당신은 주제를 찾고 있습니까 “hapol co to znaczy – Xung đột Nga – Ukraine: UAV tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea | VTC Now“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.charoenmotorcycles.com 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.charoenmotorcycles.com/blog/. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 VTC NOW 이(가) 작성한 기사에는 조회수 4,269회 및 좋아요 80개 개의 좋아요가 있습니다.
hapol co to znaczy 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Xung đột Nga – Ukraine: UAV tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea | VTC Now – hapol co to znaczy 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
VTC Now | Ông Mikhail Razvozhayev, Thống đốc thành phố Sevastopol thuộc Crimea cho biết, một máy bay không người lái (UAV) đã tấn công vào trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga trên bán đảo này vào ngày 20/08.
#vtcnow #vtctinmoi #vtcsuckhoe #vtcsachhay #vtcchuyenla #vtcphimtruyen
(*) Tải ứng dụng trên App Store: https://apple.co/3CcvARH
(*) Tải ứng dụng trên CH Play: https://bit.ly/3tFibhQ
(*) Theo dõi thêm tại www.vtc.gov.vn
hapol co to znaczy 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
katowice #slask hapol Chapol co to znaczy? – Smokalaskanski
Może to zbyt trudne, ale jest taki wynalazek jak internet. Bez niego by Cię tu nie było. Z tego internetu mozna między innymi korzystać za …
Source: www.wykop.pl
Date Published: 9/23/2021
View: 3163
Indeks:Słownik języka śląskiego – Wikisłownik
… farcić się – opłacać się ( niem. wert sein – być warte); farfocel – zob. chadziaj – 1. fusy 2. drobne śmieci (zob. flyje znaczenie drugie) …
Source: pl.wiktionary.org
Date Published: 2/14/2022
View: 1928
Słownik wyrazów śląskich, gwary śląskiej – Bonclok.pl
O – Słownik online wyrazów śląskich, języka gwary śląskiej w Bonclok.pl – interaktywny słownik online – śląskie język, śląskie wyrazy, po śląsku, …
Source: bonclok.pl
Date Published: 12/15/2022
View: 9511
Hapol czy Chapol?
Historię najlepiej poznaje się od początku, ale nie mam sił i inwencji na retrospekcje. Zacznę od tego co się dzieje teraz.
Source: rudychop.blogspot.com
Date Published: 4/28/2022
View: 287
Śląskie wyzwiska – uważaj, tymi słowami możesz obrazić …
Te słowa mogą obrazić Ślązaka i Ślązaczkę! Choć wyzwiska są zazwyczaj mało kulturalne, to zdarza się ich używać wszystkim… wszak każdy ma …
Source: bytom.naszemiasto.pl
Date Published: 4/2/2022
View: 4118
“Śląsko gwara” – czyli co to znaczy po Śląsku? – Zapytaj – Onet
fajer’ znaczy przyjęcie, a indyk nie jest jak tam napisałaś tylko ‘hańdor ‘ pisze się RAŁS . poza tym w czasownikach , np.
Source: zapytaj.onet.pl
Date Published: 4/14/2022
View: 6984
SŁOWNIK GWARY ŚLĄSKIEJ
aska = dumna, zarozumiała dziewczyna, chwalipięta, “Asić sie” znaczy “chwalić się” aszynbecher = popielniczka augustki = jabłka papierówki
Source: www.turybnik.pl
Date Published: 7/27/2021
View: 5927
pieroński – definicja, synonimy, przykłady użycia
Wielki słownik ortograficzny PWN* · pieroń•ski ( reg. ); -scy. Słownik języka polskiego PWN …
Source: sjp.pwn.pl
Date Published: 4/9/2021
View: 7738
Chachor – Słownik ślonski – gryfnie
Chachor je łobtargany i ni mo łobleczonych czystych łachów. Niy roz mo zmazane rynce. Nojczyńsćij mo przy sia, flaszka piwa.
Source: gryfnie.com
Date Published: 2/15/2022
View: 4040
주제와 관련된 이미지 hapol co to znaczy
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Xung đột Nga – Ukraine: UAV tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea | VTC Now. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 hapol co to znaczy
- Author: VTC NOW
- Views: 조회수 4,269회
- Likes: 좋아요 80개
- Date Published: 이전 실시간 스트리밍: 53분 전
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=EsjegCxp9Tk
Jak jest chłopak po śląsku?
karlus – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny.
Jak jest cześć po śląsku?
| abcalunek | dług, kredyt, spłata |
|---|---|
| abzac | obcas |
| achtlik | ósma część czegoś |
| afa | małpa |
| ajlauf | lane kluski |
Jak jest mąż po śląsku?
Chop – mężczyzna, ale i mąż.
Jak jest po śląsku plecak?
Inne przykłady: zwykły – ajnfachowy, plecak – pukeltasza, fasolka szparagowa – sznitbony.
Jak jest po śląsku kocham cię?
„Jo Ci Przaja” czyli po polsku „Kocham Cię” abo „Lubię Cię”.
Jak jest gruby po śląsku?
| Słowo | Definicja |
|---|---|
| Gruba | kopalnia Synonimy: Grube, Grubie |
Jak się przywitać po śląsku?
“Mŏ wŏs rŏd” na przywitania i żegnające “chowcie się”. Właśnie takie napisy będą mogli zobaczyć przyjeżdżający do Chorzowa na witaczu, znajdującym się na rogu ul. Armii Krajowej i Gałeczki. To pierwsza taka tablica, która stanęła w mieście.
Jak się mówi po śląsku dziękuję?
| daleko | furt |
|---|---|
| dziewczyna | dziołcha |
| dzięcioł, człowiek głupi | dziyndzioł |
| dziękuję | dziynki |
| dzikus | soroń |
Jak się mówi po śląsku kot?
A ów śląski “kocik” albo nawet “kociczek” to oczywiście polski – koteczek. Niektórzy jednak mylą śląskie słowo “kocik” ze słowem “cicik”, co nie jest stosowane na określenie kota, ale oznacza coś puszystego, przykładowo: frędzel albo fruwający w powietrzu kawałek wełny czy inny paproch.
Jak jest ładna po śląsku?
Tłumaczenie ładnie w słowniku polsko – śląski to: piyknie.
Jak jest po śląsku gdzie patrzy?
Kaj kukŏsz! W całej Polsce: „Gdzie patrzy?” Na Śląsku: „Kaj zerka?”
Jak jest po śląsku Biedronka?
W ramach naszego grupowego projektu: “Biedronka pożyteczna dla świata”, dzieci poznały nazwę biedronki w języku gwarowym: “bożo krowka”. Zapewne bez większego trudu ją zapamiętają.
Jak jest żona po śląsku?
Najczęstszymi tłumaczeniami żona w słowniku polsko – Etnolekt śląski są: kobiyta.
Jak się mówi Kurczak po śląsku?
W słowniku polsko – śląski znaleźliśmy 1 tłumaczeń Kurczak, między innymi: Čipka.
Jak jest szynka po śląsku?
| Słowo | Definicja |
|---|---|
| Szynk | bar, karczma Synonimy: Szynku, Szynki |
Jak jest po śląsku dziękuję?
| daleko | furt |
|---|---|
| dziewczyna | dziołcha |
| dzięcioł, człowiek głupi | dziyndzioł |
| dziękuję | dziynki |
| dzikus | soroń |
Co to jest karlus?
Gryfny karlus to je po polsku przystojny chłopak.
Co to jest Lipsta?
Libsta to je po polsku narzeczona, dziewczyna. To je wtoś bliski. Słowo pochodzynia niymieckigo od „liebe” to je kochać, przoć. Libsta to dziołcha na wydaniu.
Jak jest dom po śląsku?
| Słowo | Definicja |
|---|---|
| Chałpa | dom Synonimy: Chałpie, Chałpach, Chałpy, Chałpe |
#katowice #slask hapol Chapol co to znaczy?
# # # #
SMACZNEGO – Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi WEF do diety powoli wprowadzane są owady jako sposób na walkę ze zmianami klimatu. Możecie się łudzić, że was to ominie. To za kilka lat będzie wszędzie.
Gwarantuję wam, że Polacy nie będą jedli takiego chleba, makaronu. Z miejsca 60% za wyjściem z UE. XD
https://en.wikipedia.org/wiki/Cricket_flour – mąka świerszczowa
Świerszcze sproszkowane stosowane są w przetworzonych produktach spożywczych, takich jak: makaron, chleb, ciasteczka, przekąski (frytki, nachosy), koktajle. Mąkę do krykieta można wykorzystać jako całkowity zamiennik mąki. Smak jest opisywany jako bardzo orzechowy, a potrawy zwykle przygotowywane z mąki pszennej mogą się inaczej gotować. Konsumpcja owadów zyskuje na popularności w Stanach Zjednoczonych, dlatego coraz więcej amerykańskich firm używa mąki do krykieta jako składnika.
Będziecie jeść robaki i będziecie szczęśliwi. XD pokaż całość
Indeks:Słownik języka śląskiego – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny
Skróty użyte w słowniku
A [ edytuj ]
(do góry strony)
B [ edytuj ]
(do góry strony)
C [ edytuj ]
(do góry strony)
Ć [ edytuj ]
ćma – ciemność
ćmawomodry – granatowy
ćmawy – ciemny
ćmić się – ściemnia się
ćmić – palić
ćmiyl – trzmiel
ćmok, cima, cimok, ćma – ciemno, ciemność. Ale z ciebie ćmiok – Ale z ciebie ciemnota.
ćwierciok lub ćwiara – ćwiartka wódki lub naczynie o takiej pojemności
ćwiara – ćwiartka wódki lub naczynie o takiej pojemności ćwikła – buraki
ćwok – przygłup, oferma
(do góry strony)
D [ edytuj ]
(do góry strony)
E [ edytuj ]
e – dobrze (ŚC)
echt – wyraźnie
efyj – strzał zewnętrzną częścią stopy (w piłce nożnej)
egal – obojętnie (ganc egal – wszystko jedno)
ek – zakręt, róg
eka – poprzeczka, kąt
eklerować – tłumaczyć, wyjaśniać
eknąć się – pochylić się
ekstra – specjalnie
elefant – słoń
eli – jeśli, jeżeli, czyli
elwer – jedenastka (rzut karny), bezrobotny
enta – szczupak (skok do wody), kaczka, upadek (np pośliznąć się: “wywalić enta”)
epa – torba plastikowa, reklamówka
epny – wielki
erbnyć, erbnąć – zob. chabnąć
erplich – spadek po kimś
eszcze – jeszcze
etla – motor, motorower
(do góry strony)
F [ edytuj ]
(do góry strony)
G [ edytuj ]
(do góry strony)
H [ edytuj ]
(do góry strony)
I [ edytuj ]
inacyć, przeinacać – przekręcać, wywracać kota do góry nogami (ZL)
indianer – Indianin
inkszy, inakszy (ZL) – inny
– inny ino – tylko, iny zob. jyny
zob. inszy – inny (ŚC)
internec – internet
ipi – brak piątej klepki
ipta – głupek, oferma
istny – prawdziwy
isto – naprawdę
izba – pokój, dom
ize – że (ZL)
(do góry strony)
J [ edytuj ]
(do góry strony)
K [ edytuj ]
(do góry strony)
L [ edytuj ]
(do góry strony)
Ł [ edytuj ]
(do góry strony)
M [ edytuj ]
(do góry strony)
N [ edytuj ]
(do góry strony)
O [ edytuj ]
obacht – uwaga
obalić, łobalić (ŚO) – przewrócić ( zob. zwroty śląskie )
) oberiba, ouberiba – kalarepa
obiele, łobiele – zboża
obiód, łobiód – obiad
oblekać – ubierać
oboczyć – zobaczyć, ujrzeć, dostrzec
obstować – obstawać, stać za czymś (dotyczy wyrażanych opinii, światopoglądu)
obszkrobać – obdrapać (ZL)
obsztalować – zamówić
obuć – ubrać buty
obuć – założyć, ubrać
ochlaptus – pijak
ocielonka – krowa po ocieleniu (ŚC)
oddychnąć se – odpocząć sobie, odetchnąć
odkołzać – zrezygnować z zamówienia
ofultać się (zrr) – popluć się, pobrudzić się jedzeniem
– popluć się, pobrudzić się jedzeniem ogacić – owinąć lub ocieplić
ogonek – kolejka
oklapnyć – opadnąć
olik – niski gruby człowiek
ołblat – podstawka pod piwo, okrągły wafel wyrabiany jak gofry
oły, uły – krzywe nogi
oma – babcia, staruszka
omparta – rzut sędziowski
onaczyć, uonacyć – zob. łonaczyć
oni, łoni – wy, dawniej zwracano się do starszych osób zawsze z szacunkiem, w 3-ej osobie.
onkel – wujek zob. ujek
opa – dziadek (zrr) zobacz też upa
zobacz też upa oplerka, oplerek – gruba parówka
ordnung – porządek
ostuda, łostuda, uostuda – wstyd, obciach, Niy rób mi uostudy – Nie przynoś mi wstydu
– Nie przynoś mi wstydu oszkliwy – szpetny
ouber –
ouberiba, oberiba – kalarepa
ożarty – zob. naprany
ożralec – pijak
ożraty – pijany
ożyrok, łożyrok – pijak
(do góry strony)
P [ edytuj ]
(do góry strony)
R [ edytuj ]
(do góry strony)
S [ edytuj ]
(do góry strony)
Ś [ edytuj ]
ściebać – drapować, plisować, np. drobno ściebany klajd drobna plisowana suknia
drobna plisowana suknia ściebować –
ściorany – zmęczony, poobdzierany
ściulać – wulg.
ściulany – wulg.
ściyl – ściółka (ZL)
ściyrnie – ściernisko
śćepnůńć – zrzucić
śkryftnąć – wyłączyć (np. światło) (ZL)
ślapitkorz – 1. człowiek, który handlował tysiącami drobiazgów: grzebieniami, igłami, nićmi itp. (ŚO) (ZL) ; 2. dziad lub człowiek, który niesumiennie lub niedokładnie wykonuje swoją pracę (ZL)
człowiek, który handlował tysiącami drobiazgów: grzebieniami, igłami, nićmi itp. ; dziad lub człowiek, który niesumiennie lub niedokładnie wykonuje swoją pracę śleper – ładowacz
ślepok – bąk (ZL)
ślimok – mazgaj
ślimtać – płakać, ślinić
Ślónzok, Ślůnzok, Ślojnzok (zrr) – Ślązak, czyli rdzenny mieszkaniec Śląska z dziada pradziada (przede wszystkim Górny Śląsk (*)
– Ślązak, czyli rdzenny mieszkaniec Śląska z dziada pradziada (przede wszystkim Górny Śląsk (*) ślum – szlam, muł
ślyndzuchy – łyżwy
ślyzyk – zob. krancek (ZL)
śmiéra, śmiyra, szmiera – smar
śmiérkosz, śmiyrkorz – brudas
śmiertka – kostucha, śmierć
śmiotek – miotełka
śmjatek – szczotka do zamiatania na šipa – łopatkę do kurzu
śniodać – jeść śniadanie
śniołek – podgrzybek (ZL)
śpanga, szpanga – spinka, klamerka
śpik, śpiki, śpikol – smark, smarkacze, smarkacz
śrobśtok – imadło
śteker – przełącznik (ZL)
śtopować – cerować (ZL)
śtora – zasłona (ZL)
śtram – ciasno
śtrykować – zob. sztrykować
śtyryrogaty – czworokątny, kwadratowy (ZL)
świdraty, świrzaty (ZL) – zezowaty
– zezowaty świtnůc – przewrócic się, spaść (ZL)
świynte jonki – czerwona porzeczka (ZL)
świynty – święty
świyrcok – świerk (ZL)
świyrgotać – trząść się (np. z zimna), wpadać w drgania (dot. przedmiotów)
(do góry strony)
T [ edytuj ]
tablyt – taca (ZL)
tabula – tablica szkolna (ŚC)
tachać – dźwigać, przenosić ciężkie przedmioty
tajla – część
tajle – części
tajojki, tajuźki – Lwowiacy (ŚC) też ogólnie polscy emigranci z byłego ZSRR
też ogólnie polscy emigranci z byłego ZSRR takutki, takućki – taki sam (ŚC)
tanksztela – stacja benzynowa
tańcować, tańcowaczka – tańczyć, zabawa taneczna (ŚC) ^
^ tapnóć – pęknięcie skalne w kopalni lub silne uderzenie nogą lub pietą w ziemię czy podłogę
targać – rwać, wyrywać
tarło – tarka (ŚC)
tasia – torebka
taskać – nosić (ŚC)
tasza – torba
tasza (Górny Śląsk *), tasia, taśka (ZL) – torba
– torba taszyntuch, taszyntucha – chusteczka do nosa
taślampa (ZL) , taszlampa, taszenlampa – latarka
, taszlampa, taszenlampa – latarka tauzen – tysiąc
tej – herbata (napój) (przeważnie dotyczy mocno zaparzonej (ZL) )
) tekla – plotkara (ŚC)
tela – tyle
telki – tak duży (ŚC)
terozki – teraz
Tesia –
tinta – atrament
tintać – pić
tisztuch – obrus zob. serwet, łobrus, uobrus
titać – trąbić klaksonem
titek – klakson
titrać – zob. ciorać
toczka (ZL) – taczka
– taczka toć – oczywiście
tomata – pomidor
tonkać – moczyć
topek – nocnik
toplać – moczyć
tor – bramka na boisku; gol
torman – bramkarz
torta – tort – zob. zista
tortensztik – porcja, kawałek tortu
tóż – w takim razie
tragac – taczka drewniana (ZL)
treger – szyna (w konstrukcji stropu)
trep – niezdara, nieudacznik, głupek (zrr)
trepy – chodaki, ogólnie buty
trichter – lejek
trit – wycieraczka do butów
tropić (się) – męczyć (się) (ŚC)
trowa – trawa
tromba – część pieca, piekarnik
trómpka – trąbka
trówła, truhła – ozdobna skrzynka na ozdobności (ŚC)
trufać – przypuszczać (ŚC)
truhła – zob. trówła
trujok – grzyb trujący
tryjtki – buty piłkarskie
trza, trzeja – trzeba
trześnia – czereśnia (ŚC)
trzewiki – buty
trzi, trzij – trzy
trzyśńa – czereśnia
tubera – gruźlica
tuberok – gruźlik
tukej, tukyj – zob. sam
tunki – tenisówki, trampki
tuplikować – tłumaczyć
tuplok – 1. duży kufel piwa (ŚC) ; 2. karc.
duży kufel piwa ; tuste – zob. fet
tusty – 1. otyły, tłusty; 2. smalec
otyły, tłusty; smalec tuśki – kredki do makijażu
tutej! – pij! (do małego dziecka)
tuz –
tyj – zob. tej
tyjater – teatr (ŚC)
tyrać – zasuwać
tyrckać, tyrtkać – biegać truchtem
tyta – róg obfitości (torba ze słodyczami dla pierwszoklasistów) także pupa
także pupa tytka – torebka papierowa
(do góry strony)
U [ edytuj ]
(do góry strony)
V [ edytuj ]
vanga –
vater – ojciec, także fater
verflucht –
Vesper –
(do góry strony)
W [ edytuj ]
(do góry strony)
Y [ edytuj ]
yjzel – osioł
yncyklopedyjo – encyklopedia
Ynglynder – Anglik
yno – tylko
ynta – przewrót, upadek, skok do wody
(do góry strony)
Z [ edytuj ]
Ź [ edytuj ]
ździwoczóny – wyprowadzony z równowagi
(do góry strony)
Ż [ edytuj ]
żadło, źradło, zdrzadło, żdżadło – lustro
żadnik – sprośnik
żałośnice, załośniczki – kolczyki
żber – balin
żdorać – 1. grzebać (w piecu, ognisku); 2. zaczepiać (ŚC)
grzebać (w piecu, ognisku); zaczepiać żduchać – trącać (kogoś) (ŚC)
żeleźniok – piec żelazny, wóz żelazny
żeleźniok, żeloźniok – piecyk węglowy
żymlok – bułczanka
żymlok – bułczanka
żymła – bułka
żymła – bułka
żymła z karminadlem, … z karbinadlem – bułka z kotletem mielonym (to nie hamburger)!
żyniaczka – ślub (ZL, ŚC)
żynóć – pędzić (bardzo szybko biec)
żyszka – skąpiec
żywobyci – życie
żyżyń –
żyżyń – pragnienie (ŚC)
(do góry strony)
Imiona [ edytuj ]
(do góry strony)
nazwy geograficzne [ edytuj ]
(do góry strony) Bobry– Bobrowniki Śląskie
miary czasu [ edytuj ]
ćwierć na jedno / świerć na jedno – piętnaście po dwunastej
pół czwortej – wpół do czwartej
punkt dwanosto – południe
trzi ćwierci na siódmo / …świerci… – za piętnaście siódma
(do góry strony)
kwiaty [ edytuj ]
(do góry strony)
karty [ edytuj ]
Na Śląsku bardzo popularną grą karcianą jest skat wywodzący się z Niemiec. Stąd właśnie (ze skata), wzięły się śląskie nazwy kolorów i figur w kartach.
kolory [ edytuj ]
grin – pik ♠
krojc – trefl ♣
herc – kier ♥
szel, siela (ZL) – karo ♦
figury [ edytuj ]
dupek, jupek (ZL) – walet (np. krojcdupek – walet trefl)
– walet (np. krojcdupek – walet trefl) kenich – król
ober – dama
tuz – as
inne terminy karciane [ edytuj ]
angezagt – gra “zapowiedziana”
hand – gra “z ręki”
rajcowanie – licytowanie
sznojder – 90 oczek w kartach wygrywającego
sztych – lewa
szwarc – wszystkie karty zebrane przez wygrywającego
(do góry strony)
określenia z żargonu górników i techniczne [ edytuj ]
A [ edytuj ]
ajzynblat – brzeszczot do metalu
ajzynzyga – piła (do metalu)
anszleger – nastawiacz przy windzie kopalnianej
B [ edytuj ]
bajzyga – wyrzynarka (piła do drewna)
bormaszyna – wiertarka pneumatyczna
budunek – zabezpieczenie stropu w kopalni
C [ edytuj ]
cechować – znaczyć, zaznaczać (np. miejsce na dziurę w ścianie)
chodnik – główny korytarz
colsztok – miarka składana, calówka
cwinger, cwinga (ZL) – ściskacz
F [ edytuj ]
fajla – pilnik
fajlbank – falbank – stół warsztatowy
faustlik – średni młotek, mniejszy od pyrlika
fedra – sprężyna
fedrować – urabiać
fela – felga
fusgruba – kanał piekarski
(do góry strony)
G [ edytuj ]
galman – ruda cynku
gleta – paca tynkarska
glajza – szyna
gruba – kopalnia
guguła – niedojrzały, twardy owoc
H [ edytuj ]
hajer – górnik strzałowy
haszpel – kołowrót (w kopalni)
hercówa – łopata
holajza – dłuto
K [ edytuj ]
kalfas – pojemnik do mieszania zaprawy
karbidka – górnicza lampa karbidowa
krajzyga – 1) stół z piłą używany do cięcia drewna na opał, ale nie tylko; 2) piła tarczowa
kucza – woźnica
kurbla – korba
L [ edytuj ]
lajsta – listwa
lajtung – rury c.o. z zimną i ciepłą wodą
lasia – metalowa poprzeczka przy słupku, do której przybija się przęsło płotu
laubzega – cienka piłka metalowa do wycinania, głównie w drewnie (włośnica)
lipynsztift – szminka
M [ edytuj ]
majzel – przecinak
malta – zaprawa murarska
maras – brud
mufa – złączka z gwintem wewnętrznym
myjtermas – metr krawiecki
N [ edytuj ]
nagel – gwóźdź (Górny Śląsk *)
nypel – złączka z gwintem zewnętrznym
(do góry strony)
P [ edytuj ]
papniok (ZL) , papiok (Górny Śląsk *) – rodzaj gwoździka wbijanego do papy. Krótki z szerokim łebkiem.
paryzol – parasol
przekop – główny chodnik na dole kopalni; jest ich zazwyczaj pare z przeznaczeniem na transport
pyrlik – młotek (duży – używany w kopalni)
R [ edytuj ]
rajbetka – packa murarska
raszpla – 1. duży pilnik do drzewa,(ZBT)/(ZL) 2. ździerak do końskich kopyt (ZL)
duży pilnik do drzewa,(ZBT)/(ZL) ździerak do końskich kopyt (ZL) ryl, sztychowka – szpadel
(do góry strony)
S [ edytuj ]
(do góry strony)
Ś [ edytuj ]
śleper – ładowacz
ślypia – oczy
śrobśtok/śrubśtok – imadło
śrubunek – złącze rur grzejnych
szalter – przełącznik
szteker – gniazdko
W [ edytuj ]
wajcha – uchwyt, np. dźwigni, zwrotnica kolejowa/tramwajowa
wanga – tęcza
wapyn – herb
waserwoga – poziomica
waszpek – wanienka do kąpieli, miska (GŚ)
wajzel – zegar, zegarek
welszkraut – kapusta włoska
wiepszki – agrest (GŚ-zrr)
wihajster – przełącznik (GŚ)
wojok – wojak, żołnierz
wurszt, wószt – kiełbasa
Z [ edytuj ]
zapucować – otynkować mur ( niem. Putz=tynk)
Putz=tynk) zejgeblat – brzeszczot, także piłka do metalu ( niem. Sägeblatt)
Sägeblatt) zicherung – bezpiecznik ( niem. Sicherung)
Sicherung) zista – tort
zaczymie -zatrzyma śię
(do góry strony)
(do góry strony)
wio – ruszaj
prr – stój
heta – w prawo
cichi – w lewo
curik – do tyłu
rym – w stajni koń przesuwa się bokiem; w bok
Górny Śląsk: to rejon miast Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Knurów, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pszczyna, Radzionków, Ruda Śląska, Rybnik, Cieszyn, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Lubliniec, Tychy, Zabrze, Opole, Racibórz, Nysa, Niemodlin, Kluczbork, Kędzierzyn-Koźle, Strzelce Opolskie
Literatura [ edytuj ]
Barbara i Adam Podgórscy, Słownik gwar śląskich , Wydawnictwo KOS, Katowice 2008, ISBN 978–83–60528–54–9.
