nie moglibyśmy rozpocząć pracy badawczej, ponieważ nie mielibyśmy podstaw merytorycznych, by móc formułować trafne pytania badawcze i hipotezy Przedmiot i cel badań Aby nasze działania w ramach pisania pracy licencjackiej lub magisterskiej były efektywne i celowe, należy określić przedmiot swoich badań oraz ich cel. Przedmiotem badań są wszelkiego rodzaju zjawiska, na temat których chcemy się czegoś dowiedzieć, np.: Przedmiotem badań w mojej pracy będzie zjawisko spożywania alkoholu wśród młodzieży gimnazjalnej. Celem badań jest natomiast lepsze poznanie interesującego nas zjawiska, np.:
30 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 29 Celem mojej pracy licencjackiej będzie ukazanie charakteru zjawiska spożywania alkoholu wśród uczniów Publicznego Gimnazjum Nr 1 we Wrocławiu Przygotowanie planu badania Badania składają się z dwóch faz (Pilch, Bauman, 1998: ): a) fazy koncepcyjnej; b) fazy badawczej. W ramach fazy koncepcyjnej należy (Pilch, Bauman, 1998: ): 1) określić temat, przedmiot i cel badań; 2) sformułować problemy badawcze; 3) sformułować hipotezy badawcze; 4) wybrać teren badań i określić dobór do próby; 5) określić zmienne i dobrać do nich wskaźniki; 6) określić metody, techniki i narzędzia badawcze; 7) przygotować narzędzia badawcze; 8) przeprowadzić badania pilotażowe. W ramach fazy badawczej należy natomiast: 1) przeprowadzić badania właściwe; 2) uporządkować materiały; 3) dokonać kodyfikacji danych; 4) zweryfikować hipotezy; 5) dokonać interpretacji wyników badań; 6) sporządzić wnioski Problemy badawcze Problem badawczy to bodziec intelektualny wywołujący reakcję w postaci badań naukowych (Nachmias, Nachmias, 2001: 220). Problemy badawcze mają postać py-
31 30 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? tań, na które powinniśmy uzyskać odpowiedzi w toku prowadzonych działań badawczych. Pytania badawcze mogą być dwojakiego rodzaju (Pilch, Bauman, 1998: ): 1) pytania rozstrzygnięcia zaczynają się partykułą czy i są na nie jedynie dwie odpowiedzi: tak lub nie, np. a) Czy chłopcy częściej spożywają alkohol niż dziewczęta? Na to pytanie możemy jednoznacznie odpowiedzieć: Chłopcy częściej spożywają alkohol niż dziewczęta albo Chłopcy rzadziej spożywają alkohol niż dziewczęta. 2) pytania dopełnienia rozpoczynają się od zwrotów jak, w jaki sposób itp., np. a) Jakie są przyczyny spożywania alkoholu przez młodzież gimnazjalną? Na tak sformułowane pytanie odpowiedź nie będzie jednoznaczna, tak jak w przypadku pytań zamkniętych (pytań rozstrzygnięcia), np. Łatwa dostępność alkoholu wpływa na rozwój alkoholizmu wśród młodzieży. Odpowiedzi na powyższe pytanie może być jednak wiele, wszystkie będą subiektywnymi stwierdzeniami. W pracy licencjackiej lub magisterskiej powinniśmy sformułować jeden problem główny oraz kilka problemów szczegółowych, uzupełniających główny problem badawczy.
32 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Hipotezy badawcze Po sformułowaniu problemów badawczych, przystępujemy do kolejnego etapu naszej pracy badawczej, mianowicie, do określenia hipotez badawczych. Hipotezy są jedynie proponowanymi odpowiedziami na postawione wcześniej pytania badawcze (główne i szczegółowe), na które uzyskamy odpowiedzi po przeprowadzeniu badań właściwych. Wszystkie hipotezy powinniśmy zweryfikować podczas pracy badawczej, czyli potwierdzić je lub zaprzeczyć. Zaproponowane we wcześniejszym podrozdziale odpowiedzi na sformułowane pytania badawcze są założonymi hipotezami. Do każdego pytania badawczego należy sformułować hipotezę badawczą, np. Pytanie badawcze: 1) Jakie są przyczyny spożywania alkoholu przez młodzież gimnazjalną? Hipoteza może brzmieć: a) Łatwa dostępność alkoholu wpływa na rozwój alkoholizmu wśród młodzieży. Należy pamiętać, że hipoteza do pytania badawczego powinna być tylko jedna. W jaki sposób ją sformułujemy, zależy od naszej wiedzy i subiektywnych odczuć (dlatego między innymi niezbędne jest wykorzystanie teorii do konkretyzowania naszych ustaleń) Dobór próby i zmienne Po sformułowaniu hipotez należy wybrać teren do badań i dokonać doboru próby, aby przejść do kolejnego etapu pracy badawczej, mianowicie do ustalenia zmiennych. Aby przeprowadzić badania empiryczne, będziemy potrze-
33 32 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? bować respondntów, wśród których owe badania zrealizujemy. Musimy zatem wybrać reprezentatywną próbę, czyli grupę osób, wycinek rzeczywistości, odzwierciedlający społeczność, w której dany problem czy zjawisko są obecne. Istotne podczas dokonywania wyboru jest to, by dana grupa reprezentowała wszystkie cechy ogólnej populacji. Przed wyborem terenu badań i określeniem doboru próby warto odpowiedzieć sobie raz jeszcze na pytania: 1) Czego chcę się dowiedzieć? W tym przypadku będziemy posługiwać się sformułowanymi wcześniej pytaniami badawczymi, bo to na nie chcemy uzyskać odpowiedzi. Zatem biorąc za wzór jedno z wcześniej sformułowanych przeze mnie pytań: Jakie są przyczyny spożywania alkoholu przez młodzież gimnazjalną? chcemy poznać przyczyny spożywania alkoholu wśród młodzieży gimnazjalnej. 2) Od kogo chcę się tego dowiedzieć? Zgodnie z wcześniej sformułowanym celem badawczym, informacje na temat przyczyn spożywania alkoholu chcielibyśmy uzyskać od młodzieży we wskazanym wcześniej Publicznym Gimnazjum Nr 1 we Wrocławiu. Jeśli w celu badawczym nie wskazalibyśmy dokładnie, które gimnazjum nas interesuje, tak czy inaczej musielibyśmy wybrać jedną, konkretną szkolę (lub kilka szkół), w której lub w których chcielibyśmy przeprowadzić badania, ponieważ nie bylibyśmy w stanie zapytać wszystkich gimnazjalistów w Polsce o przyczyny ich ewentualnego spożywania alkoholu. Po wybraniu konkretnej placówki (placówek) musimy dokonać kolejnego wyboru, tym razem naszych respondentów. W przypadku kiedy badana przez nas grupa jest nieliczna, możemy zaangażo-
34 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 33 wać wszystkie osoby. Jednak jeśli szkoła ma wielu uczniów, należy wybrać konkretną ich ilość, która będzie stanowiła dla nas próbę badawczą. Wybór może być celowy lub losowy. O czym należy pamiętać przy doborze próby? Należy pamiętać, aby: a) ilość osób była proporcjonalna wiekowo (chyba, że celem naszych badań byłoby ustalenie jakiegoś faktu wśród jednej grupy wiekowej) w przypadku wcześniej wskazanego przykładowego celu ważne będzie wybranie identycznej liczby uczniów z klas pierwszych, drugich i trzecich; b) ilość osób była proporcjonalna pod względem płci (chyba, że celem naszych badań byliby jedynie chłopcy albo dziewczęta) w naszym badaniu powinno uczestniczyć tyle samo dziewcząt co chłopców w poszczególnych grupach wiekowych. Dobór próby jest również uzależniony od przyjętych metod badawczych, na temat których więcej informacji znajdzie się w podrozdziale Prowadząc na przykład badania sondażowe i korzystając z kwestionariusza ankiety jesteśmy w stanie przebadać więcej osób, niż korzystając z metody indywidualnych przypadków, gdzie techniką będzie wywiad. Zasady proporcjonalności wiekowej i płciowej przy doborze celowym jest jednak wskazana niezależnie od stosowanych metod badawczych. 3) Czy przeprowadzenie badań będzie realne do wykonania? W omawianym przeze mnie przypadku możemy za-
35 34 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? łożyć, że przeprowadzenie badań będzie realne do wykonania istnieje możliwość, że uda nam się dotrzeć do dziewcząt i chłopców w danym gimnazjum. Powyższe pytanie jest istotne z punktu widzenia rozpoczęcia jakichkolwiek działań badawczych. Należy bowiem pamiętać, że nie zawsze przeprowadzenie badań będzie realne do wykonania. Temat może być dla nas niezwykle interesujący, jednak dotarcie do respondentów może być niemożliwe. Na przykład chcielibyśmy się dowiedzieć jakie są przyczyny podejmowania przez młodzież zachowań prostytucyjnych. Temat z pewnością jest ciekawy, tylko jakie jest prawdopodobieństwo, że dotrzemy do młodych osób, które się prostytuują? Gdzie mielibyśmy ich szukać? Jeśli nawet udałoby nam się znaleźć kilka osób, to nie mamy również pewności, że chcieliby oni z nami rozmawiać. Na to pytanie powinniśmy odpowiedzieć sobie jeszcze przed wyborem tematu pracy, o czym wspominałem w rozdziale pierwszym. 4) Czy niezbędne będzie uzyskanie zgody na przeprowadzenie badań? Na przeprowadzenie badań niezbędne będzie uzyskanie zgody dyrekcji placówki. Może się bowiem okazać, że jej nie otrzymamy i będziemy musieli zmodyfikować wybór terenu naszych badań. Nie ma bowiem możliwości, by rozpocząć badania bez wcześniejszego uzyskania zgody osoby odpowiadającej za daną placówkę. W przypadku przeprowadzenia wywiadów poza terenem szkoły, musielibyśmy uzyskać jedynie zgodę potencjalnych respondentów na uczestnictwo w badaniu. Należy jednak pamiętać, że wówczas konieczne byłoby całkowite zrewidowanie celu naszego badania.
36 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 35 Jak ustalić zmienne? Przede wszystkim należy przypomnieć, że określenie zmiennych to przełożenie pojęć na język badawczy, czyli czynniki i elementy, które można zmierzyć. Najczęściej występują dwie kategorie zmiennych: a) zmienne zależne, czyli takie, które badacz chce wyjaśnić; b) zmienne niezależne, czyli takie, za pomocą których badacz może wyjaśnić zmienne zależne. Zmienna niezależna to inaczej zmienna wyjaśniająca. Przyglądając się sformułowanej przeze mnie wcześniej hipotezie można rozpocząć pracę nad ustaleniem zmiennych zależnych i niezależnych, by móc również wyznaczyć wskaźniki niezbędne do skonstruowania narzędzi badawczych. Hipoteza brzmiała: Łatwa dostępność alkoholu wpływa na rozwój alkoholizmu wśród młodzieży. Patrząc na powyższe zdanie należałoby się zastanowić czego chcemy się dowiedzieć i dzięki czemu właśnie tego się dowiemy. Chcemy potwierdzić fakt, że łatwa dostępność alkoholu ma wpływ na to, że wśród młodych ludzi rozwija się zjawisko alkoholizmu. Teraz powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie: Co zależy od czego? Czyli co jest zmienną zależną, a co niezależną? Kontynuując można stwierdzić, że: rozwój alkoholizmu wśród młodzieży zależy od dostępności alkoholu czyli
37 36 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? zmienna zależna (jak sama nazwa wskazuje) zależy od zmiennej niezależnej. Podsumowując rozważania na temat zmiennych, moża przyjąć, że w omawianym przypadku: a) zmienną zależną jest rozwój alkoholizmu wśród młodzieży, b) zmienną niezależną jest dostępność alkoholu. Jak już wcześniej wspomniałem, prowadząc badania dążymy do wyjaśnienia zmiennych zależnych za pomocą zmiennych niezależnych, czyli w danym przypadku będziemy dążyć do wyjaśnienia rozwoju zjawiska alkoholizmu wśród młodzieży z perspektywy łatwej dostępności alkoholu. W jaki sposób to zrobić? Kolejnym etapem pracy badacza jest wyznaczenie wskaźników do zmiennych Wskaźniki Wskaźniki to pewne wartości opisowe, za pomocą których można scharakteryzować zmienne, zmierzyć je. W związku z tym, że interesuje nas wyjaśnienie przyczyn rozwoju alkoholizmu wśród młodzieży, swoją uwagę skupimy na wyróżnieniu wskaźników do zaproponowanej wcześniej zmiennej niezależnej, czyli dostępności alkoholu. Zmienna niezależna: 1) dostępność alkoholu Wskaźniki: a) możliwość kupna alkoholu przez nieletnich, b) ilość sklepów z alkoholem w pobliżu miejsca zamieszkania,
38 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 37 c) cena alkoholu. Wskaźniki posłużą nam zarówno do sformułowania pytań do kwestionariusza ankiety, do dyspozycji do wywiadu lub będziemy mogli je wykorzystać jako wyznacznik prowadzonych przez nas obserwacji sposoby wykorzystania wyróżnionych wskaźników będą zależały od przyjętych od nas metod, technik oraz narzędzi badawczych Metody badawcze Dla laika metody, techniki i narzędzia badawcze określają pewien sposób prowadzenia badań, jednak nie potrafi on wskazać różnicy pomiędzy tymi pojęciami. Student kończący studia z obszaru nauk społecznych powinien jednak widzieć różnice pomiędzy wymienionymi wcześniej terminami. Pierwszym krokiem w prowadzeniu badań będzie wybór metody badawczej, czyli pewnej koncepcji działań empirycznych. Kolejnym krokiem powinno być określenie czynności zmierzających do osiągnięcia celu badawczego, czyli wybór techniki badawczej. Po wyborze czynności, za pomocą których będzie można przeprowadzić badania, należy zastanowić się nad tym jakim narzędziem lub narzędziami tego dokonamy. Jakie wyróżniamy metody badawcze w naukach społecznych? Analizując literaturę przedmiotu, za Pilchem i Bauman możemy wyróżnić następujące metody badawcze (Pilch, Bauman, 1998: 41-53): 1) eksperyment pedagogiczny czyli badanie wycinka rzeczywistości społecznej poprzez wprowadzenie nowego czynnika i obserwowanie zachodzących pod jego wpływem zmian; 2) monografię pedagogiczną czyli opis instytu-
39 38 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? cji wychowawczych, celem którego jest szczegółowe rozpoznanie form działalności wychowawczej, struktury owej instytucji oraz efektywności prowadzonych w niej działań; 3) metodę indywidualnych przypadków czyli tzw. studium przypadku, polegające na analizie jednostkowych losów ludzkich; 4) metodę sondażu diagnostycznego czyli gromadzenie wiedzy na temat zjawisk społecznych, ich struktury, dynamiki w oparciu o dobraną grupę reprezentującą populację, w której dane zjawisko występuje. Najpopularniejszymi metodami w prowadzeniu badań są metody: sondażu diagnostycznego oraz studium przypadku, zatem przede wszystkim na tych dwóch metodach skupię swoją uwagę podczas charakteryzowania technik i narzędzi badawczych Techniki badawcze Do każdej metody należy dobrać technikę badawczą, do której niezbędne będzie wybranie narzędzia, za pomocą którego wykonamy badania. Technika badawcza jest działalnością praktyczną, czynnością poznawczą, za pomocą której będziemy mogli zweryfikować postawione wcześniej hipotezy badawcze. Najczęściej wyróżnianymi technikami badawczymi są: 1) obserwacja; 2) wywiad; 3) ankietowanie. Jakie techniki można dobrać do wspomnianych wcześniej metod badawczych? 1) Metoda sondażu diagnostycznego:
40 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 39 a) obserwacja; b) ankietowanie. 2) Metoda indywidualnych przypadków: a) obserwacja; b) wywiad Narzędzia badawcze Do każdej techniki badawczej należy dobrać narzędzie badawcze, które będzie można wykorzystać podczas pracy badawczej. Do wymienionych wcześniej trzech technik badawczych można zaproponować następujące narzędzia badawcze: 1) Obserwacja: a) arkusz obserwacyjny; b) dziennik obserwacji; c) notatki; d) opisy; e) rejestracja dźwiękowa lub fotograficzna. 2) Wywiad: a) kwestionariusz wywiadu; b) dyspozycje do wywiadu. 3) Ankietowanie: a) kwestionariusz ankiety. Jak skonstruować narzędzia badawcze? 1) Arkusz obserwacyjny i dziennik obserwacji Prowadząc obserwację należy sporządzić arkusz obserwacyjny, w którym zostaną ujęte wszystkie interesujące nas elementy. Skąd je wziąć? Do tego posłużą nam wskaźniki, które wcześniej wyznaczymy z poszczególnych zmiennych ze sformułowanych przez nas hipotez. Poniżej
41 40 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? zamieszczam przykładowy arkusz obserwacji, którego szablon może być pomocny do sporządzenia własnego narzędzia badawczego. Rysunek 5. Arkusz obserwacji. Źródło: Pilch, Bauman, 1998: 158. Dziennik obserwacji będzie bardzo podobny do arkusza obserwacyjnego, z tym że dziennik powinien być prowadzony codziennie (jak sama nazwa wskazuje). 2) Notatki, opisy, rejestracja dźwiękowa lub fotograficzna W przypadku notatek i opisów narzędziem badawczym będzie po prostu notatnik, w którym będziemy opisywać wszelkie zaobserwowane, interesujące nas zachowania i działania uczestników.