, Wydawnictwo KOS, Katowice 2008, ISBN 978–83–60528–54–9. Dorota Simonides, Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984, s. 140, 141.
Słownik wyrazów śląskich, gwary śląskiej
Na naszej stronie stosowane są pliki cookies i inne technologie służące do zbierania i przetwarzania danych osobowych w sposób zautomatyzowany. Dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień. Twoje dane są u nas bezpieczne.
Słownik POLSKO-ŚLĄSKI
baba żona, kobieta hyrlać kaszleć pazury palce, ręce
babowka babka drożdżowa hyrzać, hyrzanie, hyrzo śmiać się pecynek bochenek chleba
babrać brudzić I pedzieć powiedzieć
babrok brudas ibrich zapas petronelka lampa naftowa
babskie scochy szczaw idzie to zrobić można to zrobić piechty pieszo
bachor złe dziecko Ignac Ignacy pieczki, pieczorki suszone owoce
bachora potrawa górali śląskich inakszy inaczej np. inakszyj żeś tyn łogrod mog zrobić piedronie przekleństwo
bachraty pękaty, gruby, otyły, z wielkim brzuchem indianer indianer piegaty piegowaty
bachroczek pyzata lalka z materiału, szmacianka inkszy inny np. cosik inksze te ałto mocie piekarok piekarnik w piecu
badki, batki majtki np. Czamu sie niy sebleczesz do batkow? ino tylko pierdoła gaduła, nudziarz
badnonć zobaczyć, przypatrzeć się np. Badnij tam yno co robiom te bajtle. interesantny interesujący pierdoła, pierdoły coś mało istotne, mało ważne, głupota, drobiazg, drobnostka np. skuli takij pierdoły
badybatki, badyje kąpielówki np. weź sie badybatki bo pudymy na basyn ipi brak piątej klepki np. Ty mosz ipi! pieron piorun, przekleństwo
badykostium strój kąpielowy ipta głupek, oferma np. tyś to je ipta ja pieronie do pioruna!, przekleństwo np. Zaś mi te pierońskie kury w zogrodzie zgłobiom!
badywanna wanna do kąpieli istny prawdziwy np. Z ciebie je istny gupielok! pierucha przekleństwo
bajlaga dodatek, wkładka do kanapki isto naprawdę pierziński okropny
bajs kęs lub ugryzienie czegoś lub kogoś np. Twoj pies mie bajsnoł w rzić iś pod paża iść z kimś “pod rękę” pieszczonek pierścionek
bajsnonć, bajsnij sie ugryźć, skosztować Italok Włoch np. Italoki to kiepskie wojoki! pieśniczka piosenka
bajtel, bajtle, bajtlik dziecko, chłopiec izba, izbedka pokój, pokoik np. Dziecka, niy garusić w izbie! pijok pijak
bajtlik portfel np. wiela mosz w bajtliku izolyjband taśma izolacyjna pijondze pieniądze
bajukać raczkować, chodzić na czworakach iże że pijus pijak
bajzel nieporządek, bałagan J pila kurka lub tabletka
bakać pracować np. Alech sie dzisio nabakoł! lub palić papierosy np. Bakosz aż Ci sadze z dupy lecom! ja tak np. Ja, ja, a my ci godali…! pilik kurka, kurczę np. Dej pozor synek na tego pilika bo go rozdepniesz!
bakpulwer proszek do pieczenia jabczok mus jabłkowy, ciasto z jabłkami lub wino owocowe pilynta kurczęta
bal, bala piłka np. Pogromy sie w bal? jadymy jedziemy np. Latoś jadymy do Niymiec! piniondze pieniądze
baliczek, balik piłeczka jagodki porzeczki np. Te jagodki to kwasiory! pioczek garnuszek, kubeczek
baloniok wóz z dużymi gumowymi kołami tzw. monster truck jajco jajko np. Zrobiymy sie smażonka z cołkij tytki jajec! piontka 50 groszy
bamber rolnik, gospodzarz na wsi jakla, jakelka górna część ubrania “chłopskiego” kobiety, bluza, żakiet np. Łobklykłach sie za ciepło jakla! piosek piasek
bamoncić mówić bez sensu, bredzić, kręcić się w głowie jako jak np. Jako tam stoi napisane? piska kreska, linia
bamontny oszołomiony, z zawrotem głowy np. Łod tyj pogody je żech dzisio tako bamontno! jargać sie denerwować, złościć się piskać piszczeć
bana kolej, tramwaj jedla, jedła jodła pisok ołówek, coś do pisania
banhof stacja kolejowa, dworzec jednopuklaty jednogarbny pistołla pistolet, broń
bania dynia jednym ciyngiym non stop, bez przerwy pitać uciekać np. pitej bo jak cie łapna to ci nogi z rzici powyrywom albo kartofle ci pitajom
baniorz kolejarz jedwob, jydwob, hedwob jedwab pitfać kroić tępym nożem
banka tramwaj jedzok mający apetyt np. Dziwej sie, jaki tyn jedzok mo wielgi basior! pitfok tępy nóż np. Takim pitfokym chleba ani tomatow niy ukreja, musisz go nabrusić.
barches słodka bułka jegelniczka poduszeczka na igły np. Niy siednij sie na jegelniczka! Pitla ciernik (gatunek ryby)
barzoła, barzoły, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska mokradła, bagno, szuwary jegliczki druty do sztrykowania np. Te jegliczki som na zoki! pitnonć uciec np. Jak Francek spuściył psa, to my wszyscy popitali na drzewa
bas, basior brzuch np. ty mosz tyn basior jeglorz krawiec pitomny nieprzytomny
basok brzuchacz, grubas, wielki brzuch jegła igła np. Kajżech dała sie te jegły! piwowonia piwonia
basztard, bastard mieszaniec, ktoś nierasowy, osoba której jedno z rodziców pochodzi z poza śląska (inaczej mówiąc jest skrojcowany jeli czy, czyżby piyknie ładnie
bauplac budowisko, plac budowy jerona, jeronie przekleństwo np. Jeronie, dej mi pokoj! piynciok pięć złotych (5zł)
bebechy wnętrzności, jakieś części w środku np. w samochodzie lub w zegarku jezder, jezderkusie!, jezderyjo! o jej!, o Boże! piyrwy, piyrwyj dawniej np. Piyrwyj dziecka były posuszniyjsze
beblać, beblanie mówić od rzeczy, bełkotać np. Już sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz! Jezusie, Maryjo Świynto! o Boże!, zawołanie wystraszonej osoby pizło uderzyło, wybiło np. Jak na kościele piźnie dwanoście, to farorz łobiod zaczyno.
bebok ktoś straszny, duch, upiór jeźli o ile, jeżeli piznonć uderzyć
bednorki narty zrobione domowym sposobem z klepek starej beczki jo ja np. Jo sie nazywom Jorguś! piździ zimno np. piździ jak w keleckim
bek płacz jodło, jołdło jedzenie, potrawa piździk motorower
bekać odbijać po jedzeniu johanka czerwona porzeczka piźniynty stuknięty, wariat
bele jaki, byle jaki obojętnie jaki Jon, Jonek Jan, Janek plac podwórko lub miejsce np. Na kole mogesz jeździć yno po placu lub Mosz tam doś placu by to łobalić?
bele kaj, byle kaj gdzie kolwiek np. Bele kaj nie byda robiył, yno na grubie abo na banie! jor wiosna plackaty, plaskaty płaski
belek, balek belka Jorg, Jorguś Jerzy placpatrony kapiszony
belontać mieszać, kiwać się, dyndać np. Cosik mi sie belonto kole szłapow! Jozek Józef plajtnonć zbankrutować, zamknąć interes
berać opowiadać np. bajki jscać, jscanie sikać, sikanie, oddawać mocz np. Dej pozor, bo najscosz na deska! plała peleryna, plandeka
Berbla Barbara juzaś znowu, znów np. Juzaś leci dyszcz! platfus płaskostopie
Bercik zdrobnienie Hubert, Norbert, Robert… jużyna podwieczorek pleca, plery plecy np. ale mosz kudły na plerach
beretka beret jyndyk indyk plecionka chałka drożdżowa, słodka bułka
berga, bergowa, bergowka kamień, bryła czegoś jynzor język plisynrok spódnica plisowana, z zakładkami
bery opowiadania, opowiastki np. To bery i bojki a niy prowda! K plompa pompa
beskursyjo hultaj, cwaniak kabociorz człowiek fałszywy plyjt pled
bestoż z tego powodu, dlatego, przez to, zatem kabot marynarka plynckyrze odciski na rękach od pracy
beszong nasyp kolejowy np. Pasymy kozy na beszongu! kachla kafla, płytka ceramiczna płachta prześcieradło
betlować chodzić po prośbie kachlok piec kaflowy płaczka łza
betlyjka stajenka betlejemska, szopka kaczok bajoro, stawek płat opłata, należność
bez bez lub przez np. Idymy na przima bez pole. kaczyca żelazny piec, inaczej żeleźniok płonka jabłko lub jabłoń np. Fuczysz jak jyż z płonkami!
bez dziyń rano, za dnia, w ciągu dnia kadubek budka lęgowa dla ptaków, karmnik po bosoku boso np. Czamu boroku lotosz po bosoku?
bez lato latem, podczas lata kadzić smrodzić po ćmoku po ciemku
bez połednie w południe kafyj kawa po gibku prędko
bez tydziyń w ciagu tygodnia, na co dzień, np. Na bez tydziyń jymy yno żur a wodzionka! kaj gdzie po jakimu dlaczego, jak np. Po jakimu ujek pojechoł do Niymiec a my niy?
bez zima zimą, podczas zimy kaj jaki jakikolwiek po jakimu to dlaczego tak jest, jak to jest
bezma, bezmała, bezmałaś, bezmaji nieomal, chyba, prawdopodobnie np. Bezmała Bercik je chory? kaj tam gdzie tam, ależ skąd np. Kaj tam, przeca koza niy jy papioru! po prowdzie naprawdę
bezrok następny rok kaj yno gdziekolwiek np. Kaj yno wleziesz, tam gupio godosz! po prożnicy nadaremnie
bezto, beztoż z tego powodu, dlatego, przez to, zatem kajindzij gdzie indziej po ptokach po wszystkim, to już koniec, stało się np. No i momy po ptokach, cug łodjechoł
Biczym po zadku! biczem po dupie kajniykaj gdzieniegdzie po sagu nago
biedro biodro kajsik gdzieś po widoku zanim będzie zmierzch
bifyj kredens kajś gdzieś po zadku zacofany
bigel wieszak na ubrania lub zabawa (dyskoteka, potańcówka itp.) np. ida dzisio na bigel kakałszale napój z łuski kakaowej pobodzie pokłuje, np. dej sie pozor bo cie ta koza pobodzie
biglonzko, biglołzko żelazko kalfas pojemnik do mieszania zaprawy cementowej pocieszny zabawny, wesoły
biglować prasować kalny mętny pociongać wciągać smarki lub popijać wódkę np. Niy pociongej tak, yno sie wysmarkej doporzondku! lub Widziołeś go jak pociongo z gwinta?
biglynbret deska do prasowania kamela wielbłąd np. Kamela mo dwa pukle! pociongać z gwinta pić prosto z butelki
biksa puszka, konserwa np. Na wieczerzo łotworz tam jako biksa ze śledziami! kamelki rumianek pocukrować posłodzić
binda bandaż kamerlik komórka, małe pomieszczenie pod parza pod rekę, pod ramię (iść z kimś)
binder krawat kamracić sie przyjaźnić się, kolegować się np. Niy kamrać sie z tym pieronym! podany podobny
biołko, biołtko białko z jajka kamrat kolega podarzić sie poszczęścić się
bioły biały kamratny przyjacielski podchlybiać sie podlizywać się
bishalter biustonosz kamynie kamienie podciep podrzutek
biyda bieda np. u nos je biyda aż piszczy kana, kanka pojemnik na mleko podhajcować rozpalać ogień np. podhajcuj w piecu!
biydaszyby podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla “po amatorsku” z niskich pokładów, było to karalne kant krawędź np. dej pozor na kant stoła podnoski resztki jedzenia
biza kant w spodniach kantowka belka drewniana, legar podworek podwórko
blacha płyta kuchenna, wierzch pieca węglowego, na którym stawia się garnki podczas gotowania kańś gdzieś podwyndzić ukraść, zabrać coś bez czyjejś wiedzy
blachowy, blaszany blaszanny, metalowy, coś z metalu np. dyć to je blaszane kapa, kapka nakrycie czegoś (np. łóżka), końcówka czegoś (np. buta) podzim jesień
blaj karaś kapelka mała czapka, kapelusik np. Nasz biskup mo fajno kapelka! podzimki truskawki, poziomki
blajsztift ołówek kapelonek wikary, młody ksiądz np. Do naszyj wsi prziszoł mody, szwarny kapelonek! podziwać sie przyjrzeć się, spoglądać np. Podziwej sie na nasza piykno chałpa
blank zupełnie, całkiem np. Tyś chyba blank łogup! kapistrant ministrant podź chodź
blaszok coś z blachy, metalu, np. pomieszczenie sklepowe o blaszannych ścianach, garaż blaszanny kapka kropla lub trochę czegoś pofyrtany zwariowany, pomylony
blatsznajder nóż do szkła (szyb) kapka kropelka, odrobina poganka kasza gryczana
blaza odcisk, pęcherz, np. na ręce od pracy lub na nogach po długiej wędrówce kapnonć sie zrozumieć, zorientować się np. Łona sie chyba nigdy niy kapnie! pogorszyć sie pogniewać się
blindar ślepa kliszka kapok peleryna, kamizelka ratunkowa pohalać pogłaskać
blizablajfer piorunochron kapołka, kapałka serwatka np. Łod kapołki biere mi sie na żiganie! pojedzony syty, najedzony
blomwaza wazon kapry, kaper karpie, karp pojeść zjeść, najeść się np. Pojedzony? No to do roboty!
blonkol kalafior kapsa, kabza kieszeń np. Wyciong te rynce z kapsy! pojscać posikać, oddać mocz
blukać, blakać gadać bzdury kapuca kaptur pojszczodek środek
blyndować oślepiać, świecić po oczach kara taczka np. W karze mom piosek i kamynie! pokludzić poprowadzić
błoznować żartować karasol, karasola karuzela np. Zwyrtnymy sie na karasolu? pokroć pokroić np. Pokrołech woszt i chlyb na sznity
błozny żarty, błaznowanie np. robić kogoś za błozna (żartować z kogoś) karasolnik osoba obsługująca karuzelę poleku powoli
bocoń, bocion, boczoń bocian karbidka lampa karbidowa (stosowana na kopalniach) policaj policjant
bodnońć ukłuć kareł karzeł policyjo policja
bojki bajki Karlik Karol polityka narzędzie na długim kiju do gaszenia i zapalania świec w kościele
bojtel woreczek karlus chłopak, młodzieniec, kawaler np. Łod kogoś ty je, karlus? (Czyim jesteś synem chłopczyku?) polskie kloski ciemne kluski z gotowanych i tartych ziemniaków, zwane też “śląskimi kluskami”
bojtlik, bojtliczek portmonetka karminadla, karminadel kotlet mielony, klops np. Dzisio na łobiod karminadle! połednie południe
bok, boki zasłona karnonć sie przejechać się (np. na rowerze) np. Dej sie karnonć na kole! połfontek, poł fonta 0,25 kg
bolawy bolący kartacz miotła połno pełno
boliłoczka kwiatki jaskry kartofel ziemniak połosprowiać poopowiadać
bolok miejsce bolące, siniak, wrzód kartoflonka zupa ziemniaczana połrzitek, połrzitko, połrzitki pośladek, półdupek, pośladki
bombel małe dziecko, niemowlę kastlik pudełko, skrzynka pomacać podotykać np. niy macej mie albo niy macać warzyw
bombel pompon np. w czapce kastrol duży garnek z żeliwa pomaluśku powoli, pomalutku
bombel pęcherz na skórze np. po oparzeniu pokrzywą lub ukąszeniu (przez komara, osę itp.) katelmus, katyjmus katechizm pomywać zmywać naczynia np. weź ino pomyj gary
bombon cukierek keby jakby, gdyby Ponboczek Pan Bóg lub Chrystus np. Szczynść Boże, łostońcie z Ponboczkym!
bonclok garnek, garnek gliniany keciok karuzela łancuchowa ponć, ponci pielgrzymka
bonkawa kawa, kawa naturalna, zbożowa kecka spódnica np. Kożdo kecka mu sie podobo! ponknonć sie posunąć się np. Ponknij sie, niych sie tyż siedna, ławka je przeca szyroko
bont, bonty kolor, kolory kecka spódnica popsznioł uparciuch, maruda np. Czamu popszniole niy jysz tyj zupy?
borajstwo biedaczek, ktoś komu się współczuje np. Borajstwo, piznołeś sie w gowa? kedy kiedy pora para lub parę np. jedna pora zokow lub Mom pora kurzikow na przedej!
borok nieborak lub oferma kejnedy innym razem np. Pogodomy ło tym kejnedy! porachować policzyć
borsztajn krawężnik kelnia chochla lub kielnia portmanyj portmonetka
Boże pomogej! Boże pomagaj! np. To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy (odpowiadało się: Dej Panie Boże!) kepa główka np. bier jom na kepa porzond ciągle
bożo krowka biedronka kepkować główkować (np. piłką) porzykać pomodlić się np. Trza porzykać za starzika!
bożyduda organista kerhow cmentarz np. Kożdy z nos trefi na kerhow! poschro niać pochować np. Poschroniejcie wasze graczki z zogrodka, już sie ćmi!
bracik brat kery, kero który, która posypka kruszonka na cieście
brateringi śledzie opiekane keta łańcuch (od roweru) lub korale, ozdobny łańcuszek np. Sleciała mi keta w kole! poszczodek środek
bratkartofle smażone ziemniaki kibel, kiblik wiadro poszelontać wstrząsnąć
bratruła, ruła piekarnik kichol nos posznupać poszukać lub zarzyć tabaki np. Niy sznupej w tyj szuflodzie bo narobisz garusu!
brauza oranżada, napój musujący w butelce lub w proszku do rozcieńczenia kichol nos posztopować zacerować
brecha łom kidać poplamić, polać się (np. zupą) np. Niy kidej sie żurym! potargać podrzeć, rozedrzeć np. potargołech sie galoty albo tyn gupek mi potargoł heft
breweryjo awantura kiej, kiejś kiedy potek, pociczek ojciec chrzestny
briftasza torba, teczka na dokumenty (najczęściej do dnia dzisiejszego noszona przez listonoszy) kiela ile, wiele potka, pociczka matka chrzestna np. Moja potka Lyjna dała mi pieszczonek
bronocić rumienić się, zmienić kolor przy pieczeniu np. Wejrzij do pieca czy sie już tyn kołocz po leku bronoci. kilać łaskotać np. Niy kilej mie bo sie pojscom! powijok pielucha
bronok ktoś brązowy, “brązowy koń” kimnonć sie zdrzemnąć, przespać się pozłotka sreberko, folia meteliczna do opakowania np. czekolady
bronotny brązowy kindermyjdla opiekunka do dzieci pozor dać uważać np. Dej sie pozor na Francka!
brotbiksa chlebak (pojemnik na chleb) kiołzać, kiołzawka ślizgać, ślizgawka Pokiołzomy sie na kiołzawce? pra? prawda?, naprawdę? rzeczywiście? np. Pra, że mi pszajesz?
brusek szlifierka, kamień do ostrzenia noży, kosy itp. kipa niedopałek papierosa praje prawie, na złość
brusić ostrzyć, szlifowć kiper auto wywrotka prask ciźba, tłum
brutfanka, brytfanka garnek do pieczenia mięsa kipnoć przechylić się lub umrzeć prasnoć upaść, uderzyć
bryja gęsty kompot z gruszek lub wigilijna moczka kipować wywracać, strząsać popiół z papierosa prastarka prababcia
bryle okulary kirchof cmentarz prastarzik pradziadek
brylok, brylaty okularnik, noszący okulary kista skrzynka np. W kiście piwa je 20 flaszek! prawić mówić, opowiadać
bryna, brynol denaturat lub alkoholik kiszka kwaśne mleko np. Kartofle z kiszkom jymy dycki w piontek! prawok grzyb prawdziwek, borowik
brzidok ktoś nieładny, niesympatyczny kita, kitka, kitko uda, udko np. od kurczaka preswoszt salceson np. Niy jydz tego preswosztu, taki je tusty…
brzim, brzym modrzew kitel fartuch np. roboczy prosia prosię
bubikopf kok kiwnoć sie pomylić się, zmylić prozny pusty
buczeć gderać, marudzić klachać plotkować pryk, pryko łóżko
buda szkoła lub bramka na boisku lub kram klachanie plotkowanie przeblykać przebierać
budziorz bramkarz lub sprzedawca w budce np. odpustowej klachula plotkara przeca przecież np. Przeca żech ci godoł, że mosz dwa chleby kupić a niy jedyn!
buks mały drań, sympatyczny urwis klachy plotki np. Zaś Ana idzie do nos na klachy! przeciepować przerzucać
bulić burzyć, niszczyć lub płacić klajd suknia przedsia przed siebie
bulkać bulgotać lub mówić za dużo albo niewyraźnie klamor coś niepotrzebnego, stary grat np. Wyciepnij te stare klamory! przekabacić przekonać, namówić, wpłynąć na zmianę zdania np. Przekabaciyli go w tych Niymcach nafolowanymi sklepami
bulknonć coś palnąć głupstwo, odburknąć klank dźwięk, warkot silnika np. jaki tyn mustang mo piykny klank przekludzić sie przeprowadzić się np. Latoś przekludzymy sie do nowyj chałpy
bulknonć sie utopić się, topić się klapaczka packa na muchy np. Zaś mi dziecka wziyny klapaczka! przekopyrtnonć sie przewrócić się, umrzeć
buła guz, opuchlizna klapka łapka na myszy przekrony przekrojony
butlować hałasować klapsznita podwójna kromka chleba, kanapka np. Styknom ci dwie klapsznity? przepadzity zachłanny np. Niy być taki przepadzity, przeca dwanoście klosek ci styknie!
być po zadku być zacofanym klara słońce np. ale dzisio klara blynduje przichlybek lizus
być w doma zrozumieć lub być w domu klawiyr pianino np. Zagrej “sto lot” na klawiyrze przichlybiać sie podlizywać się
byfyj kredens klekotać uderzać, kołatać przida, przidzie przyjdę, przyjdzie np. jo tam przida do cia
bymbyn bęben klekotka kołatka przidatki dodatki
byrkać odbijać po jedzeniu klipa oferma lub zabawa dziecięca przikludzić przyprowadzić
byrna żarówka kloper trzepaczka np. Jak wezna kloper to dostaniesz po rzici! przikopa rów
byszta szczotka klopsztanga trzepak np. Złaś synek z tyj klopsztangi! prziloz przyszedł np. na pierona żeś sam prziloz?