42 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 41 3) Kwestionariusz wywiadu Wywiad możemy przeprowadzić między innymi za pomocą kwestionariusza wywiadu. Układając pytania do kwestionariusza musimy pamiętać o tym, że generalnie wyróżniamy trzy rodzaje pytań (można je oczywiście podzielić jeszcze na podkategorie, ale nie jest to podręcznik z zakresu metodologii badań społecznych, więc ograniczę się jedynie do zarysowania tematu). Wyszczególniamy zatem pytania: a) zamknięte; b) otwarte; c) z kafeterią odpowiedzi. Aby sporządzić pytania do kwestionariusza, musimy wrócić do przykładowej hipotezy, która brzmiała: Łatwa dostępność alkoholu wpływa na rozwój alkoholizmu wśród młodzieży. Przypomnę tylko, że z powyższej hipotezy wyróżniłem zmienne, do których zaproponowałem wskaźniki. Zabieg ten oczywiście należy powtórzyć do wszystkich sformułowanych hipotez. Konstruując kwestionariusz wywiadu skorzystamy ze wskaźników, na podstawie których sformułujemy pytania. Jak zatem dowiedzieć się, czy dostępność alkoholu wpływa na rozwój alkoholizmu wśród młodzieży? Co kryje się pod pojęciem dostępność alkoholu i jak będziemy mogli je zweryfikować? Wyróżniłem trzy wskaźniki: a) możliwość kupna alkoholu przez nieletnich, b) ilość sklepów z alkoholem w pobliżu miejsca zamieszkania, c) cena alkoholu. Wskaźnik (a) można zweryfikować między innymi zadając następujące pytania w kwestionariuszu wywiadu: Czy udało Ci się samodzielnie kupić alkohol? Czy chcąc napić się alkoholu miałeś(-aś) problem
43 42 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? z jego kupnem? Wskaźnik (b) można zweryfikować pytaniem: Ile sklepów z alkoholem znajduje się w pobliżu Twojego miejsca zamieszkania? Wskaźnik (c) można zweryfikować pytaniami: Czy chcąc napić się alkoholu kupujesz go za własne pieniądze? Czy cena alkoholu jest wysoka w stosunku do Twoich zasobów finansowych? Każdy wskaźnik można zweryfikować wieloma pytaniami. Mogą to być zarówno pytania otwarte (np. jak?), jak już zamknięte (czy?). Pytania zamknięte mogą również posiadać kafeterię, czyli zestaw proponowanych odpowiedzi. Pytanie otwarte: Co robisz chcąc kupić alkohol? W wykropkowanym miejscu respondent powinien udzielić odpowiedzi. Nie jest ona ograniczona kafeterią, zatem wszystkie reakcje są z metodologicznego punktu widzenia poprawne i cenne jako materiał badawczy. Pytanie zamknięte: Czy chcąc napić się alkoholu kupujesz go za własne pieniądze? a) tak b) nie W przypadku pytań zamkniętych Czy? poprawna jest tylko jedna odpowiedź: tak albo nie. Nie mamy możliwości, by wskazań inną.
44 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 43 Pytanie zamknięte z kafeterią: Co robisz chcąc kupić alkohol? [wybierz tylko jedną odpowiedź] a) kupuję samodzielnie w sklepie; b) idę do znajomych i pijemy razem alkohol zakupiony przez nich; c) inne Pytanie zamknięte z kafeterią oferuje nam odpowiedzi, które możemy zaznaczyć. W odpowiedziach do niektórych pytań zostanie nam również zaproponowana pewna swoboda w postaci miejsca na własne zdanie (w tym przypadku odpowiedź [c] inne ), gdzie możemy wskazać odpowiedź zupełnie inną niż zaproponowane powyżej. Nie każde pytanie zamknięte z kafeterią oferuje jednak taką dowolność, wówczas należy wybrać jedną z podanych odpowiedzi (lub więcej niż jedną komunikat na ten temat powinien znaleźć się przy odpowiednim pytaniu lub na początku kwestionariusza ankiety, w przypadku gdy we wszystkich pytaniach powinniśmy wskazać tylko jedną odpowiedź). 4) Dyspozycje do wywiadu Dyspozycje do wywiadu to pytania lub zagadnienia zbudowane na bazie wyróżnionych wcześniej wskaźników, które docelowo mają posłużyć do uzyskania odpowiedzi na sformułowane pytania badawcze (weryfikując założone hipotezy). Kwestionariusz wywiadu rozdajemy naszym respondentom, dyspozycje do wywiadu służą nam natomiast do prowadzenia rozmowy kierowanej, opartej na bazie przygotowanych wcześniej elementów. Dyspozycje do wywiadu stanowią jedynie narzędzie pomocne dla osoby przeprowadzającej wywiad, nie przedstawiamy ich respondentom. Przykładowe dyspozycje do wywiadu, na rozważany przez
45 44 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? nas temat spożycia alkoholu wśród młodzieży gimnazjalnej zostały przedstawione na rys. 6. Rysunek 6. Dyspozycje do wywiadu. Źródło: opracowanie własne. 5) Kwestionariusz ankiety Kwestionariusz ankiety powinien być skonstruowany w podobny sposób do kwestionariusza wywiadu jedyna różnica będzie taka, że wywiad przeprowadzamy z niewielką ilością osób, w badaniach ankietowych natomiast powinna wziąć udział większa ilość respondentów. Na rys. 7 można zobaczyć jak powinien wyglądać kwestionariusz ankiety. Ilość pytań może być oczywiście większa, należy jednak pamiętać o tym, na ile pytań sami bylibyśmy w stanie odpowiedzieć. Trzeba znaleźć złoty środek, by nie umieścić w kwestionariuszu ankiety zbyt małej ilości pytań, ale by również nie było ich zbyt wiele. Nie podam żadnej konkretnej liczby, ponieważ wszystko uzależnione jest od badanego przez nas problemu, ilości sformułowanych
46 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 45 hipotez, wyróżnionych zmiennych oraz wskaźników. Powinniśmy podejść do tego zadania ze zdrowym rozsądkiem, bo niedopuszczalne będzie sformułowanie na przykład 100 pytań. Przy dwudziestym respondenci będą już zmęczeni i prowadzone przez nas badania będą z pewnością nieefektywne. W kwestionariuszu nie powinniśmy umieszczać z kolei również na przykład tylko dwóch pytań, ponieważ będą one zbyt ogólne i rozważany przez nas problem badawczy pozostanie w dalszym ciągu nierozwiązaną zagadką. Cały czas miejmy na uwadze to, na ile pytań sami bylibyśmy skłonni z chęcią odpowiedzieć i starajmy się nie przekraczać tej liczby. Poprawność sformułowanych przez nas pytań do kwestionariusza ankiety oraz ich ilość zweryfikują jeszcze przeprowadzone badania pilotażowe, wówczas będziemy mieli pewność, że zrobiliśmy to poprawnie. O badaniach pilotażowych szerzej napisze w kolejnym podrozdziale. Poniżej przedstawiam fragment przykładowego kwestionariusza ankiety (rys. 7). Oprócz pytań, które wcześniej sformułujemy, należy także pamiętać o kilku zdaniach skierowanych do respondentów, wyjaśniających nasze działania. Powinniśmy w nich uwzględnić: a) Kim jesteśmy – z ramienia jakiej Katedry? Uczelni? b) Czym się zajmujemy? Na jaki temat prowadzimy badania? c) Czego w ogóle oczekujemy od naszych respondentów? d) W jaki sposób ankietowani powinni wypełnić nasz kwestionariusz? Jeśli nie napiszemy wprost jak ma na przykład wyglądać zaznaczanie prawidłowej odpowiedzi, czy powinna być tylko jedna prawidłowa, czy jest ich może więcej, wówczas może się to stać przyczyną wielu nieporozumień, a w rezultacie niewystarczającą ilością poprawnie wypełnionych kwestionariuszy i brakiem materiału badawczego. Pa-