bysztek sztućce kloszczonka woda po kluskach np. Zaniyś ta kloszczonka wieprzkowi! prziłaź, prziłazić, przilaź, przilazić przychodź, przychodzić
cajgowe galoty rodzaj spodni roboczych lub dżinsy klosztor klasztor prziś przyjść np. mom tam prziś do cia?
cangi obcęgi klosztorno panna zakonnica prziś na krziwe pyski pokłócić się z kimś
canpasta pasta do zębów klotka klatka np. Staroszek robi klotki na kroliki! przitaszczyć przynieść
capnonć złapać kluczka korba np. do studni przoć kochać, lubieć
cedzitko sitko kludzić prowadzić, przeprowadzać się np. Przekludza sie na familoki! przodek przód, coś z przodu
cera córka np. Waszyj cerze to już chyba łoziymnoście? kluk chłopiec przynść na krziwy pysk pokłócić się
cerziczka córeczka klupać pukać, trzepać, uderzać psinco nic, figa z makiem
ceski 10 groszy klyty rozmowy pszajesz mi? kochasz mnie? np. Komu pszajesz bardzij mamie czy tacie?
cesta droga kłaki buraki pastewne, krokiew pszoć, pszać, pszajać kochać
cetnor 50kg kłobuk nakrycie głowy, kapelusz ptok ptak (patrz też mieć ptoka)
chacharstwo łobuzeria, draństwo kłopeć, kłopcie duży kawałek/ki czegoś np. w potrawach puc tynk
chachnoć sie pomylić się, uderzyć się kminić oszukiwać, kłamać pucować czyścić lub tynkować
chachor łobuz knefel, kneflik guzik, guziczek np. Urwoł sie z szaketa knefel! pucpapior papier ścierny
chacka chusta do noszenia dziecka, nosidełko knif sztuczka, sposób np. Naucz mie tego knifa! puding budyń
chaderlok, szmaciorz skupujący stare szmaty, butelki, złom knipsaparat aparat fotograficzny pukać sie jąkać się
cham skąpiec knipsować fotografować, robić zdjęcia pukel garb, plecy, grzbiet np. Te pierońskie komunisty mogom mi skoczyć na pukel, a do partii i ta niy póda!
chamić sie skąpić knobloch czosnek pukeltasza tornister, plecak np. Kamela to koń z pukeltaszom
chamliwy skąpy knobloszka parówka puklaty garbaty
chamster chomik knut odchody, stolec pulać siusiać
chańdownij dawniej, przed wiekami knypek karzeł, osoba małego wzrostu, grubasek np. taki knypek przilecioł i coś buczoł pulok “siusiak”, członek (jako narząd płciowy), penis
chańdowny stary kocher kuchenka elektryczna pultok flejtuch
charboły stare buty kocik, kociczka, koczka mały kotek pultok, putek indyk
chark, chork “ciężka” ślina kodka, kłodka kłódka purtnonć puścić bąka
charkać, chorkać ciężko spluwać np. Chorkosz jak stary chop! kofer skrzynia, walizka putnia, puciynka puszka, pudełko
charlać, chyrlać kaszleć np. Ty yno chyrlosz a chyrlosz, czamu sie niy lyczysz? kokot kogut Pyjter Piotr
charnonć ugryźć kokotek, kokocik kogucik lub kran pylnonć sie pobiec np. Pylnij sie do sklepu i kup piwo!
checa ubaw kole przy, koło np. Kole chałpy mom zogrodka! pyndala, pyndale pedał, pedały np. rowerowe, samochodowe
chichrać śmiać się kolity kolisty pyndziałek poniedziałek
chichry śmiechy kolybać sie kołysać się pyndzyjo emerytura np. Starzik już je sztyrnoście lot na pyndzyji
Chimek Joachim kolybka kołyska pyrlik ciężki młot
chlasnonć uderzyć np. Chlast go w pysk! kolyndniki kolędnicy pyrsk na zdrowie (przy toaście) lub cześć
chlebus darmozjad koło rower np. Jeździsz na kole bez czimania? pyrtek maluch
chlyb chleb, pieczywo kołocz ciasto drożdżowe np. Co to za niydziela bez kołocza! pyrtnoć szturchnąć, potrącić
chlyw chlew kołoczek, kołoczyk drożdżówka pysk buzia, twarz np. Nachytosz po pysku
chłabinka patyczek, gałązka, pręcik kołorz, kolorz kołodziej pywnica piwnica np. Do naszyj pywnice wlezie łoziym cetnorow kartofli
choby choćby np. chobych to mioł w pazurach niyś komin, kumin komin R
chodzić po fechcie żebrać kominiorz kominiarz rachować liczyć np. Porachuj, wiela cilipow siedzi na krzoku
chop mąż, mężczyzna komora spiżarka np. Niy wyrobiej bo cie zawrza w komorze! radiska rzodkiewka
chopionka kobieta ubrana po chłopsku, w śląskim stroju ludowym (chłopskim) konkastla, kołkastla węglarka, pojemnik na węgiel przy piecu radyjko radio, radioodbiornik
Chowcie sie! bądźcie zdrowi, do widzenia konsek kawałek np. Ani konsek zisty niy łostało? radzi zadowoleni np. Radziście starko z wnuka?
chrobok robak kopalnioki czarne anyżowe cukierki rafiok wóz z drewnianymi kołami o żelaznych obręczach
chropaty szorstki, nierówny lub pryszczaty kopcić dymić, kurzyć np. Ale sie kopciło z tyj chałpy jak pieron raja kolejka (np. w sklepie) np. Boł wielki prask i chleba niy sprzedowali za rajom yno tym, co sie piyrsi dociśli
chuderlok nieborak, biedactwo, ktoś chudy kopidoł grabarz, górnik rajbetka narzędzie murarskie do równania tynku na ścianie
chybło zabrakło kopla klamra od paska, sprzączka rajcować głośno się zachowywać, wymądrzać się
chycić wziąć, złapać, rozpocząć np. Chytomy sie za ta robota! kopocz, kopoczyk kopaczka, motyka rajcula pyskula np. Te rajcula, niy być tako przemondrzało!
chyrczeć chrapać kopruch komar np. Ale kopruchy żerom! rajfeszlos zamek błyskawiczny np. Jo mom rosporek w galotach na rajfeszlos a ty yno na knefle!
chyrdol, chyrtoń gardło, przełyk, krtań, szyja kopyrtka fikołka, koziołek, przewrót gimnastyczny rajmatyka reumatyzm
ciaciany ładny kopyrtnonć zrobić fikołka rajn dalej, do środka
ciamble, dziamble wróble korba ktoś pomysłowy rajtować jeździć konno
ciaperkapusta kapusta utłuczona z kartoflami korflasza naczynie do fermentacji wina rajza, rajzować podróż, podróżować
ciapkapusta kapusta zasmażana kormik wieprzek, tucznik rajzyfiber “gorączka”, niepokój przed podróżą
ciaplyta, ciapulyta błoto kosok sierp np. Niynabruszonym kosokym wiela niy nabrusisz! rałs wynocha, odejdź, idź sobie!
ciapry brudy koziczka kózka rant rów, brzeg czegoś
ciarach brudas kracpuc rodzaj tynku zewnętrznego na domach rapitołza żaba
cicik coś puszystego, miękki kłębuszek czegoś np. mlecz kradziok złodziej raps zabawa dziecięca “w rapsa”
ciciuś kotek, zdrobniale o kimś kragel, kraglik kołnierz np. Mosz niywybiglowany kragel! ratka racica, noga od świni
cielepa gapa, nieudacznik kraiczek kromka chleba, kawałek np. Lubia zjodać kraiczki z chleba! rechnong rachunek
cielik cielątko krajzyga piła tarczowa rechtor, rechtorka, rechtory nauczyciel
ciepać sie ppodskakiwać, buntować się, nie zgadzać się np. Co sie ciepiesz smarkoczu! kranckuch babka, ciasto drożdżowe, z posypką rejmatyka reumatyzm
ciepać, ciepnonć rzucać, rzucić np. Ciepnij bal! krasikoń koniczyna rewiyr zwolnienie lekarskie (L4)
cig, cig, ciga… wołanie na kozę krauski falbanki np. Galotki z krauskami (Majtki z falbankami) reż żyto
ciga koza krauza, krauzka słoik, słoiczek np. Ciotka zawarzyła sto krauzow na zima! Richat Ryszard, Rysiek
Cila, Cyja Cecylia krepel pączek np. Kołoczki som lepsze łod krepli! richtig, rychtig naprawdę, rzeczywiście
cilip wróbel lub jakiś ptak Krista Krystyna robić za błozna żartować z kogoś np. Niy robcie nos za błozna!
cima, ćma ciemno kroć kroić rod, rada zadowolony/na np. Je żeś rod z nowego kapelonka?
ciompa, ciompy katar, wycieki z nosa krojc kolor w kartach rogocz jeleń
ciompel wróbel kroliczok klatka na króliki rojber psotnik, chuligan
ciong odejdź stąd, idź już kroliczorz hodowca królików rola rodzaj fryzur, zwinięte włosy na czubku głowy, kok
ciongnie wieje np. Zawiyrej te dźwiyrza bo ciongnie po gyrach! kromflek obcas np. Niy uważom szczewikow na wysokim kromfleku! rolada płat mięsa wołowego, zwinięte w rulon, duszone
ciorać sie brudzić się kronlojter żyrandol, klosz na lampę roler hulajnoga
ciotka ciocia kropka kropla rolszuły wrotki
cip, cip, cip… wołanie na kury kropnioki kaszanka np. Narobiymy fol kropniokow! rolwaga pojazd transportowy na kółkach
cipa, cipka, cipeczka kura, kurka kroszonka pisanka Rołza Róża
ciś coś cisnąć, pchać np. wózek z węglem krupy kasza roma wisząca szafka kuchenna (na przyprawy, filiżanki…)
ciś! idź! krupy pogańskie kasza gryczana rombnonć uderzyć
ciść kaj iść gdzieś np. Kaj ciśniesz, do roboty? kryka, kryczka laska, laseczka romel plac odpustowy, miejsce gdzie są karuzele, strzelnice
citać, citnonć uciekać, uciec kryklać mazać, gryzmolić np. Niy kryklej tak w tym hefcie! romplować rozrabiać, awanturować
ciućmok niedorajda krze wielkie krzaki roncetla pasek, kwitek z wypłaty
ciul, ciulik penis, członek, “siusiak”, lub dureń, oferma (wulgarnie) krzest chrzest rozlajerowany rozregulowany, rozkręcony
ciulnoć sie uderzyć się, pomylić się krzikopa rów np. Wpod łożyrok do krzikopy rozpamiyntować rozmyślać, wspominać
ciupać rąbać np. Uciupej tam drzewa bo chca łogiyń słożyć! krzipce skrzypce rozsuć rozsypać
ciupnoć sie zamienić się np. Ciupnymy sie brifmarkami! krziż, krziże, krziża kręgosłup roztomajty rozmaity, przeróżny np. Zawiyrej dźwiyrza, bo po wsi łażom roztomajte cygony i chachary
ciyngiym za jednym razem, ciągle krzok krzak roztomiły najdroższy, szanowny
ckliwić sie tęsknić krzon chrzan roztopiyrzać sie rozpychać się, szarogęsić się
cmyntorz, smyntorz cmentarz ksiynżoszek ksiądz rozwiyzły, rozwieziony rozpieszczony, źle wychowany np. Ale te dziecka mocie rozwiyzłe!
cni mi sie tęskni mi się ku do np. poć ku mie, abo idź ku nimu rożki iść z rożkami (odwiedzić nowonarodzne dziecko)
coby żeby kucać kaszleć np. Bez czopki łazisz a potym kucosz a kucosz! ruby gruby np. Mosz za ruby kark, bestoż kragla niy zapniesz
col cal, miara długości kudły włosy, sierść np. Jak cie chyca, to ci te kudły wyszkubia! ruła rura, piekarnik
colsztok miara (do składania) kukać zaglądać np. Kuknij do komory, eli tam jeszcze je kołocz? ruła mieć być powolnym
cołki cały, całkowity, zupełny np. Cołki dziyń yno robota a robota! kukawka, kukowka kukułka Rus Rosjanin
cołkość całość kuklok oczko, wizjer “judasz” w drzwiach Rusyjo Rosja np. Ujka Hermana zaszczelyli na wojnie w Rusyji
cornuch brudas kulać turlać, toczyć, formować kulki, walcować ruzbana zjeżdżalnia np. na basenie bądź placu zabaw
cosik coś kulok okrągły klocek rychtować przygotowywać
cuda krowskie! dziwadło, co to za dziwadło! np. Co tyż za cuda krowskie w tym szynku pokazujom, że wszystkie chopy dycki tam łażom? kuloryba kalarepa ryczeć krzyczeć, głośno mówić np. coż tak ryczysz? godej ciszyj
cudować wydziwiać kunsztiki sztuczki, coć rewelacyjnego ryczka stołeczek, krzesełko (nojczynścij stoła w antryju)
cufal przypadek kupa dużo np. Nawalyło kupa śniega! ryć sie pchać się, wtrącać się np. Ryjesz sie jak Żyd do spowiedzi!
cufalym, bez cufal przez przypadek kupny kupiony np. Kupny kołocz je ańfachowy! Ryjza Teresa
cug pociąg lub ciąg w kominie np. Niy ma dzisio cugu i sie w piecu niy poli. kupowane pełne ryk płacz, krzyk
cukerdołza cukiernica, pojemnik na cukier kurdupel mały rykol beksa, maruda
cuzamyn razem kurzić palić papierosy, kurzyć ryl szpadel
cwaja, cwajka dwója (dawniej najgorsza ocena w szkole) kurzik kurka, kurczak np. Kupiyłach sie na torgu łoziym kurzikow! ryma katar np. Ryma mom łod łażynio po bosoku.
cwek pinezka kurzok palacz papierosów rynka ręka
cwerg krasnoludek, coś małego (najczęściej drewniane lub gipsowe figurki, stawiane w ogródku np. jako ozdoba) kusik, kusiol buziak, całusek rypnonć uderzyć
cwibak sucharki kwarytka ćwiartka ryszawy rudy
cwinga klamra kwasiory coś kwaśnego np. Te jabka to istne kwasiory! ryży rudy
cwist wełna, przędza, włóczka do cerowania np. Słabe to jak cwist! kwaśno kapusta szczaw rzać śmiać się np. Czamuś sie tak rzoł w tym kościele?
cwiter, cwiterek sweter kwiść kwitnąć rzany, rzanny, rżanny, reżny żytni
cycato z dużymi piersiami kwolić sie chwalić się rzić tyłek, pupa lub nieudacznik np. Nakopia ci do rzici! lub a bo tyś to je tako rzić
cycek, cycki pierś, piersi kyj skoro np. kyj tak godosz rzodki rzadki
cyckać ssać, mieć w ustach cukierka np. Co tam w gymbie cyckosz, szkloka? kyjza ser (nie twaróg) rzykać, rzykanie modlić się, modlitwa np. Porzykejcie tyż za mie, starko!
cycyhalter, cycynhalter biustonosz kyjza ciaciato ser pleśniowy S
cyferblat tarcza zegarowa lub twarz kyłzać, kyłzawka ślizgać, ślizgawka np. Pokyłzomy sie na kyłzawce? sadzok ziemniak do sadzenia lub duży palec u nogi
cyganić kłamać np. Niy cygoń, godej prowda! L sagi nagi, goły, bez ubrania np. Łoblyczcie tego bajtla, niych niy loto po sagu
cygaństwo kłamstwo labiydzić narzekać, skarżyć się sak siatka, torba
cygarety papierosy lachać sie, lachnonć sie śmiać się, zaśmiać się sam tutaj np. Prziszołech sam na piwo, bo godajom, że mocie tonie
cygon kłamczuch, Cygan, Rom lacie, laćki, lacze pantofle domowe schacharzony zniszczony, zaniedbany
cyja akordeon, harmonia laclik śliniak, śliniaczek schronić, sroniać schować np. Niy domy rady posroniać tego siana do stodoły
cyjna dziesiątka np. w grach karcianych lacopiyrz, latopiyrz nietoperz seblyc, seblykać rozbierać się np. Czamuś sie seblykła, przeca zima tukej
cyl cel ladować ładować np. weź inoś zaladuj mi to na fora sebuć, sebuwać zdejmować buty np. Szczewiki trza sebuwać, bo świyżo pomyte
cylnonć trafić, wycelować laga gruby kij, laska sebuwacz urządzenie do zakładania i zdejmowania butów
cymt cynamon lajbik biustonosz serwet, serweta obrus
cynt centymetr lajera, lajerka katarynka np. powiedzonko sfalić zrzucić
cypelmyca czapka z pomponem lub antenką jak na berecie lajerman, lajermon kataryniarz sfrocić, sfrocać zwymiotować, zwracać
cyrklować mierzyć, planować lajsta listwa siednonć usiąść
cysorz cesarz lajtong rurociąg siemiyniotka zupa z kmonopii (na Wigilię)
czamu, czymu dlaczego lak farba lub cerata sierotki stokrotki
czechmon diabeł, czart lakować malować, lakierować sikorki placki ziemniaczane
czelodka grupa kolegów lakowany malowany, lakierowany sikowka sikawka
czeski 10 groszy lakszuły, lakszoły lakierki, buty na wysoki połysk siksa nastolatka, młoda dziewczyna, podlotek
cześnia czereśnia lałfka oczko w po nczosze sioć siać np. Posiołach tela kwiotkow a yno niykere poschodziyły
czkać mieć czkawkę np. Kurde czko mi się i czko lamyncić narzekać, skarżyć się siompi, sipi siąpi, pada drobny deszcz “mżawka” np. Na dworze sztyjc sipi!
czopka, copka czapka lanszaft, landszaft namalowany obrazek, scenka lub jakiś widok siupnoć, siupnyć usiąść lub powtarzać klasę np. ymil siupnył we drugij klasie
czorne kloski “kluski śląskie” zwane też “tartymi” lańcuch łańcuch siusiok penis, członek (jako narząd płciowy)
czorny, corny czarny, brudny np. Ty pieroński czorny dioble! larmo gwar, hałas, awantura np. W tym larmie idzie łogupnonć! siuśka nastolatka, młoda dziewczyna, podlotek
czosać czesać larmować hałasować siyngać, siyngnoć sięgać, sięgnąć np. siyngnij po ta giskana
czwortek czwartek larwa maska lub wstrętna gęba siyń korytarz, sień, klatka schodowa
czympnonć, czympieć kucnąć, kucać lata poprzeczka bramki sjechać zjechać
czynsto często latosi, latoś w tym roku, tego roku, tegoroczny, bieżący rok np. Latosi jabka som słodke skalić sprzedać
ćma, ćmok ciemno, ciemność np. Miałach strach iść po ćmoku! latowy letni skat, szkat popularna na Śląsku gra w karty
ćmi sie zmierzch lauba, lałba altana, zadaszenie, ganek przy domu, wiatrołap skiż z powodu, ze względu na np. Skiż ciebie, niy zońdymy na czas
ćmiyl trzmiel laufbryka bryczka, powóz skoczka pchła
ćwierć kwadrans np. Je ćwierć na jedna! (godz. 12:15) lazaret, lazaryt szpital skopyrlić zwarzyć mleko
ćwiertka ćwiartka czegoś leber drań, obibok skorkorz skupujący po domach królicze skórki, wołał: Skorki, skorki skupuja!
ćwikel, ćwikla buraki pastewne, czerwone lebioda człowiek chorowity, leniwy skorzok coś ze skóry np. piłka
ćwok oferma lebo lub, albo skulać stoczyć się, zwinąć się np. Jak Francek godo, to idzie sie skulać ze śmiychu
D lecyj, lekcyj, lekcy lżej skuli z powodu np. Skuli tego pierońskigo komunizmu, momy tak jak momy!
dać dzióba, dać dzióbka pocałować lecyjak, lecyjako byle jak, niedbale skurzica cynamon
dać kusku pocałować lecykandy gdzieniegdzie slecieć spaść
dać pozdrowić przesłać pozdrowienia np. Ciotka wos dała pozdrowić. legitka legitymacja sloz zszedł np. Jo je ciekawo, kedy sleziesz z tego dżewa?
dać pozor uważać legnonć sie, lygnonć sie położyć się slyź zejść, zejdź
dałerwele loki po trwałej ondulacji leko, letko, lechko lekko, łatwo słazić schodzić
dambionka, dymbionka żołędzie dębowe lelek, leloń niezdarny, nieudacznik, zniewieściały mężczyzna słepać pić, siorpać lub pić alkohol
damboki, dymboki głęboki leluja lilia lub dziwak słodek, słodki schody
damfmaszyna maszyna parowa, lokomotywa lelyń jeleń słomionka koszyk ze słomy (np. na chleb)
damfować, dymfować dusić, parzyć, gotować leżanka tapczan słożić złożyć, rozpalić
damulka strojnisia libsta, lipsta narzeczona np. powiedzonko smark koza w nosie lub smarkacz
danga, dynga tęcza lica, licka, liczki policzki smarkato młoda dziewczyna, nastolatka, podlotek
darymnie daremnie lichsztrom instalacja elektryczna 1 smażonka jajecznica
darymny futer nie potrzebnie, na próżno, ktoś bezużyteczny lichy słaby, chorowity np. ooo coś żeś dzisio lichy smolić lekceważyć, zostawić (kogoś, coś w spokoju), dać spokój (komuś, czemuś) np. smolić to wszystko albo smol go
darzić sie, darzyć sie udało się, powiodło się lilowy fioletowy smrodziuchy kwiatki studentki
deka, deczka koc, narzuta listonorka listonoszka smyczyć (ciężko) nieść, ciągnąć, wlec
dekel wieko, pokrywa lub rozum np. Coś ci pizło na dekel! (zwariowałeś) liter litr smykać sie włóczyć się, łazikować
deklik wieczko, pokrywka liwa, liwa, liwa… wołanie gęsi smyncić zanudzać np. chopie jak ty smyncisz
dekować zakrywać coś, chować się, kryć lub robić dach liwa, liwy gęś, gęsi smyndzić wędzić, dymić się (tlić się)
delowka podłoga liznonć przewrócić się, upaść np. Aleś liznoł ynta! lub skosztować czegoś, np. liznij sie tego loda snople cieknące kozy z nosa, katar
diasek diabeł np. Do diaska! lizok lizak np. Lizok zmazany łod piosku je yno do wyciepanio! somsiek miejsce w stodole do składowania siana lub słomy
dinks takie coś, słowo joker, zastępuje wiele rzeczowników np. W maszynie zepsuł mi sie taki dinks. lojfer dywanik, chodnik lub ruchliwe dziecko sornik sarna, jeleń
diobła huśtać wymachiwać nogami Lojzik, Lojz, Lojzek Alojzy soroń dzikus, dziwak
dioboł diabeł lomp drań np. Ty pieroński lompie, doczkej no…! spaśny, spaśno, spaśne gruby/a/e
diosecki diabelski lompy stare graty, niepotrzebne rzeczy spatrzeć załatwić coś komuś np. Spacz mi tako luftbiksa
diosek, diosi diabeł, diabli lonty stare ubrania, szmaty spieronić skrzyczeć
do dom do domu np. Ida do dom! lotać biegać, fruwać np. Ty sie dziołszko nalotosz po tym placu! spinknonć sie spotkać się
do jarzi do wiosny Lucka, Luca Łucja splytać pleść
do kupy wspólnie, razem luft powietrze spodek dolna część czegoś np. Dej to do byfyja na spodek
do siela do tereaz luftbalon dmuchany balonik spodnica halka
do zadku do tyłu luftbiksa klarabin spodnioki kalesony
dochtor, dochtorka doktor, lekarz luftować wietrzyć spomnieć sie przypomnieć sobie
dociepnoć dorzucić np. Dociepnij wonglo do pieca! luftplompa pompka, sprężarka sporować grymasić
dociyrny dociekliwy np. Niy być taki dociyrny! lukać, luknonć spoglądać, spojrzeć np. Luknij na ta dziołcha! sprzezywać nakrzyczeć na kogoś
doczkej poczekaj, uważaj sobie, zaraz ci pokażę np. Doczkej, doczkej, zaro cie chyca! lukaty z kręconymi włosami np. Ale mocie ta cera lukato! srocz ubikacja
dołza gniazdko elektryczne lulać siusiać srogi duży, wielki
dombek chryzantema, złocień ogrodowy lulok “siusiok” srom, sromorta bieda
dorachować sie doliczyć się lutkolba lutownica sronić schować
Dorka Dorota lyberka wątrobianka stalbeszta szczotka druciana
dorta tort lygać kłaść się spać np. Cza rzykać i lygać! Stanik Stanisław
dostać do gowy zwariować lyjberwoszt, lyberwoszt, leberwoszt wątrobianka, pasztet stanonć stanąć, zatrzymać się np. stanołech na kraju i bych slecioł lub stanołech na trowiech ich dostoł mandat
dować dawać np. Niy dowej psu wosztu! Lyjna Helena stanyć wstać
dować pozor uważać, pilnować się np. Dej sie pozor na tego synka! lyjopard, lyopard lampart stargać podrzeć
drabiniok drabiniasty wóz lyjty lanie, bicie np. Szykuj sie Ziguś na lyjty! starka, stareczka babcia
drach latawiec lyki leki staroszek dziadek
drajfus szewskie kopyto lykorz lekarz starość (mieć) mieć problem
dran moja kolej np. Terozki jo przida dran! lynga długa bułka, bułka francuska, bagietka stary purt zgryźliwy człowiek
drap, drapko szybko lynijorz linijka starzik, starzyk dziadek
drobnioki drobniaki, drobne pieniądze, monety lynsztanga, lungsztanga kierownica od roweru Stazyjo Anastazja
droźnić sie napastować, denerwować np. Niy droźnij sie z moim psym! lyski leszczyna, orzech laskowy stoć czekać, stać
drukknefel zatrzask (zamiast guzika w ubraniu) lyże łóżko, coś na czym się leży stoj zatrzymaj się, stój
drynda stary pojazd Ł stoń stań, zatrzymać się np. stoń w antryju albo jak nima miejsca to stoń na trowie
drzewiany z drzewa łachy ubrania np. Te stare łachy cza spolić, bo yno garuszom nom w szranku stoplany zmoczony
drzimota senność np. cosik mie drzimota biere łacny tani stow, stowek staw
drzistać puszczać bąki lub przewracać się łapnonć chwycić, schwytać np. Widzisz tam tego hazoka, łapnij go yno strom drzewo
drzizga drzazga łaska łasica, gronostaj (zwierzak) strugać obierać np. strugom kartofle na łobiod
dubel narzuta męska łaszczyć się łakomić się, skąpić np. Łon sie łaszczy i bala niy pożyczy. strup gojąca się rana lub drań
dudlik kok łazić chodzić strzymp drań
dugi, dugszy długi, dłuższy łeb głowa styknie wystarczy, dosyć
duldać pić np. Wyduldołeś cołko flaszka? łeboń mały chłopiec np. te pierońskie łebonie zaś larmujom pod łoknym stynkać jęczeć np. z bólu
dupa w kraglu niudacznik łechciwy, łechtliwy mający łaskotki suchatelnica konfesjonał
dupek walet w grach karcianych łechtać łaskotać suć sypać np. Mamo, a Francek nasuł mi piosku za kragel
duperelka, duperela drobiazg np. na łodpuście było w pierony duperelek łobalić przewrócić lub wypić np. Łobalili cyntla i byli naprani suć pierony przeklinać np. Jak sie łojciec ło tym dowiy, to posujom sie pierony
duperszwance głupoty, niedorzeczności, bzdury łobciepać obrzucać, otynkować swaczyna podwieczorek
durch, durś ciągle łobdrzistany ubrudzony, pobity swaczyna, swaczać podwieczorek, jeść podwieczorek
durchfal rozwolnienie łobiadować jeść obiad syjmować zdejmować
dwupuklaty dwugarbny łobiecki, łobiycki obitnice, obiecanki symie ze mnie np. Czamu sie symie śmiejom?