47 46 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? miętajmy, że to co dla nas jest oczywiste, nie zawsze będzie oczywiste dla drugiej osoby. e) Informację na temat anonimowości i dobrowolności uczestniczenia w badaniach. Cały czas należy pamiętać, że pytania sformułowane do kwestionariusza ankiety, a także do pozostałych narzędzi badawczych, nie są przypadkowe – są wynikiem wyróżnionych wcześniej wskaźników do zmiennych w poszczególnych hipotezach. Niedopuszczalne jest z punktu widzenia działań metodologicznych wypisywanie pytań z kapelusza.
48 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 47 Rysunek 7. Kwestionariusz ankiety. Źródło: opracowanie własne.
49 48 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 2.4. Przeprowadzenie badań Kolejnym etapem naszych działań, po przygotowaniu narzędzi badawczych, jest przeprowadzenie badań. Zanim jednak przystąpimy do badań właściwych, niezbędne jest wykonanie badań pilotażowych, czyli badań wstępnych, próbnych (na kilku respondentach), celem których jest zweryfikowanie poprawności zbudowania narzędzia badawczego, ustalenie czy przyjęty przez nas problem badawczy w ogóle występuje w badanej zbiorowości oraz sprawdzenie innych elementów organizacyjnych, np. możliwości dotarcia do respondentów. Po przeprowadzeniu badań pilotażowych, zweryfikowaniu i wyjaśnieniu wszelkich problemów, można przejść do ustalenia harmonogramu badań właściwych. Jeśli w badaniach pilotażowych wszystkie nasze założenia okażą się trafne, wówczas możemy zacząć działać zgodnie z przyjętymi wcześniej formami. Jeśli jednak badania pilotażowe wykażą nieprawidłowości (np. w braku precyzyjności pytań w kwestionariuszu ankiety), wówczas należy dokonać korekty naszych uchybień i po raz kolejny przeprowadzić badania pilotażowe. Dopiero wtedy, gdy badania wstępne zostaną zrealizowane pomyślnie, wówczas można przystąpić do badań właściwych. Należy pamiętać o tym, by wszystkie poczynione kroki opisać w rozdziale badawczym, ponieważ badania pilotażowe są równie ważną czynnością, jak przeprowadzenie badań właściwych. Po wyżej wymienionych zabiegach przechodzimy do badań właściwych. Badania pilotażowe w pewien sposób ułatwią nam dotarcie do respondentów, będziemy wiedzieli również czego możemy spodziewać się po ankietowanych przez nas osobach. Prowadząc badania za pomocą wywiadu lub ankietowania (wspominam o tych technikach badawczych, ponieważ podczas pisania prac licencjackich i magisterskich są one najbardziej powszechne) należy pa-
50 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 49 miętać o zapewnieniu komfortu respondentom. Przeprowadzając badania trzeba pamiętać, aby: 1) zapewnić rzeczywistą, nie tylko pozorną anonimowość ankietowanym, 2) nie wywierać żadnego wpływu na respondentów, 3) zapewnić szeroko pojęty komfort respondentom (np. mający na celu indywidualne odpowiadanie na pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety podczas przeprowadzania badań ankietowych wśród uczniów w klasie) Analiza danych Po przeprowadzeniu badań właściwych należy zebrać materiał badawczy (kwestionariusze ankiet lub wywiadów, materiały dźwiękowe z przeprowadzonych wywiadów, notatki itp.) oraz dokonać jego analizy. Nie będę w tym miejscu opisywał sposobów kodowania uzyskanych z przeprowadzonych badań danych, ponieważ nie temu ma służyć niniejszy podręcznik. W literaturze przedmiotu dotyczącej metodologii badań znajdują się niezbędne informacje na ten temat. Chciałbym jednak zwrócić uwagę o czym trzeba pamiętać dokonując analizy danych: 1) należy przeanalizować odpowiedzi na wszystkie pytania zawarte w przygotowanych narzędziach badawczych zgodnie z kolejnością ich zadawania; 2) jeśli jest taka możliwość, należy uzupełniać opisy analizowanych problemów formami graficznymi czy tabelami, aby rozważania były czytelne podczas analizy kwestionariusza wywiadu lub ankiety będzie to możliwe, w przypadku analizy wypowiedzi uzyskanych podczas wywiadu przeprowadzonego na podstawie dyspozycji nie zawsze będzie to wy-
51 50 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? konalne; 3) należy w miarę możliwości podawać cytaty wypowiedzi respondentów, by uwiarygodnić swoją analizę; 4) niewskazane jest, by powielać informacje, które zostały wcześniej przedstawione w tabeli, za pomocą form graficznych (wykresów, rysunków, itp.) nie pomaga to w zrozumieniu danego zagadnienia, świadczy jedynie o sztucznym zwiększaniu ilości stron swojej pracy licencjackiej lub magisterskiej; 5) każda tabela lub forma graficzna powinna być opatrzona choć krótkim komentarzem niedopuszczalne jest przedstawianie informacji zarówno w formie tabeli, jak i wykresów czy rysunków, na temat których nie znajdziemy poniżej lub powyżej żadnej uwagi Wnioski Po przeprowadzeniu analizy danych, która powinna być swoistą relacją z przeprowadzonych badań, należy zredagować wnioski z tychże badań. Na co należy zwrócić uwagę podczas formułowania wniosków? Przede wszystkim: 1) konieczne jest odniesienie się do sformułowanych wcześniej hipotez badawczych i zweryfikowanie ich, czyli potwierdzenie lub zaprzeczenie naszych założeń; 2) analizując dane należy pamiętać o kolejności podanych wcześniej hipotez, a tym samym problemów badawczych kluczem nie powinna być kolejność pytań ułożonych np. w kwestionariuszu ankiety, tylko kolejność pytań badawczych sformu-
52 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 51 łowanych w naszej pracy. Wnioski nie powinny być jedynie suchą relacją z przeprowadzonych badań, należy uzupełnić je własnymi refleksjami odniesionymi do uzyskanych podczas badań danych. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Zastosuj teorie w swojej pracy badawczej. 2. Określ przedmiot i cel prowadzonych przez siebie badań. 3. Sformułuj problemy badawcze. 4. Sformułuj hipotezy badawcze. 5. Określ zmienne oraz wskaźniki. 6. Dobierz metody, techniki oraz właściwe narzędzia badawcze. 7. Skonstruuj narzędzia badawcze. 8. Przeprowadź badania empiryczne. 9. Dokonaj analizy danych uzyskanych podczas badań. 10. Sformułuj wnioski z przeprowadzonych badań.