dycha dziesięć łobiesić sie, łobwiesić sie powiesić się symnoć zdjąć, ściągnąć
dychnonć sie odpocząć sobie łobiod obiad np. Dzisio łobiod we połednie. A ślonski łobiod to: rolada, modro kapusta i kloski polone zołzom. synek chłopiec, syn np. moj synek je lukaty
dycki zawsze, przecież łobiyle, łobiyli zboże syr ser
dyć przecież, właśnie łobleczony ubrany np. Chop sie bez baby doporzondku niy łoblecze. szac narzeczony
dylowka podłoga łobleczynie ubranie szafner konduktor
dzbonek, dzboneczek dzbanek, dzbanuszek łobloć polać szajbka podkładka np. dej inoś ta szjbka pod ta szroba
działać robić masło łoblyczki ubrania szaket marynarka, odświętny garnitur
Dzieciontko podarunek pod choinkę łoblykać sie ubierać się szalter załącznik prądu, włącznik światła
dziecka dzieci np. Co te dziecka tak niyskoro idom spać? łoboczyć, łobocz zobaczyć, zobacz np. łobocz yno tyn heft szałfynster okno wystawowe
dziedzina wieś, osada, własne gospodarstwo łobrobiać uprawiać pole lub opiekować się np. Dyć łona go sztyjc łobrobiała. szałot sałata, sałatka
dziepiyro, dziepro dopiero łobroz, łobrozek obraz, obrazek szampinioki pieczarki
dzierżeć trzymać łobrzinek skrawek, odcięty z brzegu kawałek kołocza szaty sukienka
dziołcha dziewczyna łobsioty, łobsiony obsiany szczewiki, szczewiczki buty, buciki
dziołszka dziewczynka np. ta dziołszka je rychtig gryfno łobstoć wytrzymać, wytrwać np. Starzik tak na wiosna cześni gałynzie połobcinoł, że niy łobstoła. szcziga czarownica, zła kobieta
dzióbek, dzióbeczek pocałunek np. Dej dzióbka! łobsztalować zamówić, zarezerwować, zaplanować szczoda środa
dzisio dzisiaj łobucie obuwie szczukowka czkawka
dziubnonć skosztować, dziubnąć łociypka snopek szczupok, zymbok szczupak
dziwać, dziwować sie patrzeć, zachwycać się np. Dziwej sie yno! łod zadku od tyłu szczwortek czwartek
dziwoczyć wariować lub poganiać, popędzać łodbywać nakarmić dobytek np. kury np. Trza wszystko połodbywać a jo choro! Szczynść Boże zamiast “Dzień Dobry” lub “Niech będzie pochwalony…”
dziwok dziwny lub dziki łogyń ogień szczyrbaty szczerbaty, bez zębów
dziycia dziecko, dzidziuś łojcowie rodzice szczyrbok ktoś szczerbaty, z brakującymi zębami
dziyncioł, dziyndzioł dzięcioł łojla siniak pod okiem, podbite oko, guz szczyrkać dzwonić (np. monetami, zębami)
dziynnie codziennie łoklany, oklany bezczelny szczyrkowka grzechotka
dziyń rano, ranek, dzień łoklupać opukać szekulada czekolada
dźwiyrza, dźwiyrze drzwi np. Klupnij we dźwiyrza! łokminić okłamać szel kolor w kartach
dżiżdżyć rozdrabniać, drzeć na malutkie kawałeczki łomasta, łomaścić masło lub smalec jako dodatek do potraw np. łomaścić smalcym kloski z miynsym. szelontać potrząsać
E łomylać żuć, ruszać ustami, ciągle gadać np. Yno łomylosz tym jynzorym a łomylosz! szeslong tapczan
echt Ślonzok prawdziwy Ślązak łon, łona on, ona szewiec szewc
Ecik Edek, Edzio łonaczyć, onaczyć robić coś, słowo joker, stosowane na określenie każdej czynności np. Nasz starzik kupiył taki dinks i nałonaczył nim stare radijko. szipa szufla
elefant słoń łone to coś np. podej mi te łone szisbuda strzelnica
elektrykorz elektryk łoński rok, łońskigo roku ubiegły; poprzedni rok, ubiegłego; poprzedniego roku np. Łońskigo roku tomaty lepij poschodziyły. szisdrad, szistdrat drut
elemyntorz elementarz łoroz nagle np. Łoroz sie blyskło i w nasza stodoła pieron szczelył. szklany szklanny, ze szkła
eli, eźli czy, albo, o ile, jeżeli łorynżada oranżada szklok landrynka np. Mamlosz tego szkloka, czyś go łyknył?
eliby gdyby, jeśliby łosprawiać, łosprowiać opowiadać np. Ło czym to starko łosprowiocie? szklonka szklanka lub gołoledź np. zrob mi tyju we szklonce lub dzisio na dworze je jedna szklonka
elwer bezrobotny lub rzut karny w piłce nożnej łostawić zostawić szkolok, szkolorz uczeń
epa siatka, reklamówka łostrynżyny, łostrynżnice jeżyny szkrobać skrobać lub obierać ziemniaki
erbnyć, erbnonć dostać coś, zrozumieć coś, odziedziczyć np. łon to zarozki erbnie, łoboczysz łostuda awantura, kłopot, problem, zgorszenie np. Z tym waszym synkym to yno wieczno łostuda. szkuty włosy
erlyjz zamawiam, zaklepywanka podczas zabawy łoszkiliwiec brzydal szlagbal piłka do palanta lub palant (dyscyplina sportowa)
Erna Ernestyna łoszkliwy brzydki, wstrętny np. Za tyj komuny to było richtig łoszkliwie! szlager hit np. kurde ale dzisio szlagry puszczajom
erplich spadek, coś po kimś np. Erplich po ciotce łoszkrabiny obierki z ziemniaków lub jabłek np. Takim popszniołom to świynty Mikołoj yno łoszkrabiny a wongel przinosi! szlaj lin (gatunek ryby)
erzac podróbka, coś sztucznego, byle co łoszkrobać obrać ziemniaki, marchew szlajać sie włóczyć się
eszcze jeszcze łoszkubek ktoś niewydarzony, nieudacznik szlajer welon
Ewangelio Ewangelia łoszkubiny szkubanie pierza szlajfa, szlajfka wstążka
F łoświycić zaświecić szlic rozcięcie w spódnicy
faber kwiat bławatek łoziym osiem szlips krawat
faca policzek, uderzenie w policzek łoziymnoście osiemnaście szliżki kluski ciepane
fach zawód łożarty, łożryty, łożrity pijany szlojder proca (strzela się z niego haczykami)
fachman, fachmon fachowiec, specjalista łożrać sie spić się szlokzana, szlafzana bita śmietana
fajer święto, dzień wolny od pracy łożyrok, łochlapus pijak szlus koniec np. Toż na dzisio szlus!
fajfka fajka łyknonć połknąć szlyndzuchy, szlynzuchy łyżwy np. Na zamarzniyntym stowie pokiyłzomy sie na szlyndzuchach
fajla pilnik łysoń łysy szłapa noga, stopa
fajnidło, fajniontko elegancik, ktoś dbający o siebie M szłapcug chodzenie pieszo np. jak nom cug ucieknie to łostanie nom szłapcug
fajnie, fajniście ładnie macać dotykać np. niy macej mie, albo niy macać warzyw szmaciok piłka szmaciana
fajnisty ładny, bardzo ładny macać sie guzdrać się lub dotykać się np. tyn kawaler z tom frelom sie yno macajom szmaciorz zbieracz szmat
fajny ładny macej sie pospiesz się szmary lanie
fajrant koniec pracy, wolne np. Fajrant na dzisio! macha mina np. Szczylo macha choby afa szmaterlok motyl
fajrować świętować np. fajrowali łodpust fest macher fachowiec, człowiek przedsiębiorczy szmatlać plątać
fakla pochodnia macnij dotknij np. Pomacej ta ściana jako je mokro szmory jajecznica z grzybami
fala zakres częstotliwości np. 95,5 ustow sie ta fala, tam piyknie grajom magel, magla, maglownia magiel szmyra smar
falbanek stół roboczy, stół warsztatowy majs kukurydza np. Niy idymy na majs, bo gospodorz na polu! sznaps kieliszek wódki
falta, falt fałda majstersztig coś zrobione po mistrzowsku sznit rozcięcie, krój, wzór
faltenrok, faltynrok spódnica z fałdami majtnonć sie minąć się, nie trafić sznita, sznitka kromka chleba, kanapka
familijo rodzina majzel przecinak sznitbony fasolka szparagowa
familok dom wielorodzinny, przedwojenny “blok mieszkalny”, blok podupadający makowki wigilijna śląska potrawa z maku i chałki sznitloch, sznitlok szczypiorek np. Mosz niypoczosane wosy, choby pieron w sznitloch trzas!
fana, fanka chorągiew, chorągiewka makowy rękawice z jednym palcem sznora sznur
fandzola fasola makron kokos sznupać grzebać, szukać lub wąchać, zażywać tabaki (sznuptabaki)
fandzolić mówić od rzeczy makrony ciastka kokosanki sznupok poszukiwacz lub ubrudzone usta
fanga cios, uderzenie np. Dej sie pozor, bo dostaniesz fanga bez pysk malckawa kawa zbożowa sznuptabaka tytoń do wąchania
fara probostwo, plebania malta zaprawa murarska np. Wciepnijcie do tyj malty trocha piosku, bo je za rzodko! sznuptuch, sznuptychla chusteczka (materiałowa bądź jednorazowa tzw. higieniczna)
farbiczki kwiaty chabry malućki malutki, mały szofer kierowca
farbić farbować malyrz malarz np. Malyrz, mulorz i świnia, to jedna rodzina! szola szyb, winda w kopalni
faron drań małowiela prawie, nieomal np. małowiela brakło i by łod ymila po pysku dostoł szolka szklanka, filiżanka, kubek
farona kandego przekleństwo małpica małpa, złośliwa osoba szosyjo szosa, droga
faronić przeklinać mamincycek maluch, dziecinny szpacyr, szpacer spacer, iść na spacer np. Hyjdla poć na szpacyr
farorz, farorzyczek proboszcz, ksiądz mamlać żuć, jeść lub całować się np. łoni sie yno sztyjc mamlajom szpajza deser lub pewne deserowe danie
farski proboszczowski mamlas niedołęga, oferma szpaner napinacz mechaniczny lub człowiek robiący coś na pokaz
fasong oprawa, oprawka żarówki mamlasiaty płaczliwy, oferma szpangi wsuwki do włosów, spinki
fater ojciec mamlaty oferma szpanong napięcie w elektrotechnice
fazan bażant mamlok usta, długo jedzący obiad szpanować napinać, naciągać, prężyć np. Muszymy po praniu naszpanować nasze gardiny!
fechta żebranina mamulka mamusia lub babcia szpas żart
fechtnonć sie nabrać rozpędu, np. jak się zanim fechtnoł manczester, manszester sztruks szpasownik dowcipniś
fedra sprężyna manczestroki, manczestry, manczestrowe galoty, manszestrowe galoty spodnie sztruksowe szpek słonina
fedrować kopać węgiel lub dyskutować o pracy mandle migdały szperplata dykta, sklejka
ferszter, feszter leśniczy Manek Emanuel szpicpapior papier ścierny
fertich, fertig, fertichś gotowe, zrobione np. Łobiod mom fertich manele bagaże, rzeczy szpil mecz np. ida z chopcami na szpil
fest mocno, bardzo lub święto, uroczystość mantel, mantlik płaszcz, lub pokrowiec, ochraniacz szpina klamra
festelny silny mantelszyrca gruby męski fartuch, ubranie ochronne szplotka sznurówka
fet tłuszcz, smalec np. Zjysz sznita z fetym? maras błoto, brud szpok szpak
fiber gorączka, drgawka marasić brudzić np. Sebuwej szczewiki, bo namarasisz! szporobliwy oszczędny
fibermas termometr markew, marekwia, markewka marchew szporować oszczędzać np. Z pyndzyji wiela niy naszporujecie!
fifrać brudzić się markotny smutny np. Coście dzisio starko tacy markotni? szpotlawy niezdarny, kulawy
fifrok brudas lub ubrudzona twarz Maryj, Maryjka Maria szprajchy szprychy
filok, filer długopis, wieczne pióro, coś do pisania Maryna Maria szprajcnonć sie, szprajcować się buntować się, wykłócać się, upominać się
filong nadzienie np. kreple bez filongu som darymne masara wielka tłusta mucha lub gruba kobieta szpyjna dżazga
filować patrzeć, zaglądać lub napełniać, nadziewać np. Coż tak filujesz bez to łokno? masarnia rzeźnia lub sklep mięsny szpyndlik szpilka
fiszhala hala rybna (najczęściej można ją było spotkać na targowiskach) masny tłusty szpyndlikorz ciułacz lub człowiek drobiazgowy
fitulityngeszeft mały sklepik / interes masorz rzeźnik, sklep mięsny np. U masorza som masorz dzisio sprzeduje. szpyrhok wytrych
fizymatynta różności maszka kokardka, muszka szpyrka słonina, skwarka
flance sadzonki roślin maszkecić jeść coś dobrego np. Ciomple na gnojoku siadły i maszkecom szrank, szranczek szafa, szafka np. Mamo jak sie godo “szrank” po niymiecku?
flaps zupa regeneracyjna np. dawana na kopalni maszkeciorz smakosz szraubincjer, szrałbincjer śrubokręt
flaszka butelka maszkety coś dobrego do jedzenia, przysmak, słodkości, łakocie szraubsztok imadło
flek plama np. Mosz na jakli tusty flek! maścić iść szybko, śpieszyć się szroba śruba
flekować łatać dziury w butach, przybijać podeszwy maślonka maślanka sztachnoć sie zaciągnąć się dymem z papierosa
flider bez, krzak bzu (roślina) maśniczka maselniczka, naczynie do robienia masła sztajger sztygar
fliger samolot matlać plątać sztalować planować, zamawiać
flinta strzelba, karabin maznonć uderzyć np. dej sie pozor bo cie zaro mazna sztamfer ubijak (np. do ziemniaków)
floster, flojster plaster np. Musza sie boloka na gymbie zaflostrować! mazok beksa, maruda sztamfować ubijać
fojera, fojerka ognisko melka, mylka, mylzupa zupa mleczna zatrzepana mąką sztand stoisko np. na torgu je sztandow do pierona
fojercojg zapalniczka merta, myrta mirt sztarksztrom instalacja elektryczna 3
fojerman strażak meter, myjter metr sztebdeka kołdra
fol pełno np. Nalyjcie mi fol bynzyny! miałczek kwilące, popłakujące dziecko sztekdołza gniazdko elektryczne
fons wąs miano imię i nazwisko np. Baba łod Alojza Porwoła mianuje sie Porwołka, abo Porwolino a czasym tyż Porwołczyno. Tak samo bydzie z babom łod Francka Nastuli szteker gniazdko elektryczne lub wtyczka do prądu
font pół kilograma, jednostka wagi równa 0,5 kg mianować nazywać szterować drażnić
fora wóz mianować sie nazywać się np. jak sie bajtel mianujesz? sztiglować stroić się
forant zapas np. Mom zaforantowany miech cukru! miech worek np. W czasie powodzi ludzie miechami z pioskym bronili sie przed zaloniym sztof materiał, dzianina
forhang zasłona np. prysznicowa, w drzwiach (kiedyś wisiała zamiast drzwi np. kuchennych) miech jądra np. bier sie bo cie kopna w miech sztok piętro
formon woźnica np. “Formońskie” komendy do konia: wio (ruszaj), prr (stój), heta (w prawo), cichi (w lewo), curik (do tyłu). miechym piźniony wariat, oszołomiony sztomel niedopałek papierosa
forskać pluć, parskać, kichać mieć ała być głupim sztomel pauza przerwa na papierosa
forszpajza przystawka mieć cyla mieć oko np. o aleś trefiył ty mosz cyla sztompel dźwigar, podpierający klocek drewna np. w kopalnianych chodnikach
forsztelować wyobrażać mieć głod być głodnym np. ukryj jeszcze dwie sznity bo mom głod sztopować zatrzymywać lub cerować np. Musza te fuzekle posztopować
fort gdzieś tam, daleko np. ta chałpa stoi tam fort w polu mieć kogoś rod kochać kogoś sztrachecle, sztrajchecle zapałki
fotografka zdjęcie, fotografia mieć prawie mieć rację sztrajchować malować
Francka, Franka Franciszka mieć ptoka być wariatem (niegroźnym) lub mieć hobby np. Łon mo ptoka na punkcie tych kwiotkow. sztrekować przeciagać się
francki frankfuterki mieć recht mieć rację np. Ty mosz recht, Francek naprowdy mo nowo lipsta sztrom prąd np. Bier kibel i leć po sztrom! (żartowali sobie często Ślązacy z Goroli)
Franek, Francik, Francek Franciszek mieć ruła być powolnym np. Z takom rułom, to cie ślimoki zadeptajom! sztrucla chałka drożdżowa np. kup inoś sztrucla do makowek
frela, frelka dziewczyna, dziewczynka np. Z Agnysy je rychtig gryfno frelka! mieć w zocy darzyć kogoś szacunkiem np. Ujek mo w zocy naszego farorza sztrykować robić na drutach
Frida Elfryda mieć woga być ciężkim sztuchnoć potrącić, szturchnąć
Fridek Fryderyk mierzić denerwować, przeszkadzać, niepokoić np. mierzi mie ta krziwo ściana sztwierć ćwierć godziny, kwadrans np. Je trzi sztwierci na drugo! (godz. 13.45).
frop korek np. Niy chce wylyź z flaszki frop! mierznonć nudzić np. co mierznie ci sie? to sie palcami pobow sztwortek czwartek
fto kto miesionczek księżyc sztyjc ciągle np. Czamu robisz sztyjc to samo?
fuczeć sapać, dyszeć, ciężko oddychać lub mieć pretensje np. coż tak fuczysz? lub czamuś taki ofuczały? mietlorz śląski taniec ludowy sztympel pieczątka
fukać perfumować mietła miotła np. Bier mietła i ciś plac zamiatać! sztyngel łodyga, łodyżka, szypułka
fuknonć skoczyć miglanc spryciarz, cwaniak sztynks smród
fulać zmyślać, opowiadać bzdury np. Fulosz bele co! migym bardzo szybko szuminy piana
furgać fruwać, latać Mikuś Mikołaj szupa łupina, łuska
fus noga Milka Emilia szupy łuski
fusbal piłka nożna Misiek popularne imię psa szupynkarp karp pełnołuski “królewski”
fusbaler piłkarz miszmaszyna mieszarka do betonu szus ktoś szybki
fusiska wąsiska, wąsy miszong mieszanina szusblech, szuszblech błotnik
fuslapy onuce mita środek np. boiska szuszczeć szeleścić, trzeć
futer pokarm dla zwierząt np. Gołymbiorz kupiył łoziym kila futru! miynso mięso szwaja stopa, noga
futerbach flanela miynsok lubiący jeść mięso np. Ale z tego synka miynsok, już jy czworto karminadla szwajsfus śmierdząca noga, grzybica nóg
futermylok piernik odpustowy mlycz mniszek lekarski szwarny, szwarno, szwarne ładny,
futra futryna mlyć, mołć, zemlyć mleć szwigrowie teściowie
futrować karmić zwierzęta np. Nafutrowołeś kroliki? mlyko mleko szwoczka krawcowa
fuzekla skarpeta np. Na sznorze suszom sie fuzekle! mlyko pod nosym mieć być dziecinnym np. Niy bier sie za żyniaczka, przeca mosz jeszcze mlyko pod nosym! szwong zamach, rozbieg
fyjderbal przyjęcie w ostatni dzień szkubania pierza mlyty mielony np. Mocie tyn mak już pomlyty? szwortek, szczwortek, scwortek (opolskie) czwartek
fyjderbiksa piórnik mochanie ręczne pranie szwyndać sie chodzić bez celu
fyjdering podkładka sprężynująca moczka wigilijne śląskie danie z owoców, piernika … szychta dniówka, dzień pracy
fyrlać mieszać modro kapusta niebieska kapusta szykowny ładny np. Królowo była szykowno ale Śnieżka szykowniyjszo!
fyrlok, fyrloczka mątew, przyrząd do mieszania modry niebieski np. Lubia modro kapusta. szyndzioły gont/y bitumiczne (pokrycie dachowe)
fyrzichy brzoskwinie modziok ktoś młody szyndzioły gonty bitumiczne (pokrycie dachowe)
G moj mój lub mąż szynk bar, pijalnia piwa
Gabi Gabrysia moja moja lub żona ściepać, ściepnoć zrzucić
gabla proca (strzela się z niej kamieniami lub kulkami) moł, muł, moła miał weglowy ściorany zbrudzony, sponiewierany
gadzina zwierzyna domowa lub drób mom go rod kocham go ściybać, ściubać zbierać
galan kawaler, zalotnik mom jom rod kocham ją ściyrka zupa zacierka
galancić sie zalecać się, kochać się mono, mone, możno może, być może np. Mono spadnie śniyg na Wilijo? ślazować schodzić
galanty elegancki mopel, moplik motorower np. Moplikym sie jada na szychta… ślimok ślimak, niezdara
galert galaretka morszczok świnka morska ślimtać płakać
galotki spodenki, krótkie spodenki, ciepłe damskie majtki morzysko, morzisko ból brzucha np. Stary Wicynt umrził na morzisko. Ślonzok, Ślonzoczka Ślązak, Ślązaczka
galoty spodnie mostrich, mosztrich musztarda ślyp, ślypia oko, oczy
galować sie wystroić się mota ćma ślyść zejść
gańba wstyd np. To bydzie gańba na cołko wieś! motek młotek śmiatek miotła, miotełka
garce garnki motor silnik spalinowy, elektryczny śmiertka śmierć, zjawa
gardinsztanga karnisz motorcykiel motor śmietonka śmietana
gardiny, gardinki firany, firanki motyka zła kobieta lub kobieta lekkich obyczajów śmioć sie śmiać się
garniec duży garnek możno może np. Możno ja, a możno niy, niy wiym! śmiyngus, śmiyrgus lany poniedziałek
garus bałagan np. Ale tu momy garus! mroczyć sie chmurzyć się śniodać jeść śniadanie np. Trza dobrze pośniodać, coby mieć siyły do roboty
garusić bałaganić np. Aleś tu chopie nagarusiył! mrowiec, murowiec mrówka śniodanie śniadanie
gazok piłka do tenisa ziemnego mrugać migotać np. tyn nełon tam mrugo a mrugo śrebny srebrny
gdowa, gdowiec wdowa, wdowiec muldać ssać świdraty zezowaty
geburstag, gyburstag urodziny murorz, mulorz murarz świdrzyć zezować, patrzeć na boki
geltag wypłata np. Czamuś cołki geltag przepiył? mus konieczność np. do roboty cza iś, jak mus to mus. świniok, wieprzek świnia
geltasza portfel muskle muskuły, mięśnie świtnonć umrzeć
gelynder poręcz np. Zefek sjyżdżo po gelyndrze! muterka nakrętka np. dej no muterka do tyj szroby świyntojonki porzeczki
gerować fermentować mycek zając T
gibać sie śpieszyć się mycka czapka tabaka tytoń
gibej sie, gibnij sie pospiesz się mydalijka, mydalik medalik tablet taca
gibki, gibke szybki, szybkie mydalikorze, medalikorze określenie mieszkańców Częstochowy tabula, tabulka tabliczka np. Tabulki szekulady na roz niy zeżera
gibko prędko, szybko np. Leć tam, a gibko! myjna grzywka tacik tatuś
gichnonć uderzyć, chlusnąć myjtermas miara, metr krawiecki taje, tajeć topnieć, odmarzać np. dopiyroch prziszoł z dworu, doczkej ino łodtajeja
giczoł kość, kawał mięsa z kością mylzupa zupa mleczna np. zatrzepana maką krupczatką tajla część np. te ałto lepij na tajle opchnonć
gik dwukółka, bryczka z dwoma kołami i dyszlami mynij mniej talyrz, talyrzik talerz, talerzyk
gipsdeka sufit myńszy mniejszy np. Ślonsk je łod Niymiec myńszy, ale szwarniyjszy! tanksztela stacja benzynowa
giskana podlewaczka myrta mirt targać drzeć lub nieść np. czamuś potargoł tyn heft lub co tam targosz ze torgu?
gitra krata, okratowanie myśliwiec leśniczy, łowca, myśliwy tarte kloski “śląskie kluski” zwane też “czornymi”
gizd drań, łobuz np. Ciś ty pieroński giździe! N tasia, tasza torba
gizdula przezwisko wobec kobiety na bezrok za rok, w przyszłym roku taszczyć nieść
glaca łysina na beztydziyń w tygodniu, w dzień powszedni, na co dzień np. Na beztydziyń dycki jymy żur a wodzionka taszka torebka damska np. Do babskij taszki wiela sie niy wrazi
glacaty łysy np. Taki mody a już glacaty! na klinie na kolanach np. Tyn synek na klinie dugo niy usiedzi taszlampa lampa kieszonkowa, latarka
glacoń łysy na kraju na brzegu taszyntuch chusteczka (materiałowa bądź jednorazowa tzw. higieniczna)
glajcha zakończenie pewnego etapu robót na przedej do sprzedania taś, taś, taś… wołanie na kaczki
glajzy szyny, tory kolejowe na przima na skróty np. Idymy na przima, bez las taśka mała kaczka, kaczyca
glanc wysoki połysk np. Wypucuj to na glanc! na zadku z tyłu tatulek tatuś lub dziadek
glancować polerować, czyścić, ubierac się odświętnie na zicher na pewno tej herbata
glashaus szklarnia na! masz, proszę, weź, zabierz sobie np. Na, jydz ta szekulada! tela, tyla tyle np. A tela mu sie godało, ucz sie!
glaska szklanka nabity załadowany np. dej pozor bo ta giwera je nabito teliczka tyle, troszeczkę
glazpapior papier ścierny nabombany, nabombiony, nabity pijany tepich dywan
glazyjki rękawiczki skórzane np. Patrz jak sie asi w nowych glazyjkach! nachtiszel stolik nocny tera teraz lub smoła
gliknonć, glikło sie udać, udało się np. Ale ci sie glikło, jak ślepyj kurze ziorko. nachtop, nachtopek nocnik terować smołować np. dach
gliniok glinianka nachytać nałapać, dostać lanie np. Niy droźnij sie z ujkym bo nachytosz! terozka, terazki teraz, aktualnie
glizda glista, dżdżownica naciepować narzucać Tila, Tilda Matylda
gładko ślisko nacinkany pijany tinta atrament
gnić spać lub rozkładać się np. Dyć tyn synek już gnije lub Ty kedy w tym pryku zgnijesz naciongnonć sie nasmarować się np. oliwką, kremem tintynfas kałamarz
gnojok obornik, miejsce na obornik, gnój np. Łażom kury po gnojoku i maszkecom! nafolowane napełnione, po brzegi np. Fora była nafolowano wonglym! titek klakson np. titnij mu inoś
gnot kość najduch łobuz tjoleta toaletka
gnotek pniak do rąbania mięsa u rzeźnika najscać nasikać, oddać mocz toć oczywiście, naturalnie np. No toć, że w Niymcach z jednego jabka zrobiom dwie flaszki wina!
gnyk plecy np. pieroński podciepie dostaniesz po gnyku lub boli mie gnyk jak jasny hyk nale no ale, lecz tomata pomidor
godać mówić, powiadać np. Niy godej tela! namowiny zaręczyny tomkać moczyć
godanie mówienie nańcie! proszę! weźcie! np. Nańcie starziku, zjydzcie sie bombona! toni, tońszy tani, tańszy
godka mowa np. Niy moga suchać tyj gupij godki! napasztować zaczepiać, drażnić topek nocnik
Gody, Godni Świynta Boże Narodzenie napoczonć rozpocząć topić palić w piecu
goik choinka lub drzewko wielkanocne naprany pijany toplać moczyć
gojny gajowy, leśniczy naprowda naprawdę torg targowisko, bazar np. byłach dzisio na torgu i kupiłach sie galoty
golacz fryzjer męski np. Idź do golacza, niych ci te szkuty łobszcziże! naroz, narozki naraz, nagle towot smar
gołymbiorz hodowca gołębi narychtować przygotować np. Ksiondz z kolyndom idzie a jo niy mom nic narychtowane! trefić spotkać, trafić np. Żebych cie już wiyncyj niy trefiył z mojom cerom na zolytach
gonsiony gąsienice, robaki naschwol, nasfol, naskwol naumyślnie trichter lejek
goń polowanie naskludzać sprowadzić trit wycieraczka wejściowa, mały dywanik
gora strych, poddasze np. Stare szczewiki wyniyś na gora, jeszcze sie przidajom! nasmolić nabrudzić trocha trochę
gorczek garnuszek np. Nańcie gorczek bonkawy! nastalować, nasztalować nastawić, wyregulować, ustawić np. nasztaluj mi ta robota trowa trawa
goreć palić się np. Wejrzij do żeleźnioka czy jeszcze gore! nasuć nasypać Truda, Trudka Gertruda
gorek garnek naszpanować naprężyć, napiąć truła trumna
gorki gorący lub garnki naszporować zaoszczędzić trza trzeba np. Trza pamiyntać, tukej je lepij niż bele kaj!
gorko ciepło, gorąco natron kuchenna soda oczyszczona tubera gruźlica, ostry kaszel
gorol nie Ślązak np. Ale z ciebie gorol! np. Gorol, a jaki porzondny! nawalony pijany tuberok gruźlik, człowiek kaszlący
gorolka nie Ślązaczka lub góralka sprzedająca po domach drewniane zabawki, łyżki, mieszadła itp. nazdać zrobić awanturę, okrzyczeć kogoś np. Francek nazdoł dyrechtorowi i tera je elwrym tukej tutaj
Gorolowice jakaś tam miejscowość poza Śląskiem np. Ciś tam do tych swoich Gorolowic! nazod z powrotem np. Dej sie karnonć na kole, tam a nazod tulpa tulipan
goroncznik termometr nażgany pijany tunszuły tenisówki
gorszyć sie gniewać się nec siatka tuste tłuste, smalec
gorść garść neclik kok tygel, tyglik rondel, rondelek, patelnia
gorzoła, gorzołka wódka nelki goździki tyj herbata
gowiedź ptactwo domowe nikaj nigdzie tyjater teatr, przedstawienie teatralne
gowiydź leśno dziczyzna nimocny chory tyrać latać, biegać, ciężko pracować, być zajętym
górol góral niuchać węszyć tyta papierowa torebka lub róg obfitości dla pierwszoklasisty
graczki zabawki, zabawa np. Z graczkow przidom płaczki! niy dziwota nic dziwnego tytka papierowa torebka np. Kaj jedziesz? Do Chebzio tytki lepić! (odpowiadało się żartobliwie)
grajfka zręczność, umiejętność robienia czegoś np. Łona mo do kwiotkow grajfka! niy padej nie mów np. I co ty niy padosz? U
grajfnie zręcznie niykery niektóry uberiba kalarepa
grin kolor w kartach Niymce Niemcy uciompany zakatarzony, z obfitym katarem
grincojg warzywnik, ogród warzywny, grządki z warzywami niypoczosany niepoczesany ufifrać sie pobrudzić się
griner zielona żaba niyrob nierób uherski węgierski
gris, grisek grysik niyrod niechętnie uja, ujek wujek
grodza przegroda w piwnicy np. na ziemniaki niyroz nieraz ujechać poślizgnąć się
gruba kopalnia np. Moj chop robi na grubie! niyrychtig nienormalny np. Łońskigo Francek slecioł na gowa i je niyrychtig ukidany poplamiony np. Dej sie pozor przi łobiedzie, bo sie ukidosz nowy ancug
grunt podstawa niyskoro późno np. Tyn zygor idzie niyskoro. ukiołznonć poślizgnąć się
gryfcok, gryfniok elegant niyskorzij później ukroć ukroić, uciąć np. Mamo! Ukryj mi sznita chleba!
gryfny ładny niyżdżały niedojrzały np. Łod jedzynio niyżdżałych jabek Erwin dostoł sraczki umarlok nieboszczyk
Gryjta, Gryjtka Małgosia no entlich w końcu umarty, umrzyty, umrzik zmarły, nieboszczyk
grziwka grzywka nogawica nogawka umsztajgyn przesiadka
gulik kanał sciekowy, kratka ściekowa, wlew do kanalizacji nogły porywczy uniyskorzić sie spóźnić się
gumiklyjzy kluski śląskie nojprzod najpierw urżnonć sie uciąć się
gumin guma np. Szukom gumina na szlojder! noparstek, noporstek, naporstek naparstek usnoplany zakatarzony
guminiok gumowa piłka np. Wloz mi chrobok do guminioka! nudelkula wałek do ciasta ustoń przestań np. Ustoń już z tym gupim godaniym!
guminknypel gumowa policyjna pałka nudelzupa zupa, rosół z makaronem usznupany ubrudzony na twarzy np. Czamu mosz cołko gymba usznupano, jodeś cześnie?
gumisztamper gumowy przetykacz, przepychacz np. do udrażniania rur, zlewu, toalety itp. nudle makaron np. Fater, nudla mocie na pysku! uślimtany zapłakany
gumoki kalosze, gumowce nupel smoczek utopek, utoplec wodnik, wodny duszek
gupi głupi nynać spać np. Nyny, nyny… śpij malutki! utropa staranie
gupielok głupek np. Dyć to same gupieloki! nynok materac do spania na podłodze utropek nieborak, oferma
gupoty głupoty, bzdury O utrzić, utrzyć obetrzeć
guptaś głupek np. Niy kamrać sie z tym guptasiym! obalić przewrócić np. Sztynks tu, że sie chyba zaro obala uwachować upilnować
gusiok prosiak obciepać obrzucić, otynkować uwarzić, uwarzyć ugotować np. Trudka, co uwarzisz dzisio na łobiod, bo jo żur ze szpyrkami.
Gustla Augusta obcyrklować zaplanować np. Tak żech to łobcyrklowoł, że mi na płot cza akurat 128 sztachet uważać akceptować, pochwalać np. Vidyjo w doma, niy, jo tego niy uważom!
Gustlik August oberiba kalarepa vidyjo, widyjo video
gybis, gyjbis sztuczna szczęka np. Czymuście dzisio bez gybisa! obiesić powiesić, powiesić się W
gymba usta, twarz obiyli pszenica wachować pilnować
gymizy warzywa oblyczka powłoczka na pościel wachtyrz stróż, dozorca
gynał w sam raz oblyczki, obleczynie ubrania wadzić sie kłócić się
Gynek Eugeniusz obłapiać obejmować, ściskać wajać narzekać, marudzić
gynsi pympek stokrotka obstoć wytrwać wajha dźwignia, drążek do zmiany czegoś
gyńs, gańs gęś obuwać ubierać, zakładać buty walca walec, wzór na ścianie
gypechalter bagażnik rowerowy ochlany natrętny lub pijany Walek Walenty
gypel kierat ociypka snopek walkować maglować
gyrcnyć czknąć odewrzić otworzyć walkownia magiel
gyrglas, gerglas szklana wężownica, urządzenie potrzebne do robienia wina Ojgyn Eugeniusz wancka pluskwa, pchła
gyry nogi ojla sowa lub złośnica, wariatka np. Chyba za tako ojla sie niy wydosz? wander podróż, wędrówka
gysztel wspornik np. tyn gysztel z tyj antyny ci zaruścioł ojla podbite oko, guz wandertasza torba podróżna, plecak
gywera, giwera karabin okompać sie wykąpać się wandrus wędrowiec, podróżnik
gywichta noga, nogi ołbajny krzywe nogi, w kształcie litery “o” warjot wariat
gywinta odważniki oły krzywe nogi wartko szybko, z pośpiechem
gzuć szybko lecieć, jechać np. Czamu gzujesz tak na kole? oma, omka, omeczka babcia np. Starko? Czamu Francek godo na swoja babcia oma? waryjot wariat
H omaścić dodać tłuszczu warzić, warzyć gotować, robić obiad
hab kradzież np. Ida na hab! omszlag zakładka, mankiet waserwoga poziomica
habić kraść np. Nahabiyłech trocha cześni! opa, opka, opik dziadek np. Moj opa za kawalyra boł wojokym. waszbret tarka do prania
hacka rodzaj husty opaterny ostrożny waszkorb kosz wiklinowy
haderlok zbieracz szmat opchnonć odsprzedać np. leżało mi to w szranku toch to opchnoł waszkuchnia pralnia, kuchnia na codzień
hadra szmata, ścierka np. do podłogi oplerek parówka waszpek miednica, miska
haja awantura np. Ale bydzie w doma haja! ordeka sufit wciepnonć, wciepnyć wrzucić
hajcnonć rozpalić ogień, podpalić np. hajcnij inoś tyn papior! oreł orzeł wdycki zawsze
hajcować palić w piecu, rozpalać ogień np. Nahajcuj w piecu! ostrynżyny jeżyny wejrzeć spojrzeć, zbaczyć np. wejrzij sie w żdżadło
hajer pracownik fizyczny, górnik, robotnik np. Wiluś robi za hajera! ostuda kłótnia, nieporozumienie weksle pokwitanie (u kobiet)
halba, halbka pół litra wódki oszkliwe brzydkie, wstrętne wela loki, pokręcone włosy, fryzura np. jerona jako ty mosz piykno wela
halbdeker powóz częściowo zakryty dachem oszkrabiny obierki z jabłek czy ziemniaków wele przy, w okół np. łazi wele stoła jak smrod po gaciach
halsband obroża, naszyjnik np. bier tego psa łoblykej mu halsband i ciś z nim na plac oszkrobać obrać ziemniaki, marchew werbus gorol, zwerbowany na Śląsk do pracy
halter sprzączka, zapinka owerol dres werci sie opłaca się np. Werci sie to kupić?
hałer kask owiynzina wołowina, mięso wołowe wertiko komoda, szafka
hałskyjza ser domowy z kminkiem np. Hałskyjza nojlepij niy wonio! ożarty, ożryty pijany np. Mamo, mamo, Zefek dzisio niy ma łożarty i prosto do dom ciśnie wertować przewracać strony, kartki
hamster, hamczyk chomik P weseli wesele
handgranat granat ręczny pachoł smarkacz, wyrostek np. Taki pachoł a jeszcze sie zejscoł! westa kamizelka
handszuły rękawice robocze paciulok, paciuloń oferma, ktoś zgrywający lub udający głupka weta zakład o coś
hankejsi dawniej, kiedyś padać, padosz mówić, powiadać np. Padom ci, bydzie łostro zima! wetnymy sie założymy się
hantuch ręcznik pajda gruba kromka chleba np. pajda chleba z fetym i łogorek kiszony do tego wic żart, kawał, dowcip np. Powiydz jakigo nowego wica!
Hanys Jan paje, pejsy baczki, baki wichajster jakieś urządzenie, ogólna nazwa jakiegoś nieznanego bliżej przyrządu
hanys, hanysy Ślązak, Ślązacy paket paczka np. Mamo, listonorka paket łod ciotki z Niymiec prziniosła! wichlyrz kombinator
hań, haj, hanej tam pakynchalter bagażnik np. w rowerze Wichta Wiktoria
haratać drapać, kaleczyć np. Poharatoł sie na płocie! pampoń wieśniak Wicynt Wincenty
harboły ciężkie buty pana guma, dziura w oponie widełka, widełki widelec np. Dej sie pedzieć, że zupy widełkami niy zjysz!
hareszt, hereszt areszt, więzienie Paniynka Matka Boska wieczerzać jeść kolację
harynki śledzie pantofle drewniaki, do po placu i zogrodzie, robione najczęściej z topolowego drewna wieczerzo kolacja
hasi, hasie popiół np. Zimom posuj śniyg hasiym! papiok gwóźdź do papy z szeroką główką wiela ile np. Wiela je sztyry dodać łoziym?
hasiok śmietnik np. Za hasiokym rosnom kwiotki! papiorzany papierowy wiela je godzin? która godzina?
haszpa agrafka np. Haszpa sie przido jak z galot knefel straca! paplaty gadatliwy lub pucołowaty wieprzki prosiaki lub agrest
haszpka mała agrafka paple lica, policzki wilgły wilgotny
hawerfloki, haberfloki płatki owsiane lub inne paplok gaduła lub twarz wilijo wigilia
hawiernia kopalnia papnygle gwoździe do papy Wiluś, Wilym Wilhelm
haziel, haźlik, hazielek ubikacja, toaleta np. Cysorz do haźla piechty łazi! paprać, popaprany brudzić, ubrudzony winkel ró g lub zakręt np. na winklu go wyniosło i wpod do krzikopy
hazok zając papyndekel tektura wiyrch góra, coś wyżej
hazuka, hazuczka koszulka, sukieneczka dla dziecka parfin perfum wloć wlać lub uderzyć
hebama, hyjbama położna parfineryjo perfumeria wodzionka zupa z wody, chleba i przypraw
hebel strug paryzol parasol np. Paryzol sie przido, na dyszcz abo dziecka po rzici wyszczylać! wojok żołnierz
heft zeszyt parzok pomieszczenie, kocioł do parzenia karmy dla zwierząt (np. ziemniaków) wongel, wongle węgiel np. Ujek Francek kopie wongel a po robocie kopie fusbal.
heftnoć zafastrygować coś, wstępnie złączyć lub pospawać pasiaty pasiasty woniać wąchać, pachnieć np. Co tak zawoniało parfinym? Idziesz na zolyty czy co?
heklować szydełkować np. Starka piyknie heklowali! pasionek pastwisko wonianie wąchanie
herc kolor w kartach paskuda szkodnik, niszczyciel woń zapach
hercklekoty trwoga, szybsze bicie serca, kołatanie serca, choroba serca pastuszki kolędnicy woszt kiełbasa np. Z drogi Niymce z marmeladom bo Poloki z wosztym jadom! (powiedzenie)
hercowa wielka łopata (w kształcie serca) np. Hercowom to sie nabakosz! patrony kapiszony, naboje do odpustowego pistoletu wosztlik kiełbaska
herszlag zawał patrz sie stracić zmykaj, zejdź mi z oczu wparzić wbiec, wejść nagle
Hilda Hildegarda Paulek Paweł wrazić włożyć
hledani szukanie wrazidlaty wścibski
hned, hneda szybko, w niedługim czasie, za niedługo, wkrótce np. Wiosna hned! wrazidlok ktoś wścibski
hoczyk, hok hak, pogrzebacz do pieca wrażować wkładać np. Niy wrażuj tam pazurow, bo ci je prziczasnom!
hoł ruk hej hop! np. przy podniesieniu czegoś ciężkiego wreć gotować się
hołda hałda (najczęściej znajdująca się blisko kopalni) wroz razem, wspólnie
hołdziorze zbieracze węgla na hałdach wszorz brudas
hołzy spodnie wtargać wnieść np. wtargomy to na wiyrch i bydzie fajrant
hołzyntregi, hołzyntregle szelki np. Zrobia sie szlojder z hołzyntregi! wyciepnoć, wyciepać wyrzucić
hruby gruby wycyckać wyssać lub wykorzystać
hufnol, hufnygel gwóźdź do przybijania podkowy do końskiego kopyta wydać sie, wydować sie wyjść za mąż np. Jak sie bydziesz wydować, zabijymy wieprzka
husi, hansi gęsi wydano zamężna np. Ta Agnys łod Alojza to już je wydano czy jeszcze panna?
hut, hutek, hucik kapelusz, kapelusik np. Gryfny mo ta dziołszka hutek! wyduldać wypić
hyc upał, skwar, gorąc np. dzisio momy pieronowy hyc! wyglancować wyczyścić
Hyjdla Jadzia wyglancowany wyczyszczony, odświętnie ubrany
hyndyczka indyczka wyhuśtać wykorzystać, wyrzucić
hyndyk indyk wyjscać sie wysikać się, oddać mocz
hynkel, hyngel uchwyt np. tyn hynkel w taszy mom za mały wykludzić wyprowadzić
wyklupać wytrzepać
wylazować wychodzić
wylynkany wystraszony
wymionczko wymiono np. od krowy
wyndzok wędzarnia
wyndzonka boczek wędzony, szynka wędzona, wędzone mięso
wyniuchać wywęszyć
wynokwiać wydziwiać, wymyślać, wariować
wypaplać wygadać
wyparzić skąd wybiec, uciec
wypucować, wypucowany wyczyścić, wyczyszczony
wyro łóżko
wyrobiać wydziwiać, wariować np. Co łoni wyrobiajom, w sztyrech na jednym kole?
wyrychlać sie pchać się, robić bez zastanowienia
wysiady odwiedziny, plotki
wysłepać wypić
wysmyczyć (coś z trudem) wynieść, wyciągnąć, wywlec
wyszkrobiony nakrochmalony
wyszkyrtany wydrapany, wyszkrobany
wysztiglowany wystrojony
wysztudiyrować wymyślić coś, wykombinować
wytargać wyrwać
wywiorka wiewiórka
wyzgerny ładny, zgrabny
wyżar, wyżarło wypalił, wypaliło np. dyć tyn kwas mu dziura wyżar
karlus – Wikisłownik, wolny słownik wielojęzyczny
Dorota Simonides, Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1984, s. 140.