53 52 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską?
54 CZĘŚĆ II PRACA REDAKCYJNA
55
56 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 55 ROZDZIAŁ I ZASADY EDYTORSKIE Po przejściu wszystkich etapów procesu przygotowywania pracy licencjackiej lub magisterskiej, począwszy od określenia obszaru swoich zainteresowań badawczych, poprzez przeprowadzenie badań, na analizie, wnioskach i zakończeniu finalizując, należy zwrócić uwagę na element redakcyjny naszej pracy. Istotny jest bowiem, oprócz zawartości merytorycznej, sposób zaprezentowania naszych działań, by zachęcały do zapoznania się z napisaną przez nas pracą, a nie zniechęcały do niej. W kolejnych rozdziałach i podrozdziałach tej części podręcznika chciałbym przedstawić wszystkie niezbędne aspekty redagowania tekstu, by podczas czytania pracy odbiorca mógł skupić swoją uwagę jedynie na jej wartościach merytorycznych, by nie musiał rozpraszać się niechlujnością tekstu i zniechęcać brakiem profesjonalnego składu przygotowanego materiału. Tak jak wspominałem już w poprzedniej części niniejszego podręcznika, nie zawsze struktura pracy i kolejność występowania w niej poszczególnych elementów jest tożsama z kolejnością tworzenia poszczególnych części składowych. Niemniej jednak w poniższych podrozdziałach chciałbym scharakteryzować elementy pracy licencjackiej i magisterskiej zgodnie z chronologią z punktu widzenia czytelnika. W części II nie będę zwracał uwagi na merytorykę działań, lecz na stronę techniczną tworzenia tekstu.
57 56 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 1.1. Układ pracy i tekstu Z jakich elementów powinna składać się praca licencjacka lub magisterska? 1) strona tytułowa, 2) spis treści, 3) wstęp, 4) część właściwa pracy: a) rozdział(y) teoretyczny(e), b) rozdział metodologiczny wraz z analizą danych, wnioskami i konkluzjami (rozdział metodologiczny może również składać się z dwóch części 1) opisu metodologii badań, 2) badań własnych wraz z wnioskami i konkluzjami), 5) zakończenie, 6) bibliografii, 7) spisu tabel, wykresów, rysunków itp. (w zależności od tego oczywiście, czy w tekście pojawiły się tabele czy inne formy graficzne i czy w ogóle jakieś umieściliśmy), 8) spis załączników, czyli kwestionariusza ankiety, wywiadu, itp. W podrozdziale tym swoją uwagę skupię jedynie na formie strony tytułowej. Informacje na temat spisu treści, bibliografii, spisu tabel, wykresów itp. oraz załączników przedstawię pod koniec rozdziału I części II. Elementy związane ze wstępem, częścią właściwą pracy i zakończeniem, czyli komponenty merytoryczne zostały już scharakteryzowane w części I niniejszego podręcznika. Strona tytułowa Otwierając pracę pojawia się oczywiście strona tytułowa. O szczegółach, które powinny znaleźć się na tej stronie
58 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 57 już wspominałem w części I, teraz chciałbym skupić swoją uwagę na rozłożeniu poszczególnych składników i ich formie edycyjnej. Każda Uczelnia, Wydział, Katedra mają swoje szablony strony tytułowej pracy licencjackiej i magisterskiej. Generalnie wszystkie są bardzo podobne do zaproponowanej poniżej (rys. 8), jednak zawsze Student powinien sporządzić tę stronę zgodnie z wymaganiami swojej jednostki organizacyjnej w Uczelni. Rysunek 8. Strona tytułowa pracy licencjackiej – szablon. Źródło: Zasady pisania pracy dyplomowej WSBiNoZ w Łodzi – załącznik nr 1 do procedury ZJK-D.01.
59 58 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Wszystkie szczegóły należy oczywiście uzupełnić zgodnie z charakteryzującymi nas oraz naszą pracę danymi (przykład stanowi rys. 9). Rysunek 9. Strona tytułowa pracy licencjackiej. Źródło: opracowanie własne na podstawie Zasad pisania pracy dyplomowej WSBiNoZ w Łodzi – załącznik nr 1 do procedury ZJK-D.01. O ile uzupełnienie własnego imienia i nazwiska czy tytułu pracy nie powinno stanowić dla Studenta żadnego proble-
60 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 59 mu, o tyle pozwoliłem sobie zwrócić uwagę na jeden istotny element znajdujący się na stronie tytułowej, który stanowi źródło dylematów wielu Studentów. Mowa oczywiście o zaznaczonym okręgiem na rys. 9 skrócie dra. Dlaczego dra a nie dr? Otóż zgodnie z zasadami języka polskiego wszystkie skróty, podobnie jak wyrazy, odmieniamy przez przypadki. Zatem logicznym będzie, że praca została napisana pod kierunkiem doktora Wojciecha Welskopa, a nie doktor Wojciecha Welskopa. Skoro zatem skrót od słowa doktor to dr, to skrót od słowa doktora (czyli słowa doktor w dopełniaczu liczby pojedynczej) brzmi dra lub dr. (tak, nie ma błędu w druku, po skrócie dr w tym przypadku jest kropka). Dlaczego? Zgodnie z zasadami języka polskiego, jeśli skrót od wyrazu kończy się na tę samą literę co dany wyraz, wówczas po skrócie tym nie stawiamy kropki, np. doktor dr, magister mgr Jeśli natomiast skrót danego wyrazu kończy się na inną literę niż ostatnia w danym wyrazie, wówczas piszemy ten skrót z kropką, np. profesor prof., ulica ul., doktora dr., magistra mgr. lub odmieniamy skrót przez przypadki, wówczas napiszemy np. doktora dra, magistra mgra. Postawiona tutaj kropka jest kropką kończącą zdanie, a nie kropką po skrócie. Reasumując zatem jak powinniśmy napisać, że praca licencjacka lub magisterska została opracowana pod kierunkiem (kogo?): prof. dra hab. Adama Solaka lub prof. dr. hab. Adama Solaka; dra Wojciecha Welskopa lub dr. Wojciecha Welskopa; dr Wandy Baranowskiej w przypadku kobiet występuje tylko jedna forma skrótu, ponieważ powiemy czy napiszemy zarówno: doktor Wanda Bara-
61 60 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? nowska, jak i w dopełniaczu liczby pojedynczej: doktor Wandy Baranowskiej Czcionka Zaczynając pisać pracę licencjacką lub magisterską przede wszystkim należy wybrać edytor tekstu, w którym napiszemy naszą pracę. Idealnym moim zdaniem jest Word z pakietu MS Office, dlatego na bazie tego programu omówię poszczególne elementy edytorskie. Pierwszym wyborem jakiego musimy dokonać podejmując się napisania pracy licencjackiej czy magisterskiej jest wybór czcionki. Z reguły rodzaj czcionki jest narzucony i zawarty w wymogach edytorskich Uczelni, jeśli jednak jest inaczej, właściwym wyborem będzie Times New Roman. Otwierając nowy dokument w edytorze Word, powinniśmy zwrócić uwagę na obszar zaznaczony na rys. 10 narzędzia główne czcionka. Rysunek 10. Czcionka – szablon. Źródło: opracowanie własne. Na wskazanym obszarze znajdziemy informację na temat
62 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 61 rodzaju czcionki, jej wielkości i koloru. Reasumując, pracę licencjacką i magisterską napiszmy czcionką: a) Times New Roman, b) o rozmiarze 12 pkt. c) w kolorze czarnym cała praca powinna zostać napisana czcionką w kolorze czarnym. Mowa oczywiście o tekście rozdziałów oraz podrozdziałów. Inaczej rzecz ma się odnośnie tytułów tychże rozdziałów czy podrozdziałów. W tej kwestii szczególną rolę odgrywa zdanie promotora pracy. Jeśli nie zostaną nam narzucone wymogi odnośnie czcionki, powinniśmy zastosować w przypadku: 1) tytułów rozdziałów – czcionkę Times New Roman, pogrubioną, 14 pkt., kolor czarny, 2) tytułów podrozdziałów – czcionkę Times New Roman, pogrubioną, 12 pkt., kolor czarny, 3) tekstu właściwego – czcionkę Times New Roman, 12 pkt., kolor czarny. Tytuły rozdziałów czasami również piszemy wielkimi literami (zobacz rys. 11). Rysunek 11. Czcionka tytuły rozdziałów i podrozdziałów. Źródło: opracowanie własne.