polski i polsko
cajtong gazeta Jak bydziesz szoł nazot, kup cajtong. Kiedy będziesz wracał, kup gazetę.
cera córka Za kogo to sie wasza cera wydała? Za kogo wyszła pana/pani córka?
cesta droga Szoł cestom łod jedny łosady do drugi. Szedł drogą od jednej osady do drugiej.
chaberfloki płatki owsiane Chaberfloki to som dobre do bajtli. Płatki owsiane dobre są dla dzieci.
chachor pijak Coby z ciebie niy boł chachor. Obyś nie został pijakiem.
chaderlok szmaciarz Juzaś się łoblyk jak chaderlok. Znów ubrał się jak szmaciarz.
chadra szmata Sam mosz chadra do dyliny. Tutaj jest szmata do podłogi.
chamster chomik Tak sie łobzar, że wyglondoł jak jaki chamster. Tak się najadł, że wyglądał jak jakiś chomik.
charboły buty Seblyc te charboły, bo w doma bydzie som maras.Zejmij buty, bo inaczej w domu będzie mnóstwo błota.
charlać kaszleć Downo to tak charlocie? Czy od dawna pan tak kaszle?
chlyw chlew Wieprzki miyszkajom we chylwie. Świnie mieszkają w chlewie.
chnet niebawem Chnet bydzie ćma. Niedlugo zrobi się ciemno.
chop mężczyzna, mąż Chopy rade grajom we fusbal. Mężczyźni lubią grać w piłkę nożną.
chrobok robak Pełno sam rostomajtych chroboków. Mnóstwo tutaj różnych robaków.
chycić złapać Chyć się klopsztangi jak niy poradzisz ustoć. Złap się trzepaka, jeżeli nie potrafisz ustać.
chyt podryw Wysztigluja sie i ida na chyt. Wystroję się i idę na podryw.
ciaciany piękny, ugłaskany Ale mocie tyn kamerlik wyciaciany. Ale pani ma piękny pokoik.
ciarach brudas Żeby cie yno potym niy nozwali ciarachym. Żeby cię tylko później nie nazwano brudasem.
ciepać rzucać Bal idzie kulać, ale ciepać niym tak samo idzie. Piłkę można turlać, ale da się także nią rzucać.
ciorać pomiatać, brudzić Niy ciorej tak tym heftym, bo ci się pomarasi. Nie pomiataj tak zeszytem, bo ci się wybrudzi.
ciśba tłok We cugu ciśby niy ma a we autobusie niykiedy jes. W pociągu nie ma tłoku, a w autobusie czasami jest.
ciyngiym w kółko Ciyngiym godosz to samo. Wciąż powtarzasz w kółko to samo.
cknić tęsknić Ckni mi sie za mojym szacym. Tęsknię za narzeczonym.
coby żeby Hajer mioł karbidka, coby widzioł we ty ćmie na grubie. Górnik miał lampkę karbidową, żeby widzieć w ciemności na kopalni.
corsztok miarka składana Na co ci blajsztift jak niy mosz corsztoka? Po co ci ołówek skoro nie masz miarki?
cufal przypadek Trefiyli my sie bez cufal. Spotkaliśmy się przez przypadek.
cug pociąg, pęd Ło ftory mosz cug? O której godzinie odchodzi twój pociąg?
cukrować słodzić Ludziom cza niykiedy cukrować. Ludziom należy czasem słodzić.
cwerg krasnal Niy wyglondoł jak chop yno jak jaki cwerg. Nie wyglądał jak mężczyzna tylko jak krasnal.
cwibak suchary Bez lato my roz jedli cwibak. Latem pewnego razu jedliśmy suchary.
cyganić kłamać Yno mje niy cygoń! Tylko mnie nie okłamuj!
cygaryta papieros Cygaryty sie czimie w kabzie. Papierosy trzyma się w kieszeni.
cyja akordeon Jak fto poradzi grać na cyi może sie dorobić do geltagu. Jeśli ktoś potrafi grać na akordeonie może sobie dorobić do wypłaty.
cytrona cytryna Rod pija tyj, ale yno ze cytronom. Smakuje mi herbata, ale tylko z cytryną.
czorny czarny, brudny Bajtel jak przidzie z placu to jes cołki czorny. Kiedy dziecko wraca z podwórka jest całe ubrudzone.
Jak przoć, to znaczy: kochać po śląsku? ŚLĄSKI SŁOWNIK MIŁOSNY
A
Amolet – pierścionek (również “pieszczönek”). Rekwizyt w sam raz na 14 lutego.
Amolok – cukierek miętowy. Przydaje się na zolytach.
Aska – dziewczyna zarozumiała, chwalipięta.
B
Baba – kobieta, ale i żona, której hanys kupuje amolet.
Badywanna – wanna do kąpieli. I… nie tylko do kąpieli.
Balöwa – elegancka suknia na bal, na wesele.
Bank – ławka, ławeczka. A na niej pocałunki, pocałuneczki.
Bek – płacz; beczeć – płakać. Oby ze szczęścia jak najczęściej.
Berać – opowiadać bery i bojki, czyli bajerować. Zdarza się na randce każdemu mężczyźnie.
Binder, szlips – krawat. Miłość wymaga specjalnej oprawy.
Bizy – kanty w spodniach. Panowie, przez bizy, żelazkami do serc niewieścich.
Bluza – bluzka; może być piykno – damsko. Panowie wolą panie w tych piyknych bluzach.
Błozen – robić kogoś za błozna to “wpuszczać go w maliny”. Słyszycie, dziewczyny?
Bömbony – cukierki. Na geszynk.
Bönkawa – kawa. Niezbędny dodatek do miłosnej inicjacji.
Bontek – rozporek. Bardzo niedoceniana część męskiej garderoby.
Brodöwki – damskie sutki (ale też brodawki na skórze). Panowie strefy erogenne mają w jednym palcu.
Bubikopf – kobieca fryzura. Też ważna.
Blumy – (z niem.) kwiaty (ale też “kwiotki”). Niezbędne w walentynki.
C
Ciciać se, ciuciać se – przygadywać sobie przymilnie, cukrować sobie. Wszystko jasne.
Ciulik – ymh… pardon – penis. Jak miłość, to miłość.
Chajtnąć sie, chajtnyć sie – ożenić się, wyjść za mąż.
Chop – mężczyzna, ale i mąż. Ten, który trzyma w ręku blumy i bömbony.
Cuzamyn – (z niem.) razem, wspólnie, do kupy. Czyli, innymi słowy: we dwoje.
Cycek – pierś; cycki – biust. Może nie najbardziej wyszukane powiedzenia, ale czy zawsze trzeba wyszukiwać?
Cyckać – ssać np. bömbön. Ale i pierś, ma się rozumieć.
Cyja – akordeon z guzikami. Tylko dla chopów z walentynkową inwencją, którzy pod oknem wystają po dziołszkę.
Cycynhalter, cychalter, ale też bishalter – stanik, biustonosz. A w nim skrywają się… Ano właśnie.
Czakać – czekać. Jak pisał klasyk: “miłość jest cierpliwa”.
Czuja mieć – mieć nadzieję, przewidywać. Jak to przed, w trakcie i po związku.
D
Darymny futer – niepotrzebny trud, na próżno; “z toböm to je daremny futer” – powiedziała ona do tego nicponia.
Dauerwele – trwała ondulacja; zależy, kto co lubi.
Dinks – słowo joker, zastępuje rzeczowniki; “jo sie zabezpieczył.Möm tukej taki dinks, jak bydymy łonaczyć”.
Döńść – dojść; döńda – dojdę. “Ino dinksa sebleknę”.
Dziołcha, dziołszka, dziyweczka – dziewczyna.
Dziubka dać, kusika, kusku – pocałować, dać buziaka.
Dziwać się – patrzeć, oglądać się. Za dziewczyną na przykład.
Dziywka – bez złych skojarzeń. Dziywka to nastolatka; “ale sie już zrobiła ś niyj dziywka” – ale już wyrosła.
E
Eli, eźli – albo, czy, o ile; “Dziołcha, musisz welować: wolisz mnie eli Zygę?”.
Elwer – elwer – rzut karny w piłce nożnej lub… bezrobotny. Pragmatyczne Ślązaczki nie umawiają się z elwrami.
F
Fabor, faborek, szlajfa – wstążka. Taka do pakowania prezentów.
Faca – policzek. Tam, gdzie kwitnie rumieniec.
Fach – zawód (ale też półka); “Jaki mosz fach, synek?”. Pamiętaj chłopaku, nie mów dziewczynie żeś elwer.
Familijo – rodzina. To, można powiedzieć, efekt końcowy.
Föns, wöns – wąs. Kiedyś mówili, że nie podoba się kobietom, ale na Śląsku od wieków wiedzą, że to najlepszy naturalny afrodyzjak.
Frela, frelka – dziewczyna, nastolatka. Synonim dziołszki.
G
Galan – zalotnik.
Galanić się – umawiać się, zalecać się.
Galantny, wygalantowany – elegancki (ale także “sztiglować”, czyli stroić się; “wysztiglować się” – wystroić się). W święto miłości warto przecież trzymać fason.
Geszynk, gyszynk – prezent. Amolet, bömbony i inne.
Giczale, giyry, szłapy – nogi. “Ale mosz szwarne giyry” – to komplement, naprawdę.
Gilać – łaskotać.
Glaca – łysina, glacaty – łysy. Kobiety lubią też “kodżaków”.
Głowiczka, głowisia – głowa. To tam zaczyna się uczucie.
Gryfna, piykna- ładna, urodziwa; “ta frelka je fest gryfno” – “ta dziewczyna jest bardzo ładna”.
Gymba, gamba – twarz, ale i usta.
H
Haftka – zaczep, głównie przy bluzce, sukience. Odpinamy sposobem, nie na gwałt.
Heksa – czarownica, zła kobieta.
Herc – (z niem.) serce. Dziś na każdej wystawie sklepowej.
Hercklekota – arytmia serca. Tu w przenośni, rzecz jasna.
Hycno baba – gorącokrwista, temperamentna kobieta.
I
Iksbajny – krzywe nogi w kształcie x, öbajny -w kształcie litery o. Częściej spotykane u mężczyzn, na szczęście.
Internec – internet. Tam też dużo miłości, ale chyba ciągle lepiej w realu.
Iść pod parza – iść z kimś “pod rękę”, czyli podstawowy krok zakochanych.
J
Ja – tak; “ja, już wiym co do mie godosz” – tak, już wiem, co do mnie mówisz.
Są teorie, by w związku z kobietą
używać tylko słowa “ja”.
Jedwob – jedwab; “kupiyłach jedwobno spodniczka” – kupiłam jedwabną
halkę. Od czego jest wyobraźnia.
Jerönie – przekleństwo delikatniejsze pochodzące od pieronie,
przydaje się w chwilach
miłosnego uniesienia.
Jezder, jezderkusie, jezderyny – o jej!, o Boże! Zastosowanie? Jak wyżej.
K
Kark – szyja.
Kichol – nos. Niekoniecznie duży.
Kiecka – spódnica, ale też ogólnie suknia; “kupiyłach se nowo kiecka, bo idymy na wieczerzo”, czyli “kupiłam nową spódnicę na dzisiejszą kolację”.
Kilać, łechtać – łaskotać; ona do niego: “nie kilej mnie tak fest, bo byda szczukoła”. Czyli: dostanę czkawki.
Klata – tors. Panowie, wystąp.
Knipsaparat – aparat fotograficzny; knipsować – robić zdjęcia. We dwoje oczywiście.
Krömflek – obcas. Wsłuchajcie się czasem w ich miarowy stukot.
L
Lachać sie – śmiać się. Baby nie lubią ponuraków.
Lajbik – biustonosz lub pas do pończoch. Tylko dla dorosłych.
Laufka – oczko w pończosze. Cóż, zdarza się najlepszym.
Lico, liczka – policzek, policzki.
Lipensztift – (z niem.) szminka. Może czerwona? Tak, raczej, tak – koniecznie czerwona.
Lipsta – narzeczona.
Lukata – kobieta z kręconymi włosami. Ale naturalnie, nie z “dauerwele”. Nicole Kidman, dajmy na to.
Lulok – jeszcze jedno określenie dla, za przeproszeniem, męskiego organu płciowego.
Ł
Łachy, ciuchy, łoblyczki – ubrania. Ściągamy powoli albo na wyścigi.
Łobiycki, łobiecki – obiecanki, również damsko-męskie; “łobiecki pod kiecki, a gupimu radość”. Wybieramy radość.
Łoczy, ślypie – Dziś ze wzruszenia wielu parom “szklöm sie ślypia”.
Łönaczyć – czasownik-joker zastępujący wszelką czynność, a więc także i wszystkie staranne zabiegi związane z zalotami oraz procesem, który, daj Bóg, zaloty wieńczy.
Łöżko – łóżko.
M
Macać – dotykać; “Macej mie, ino upchliwie”. Czyli delikatnie.
Malućki – mały. Jak w kawale, nad ranem: “O, Krzysiu, widzę, że pokoik też masz mały”. No cóż…
Mamlać, cyckać – ssać np. cukierka, ale też całować się. Czyli, w sumie: łönaczyć.
Maszkyty – słodycze.
Miechym piźniöny, kopnynty – oszołomiony. Tak ponoć objawia się zakochanie.
Mieć kogoś rod – kochać kogoś, lubić.
Miesiönczek – księżyc. “Idymy pod parza, na niebie miesiönczek…” – proszę jak romantycznie.
Motyka – zła kobieta lub kobieta lekkich obyczajów.
Mynżatka – mężatka.
N
Niymce – Niemcy. Czasem “som doma”.
Nudelkula – wałek do ciasta. Symbol siły śląskiego matriarchatu.
Nagaty – goły. Oby na podobieństwo Heraklesa lub króla Leonidasa z “300”.
O
Oba – obydwoje. Ona i on. Para.
Ofyn, ofen – (z niem.) prosto z mostu, bez ogródek. Jak co roku, również takie mogą być wyznania miłości.
Ogibki – biodra. Monica Bellucci mówi wszystkim panom: “Buongiorno!”.
P
Parfiny – perfumy. Na geszynk zamiast amoletu. Albo razem z amoletem.
Płaczki, pultki – łzy. Dziś tylko ze szczęścia albo ze wzruszenia.
Poleku – pomału. Panowie, poleku w tych sprawach.
Pöć – chodź, pójdź. Potraktujmy to jak zaproszenie.
Przoć, przonie, przoci – kochać, kochanie; “Ale jo ci przaja” – ” ja cię kocham”. Wyrażenie dnia dzisiejszego.
Pukiel, pukel – zdradliwe określenie, bo oznacza zarówno plecy (a więc komplement), jak i… garb.
Pympek – pępek.
R
Radować się – cieszyć się.
Recht – (z niem.) racja; mieć recht – mieć rację. Kobiety mają to częściej niż porządek w torebce.
Roztomiło, roztomiyło, ale i roztomiły- ukochana, najmilejsza i ukochany.
Rychtować się – szykować, przygotowywać się. Na zolyty.
Rzić, rzyć – tyłek, dupa, pupa, jak kto woli. Monica Bellucci mówi: “Arrivederci”.
S
Sagi- goły, na golasa; “po sagu locöm yno małe dziecka”. No właśnie, nie zawsze.
Sypialka – sypialnia. Bardzo ważne pomieszczenie.
Szac – narzeczony.
Szolka – szklanka, filiżanka. A w niej bönkawa eli tyj.
Sztepdeka – kołdra. Zima jest, w sumie.
Sztramski karlus – modny młodzieniec, przystojniak, dobrze ubrany. Czyli “wysztiglowany”. Dziś jest okazja.
Szumny – piękny, ładny.
Szwarny, szwarno – ładny, ładna, piękny, piekna; “Szwarno dziołcha” to piękna dziewczyna.
Szwestera – (z niem.) pielęgniarka. Wkraczamy na terytorium męskich fantazji. A jeśli chodzi o damskie, jest…
Szandara – czyli żandarm, policjant. W stroju, który wzbudza respekt i pożądanie.
T
Tulpa – tulipan; “tulpy dycki kwitnöm na wiosna”, ale i dziś się znajdą.
Tyta – nos.
Tyj – herbata. Od czegoś trzeba zacząć.
W
Wic – kawał, dowcip. Najlepiej taki a propos. Kobiety ponoć najbardziej lubią mężczyzn, którzy są w stanie je rozśmieszyć.
Wieczerzo – kolacja.
Wieczerzać – jeść kolację. Dziś romantycznie, przy świecach i dyskretnej muzyce.
Wsuć – dać klapsa. Dziś wszystkie chwyty dozwolone.
Wyboczyć – wybaczyć.
Wydować sie – wychodzić za mąż (a “baba wydano” – to kobieta zamężna: “moja cera je wydano”). Dla wielu pań dziś, być może, pierwszy krok w tym kierunku.
Z
Zabulić – zapłacić. Równouprawnienie równouprawnieniem, ale dziś “za wieczerzo bulom chopy”.
Zbałamöncić – zbałamucić.
Zogówek – poduszka.
Zolyty, zolycić – zalecać się, chodzić z kimś.
Zauszniczki, zausznice – kolczyki. Jeszcze jeden pomysł na geszynk dla niej.
Zowistny – zawistny, zazdrosny; zowiścić – zazdrościć. Tam, gdzie miłość, zdarza się i zazdrość.
Ż
Żyć na kryka – żyć ze sobą bez ślubu.
Żyniaczka – żeniaczka, ślub; żyniaty – ożeniony, żonaty.
Żyniok – pan młody.
Ślonsko godka, czyli gwara śląska
Górny Śląsk to region o wyjątkowo bogatym i oryginalnym dziedzictwie kulturowym. Gwara śląska to żywa mowa tutejszej ludności.
Wpłynęło na to wiele czynników, takich jak lokalizacja tego obszaru „na styku”, geograficzna bliskość ziemi czeskiej, ale także historyczna izolacja kulturowa i językowa ludności polskiej na Śląsku. Śląsk był pod panowaniem politycznym, początkowo czeskim, od XVI w. habsbursko-austriackim a od połowy XVIII w. pruskim. Wszystko to przez wieki wpływało na silną potrzebę pielęgnowania i zachowania tutejszego folkloru, w tym języka, a Ślązacy znakomicie opanowali umiejętność łączenia nowoczesności z tradycją.
Język staropolski
Gwara śląska bazuje na polskim języku narodowym (słownictwo, fonetyka, morfologia i składnia). To w niej zachowały się także archaizmy językowe, co wynika z faktu, że początki tworzenia podstaw polskiego języka literackiego to dopiero XVI w., zaś wcześniej na terenie całego naszego państwa posługiwano się terytorialnymi odmianami gwarowymi. W czasie kiedy w życie „wchodził” powoli polski język narodowy, Śląsk był pod wielowiekową izolacją polityczną, dodatkowo leżał na peryferiach polskich ziem, co spowalniało zmiany. Przykłady archaizmów: mieszek – woreczek, pierwej – najpierw, warzyć – gotować, wieczerza – kolacja, ino/yno – tylko, sromota – wstyd, zgorszenie, ćma – ciemność, miesiónczek – księżyc, starzyk – dziadek, mocka/moc – dużo, inakszy – inaczej, rzondzić – mówić, obleczony – obrany, jajco – jajko, modry – niebieski.
Germanizmy i czechizmy
Podobnie jak każdy język, także gwara śląska zawiera także zewnętrzne zapożyczenia wyrazowe:
• Germanizmy – wpływy niemieckie. Język niemiecki stale oddziaływał na mowę tutejszej ludności, która siłą rzeczy stawała się dwujęzyczna. Związane to było z faktem, że język niemiecki był tu językiem administracyjnym, używanym w szkołach, urzędach, wojsku, w prasie, książkach i radio. Gwarą śląską posługiwano się w domach, jednak przejmowała ona wyrazy niemieckie jako odpowiedniki polskich. Często były one jednak zmieniane i dostosowywane. Niejednokrotnie stare słowa gwarowe funkcjonowały jednocześnie z germanizmami np. dziadek to starzik, ale też opa, babcia – starka, ale i oma.
Inne przykłady: zwykły – ajnfachowy, plecak – pukeltasza, fasolka szparagowa – sznitbony.
• Czechizmy – wpływy czeskie i morawskie. Śląsk geograficznie leży w bezpośrednim sąsiedztwie ziemi czeskiej. Dodatkowo region śląski był częścią państwa czeskiego. Stąd w tutejszej gwarze wiele jest wyrazów zapożyczonych z języka czeskiego a także gwarowego czeskiego i słowackiego. Oczywistym jest, że im popatrzymy bliżej granicy z omawianymi ziemiami tym więcej jest znanych i używanych czechizmów w gwarze śląskiej. Przykłady: agrafka – zicherka, drzewo – strom, rower – koło, pijak – ożyrok.
czyli co to znaczy po Śląsku?
Dzisiaj poznacie jak na niektóre np. przedmioty ,czynności itp. się mówi na Śląsku . Ja jednak ze Śląska nie pochodzę , więc pozwolę sobie skorzystać z niektórych źródeł ,ale nie wszystko ,,zerżnę” na gotowca ze strony internetowej wyrazy będą posortowane alfabetycznie i w każdej literce znajdzie się przynajmniej po 5 wyrazów .Pierwszy wyraz będzie napisany po Śląsku a drugi w takim jakiego (tak sądzę) używamy na co dzień :
A
aże- że ,aż
ajmer ,ajmro- wiadro
asić się -chwalić się
Amerykon-Amerykanin
aptyka- apteka
B
babrok- brudas
bajzel- bałagan
bania- dynia
bishalter- biustonosz
blukać- gadać bzdury
C
chasiok- smietnik
chop- mąż
ciaciany- ładny
czynsto-często
ckliwić się- tęsknić
D
drach- latawiec
dziynnie- codziennie
dorta- tort
durch- ciągle
du dom- do domu
E
ewangelio- ewangelia
elektrykorz-elektryk
eszcze- jeszcze
elemyntorz- elementarz
eliby- gdyby
F
fakla-pochodnia
farbić-farbować
fater- ojciec
faronić- przeklinać
fajer- święto
G
gibać się- spieszyć się
glacoń- łysy
gupi- głupi
gymba- usta ,twarz
gyry- nogi
H
hantuch- ręcznik
hazok- zając
heft- zeszyt
hyndyk- indyk
hruby- gruby
I
isto- naprawdę
izdebka- pokoik
ino- tylko
ipta- głupek
istny- prawdziwy
J
jo- ja
juzaś- znowu
jyndyk- indyk
jajco- jajko
jegła- igła
K
kaj-gdzie
kabot- marynarka
kalny-mętny
kedy-kiedy
kocik- mały kotek
L
lakowany- malowany
lotać- biegać ,fruwać
lykorz- lekarz
lyże- łóżko
luft- powietrze
Ł
łechtać- łaskotać
łojcowie- rodzice
łoklany-bezczelny
łoklupać-opłukać
łogiyń- ogień
M
mamłać -jeść ,żuć
masny- tłusty
mamlok- usta
miynso -mięso
mlyko- mleko
N
naroz- nagle
nawalony -pijany
nasuć -nasypać
nikaj- nigdzie
niyrob- nierób
neclik- kok
O
oszkliwe- brzydkie
obiesić- powiesić
oberiba- kalarepa
owerol- dres
ojla- złośnica ,waryjatka
P
parfin- perfum
pedzieć- powiedzieć
paskuda- szkodnik
pecynek- bochenek chleba
Paulek – Paweł
pijok- pijak
R
reż- żyto
ryży- rudy
rałas- wynocha
radyjko-radio
ruła- rura
S,Ś
sak- siatka, torba
sioć- siać
skiż- z powodu…..
sornik- sarna ,jeleń
srocz- ubikacja
T
tomata- pomidor
trowa- trawa
tulpa- tulipan
tukej- tutaj
trocha- trochę
U
uja,ujek-wujek
utropa- staranie
uślimtany- zapłakany
utropek- wodnik
ukroć- ukroić
W
waryjot- wariat
wieczerza- kolacja
wilijo- wigilia
wilgły- wilgotny
wiela je godzin?- która godzina ?
wycyckać- wyssać
Z ,Ż
zabulić- zapłacić
zgniłek- leniwy
zołza-sos
żymła-bułka
żelozko- żelazko
A na koniec wiersz ,,Pan Hilary” po śląsku :
Loto, tyro Pan Hilary, do dekla mu piere,
bo kaś ten boroczek stary, posioł swoje brely .
Szuko w galotach, kabot obmacuje
przewróciył szczewiki, psinco znejduje.
Bajzel w szranku i w bifyju
a już leci do antryju.
„ Kurde”- woło- „ kurde bele”
ktoś mi rąbnął moje brely .
Przewraco leżanka i pod nią filuje,
borok se wnerwił, gnatów już nie czuje .
Szuko w kafloku, kopie w kredensie,
glaca spocono, cały se trzynsie.
Diabelskie berle na amym kajś wcięło,
za oknym już downo blank se ściemnieło.
Naroz do zdzadła zaglsdo Hilary,
aż mu po puklu przefiurgły ciary.
Patrzi na kichol, po łebie se puko,
bo znejdły se brely, ty co ich tak szukoł.
Czy to nie ma gańba, no powiedzcie sami,
mieć brely na nosie, a szukać pod ryczkami?
Mam nadziele że się podoba ….. frutti
źródło : http://www.fazi.strefa.pl/SLOWNIKSLASKI.html
SŁOWNIK GWARY ŚLĄSKIEJ
W opracowaniu
Marka
A
abcybilder = naklejka
abfal = błąd, śmieć
ablyger, ablyjger = sadzonka
abo = albo
Achim = Joachim, por. Chimek
achtlik = ósma część czegoś
afa = małpa, a. głupia mina *szczylać afy (robić miny)
Agnys, Agnysa = Agnieszka
aji = nawet, także, również
ajmer, ajmro = wiadro
ajncla = mieszkanko jednopokojowe,kawalerka
ajntopf = gęsta zupa, jako obiad jednodaniowy
akuratny = prawidłowy, taki jak trzeba
Alojz, Lojz = Alojzy
ała! = boli! (okrzyk z bólu), a.wariactwo (mieć ała) * Ty mosz ała na boloku.
Amerykon = Amerykanin
amolok = cukierek miętowy
Ana = Anna
ancug = ubranie, garnitur * ancug=galoty+westa+kabot
Angela = Aniela
anong (mieć) = być głupim * Ty mosz anong!
Antonik, Antoniczek = św. Antoni, figurka św. Antoniego
antryj = przedpokój * We antryju na bifyju stoi szolka…
anwajong = oblewanie nowego domu, mieszkania
anyżki = anyżowe ciasteczka
ańfachowy = zwyczajny, bylejaki,prostacki
apfelmus = mus jagłkowy
apluzyna, apluzina, apfelzina = pomarańcza
aptyka = apteka
aptykorz = aptekarz
arbaj, arbajancug = ubranie robocze
as = ktoś super, lepszy od innych * Ale mosz auto, tyś je as.
asić sie = chwalić się, pysznić się * Niy aś sie tak tymi szczewikami!
aska = dumna, zarozumiała dziewczyna, chwalipięta, “Asić sie” znaczy “chwalić się”
aszynbecher = popielniczka
augustki = jabłka papierówki
ausgus = zlew * Łodcedź te zimnioki do ausgusa!
aże = że, aż
B
baba = żona, kobieta
babowka = babka drożdżowa, a. forma do pieczenia babki
babrać = brudzić
babrok = brudas
babskie scochy = szczaw
bachraty = pękaty, wybrzuszony
badki = kąpielówki * Czamu sie niy sebleczesz do badkow?
badnonć = zobaczyć, przypatrzeć się * Dadniuj tam yno co robiom te bajtle.
bajlaga = kanapka, klapsznita z czymś, plasterek sera lub kiełbasy między dwoma kromkami chleba
bajs = kęs, a. ugryzienie czegoś lub kogoś * Twoj pies mie bajsnoł w żić
bajsnyć = ugryźć, skosztować
bajtel, bajtlik = dziecko, chłopiec
bajukać = raczkować, chodzić na czworakach
bajzel = nieporządek, bałagan
bakać = pracować, a. palić papierosy * Alech sie dzisioj nabakoł!
bakpulwer = proszek do pieczenia
bal, bala = piłka * Pogromy sie w bal?
baliczek, balik = piłeczka
baloniok = wóz z gumowymi kołami, z oponami
bamoncić = mówić bez sensu, bredzić, kręcić się w głowie * Łod tyj pogody je żech dzisioj tako
bamontno!bamontny = oszołomiony, z zawrotem głowy
bana = kolej
banhof = stacja kolejowa, dworzec
bania = dynia
baniorz = kolejarz
banka = tramwaj
bas = brzuch
basok = brzuchacz, grubas, wielki brzuch
bauplac = budowisko, plac budowy
barches = słodka bułka
barzoła, barzoły, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska = mokradła, bagno
beblać = mówić od rzeczy * Już sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz!
bebok = ktoś brzydki, ohyda
bele jaki = byle jaki
bele kaj = byle gdzie * Bele kaj nie byda robioł, yno na grubie abo na banie!
belek, balek = belka
belontać = mieszać, kiwać się, majdać, dyndać * Cosik mi sie belonce kole szłapów!
berać = opowiadać np. bajki
Bercik = zdrob. Hubert, Norbert, Robert…
beretka = beret
berga, bergowa. bergowka = kamień, bryła czegoś bery = bajki * To bery i bojki a niy prowda!
beskursyjo = hultaj, cwaniak
beszong = nasyp kolejowy * Pasymy kozy na beszonku!
betlowac = chodzić po prośbie
betlyjka = stajenka betlejemska
bez = bez, a. przez * Idymy na przima bez pole.
bez lato = latem, podczas lata
bez połednie = w południe
bez zima = zimą, podczas zimy
bezma, bezmała, bezmałaś, bezma, bezmaji = ponoć, prawdopodobnie * Bezmała Bercik je chory?
Bezto = z tego powody, dlatego, przez to
beztydziyń = w ciagu tygodnia * Na beztydziyń jymy yno żur a wodzionka!
Biczym po zadku! = tak wołano, gdy na wozie konnym usiadły bez pozwolenia dzieci, żeby się “karnąć”.
bifyj = kredens
bigel, bigiel = wieszak na ubrania
biglonzko, biglołzko = żelazko
biglować = prasować
biglynbret = deska do prasowania
biksa, bikska = puszka, konserwa * Na wieczerzo łotworz tam jako biksa ze śledziami!
binda = bandaż
binder = krawat
biołko, biołtko, biołko = białko z jajka
bioły = biały
biydaszyby = podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla “po amatorsku”
biza = kant w spodniach
blacha = płyta kuchenna, wierzch pieca węglowego, na którym stawia się garnki podczas gotowania
blachowy, blaszanny = blaszany
blaszok = coś z blachy, np. pomieszczenie sklepowe o blaszanych ścianach
blank = zupełnie * Tyś chyba blank ogup!
blaza = odcisk, pęcherz, np. na ręce od roboty lub na nogach po długiej wędrówce
blindar = ślepa kliszka
blizablajfer = piorunochron
blukać, blakać = gadać bzdury
blyndować = oślepiać
blomwaza = wazon
błoznować = żartować
błozny = żarty, błaznowanie * np. robić kgoś za błozna (żartować z kogoś)
bocoń, bocóń, boczoń = bocian
bodnonć = ukłuć
bojtlik, bojtliczek = torebka
bok, boki = zasłona
bolawy = bolący
boliłoczka = kwiatki jaskry
bolok = miejsce bolące, siniak, wrzód
bombon = cukierek
bonclok = garnek, garnek gliniany
bonkawa = kawa, kawa naturalna
bonty = kolory
borajstwo = biedaczek, ktoś komu się współczuje * Borajstwo, piznołeś sie w gowa?
borok = nieborak, a. oferma
Boże pomogej! = Boże pomagaj! * To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy, odpowiadało się: Dej Panie Boże!
bożo krowka = biedronka
bracik = brat
brateringi = śledzie opiekane
bratkartofle = smażone kartofle
bratruła, ruła = piekarnik
brauza = oranżada, napój musujący w butelce lub w proszku do rozcieńczenia
brecha = łom
brele, bryle = okulary
brelok, brelaty = okularnik, noszący okulary
breweryjo = awantura
briftasza = portfel
bronocić = rumienić się, zmienić kolor przy pieczeniu * Wejrzij do pieca czy sie już tyn kołocz po leku bronoci.
bronok = ktoś brązowy, “brązowy koń”
bronotny = brązowy
brusek = szlifierka, kamień do ostrzenia noży, kosy…
brusić = ostrzyć, szlifowć
brutfanka = garnek do pieczenia mięsa
bryja = gęsty kompot z gruszek, a. wigijna moczka
brynol = denaturat, albo alkoholik
brzidok = ktoś nieładny, niesympatyczny
brzim, brzym = modrzew
bubikopf = kok
buczeć = gderać, marudzić
buda = szkoła, a. bramka na boisku, a. kram, stoisko na targu lub na odpuście
budziorz = bramkarz, a.sprzedawca w budzie
buks = mały drać, sympatyczny urwis
bulić = burzyć, niszczyć, a. płacić
bulkać = bulgotać, a. mówić za dużo lub niewyraźnie
bulknonć coś = palnąć głupstwo, odburknąć
bulknonć sie = utopić się, topić się
buła = guz, opuchlizna
butlować = hałasować
być w doma = zrozumieć
byfyj, bifyj = kredens
bymbyn = bęben, a. chłopczyk
byrkać = odbijać po jedzeniu
byrna = żarówka
byszta = szczotka
bysztek = sztućce
C, Ć
cangi = obcęgi
canpasta = pasta do zębów
capnąć = złapać
cedzitko = sitko
cera = córka * Waszij cerze to już cheba łozimnoście?
cerziczka = córeczka
cesta = droga
chachnyć sie = pomylić się, uderzyć się * Alech sie chachnoł!
chacharstwo = łobuzeria, draństwo
chachor = łobuz
chacka = chusta do noszenia dziecka, nosidełko * Dej synka, wezna go do chacki!
chaderlok, szmaciorz = skupujący stare szmaty, butelki, złom (w zamian dawał pieniądze, garnki…)
chadra = szmata
cham = skąpiec
chamić sie = skąpić
chamliwy = skąpy
chamster = chomik
charboły = stare buty
chark = “ciężka” ślina
charkać, chorkać = ciężko spluwać * charkosz jak stary chop!
charlać, chyrlać = kaszleć * Ty yno chyrlosz a churlosz, czamu sie niy lyczysz?
charnonć = ugryźć
chasie = popiół
chasiok = śmietnik
chawerfloki = płatki owsiane
chazuka, hazuczka = koszulka, sukieneczka dla dziecka
chichrać = śmiać się
chichry = śmiechy
Chimek =Joachim
chlasnonć = uderzyć * Chlast go w pysk!
chlyw = chlew
chłabinka = patyczek, gałązka, pręcik
chodzić po fechcie = żebrać
chop = mąż, mężczyzna
chopionka = kobieta ubrana po chłopsku, w śląskim stroju ludowym (chłopskim)
Chowcie sie! = bądźcie zdrowi, do widzenia
chrobok = robak
chuderlok = nieborak, biedactwo
chybło = zabrakło
chycić = wziąć, złapać, rozpocząć * Chytomy sie za ta robota!
chyrczeć = chrapać
chyrtoń = gardło, przełyk, krtań
ciaciany = ładny
ciamble = wróble
ciaplyta, ciapulyta = błoto
ciarach = brudas
cicik = coś puszystego, miękki
kłębuszek czegoś np. mlecz=dmuchawiec
ciciuś = kotek, zdrobniale o kimś
cielepa = gapa, nieudacznik
ciepać = rzucać * Ciepnij bala!
ciepać sie = podskakiwać, buntować się, nie zgadzać się * Co sie ciepiesz smarkoczu!
ciepać = rzucać
cig, cig, ciga… = wołanie na kozę
Cila, Cyja = Cecylia
cilip = wróbel, a. jakiś ptak
cima, ćma = ciemno
ciompa = katar, wycieki z nosa
ciompel = wróbel
ciong = odejdź stąd, idź już
ciongnie = wieje * Zawiyrej te dźwiyrza bo ciongnie po nogach!
ciorać sie = brudzić się
ciotka = ciocia
cip, cip, cip… = wołanie na kury
cipa, cipka, cipeczka = kura, kurka
ciś! = idź!
ciść coś = cisnąć, pchać np. wózek z węglem
ciść kaj = iść gdzieś * Kaj ciśniesz, do roboty?
ciućmok = niedorajda
ciul, ciulik = “siusiok”, a.dureń, oferma (wulgarnie)
ciulnonć się = uderzyć się, pomylić się
ciupać = rąbać * Uciupej tam drzewa bo chca łogiyń słożyć!
ciupnyć się = zamienić się * Ciupnyć sie brifmarkami!
ciyngiym = za jednym razem, ciągle
ckliwić sie = tęsknić
cmyntorz, smyntorz = cmentarz
cni mi sie = tęskni mi się
coby = żeby
colsztok = miara (do składania)
cołki = cały, całkowity, zupełny * Cołki dziyń yno robota a robota!
cosik = coś
cornuch = brudas
cuda krowskie! = co to za dziwadło!
cudować = wydziwiać
cufal = przypadek
cufalym = przez przypadek
cug = pociąg, a. przeciąg, ciąg w kominie * Niy ma dzisioj cugu i sie w piecu niy poli.
cwaja, cwajka = dwója (dawniej najgorsza ocena w szkole)
cwek = pinezka
cwerg = krasnoludek, coś małego
cwibak = sucharki
cwinga = klamra
cwist = wełna, przędza, włóczka do cerowania * Słabe to jak cwist!
cwiter, cwiterek = sweter
cycek, cycki = pierś, piersi
cyckać = ssać, mieć w ustach cukierka * Co tam w gymbie cyckosz, szkloka?
cycyhalter = biustonosz
cyferblat = tarcza zegarowa, a. twarz
cyganić = kłamać * Niy cygoń, godej prowda!
cygaństwo = kłamstwo
cygarety = papierosy
cygon = kłamczuch, Cygan
cyja = akordeon
cysorz = cesarz
czakać = czekać
czamu, czymu = dlaczego
czechmon = diabeł, czart
czelodka = grupa kolegów
czeski, ceski = 10 groszy
cześnia = czereśnia
czopka, copka = czapka
czorne kluski = “kluski śląskie” zwane też “tartymi”
czorny, corny = czarny, brudny * Ty pieroński czorny dioble!
czosać = czesać
czwortek, szczwortek, sztwortek = czwartek
czynsto = często
ćma, cmok = ciemno, ciemność * Miałach strach iść po ćmoku!
ćmi sie = zmierzcha
ćmiyl = oferma
ćwierć = kwadrans * Je ćwierć na jedno! (godz. 12.15)
ćwiertka = ćwiartka czegoś
ćwikel, ćwikla = buraki pastewne, czerwone, rzepa
ćwok = oferma
D
dać dzióba, dać dzióbka = pocałować
dać kusku = pocałować
dać pozdrowić = Ciotka wos dała pozdrowić.
dać pozor = uważać
dałerwele = loki po trwałej ondulacji
damboki, dymboki = głęboki
damulka = strojnisia
danga, dynga = tęcza
darymnie = daremnie
darymny futer = nie potrzebnie, na próżno, ktoś daremny
deka, deczka = koc, narzuta, a. sufit
dekel, dekiel = wieko, pokrywa, a. rozum * Coś ci pizło na dekel! (zwariowałeś)
deklik = wieczko, pokrywka
dekować = zakrywać coś, chować się, kryć, a. robić dach
delówka, dylówka = podłoga
diasek = diabeł * Do diaska!
dinks = takie coś, słowo joker, zastępuje wiele rzeczowników * W maszynie zepsuł mi sie taki dinks.
dioboł = diabeł
diosecki = diabelski
diosek, diosi = diabeł, diabli
do kupy = wspólnie, razem
do siela = do tereaz
dochtor = doktor, lekarz
dociepnyć = dorzucić * Dociepnij wonglo do pieca!
dociyrny = dociekliwy * Niy być taki dociyrny!
doczkej = poczekaj, uważaj sobie, zaraz ci pokażę * Doczkej, doczkej,zaro cie chyca!
dołza = gniazdko elektryczne
dombek = chryzantema
Dorka = Dorota
dorta = tort
dować = dawać * Niy dowej psu wosztu! dować pozor = uważać, polnować się * Dej sie pozor na tego synka!
drabiniok = drabiniasty wóz
drach = latawiec
drajfus = szewskie kopyto
dran = moja kolej * Teroski jo przida dran!
drap, drapko = szybko
drobnioki = drobniaki
droźnić sie = napastować, denerwować * Niy droźnij sie z moim psym!
drynda = stary pojazd
drzistać = puszczać bąki, a. przewracać się
drzizga = drzazga
dubel = narzuta męska
dudlik = kok
du dom = do domu * Ida du dom!
dugi, dugszy = długi, dłuższy
duldać = pić * Wyduldołeś cołko flaszka?
durch = ciągle
durchfal = rozwolnienie
durknefel = zatrzask
dycki = zawsze
dyć = przecież, właśnie
dylówka = podłoga
dzbonek, dzboneczek = dzbanek, dzbanuszek
działać = robić masło
dziecka = dzieci * Co te dziecka tak niyskoro idom spać?
Dzieciontko = podarunek pod choinkę
dziedzina = wieś, osada, włąsne gospodarstwo
dziepiyro, dziepro = dopiero
dzierżeć = trzymać
dziołcha = dziewczyna
dziołszka = dziewczynka
dzióbek, dzióbeczek = pocałunek * Dej dzióbka!
dzisio, dzisioj = dzisiaj
dzisiok = dzisiaj
dziubnonć = skosztować, dziubnąć
dziwać, dziwować sie = patrzeć, zachwycać się * Dziwej sie yno!
dziwoczyć = wariować, a. poganiać, popędzać
dziwoki = dziwny, a. dziki
dziycia = dziecko, dzidziuś
dziyndzioł, dziendzioł = dzięcioł
dziynnie = codziennie
dźwiyrza, dźwiyrze = drzwi * Klupnij we dźwiyrza!
E
Ecik = Edek, Edzio
elefant = słoń
elektrykorz = elektryk
elemyntorz = elementarz
eli, eźli, jeźli = czy, albo, o ile, jeżeli
eliby = gdyby, jeśliby
elwer = bezrobotny, a. rzut karny
erlyjz = zamawiam, zaklepywanka podczas zabawy
erbnyć = dostać coś, zrozumieć coś, odziedziczyć
Erna = Ernestyna
erplich = spadek, coś po kimś *erplich po ciotce
eszcze = jeszcze
Ewangelio = Ewangelia
F
faber = kwiat bławatek
faca = policzek, uderzenie w policzek
fach = zawód
fachman, fachmon = fachowiec
fajer = święto, dzień wolny od pracy
fajfka = fajka
fajnie, fajniście = ładnie
fajnidło = elegancik, ktoś dbający o siebie
fajniontko = por. fajnidło
fajnisty = ładny, bardzo ładny
fajny, fajnisty = ładny
fajrant = koniec roboty, wolne * Fajrant na dzisioj!
fakla = pochodnia
faltenrok, faltynrok = spódnica z fałdami
falta, falt = fałda
familijo = rodzina
familok = dom wielorodzinny, przedwojenny “blok mieszkalny”
fana, fanka = chorągiew, chorągiewka
fandzola = fasola
fandzolić = mówić od rzeczy
fara = probostwo
farbiczki = kwiaty chabry
farbić = farbować
faron = drań, por. pieron
farona kandego = przekleństwo
faronić = przeklinać
farorz, farorzyczek = proboszcz, ksiądz
farski = proboszczowski
fazan = bażant
fechta = żebranina
fedra = sprężyna
fedrować = kopać węgiel, a. dyskutować
ferszter, feszter = leśniczy
fest = mocno, bardzo, a. święto, uroczystość
fet = tłuszcz, smalec * Zjysz sznita z fetym?
festelny = silny
fiber = gorączka, drgawka
fibermas = termometr
fifrać = brudzić się
fifrok = brudas, a. ubrodzona twarz
filok, filer = wieczne pióro, coś do pisania
flance = sadzonki roślin
flaps = zupa regeneracyjna, np. dawana na kopalni
flaszka = butelka
flek = plama * Mosz na jakli tusty flek!
flekować = łatać dziury w butach, przybijać podeszwy
flider = bez, krzak bzu (roślina)
fliger = samolot
flinta = strzelba, karabin
floster, flojster = plaster * Musza sie boloka na gymbie zaflostrować!
fojercojg = zapalniczka
fojera, fojerka = ognisko
fojerman = strażak
fol = pełno * Nalyjcie mi fol bynzyny!
fons = wąs
font = jednostka wagi równa 0,5 kg
fort = gdzieś tam, daleko * Francka niy ma, pojechoł fort!
forant = zapas * Mom zaforantowany miech cukru!
forhang = zasłona
fora = wóz
formon = woźnica * “Formońskie” komendy dlo konia: wio (ruszaj), prr (stój), heta (w prawo), cichi (w lewo), curik (do tyłu).
forskać = pluć, parskać, kichać
forsztelować = wyobrażać
Francik = Franek
Francka = Franciszka
frela, frelka = dziewczyna, dziewczynka * Z Agnysy je rychtig gryfno frelka!
Frida = Elfryda
Fridek = Fryderyk
frop, fróp = korek * Niy chce wylyźć z flaszki frop!
fto = kto
fuczeć = sapać, dyszeć, ciężko oddychać, a. mieć pretensje * Czamu sie fukosz!
fuknąć = skoczyć
fulać = zmyślać, opowiadać bzdury * Fulosz bele co!
funt = pół kilograma
furgać = fruwać, latać
fus = noga
fusbal = piłka nożna
fusiska = wąsiska, wąsy
fuslapy = onuce
futer = pokarm dla zwierząt * Gołymbiorz kupioł łoziym kila futru!
futerbach = flanela
futermylok = piernik odpustowy
futra = futryna
futrować = karmić zwierzęta * Nafutrowołeś kroliki?
fuzekla = skarpeta * Na sznorze szuszom sie fuzekle!
fyjderbal = przyjęcie w ostatni dzień szkubania pierza
fyrlać = mieszać
fyrlok, fyrloczka = mątew, przyrząd do mieszania
fyrzichy = brzoskwinie
G
Gabi = Gabrysia
gadzina = zwierzyna domowa, a. drób
galan = zalotnik
galancić sie = zalecać się, kochać się
galanty = elegancki
galert = galaretka
galoty, galotki = spodnie, ciepłe damskie majtki
galować sie = wystroić się
gańba = wstyd * To bydzie gańba na cołko wieś!
gardiny, gardinki = firany, firanki
gardinsztanga = karnisz
garniec = duży garnek
garus = bałagan * Ale tu momy garus!
garusić = bałaganić * Aleś tu chopie nagarusioł!
gazok = piłka do tenisa ziemnego
gdowa. gdowiec = wdowa, wdowiec
geburstak, gyburstak = urodziny
geltag = wypłata * Czamyś cołkki geltag przepioł?
geltasza = portfel
gelynder = poręcz * Zefek sjyżdżo po gelyndrze!
gerować = fermentować
gibać sie = śpieszyć się
gibej sie, gibnij sie = pospiesz się
gibki, gibko, gibkie = szybki, szybka, szybkie
gibko = prędko, szybko * Leć tam, a gibko!
gichnonć = uderzyć, chlusnąć
gik = dwukółka, bryczka z dwoma kołami i dyszlami
gipsdeka = sufit
giskana = polewaczka
gitra = krata, okratowanie
gizd = drań, łobuz * Ciś ty pieroński giździe!
gizdula = przezwisko wobec kobiety
glaca = łysina
glacaty = łysy * Taki mody a już glacaty!
glacoń = łysy
glajcha = zakończenie pewnego etapu robót
glajzy = szyny
glanc = wysoki połysk * Wypucuj to na glanc!
glancować = polerować, czyścić, ubierac się odświętnie
glashaus = szklarnia
glaska = szklanka
glazyjki = rękawiczki (skórzane) * Patrz jak sie asi w nowych glazyjkach!
gliniok = glinianka
gładko = ślisko
gnojok = obornik, miejsce na obornik, gnój * Łażom kury po gnojoku i maszkecom!
gnot = kość
gnotek = pniak do rąbania mięsa u rzeźnika
godać = mówić * Niy godej tela!
godka = mowa * Niy moga suchać tyj gupij godki!