63 62 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Akapit Kolejną kwestią po wybraniu czcionki jest akapit oraz wszystkie związane z tym elementem ustawienia (rys. 12). Rysunek 12. Akapit – szablon. Źródło: opracowanie własne. Aby dokonać ustawień związanych z akapitem, należy kliknąć w zaznaczone na rys. 13 miejsce wówczas otwiera się dodatkowe okno z wyszczególnionymi funkcjami.
64 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 63 Rysunek 13. Akapit ustawienia szczegółowe (1). Źródło: opracowanie własne. Dlaczego ustawienia akapitu są takie ważne? Spójrzmy na rys. 14. Rysunek 14. Akapit ustawienia szczegółowe (2). Źródło: opracowanie własne.
65 64 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? W pierwszej kolejności zwróćmy uwagę na ustawienia ogólne: wyrównanie i poziom konspektu. Tekst podstawowy, który jest wyjustowany, wygląda bardziej estetycznie od tekstu, który jest wyrównany do prawej lub lewej strony. Tekst, który jest wyjustowany, jest dopasowany zarówno do marginesu prawego, jak i lewego (rys. 15). Rysunek 15. Akapit tekst wyjustowany. Źródło: opracowanie własne. Jeśli natomiast wyrównamy tekst do lewej, cały dokument będzie wyglądał niechlujnie (porównaj z rys. 16). Podobnie będzie jeśli wyrównamy tekst do prawej.
66 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 65 Rysunek 16. Akapit tekst wyrównany do lewej. Źródło: opracowanie własne. Istotne jest również ustawienie wcięć. Na rys. 16 wcięcia zostały ustawione na 0 cm zarówno z lewej, jak i z prawej strony, pierwszy wiersz natomiast został ustawiony na 0,5 cm. Wcięcie pierwszego wiersza może zostać oczywiście ustawione zgodnie z naszym życzeniem lub życzeniem promotora. Pierwsze wcięcie, to potocznie zwany akapit. Niedopuszczalne jest jednak, by akapity ustawiać tabulatorem. Jedyną poprawną formą jest ustawienie prawidłowych wielkości we wskazanym na rys. 16 miejscu na wcięcia specjalne. Ważnym elementem ustawień akapitu są również odstępy (rys. 17). Na wzorcowym rysunku zostały ustawione na 0 pt przed i 0 pt po. Interlinia została ustawiona natomiast na 1,5 wiersza. Są to oczywiście standardowe ustawienia i każdy Student może spotkać się z innymi w wytycznych przygotowanych przez swoją Uczelnię czy promotora. Jeśli jednak nie będzie tak szczegółowych wytycznych, by praca wyglądała estetycznie, polecam ustawienia zaprezentowane na rys. 17.
67 66 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Rysunek 17. Akapit odstępy i interlinia. Źródło: opracowanie własne. Ustawienie odstępów przed i po nie jest takie oczywiste jak mogłoby się wydawać. Jeśli zerkniemy na pierwotne ustawienia w dokumencie, na którym obecnie pracujemy, może się okazać, że ustawienia te są zupełnie inne lub w ogóle ich brakuje (przed lub po brakuje na przykład jakiejkolwiek wartości). Brak wpisanej wartości nie jest jednoznaczne z wartością 0 pt. Czasami jesteśmy zdziwieni, że tekst, który napisaliśmy bądź skopiowaliśmy z innego dokumentu, nie jest jednorodny i każdy akapit wygląda inaczej jest to właśnie spowodowane błędnym ustawieniem odstępów przed i po. Idealnie sformatowany akapit daje nam pewność, że praca będzie wyglądała estetycznie, a promotor i recenzent na pewno wyróżnią tę wartość podczas oceniania naszych wysiłków. Należy pamiętać, że błędy redakcyjne automatycznie obniżają wartość naszej pracy dyplomowej i podobnie jak w przypadku poprawnej edycji otrzymamy punkty podnoszące ocenę naszej pracy, w przypadku niewłaściwej edycji pracy nie otrzymamy tychże punktów, a tym samym
68 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 67 ocena końcowa naszej pracy będzie niższa. Na rys. 18 zostały przedstawione odstępy przed i po auto, interlinia natomiast została ustawiona na pojedynczą. Porównując rys. 17 z rys. 18 można zauważyć, że na tym drugim pojawiły się nienaturalne odstępy pomiędzy dwoma akapitami, które nie są pożądane. Pojedyncza interlinia jest mile widziana w książkach, jednak w pracy licencjackiej i magisterskiej tekst jest bardziej czytelny dla odbiorców, kiedy interlinia wynosi 1,5 wiersza (patrz rys. 17). Rysunek 18. Akapit odstępy auto i pojedyncza interlinia. Źródło: opracowanie własne. Punktory i numerowanie W zakładce narzędzia główne akapit istotne są również punktory i numerowanie (rys. 19).
69 68 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Rysunek 19. Akapit – punktory. Źródło: opracowanie własne. Na przestawionym rysunku (rys. 19) można zauważyć wiele rodzajów punktorów. Im prostsze punktory zastosujemy w swojej pracy licencjackiej lub magisterskiej, tym lepiej. Punktory stosujemy wówczas gdy chcemy wyszczególnić jakieś elementy bez konieczności ich wyliczenia (do tego posłuży nam funkcja numerowania). Wybór interesującego nas punktora to jednak początek poprawnie wykonanego zadania. Wypunktowany tekst należy bowiem sformatować i zadbać, aby punktory w całej pracy wyglądały tak samo miały ten sam znak oraz identyczne wcięcia. Jak je ustawić?
70 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 69 Rysunek 20. Punktory – wcięcia. Źródło: opracowanie własne. Aby punktory wyglądały tak jak chcemy, należy zaznaczyć wypunktowany tekst, wejść w rozszerzenie akapitu (zaznaczone na rys. 20). Po rozwinięciu rozszerzenia ustawiamy wcięcie z lewej na 0,63 cm, identyczne wysunięcie specjalne na 0,63 cm i gotowe. Jeśli wcięcia z lewej i wysunięcia specjalne będą miały inne wartości, wówczas wypunktowany tekst nie będzie ułożony idealnie pod sobą. Zaproponowane przeze mnie wartości (0,63 cm) nie są oczywiście obligatoryjne i można je zmienić wedle życzenia, jednak moim zdaniem właśnie w taki sposób ustawione punktory wyglądają estetycznie. Istotne przy wyliczaniu kolejnych elementów jest także używanie znaków przestankowych przecinków, średników i kropek. Na rys. 20 zaproponowałem użycie przecinka po każdym wymienionym elemencie (można zastąpić go na przykład średnikiem). Kropka na końcu naszej wyliczanki jest jednak obligatoryjna. Stosowanie znaków przestankowych zarówno w punktowaniu, jak i numerowaniu, o którym również
71 70 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? zaraz napiszę, należy traktować na równi ze stosowaniem tychże znaków w całym tekście właściwym naszej pracy. Rysunek 21. Numerowanie – wcięcia. Źródło: opracowanie własne. Jeśli numerujemy wyliczane przez nas elementy, wówczas również należy zwrócić uwagę na wcięcia oraz wysunięcia ustawienia wykonujemy analogicznie do ustawień punktorów. Mając potrzebę uszczegółowienia swoich wyliczeń, stosując podpunktory (a), (b) itd. należy zwrócić uwagę na ustawienia wcięć na rys. 21 wcięcia z lewej zostały w takim przypadku ustawione na 1,89 cm, czyli trzykrotną wartość wcięcia 0,63 cm. Wartość 1,89 cm dotyczy podpunktorów (a), (b) itd., wartość 0,63 cm dotyczy natomiast punktorów (1), (2) itd. Odstępy przed i po oraz interlinia pozostają niezmienne w całej pracy Ustawienia strony Ustawienia akapitu to dopiero początek prac redakcyjnych. Kolejnym krokiem są ustawienia strony, między in-
72 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 71 nymi marginesy, dzielenie wyrazów czy wstawianie numerów stron. Marginesy Aby ustawić marginesy, należy wejść w układ strony marginesy. Standardowo marginesy strony ustawione będą na 2,5 cm z każdej strony (prawy, lewy, górny i dolny). Zazwyczaj jednak oczekiwania odnośnie marginesów pracy licencjackiej i magisterskiej ustalone są w wytycznych redakcyjnych każdej uczelni, wydziału czy katedry. W związku z tym, że prace dyplomowe należy oprawić przed ich złożeniem, konieczny jest dodatkowy margines właśnie na tę oprawę (dodatkowy 1 cm). Przyjmując zatem, że lewy margines powinien wynosić 3,5 cm, a pozostałe po 2,5 cm, musimy wejść w ustawienia marginesów niestandardowych, by zmienić swoje domyślne ustawienia (rys. 22). Rysunek 22. Układ strony – marginesy. Źródło: opracowanie własne.
73 72 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? W rozszerzeniu marginesów niestandardowych do lewego marginesu należy zazwyczaj dodać 1 cm na oprawę, zatem lewy margines powinien wynosić 3,5 cm. Ważne jest także zaznaczenie pozycji marginesu na oprawę w przypadku pracy licencjackiej i magisterskiej powinna to być lewa strona, orientacji poziomej tekstu (rys. 23). Po ustawieniu elementów zgodnie z potrzebą ważne jest także kliknięcie OK, ponieważ bez tego ustawienia pozostaną niezmienione. Rysunek 23. Układ strony marginesy niestandardowe. Źródło: opracowanie własne. Dzielenie wyrazów W zakładce układ strony istotnym elementem redakcyjnym jest również dzielenie wyrazów, aby słowa, które pojawiają się w naszym tekście nie były zbyt rozszczepione. Aby ustawić dzielenie wyrazów należy w układzie strony wejść w dzielenie wyrazów (rys. 24) i zaznaczyć automatyczne. W całym dokumencie pisany tekst będzie na bieżąco dzielony zgodnie z zasadami języka polskie-
74 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 73 go. Dzielenie wyrazów nie jest oczywiście obligatoryjne i rzadko znajduje się wśród wytycznych edycyjnych do prac licencjackich i magisterskich, jednak porównując tekst, w którym zastosowano dzielenie wyrazów z tekstem, w którym nie wykorzystano tej funkcji można zauważyć pozytywną różnicę na rzecz dzielenia wyrazów. Rysunek 24. Układ strony dzielenie wyrazów. Źródło: opracowanie własne. Numery stron Ważnym elementem podczas redagowania tekstu jest także wstawianie numerów poszczególnych stron (rys. 25). Aby wstawić numery stron należy wejść w zakładkę wstawianie, następnie numer strony, gdzie możemy wybrać charakter wstawianego numeru strony (góra strony lub dół strony). Wybór stanowi dla nas również miejsce wstawienia tegoż numeru lewa strona dokumentu, środek albo prawa strona dokumentu wybór należy do nas.
75 74 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Rysunek 25. Wstawianie numery stron. Źródło: opracowanie własne. Po wstawieniu konkretnego szablonu numeru strony możemy być pewni, że forma ta będzie widoczna na wszystkich stronach w dokumencie. Kolejnym elementem, który automatycznie pojawi się po wybraniu opcji wstawienia numeru strony będzie zakładka projektowanie. W zakładce tej możemy zaznaczyć czy chcemy, aby numer strony pojawiał się na wszystkich stronach dokumentu opcja ta jest bardzo ważna w przypadku, gdy w jednym dokumencie przygotowujemy całą pracę licencjacką lub magisterską, gdzie na stronie tytułowej nie wstawiamy numeru strony. Jeśli nie chcemy, aby numer strony pojawił się na stronie tytułowej, wówczas należy zaznaczyć opcję inne na pierwszej stronie (rys. 26). Po wybraniu interesujących nas opcji należy zamknąć nagłówek i stopkę, a tym samym zatwierdzić dokonany wybór.
76 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 75 Rysunek 26. Projektowanie numery stron. Źródło: opracowanie własne Prezentacje graficzne W wielu pracach badawczych, aby przedstawić wyniki swoich badań, konieczne jest umieszczenie w swojej pracy licencjackiej lub magisterskiej prezentacji graficznych. Mogą to być tabele, w których zawrzemy uzyskane dane empiryczne, mogą to być także wykresy, rysunki lub fotografie. Niezależnie od formy prezentacji graficznej umieszczonej w pracy, konieczne jest prawidłowe jej podpisanie i zaznaczenie źródła, z którego skorzystaliśmy Tabele Każda tabela umieszczona w tekście powinna zostać podpisana wraz ze wskazaniem źródła jej pochodzenia (patrz tabela 1). Istnieją różne formy tytułowania tabel, jak i innych form graficznych oraz stosowania informacji na temat źródła. Poniżej proponuję formę polegającą na
77 76 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? umieszczeniu tytułu nad tabelą, a opisu źródła pod tabelą (patrz tabela 1). Tabele podpisujemy tym samym rodzajem czcionki, rozmiar czcionki powinien być mniejszy niż rozmiar czcionki tekstu właściwego (w naszym przypadku jest to Times New Roman, rozmiar 10). Tekst może być również pogrubiony, ale nie ma takiej konieczności. Tabela 1. Inicjacja alkoholowa wśród chłopców i dziewcząt z wyróżnieniem poszczególnych klas. Źródło: opracowanie własne. W jaki sposób najszybciej wstawić podpis nad tabelą? Idealnym narzędziem jest wstaw podpis w zakładce recenzja (rys. 27). Wybierając właściwy podpis (spośród równania, rysunku i tabeli), a także wpisując konkretny tytuł podpisu uzyskamy automatycznie podpis nad interesującą nas tabelą. Dlaczego automatyczne wstawianie podpisów jest wygodniejsze od ręcznego podpisywania tabeli? Ponieważ nie musimy pilnować numeracji tychże tabeli program zrobi to za nas nie wstawi dwóch tych samych numerów tabel, nie opuści również kolejnego numeru, zatem zaoszczędzimy czas. Jeśli chodzi o źródło, to w danym przypadku tabela została opracowana przeze mnie, zatem źródłem będzie opracowanie własne.
78 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 77 Rysunek 27. Recenzja wstaw podpis. Źródło: opracowanie własne Wykresy, rysunki i inne schematy To, w jaki sposób będziemy wstawiać podpisy tabel, wykresów czy innych schematów, nie ma większego znaczenia, wybierzemy najwygodniejszy dla nas. Istotne jest jednak to, że każda prezentacja graficzna powinna mieć tytuł wraz z podaniem źródła (wykres 1). Wykres 1. Rodzaje najczęściej spożywanych napojów alkoholowych. Źródło: opracowanie własne.
79 78 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? Fotografie Jeśli umieszczane w pracy prezentacje graficzne nie zostały opracowane przez nas, tylko zaczerpnięte z literatury lub witryny internetowej, taka informacja również musi pojawić się pod danym schematem (np. fot. 1). W przypadku źródła internetowego istotne jest podanie także, podobnie jak w przypadku bibliografii, daty dostępu do danego źródła. Fotografia 1. Sala lekcyjna. Źródło: [dostęp: ] Cytaty i cytowania Cytowanie, czyli przywoływanie czyichś słów w tekście jest powszechnym zabiegiem stosowanym przez osoby piszące prace licencjackie i magisterskie. Należy jednak pamiętać, by ograniczać ich ilość jedynie do przypadków, w których mamy obawę, że nie będziemy potrafili sparafrazować słów danego autora i sens wypowiedzi będzie sprzeczny z założonym. Praca licencjacka czy magisterska zazwy-
80 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 79 czaj składa się z wielu myśli innych autorów z literatury przedmiotu (przede wszystkim w części teoretycznej), należy jednak podejść do opracowywania tej części pracy ze zdrowym rozsądkiem. Niedopuszczalne jest stosowanie na każdej stronie cytatów, ponieważ w rezultacie otrzymamy nie naszą pracę, a jedynie kompilację słów innych osób. Umiejętne stosowanie cytatów jest konieczne. Inną sprawą jest oczywiście również na dzień dzisiejszy program Plagiat.pl, który wszystkie nasze cytataty oraz nieumiejętne cytowania zarejestruje i jeśli będzie ich zbyt wiele, uzna naszą pracę za plagiat. Jak stosować cytaty w tekście? Stosując cytaty w tekście należy pamiętać o umieszczaniu po nich przypisu. Cytując cudze słowa w naszej pracy konieczne jest także umieszczenie ich w cudzysłowie. Ważne jest, by nie stosować jednocześnie cudzysłowu oraz kursywy, która również w niektórych tekstach używana jest do zaznaczenia cytatu. Poprawną formą będzie użycie jedynie cudzysłowu (rys. 28). Rysunek 28. Cytat w tekście – prawidłowy. Źródło: opracowanie własne. Jeśli cytat, który chcemy przywołać w naszej pracy jest zbyt długi, a interesuje nas jedynie jego fragment, wówczas należy w wycięte przez nas miejsce wstawić ( ) (por.
81 80 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? na rys. 28). Niedopuszczalne jest natomiast stosowanie zarówno cudzysłowu, jak i zaznaczania tekstu kursywą (rys. 29). Rysunek 29. Cytat w tekście nieprawidłowy. Źródło: opracowanie własne Przypisy Kolejnym elementem, bez znajomości którego nie zredagujemy poprawnie pracy licencjackiej lub magisterskiej, są przypisy. O tym, że po każdym cytacie w cudzysłowie powinien znaleźć się przypis już wspominałem. Jednak należy pamiętać także o tym, że po każdym akapicie, który stanowi odrębną myśl, a nie jest ona naszą autorską myślą, należy również podać źródło w postaci przypisu Rodzaje przypisów Generalnie istnieją dwa rodzaje przypisów: tzw. dolne oraz harwardzkie, czyli w tekście. Można wyróżnić jeszcze przypisy końcowe, jednak w pracach licencjackich i magisterskich ten rodzaj przypisów nie jest powszechny. Sposoby zamieszczania informacji bibliograficznych zarówno w przypisach dolnych, jak i harwardzkich mogą być jednak różne. W tym przypadku dużą rolę odgrywają promotor oraz sformułowane w danej uczelni wytyczne od-
82 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 81 nośnie przypisów. W pierwszej kolejności chciałbym scharakteryzować oba rodzaje przypisów, w kolejnym podrozdziale zajmę się techniką umieszczania ich w tekście. Przypisy dolne Przypisy dolne polegają na umieszczaniu informacji o źródle na dole każdej strony (rys. 30). Sposoby przedstawiania źródła są różne, podobnie jak w przypadku bibliografii. Rysunek 30. Przypis dolny. Źródło: opracowanie własne. Format przypisu dolnego powinien być zgodny z wytycznymi sformułowanymi przez uczelnię lub skonsultowany z promotorem. Na rys. 30 został przedstawiony jedynie przykład przypisu. Należy pamiętać, że czcionka użyta przy każdym przypisie powinna być tożsama z czcionką, którą napisany jest tekst właściwy, jednak jej wielkość powinna być mniejsza od tekstu właściwego w przykładzie na rys. 30 czcionka użyta w przypisie dolnym to Times New Roman, rozmiar 10, interlinia pojedyncza, akapit wy-
83 82 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? justowany. Przypisy harwardzkie Przypis harwardzki to inaczej przypis umieszczany w tekście (rys. 31). Tego typu przypis, co można zauważyć na poniższym rysunku, jest uboższy w treści i umieszczony w tekście. Wszystkie informacje na temat źródła są podawane w nawiasie po każdym akapicie. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, który rodzaj przypisów jest lepszy ilu ludzi, tyle zdań na ten temat. Rysunek 31. Przypis harwardzki. Źródło: opracowanie własne Wstawianie przypisów Sposób wstawiania przypisów jest różny w zależności od tego, jaki rodzaj przypisów wybierzemy. O ile w przypadku przypisów w tekście sprawa jest jasna, ponieważ najwygodniej jest wstawiać je ręcznie, tzn. otwierając nawias na końcu akapitu i wpisując w ten nawias interesują-
84 Wojciech Welskop Jak napisać pracę licencjacką i magisterską? 83 ce nas informacje, to w sytuacji wykorzystania przypisów dolnych, warto jest wykorzystać edytor tekstu i jego opcje w tym zakresie. Jeśli chodzi zarówno o przypisy dolne, jak i harwardzkie, to alternatywą do ręcznego ich wstawiania lub umieszczania ich z pomocą edytora tekstu są różnego rodzaju menadżery bibliografii (np. Citavi). Przechodząc jednak do kwestii umieszczania przypisów dolnych w edytorze tekstu Word, problem został zilustrowany na rys. 32. Rysunek 32. Wstawianie przypisów dolnych. Źródło: opracowanie własne. Aby wstawić przypis dolny należy wejść w zakładkę odwołania wstaw przypis dolny. Wówczas na dole strony, na której znajduje się wykorzystane źródło, pojawi się kolejny numer przypisu dolnego w sytuacji przedstawionej na rys. 32 jest to przypis 1-szy. Kolejnym krokiem jest uzupełnienie przypisu zgodnie z wykorzystanym wcześniej źródłem (np. zgodnie ze wzorem przedstawionym na rys. 30). Istotną kwestią jest także sformatowanie wstawionych przypisów, czyli ustawienie czcionki zgodnej z wykorzystywaną w tekście głównym, określenie jej rozmiaru
키워드에 대한 정보 jak napisać prace licencjacką poradnik
다음은 Bing에서 jak napisać prace licencjacką poradnik 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Jak zacząć pisać pracę dyplomową? Poradnik dla spalonych w progach
- praca dyplomowa
- praca licencjacka
- praca magisterska
- praca inżynierska
- praca doktorska
- rozpoczynanie pisania
- zablokowanie twórcze
- wypalenie
- jak zacząć pisać
- pisanie prac
Jak #zacząć #pisać #pracę #dyplomową? #Poradnik #dla #spalonych #w #progach
YouTube에서 jak napisać prace licencjacką poradnik 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Jak zacząć pisać pracę dyplomową? Poradnik dla spalonych w progach | jak napisać prace licencjacką poradnik, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