Gody, Godni Świynta = Boże Narodzenie
goik = choinka, a. drzewko wielkanocne
gojny = gajowy, leśniczy
golacz = fryzjer męski * Idź do golacza, niych ci te szkuty łobszcziże!
gołymbiorz = hodowca gołębi * Dobry gołymbiorz potrafi odróżnić następujące gołębie:
polnioki,młodzioki, briwy, rołty, sztajfy, sztrasery, siwki, wyczoki, fale,
kurzoki, wyczoki, szymle, kapszoki i piyrzoki.
gonsiony = gąsienice, robaki
goń = polowanie
gora = strych, poddasze * Stare szczewiki winiyś na gora, jeszcze sie przidajom!
goreć = palić się * Wejrzij do żeleźnioka czy jeszcze gore!
gorek = garnek
gorczek = garnuszek * Nańcie gorczek bonkawy!
gorki = gorący
gorko = gorąco
gorol = nie Ślązak * Ale z ciebie gorol! * Gorol, a jaki porzondny!
gorolka = nie Ślązaczka, a. góralka sprzedająca po domach drewniane zabawki, fyrloki, warzechy itp.
Gorolowice = jakaś tam miejscowość poza Śląskiem * Ciś tam do tych swoich Gorolowic!
goroncznik = termometr
gorszyć sie = gniewać się
gorść = garść
gorzoła, gorzołka = wódka
gowiedź = ptactwo domowe
graczki = zabawki, zabawa * Z graczkow przidom płaczki!
grajfka = zręczność, umiejętność robienia czegoś * Łona mo do kwiotkow grajfka!
grajfnie = zręcznie
gris, grisek = grysik
grodza = przegroda w piwnicy np. na kartofle
gruba = kopalnia * Moj chop robi na grubie!
gryfcok, gryfniok = elegant
gryfny = ładny
Gryjta, Gryjtka = Małgosia
grziwka = grzywka
gulik = kanał sciekowy, kratka ściekowa, wlew do kanalizacji
gumin = guma * Szukom gumina na szlojder!
guminiok = gumowa piłka * Wloz mi chrobok do guminioka!
guminknypel = gumowa policyjna pałka
gupi = głupi
gupielok = głupek * Dyć to same gupieloki!
gupoty = głupowt, bzdury
guptaś = głupek * Niy kamrać sie z tym guptasiym!
gusiok = prosiak
Gustla = Augusta
Gustlik = August
gybis, gyjbis = sztuczna szczęka * Czymuście dzisioj bez gybisa!
gymba = usta, twarz
gynsi pympek = stokrotka
gypechalter = bagażnik rowerowy
gypel = kierat
gyrcnyć = czknąć
gyrglas, gerglas = szklana wężownica, urządzenie potrzebne do robienia wina
gyry = nogi
gywera = karabin
gywinta = odważniki
gzuć = szebko lecieć, jechać * Czamu gzujesz tak na kole?
H
hab = kradzież * Ida na hab!
habić = kraść * Nahabiołech trocha cześni!
haderlok = zbieracz szmat
hadra, chadra = szmata
haja = awantura * Ale bydzie w doma haja!
hajcować, podhajcować = palić w piecu, rozpalać ogień * Nahajcuj w piecu!
hajer = pracownik fizyczny, górnik * Wiluś robi za hajera!
halba, halbka = pół litra (wódki)
halbdeker = powóz częściowo zakryty dachem
halter = sprzączka, zapinka
hałskyjza = ser domowy z kminkiem * Hałskyjza nojlepij niy wynio!
handszuły = rękawice robocze
hankejsi = dawniej, kiedyś
hantuch = ręcznik
hań, haj, hanej = tam
haratać = drapać, kaleczyć * Poharatoł sie na płocie!
harboły = ciężkie buty
hareszt = areszt, więzienie
harynki = śledzie
hasi, hasie = popiół * Zimom posuj śniyg hasiym!
hasiok = śmietnik * Za hasiokiym rosnom kwiotki!
haszpa = agrafka * Haszpa sie przido jak z galot knefel straca!
haszpka = mała agrafka
hawiernia = kopalnia
haziel, haźlik = ubikacja * Cysorz do haźla piechty chodzi!
hazok = zając
hebama, hyjbama = położna
hebel = strug
heft = zeszyt
heftnonć = zafastrygować coś, wstępnie złączyć lub pospawać
heklować = szydełkować * Starka piyknie heklowali!
hercklekoty = trwoga, szybsze bicie serca, choroba serca
hercowa = wielka łopata (w kształcie serca) * Hercowom to sie nabakosz!
Hilda = Hildegarda
hledani = szukanie
hned, hneda = szybko, w niedługim czasie, wkrótce * Wiosna hned!
hoczyk, hok = hak, pogrzebacz do pieca
hoł ruk = hej hop! np. przy podniesieniu czegoś ciężkiego
hołda = hałda
hołdziorze = zbieracze węgla na hałdach
hołzy = spodnie
hołzyntregi = szelki * Zrobia se szlojder z hołzyntregi!
hruby = gruby
hufnol, hufnygel = gwóźdź do przybijania podkowy do końskiego kopyta.
hut, hutek, hucik = kapelusz, kapelusik * Gryfny mo ta dziołszka hutek!
hyc = upał, skwar * Hyc dzisioj momy pieronowy!
Hyjdla = Jadzia
hyndyczka = indyczka
hyndyk = indyk
hyngel, hyngiel = uchwyt * Hyngel z taszy mom popsuty!
hyrlać = kaszleć
I
idzie to zrobić = można to zrobić
Ignac = Ignacy
inakszy = inny * Łoni maja inakszo chałpa!
indianer = indianin
inkszy = inny
interesantny = interesujący
ino = tylko
ipi = brak piatej klepki * Ty mosz ipi!
ipta = głupek, oferma
istny = prawdziwy * Z ciebie je istny gupielok!
isto = naprawdę
iść pod paża = iść z kimś “pod rękę”
Italok = Włoch * Italoki to kiepskie wojoki!
izba, izbedka = pokój * Dziecka, niy garusić w izbie!
izdebka = pokoik
iże = że
J
ja = tak * Ja, ja, a my ci godali…!
jabczok = mus jabłkowy, a. ciasto z jabłkami, wino owocowe
jadymy = jedziemy * Latoś jadymy do Niymiec!
jagódki = porzeczki * Te jagodki to kwasiory!
jajco = jajko * Zrobiymi sie smażonka z cołkij tytki jajec!
jakla, jakelka = górna część ubrania “chłopskiego” kobiety, bluza, żakiet * Łobklykłach se za ciepło jakla!
jako = jak * Jako tam stoi napisane?
jargać sie = denerwować, złościć się
jedla, jedła = jodła
jednym ciyngiey = non stop, bez przerwy
jedwob, jydwob, hedwob = jedwab
jedzok = mający apetyt * Dziwej sie, jaki tyn jedzok mo wielgi basior!
jegelniczka, jegielniczka = poduszeczka na igły * Niy siednij sie na jegelniczka!
jeli = czy, czyżby
jeglorz = krawiec
jegła = igła * Kajżech dała se te jegły!
jegliczki = druty do sztrykowania (por.) * Te jegliczki som na zoki!
jerona, jeronie = przekleństwo * Jeronie, dej mi pokoj!
jezder, jezderkusie!, jezderyjo! = o jej!, o Boże!
Jezusie, Maryjo świynto! = o Boże!, zawołanie wystraszonej osoby
jo = ja * Jo sie nazywom Jorguś!
jodło, jołdło = jedzenie
Jorg, Jorguś = Jerzyk
jscać = siusiać, oddawać mocz * Dej pozor, bo najscosz na deska!
juzaś = znowu, znów * Juzaś leci dyszcz!
jużyna = podwieczorek
jyndyk = indyk
K
kabociorz = człowiek fałszywy
kabot = marynarka
kachla = kafla, płytka ceramiczna
kachlok = piec kaflowy
kaczok = bajoro, stawek
kaczyca = żelazny piec, por.
żeleźniok
kadubek = budka lęgowa dla ptaków, karmnik
kadzić = smrodzić
kaj = gdzie
kaj jaki = jakikolwiek
kaj tam = gdzie tam, ależ skąd * Kaj tam, przeca koza niy jy papioru!
kajniykaj = gdzieniegdzie
kajsik = gdzieś
kajś = gdzieś
kaj yno = gdziekolwiek * Kaj yno wleziesz, tam gupie godosz!
kajindzij = gdzie indziej
kakałszal = napój z łuski kakaowej
kalfas = pojemnik do mieszania zaprawy cementowej
kalny = mętny
kamela = wielbłąd * Kamela mo dwa
pukle!
kamelki = rumianek
kamerlik = komórka, małe pomieszczenie
kamracić sie = przyjaźnić się * Niy kamrać sie z tym pieronym!
kamrat = kolega
kamratny = przyjacielski
kamynie = kamienie
kana, kanka = pojemnik na mleko
kapa, kapka = nakrycie czegoś (np. łóżka), końcówka czegoś (np. buta)
kapka = kropla, a. trochę czegoś
kapelka = mała czapka, kapelusik * Nasz piskup mo fajno kapelka!
kapelonek = wikary, młody ksiądz * Do naszyj wsi przyszoł mody, szwarny kapelonek!
kapistrant = ministrant
kapka = krolepla, odrobina
kapnonć sie = zrozumieć, zorientować się * Łona sie chyna nigdy niy kapnie!
kapołka, kapałka = serwatka * Łod kapołki biere mi sie na żiganie!
kapsa, kabza = kieszeń * Wyciong te rynce z kapsy!
kapuca = kaptur
kara = taczka * W karze mom piosek i kamynie!
karasol, karasola = karuzela * Zwyrtnymy sie na karasolu?
karasolnik = osoba obsługująca karuzelę
karbidka = lampa karbidowa (stosowana na kopalniach)
Karlik = Karolek
karlus = chłopak, młodzieniec, kawaler * Łod kogoś ty je, karlus? (Czyim jesteś synem chłopczyku?)
karminadla, karminadel, karbinadel = kotlet mielony, klops * Dzisioj na łobiod karminadle!
karnonć sie = przejechać się (np. na rowerze) * Dej sie karnonć na kole!
kartofel = ziemniak
kartoflonka = zupa ziemniaczana
kastlik = pudełko, skrzynka
kastrol = duży garnek z żeliwa
katelmus, katyjmus = katechizm
kecka = spódnica * Kożdo kecka mu sie podobo!
kedy = kiedy
kejnedy = innym razem * Pogodomy ło tym kejnedy!
kelnia = chochla, a. kielnia, narzędzie murarskie
kerhow = cmentarz * Kożdy z nos trefi na kerhow!
kery, kiery = który
keta = łańcuch (od roweru), a. korale, ozdobny łańcuszek * Sleciała mi keta w kole!
kibel, kiblik = wiadro
kichol = nos
kidać = poplamić, polac się (np. zupą) * Niy kidej sie żurym!
kieby, keby = jakby, gdyby
kiecka, kecka = spódnica
kiej, kiejś = kiedy
kiela = ile, wiele
kielnia = chochla, a. narzędzie murarskie
kiełzać, kiołzać = ślizgać się * Pokiołzomy sie na kiołzawce?
kiełzawka, kiołzawka = ślizgawka
kiepkować =główkować (np. piłką)
kierchof = cmentarz
kilać = łaskotać * Niy kilej mie po sie pojscom!
kimnonć sie = zdrzemnąć, przespać się
kindermyjdla = opiekunka do dzieci
kipa = niedopałek papierosa
kiper = auto wywrotka
kipnąć = przechylić się, a. umrzeć
kipować = wywracać, strząsać popiół z papierosa
kista = skrzynka * W kiście piwa je 20 flaszek!
kiszka = kwaśne mleko * Kartofle z kiszkom jemy dycki w piontek!
kita, kitka = udko np. od kurczaka
kiwnyć sie = pomylić się, zmylić
klachać = plotkować
klachanie = plotkowanie
klachula = plotkara
klachy = plotki * Zaś Ana idzie do nos na klachy!
klajd = suknia
klamor = coś niepotrzebnego, stary grat * Wyciepnij te stare klamory!
klapaczka = packa na muchy * Zaś mi dziecka wziyny klapaczka!
klapka = łapka na myszy
klapsznita = podwójna kromka chleba * Styknom ci dwie klapsznity?
klawiyr = pianino * Zagrej “sto lot” na klawiyrze.
klekotać = uderzać, kołatać
klekotka = kołatka
klepyta = nogi
klipa = oferma, a. zabawa dziecięca
kloper = trzepaczka * Jak wezna kloper to dostaniesz po żici!
klopsztanga = trzepak * Złaś synek z tyj klopsztangi!
klosztor = klasztor
klosztorno panna = zakonnica
kloszczonka = woda po kluskach * Zaniyś ta kloszczonka wieprzkowi!
klotka = klatka * Staroszek robi klotki na kroliki!
kluczka = korba np. do studni
kludzić = prowadzić, przeprowadzać się * Przekludza sie na familoki!
kluk = chłopiec
klupać = pukać, trzepać, uderzać
klyty = rozmowy
kłaki = buraki pastewne, krokiew
kłobuk = nakrycie głowy, kapelusz
kminić = oszukiwać, kłamać
knefel, kneflik = guzik, guziczek, a. osoba małego wzrostu, grubasek * Urwoł sie z szaketa knefel!
knif = sztuczka * Naucz mie tego knifa!
knipsaparat = aparat fotograficzny
knipsować = fotografować
knobloszka = parówka
knut = odchody, stolec
kocher = kuchenka elektryczna
kocik = mały kotek
kodka, kłodka = kłódka
kofer = skrzynia, walizka
kokot = kogut
kokotek, kokocik = kogucik, a. kran
kole = przy, koło * Kole chałpy mom zogrodka!
kolity = kolisty
kolybać się = kołysać się
kolybka = kołyska
kolyndniki = kolędnicy
koło = rower * Jeździsz na kole bez czimania?
kołocz = ciasto drożdżowe * Co to za niydziela bez kołocza!
kołoczek, kołoczyk = drożdżówka
kołorz, kolorz = kołodziej
komora, kumora = spiżarka * Niy wyrobiej bo cie zawrza w komorze!
konkastla = węglarka, pojemnik na węgiel przy piecu
konsek = kawałek * Ani konsek zisty niy łostało?
kopalnioki = czarne cukierki
kopidoł = grabarz
kopla = klamra od pasa, sprzączka
kopocz, kopoczyk = kopaczka, motyka
kopruch = komar * Ale kopruchy żerom!
kopyrtka = fikołka, koziołek, przewrót gimnastyczny
kopyrtnyć = zrobić fikołka
korba = ktoś pomysłowy
korflasza = naczynie do fermentacji wina
kormik = wieprzek, tucznik
korzynie = pieprz
kosok = sierp * Niynabruszonym kosokiym wiela niy nabrusisz!
koziczka = kózka
kracpuc = rodzaj tynku zewnętrznego na domach
kradziok = złodziej
kragiel, kraglik = kołnierz * Mosz niybiglowany kragel!
kraiczek = kromka chleba, kawałek * Lubia zjodać kraiczki z chleba!
krajzyga = piła tarczowa
kranckuch = babka, ciasto drożdżowe, z posypką
krasikoń = koniczyna
krauski = falbanki * Galotki z krauskami. (Majtki z falbankami)
krauza, krauzka = słoik, słoiczek * Ciotka zawarzyła sto krauzów na zima!
krepel = pączek * Kołoczki som lepsze łod krepli!
kroć = kroić
kromflek = obcas * Niy uważom szczewikow na wysokim kromfleku!
kronlojter = żyrandol, klosz na lampę
kropka = kropla
kroszonka = pisanka
króliczok = klatka na króliki
króliczorz = hodowca królików
krupnioki = kaszanka * Narobiymy fol krupniokow!
krupy = kasza
krupy pogańskie = kasza gryczana
kryka, kryczka = laska, laseczka
kryklać = mazać, gryzmolić * Niy kryklej tak w tym hefcie!
krze = wielkie krzaki
krzest = chrzest
krzok = krzak
krzikopa = rów * Wpod łożyrok do krzikopy
krzipce = skrzypce
krzipopa = rów
ksiynżoszek = ksiądz
kucać = kaszleć * Bez czopki łazisz a potym kucosz a kucosz!
kudły = włosy, sierść * Jak cie chyca, to ci te kudły wyszkubia!
kukać = zaglądać * Kuknij do komory, eli tam jeszcze je kołocz?
kukawka, kukowka = kukułka
kulać = toczyć, formować kulki, walcować
kulok = okrągły klocek
kuloryba = kalarepa
kunsztiki = sztuczki, coć rewelacyjnego
kumin = komin
kuminiorz = kominiarz
kupa = dużo * Nawalyło kupa śniega!
kupny = kupiony * Kupny kołocz je ańfachowy!
kupowane = pełne
kurzić = palić papierosy, kurzyć
kurzik = kurka, kurczak * Kupiyłach sie na torgu łoziym kurzikow!
kurzok = palacz papierosów
kusik = buziak, całusek
kwarytka = ćwiartka
kwasiory = coś kwaśnego * Te jabka to istne kwasiory!
kwaśno kapusta = szczaw
kwiść = kwitnąć
kwolić sie = chwalić się
kyjza = ser (nie twaróg)
L
labiydzić = narzekać, skarżyć się
lacie, laćki, lacze = pantofle domowe
laclik = ślimak
laga = gruby kij
lajbik = biustonosz
lajera, lajerka = katarynka * Tu mie szczyko, tam mie żgo, w żici mi lajerka gro! (powiedzonko)
lajerman = kataryniarz
lajsta = listwa
lak = farba, a. cerata
lakować = malować, lakierować
lakowany = malowany, lakierowany
lamyncić = narzekać, skarżyć się
lałfka = oczko w po nczosze
lańcuch = łańcuch
larmo = hałas, awantura * W tym larmie idzie łogupnonć!
larmować = hałasować
latosi = tegoroczny * Latosi jabka som słodke.
latoś = w tym roku * Latoś fajnie w zogrodzie poschodziyło!
latowy = letni
lauba = altana, zadaszenie, ganek przy domu
laufbryka = bryczka, powóz
lazaret, lazaryt = szpital
leber = drań, obibok
lebioda = człowiek chorowity, leniwy
lebo = lub, albo
lecyj, lekcyj, lekcy = lżej
lecyjak, lecyjako = byle jak, niedbale
legitka = legitymacja
legnyć sie = położyć się
leko, letko, lechko = lekko, łatwo
leluja = lilia, a. dziwak
lelyń = jeleń
leżanka = tapczan
libsta = narzeczona * Libsta z kawalerym, pod jednym numerym! (powiedzonko)
lica, licka, liczki = policzki
lilowy = fioletowy
listonorka = listonoszka
liznonć = przewrócić się, upaść * Aleś liznoł ynta!
lizok = lizak * Lizok zmazany łod piosku je yno do wyciepanio!
lojfer = dywan, chodnik, a. rychliwe dziecko
Lojzik = Alojzy
lomp = drań * Ty pieroński lompie,
doczkej no…!
lompy = stare graty, niepotrzebne rzeczy
lotać = biegać, fruwać * Ty sie dziołszko nalotosz po tym placu!
luft = powietrze
luftplompa = pompka rowerowa, sprężarka
luftbiksa = klarabin, wiatrówka
luftować = wietrzyć
lukać = spoglądać * Luknij na ta dziołcha!
lukaty = z kręconymi włosami * Ale mocie ta cera lukato!
lulać = siusiać
lulok = “siusiok”
lyberka = wątrobianka
lygać = kłaść się spać * Trza rzykać i lygać!
lyjberwoszt = wątrobianka, pasztet
Lyjna = Helena
lyjty = lanie, bicie * Szykuj sie Ziguś na lyjty!
lyki = leki
lykorz = lekarz
lynga = długa bułka, bułka francuska
lynsztanga, lungsztanga = kierownica od roweru
lyski = leszczyna, orzech laskowy
lyże = łóżko, coś na czym się leży
Ł
łachy = ubrania * Te stare łachy trza spolić, bo yno garuszom nom w szranku.
łacny = tani
łaska = łasica (zwierzak)
łaszczyć się = łakomić się, skąpić * Łon sie łaszczy i bala niy pożyczy.
łazić = chodzić
łechtać = łaskotać
łechciwy, łechtliwy = mający łaskotki
łobciepać = obrzucać, otynkować
łobdrzistany = ubrudzony, pobity
łobiesić, łobwiesić sie = powiesić się
łobiod = obiad * Dzisioj łobiod we połednie.
łobleczony = ubrany * Chop sie bez baby doporzondku niy łoblecze.
łobleczynie = ubranie
łobloć = polać, a. posikać
łoblykać sie = ubierać się
łobroz, łobrozek, łobrozek = obraz, obrazek
łobrzinek = skrawek, odcięty z brzegu kawałek kołocza
łobsztalować = zamówić, zarezerwować, zaplanować
łobstoć = wytrzymać, wytrwać * Starzik tak na wiosna cześni gałynzie połobcinoł, że niy łobstoła.
łociypka = snopek
łodbywać = nakarmić dobytek np. kury * Trza wszystko połodbywać a jo choro!
łogiyń = ogień
łojcowie = rodzice
łoklany, oklany = bezczelny
łoklupać = opukać
łokminić = okłamać
łomasta = np. masło lub smalc na chlebie
łomylać = rzuć, ruszać ustami, ciąle gadać * Yno łomylosz tym jynzorym a łomylosz!
łonaczyć = robić, słowo joker, stosowane na określenie każdej czynności
łoński rok = ubiegły rok * Łońskigo roku tomaty lepszi poschodziyły.
łoroz = na raz * Łoroz blyskło i w nasza stodoła pieron szczelył.
łorynżada = oranżada
łosprawiać = opowiadać * Ło czym to starko łosprowiocie?
łostawić = zostawić
łostrynżyny = jeżyny
łostuda = awantura, kłopot, problem, zgorszenie * Z tym waszym synkiym to yno wieczno łostuda.
łoszkiliwiec = brzydal
łoszkliwy = brzydki, wstrętny * Za tyj komuny to było richtig łoszkliwie!
łoszkrabiny = obierki z kartofli
łoszkubek = ktoś niewydarzony, nieudacznik
łoszkubiny = szkubanie pierza
łoświycić = zaświecić
łoziym = osiem
łoziymnoście = osiemnaście
łożrać sie = spić się
łożyrok, łożarty, łożryty = pijak
łyknonć = połknąć
łysoń = łysy
M
macha = mina * Szczylo macha choby afa.
magel, magl, maglownia = magiel
majtnońć sie = minąć się, nie trafić
majs = kukurydza * Niy idymy na majs, bo gospodorz na polu!
majzel = przecinak
makówki = wigilijna śląska potrawa z maku i bułek
makówy = rękawice z jednym palcem
makron = kokos
makrony = ciastka kokosanki
malckawa = kawa zbożowa
malta = zaprawa murarska * Wciepnijcie do tyj malty trocha piosku, bo je za rzodko!
malyrz = malarz * Malyrz, mulorz i świnia, to jedna rodzina!
małpica = małpa, złośliwa osoba
mamlać = rzuć, jeść
mamlas = niedołęga, oferma
mamlasiaty = płaczliwy, oferma
mamlaty = oferma
mamlok = usta, długo jedzący obiad
mamulka = mamusia, a. babcia
mandle = migdały
Manek = Emanuel
manele = bagaże, rzeczy
mantel = płaszcz, a. opona, pokrowiec, ochraniacz
mantelszyrca = gruby męski fartuch, ubranie ochronne
maras = błoto, brud
marasić = brudzić * Sebuwej szczewiki, bo namarasisz!
markiew, markew, marekwia, markiewka = marchew
markotny = smutny * Coście dzisiaj starko tacy markotni?
Maryjka, Maryj = Maria
masara = wielka, tłusta mucha
masarnia = rzeźnia, a. sklep mięsny
masny = tłusty
masorz = rzeźnik, sklep mięsny * U masarza som masorz dzisioj sprzeduje.
maszka = kokardka, muszka
maszkecić = jeść coś dobrego * Ciomple na gnojoku siadły i maszkecom.
maszkeciorz = smakosz
maszkety = coś dobrego do jedzenie, np. cukierki
maścić = iść szybko, śpieszyć się
maślonka = maślanka
maśniczka = maselniczka, naczynie do robienia masła
matlać = plątać
maznonć = uderzyć
mazok = beksa, maruda
melka, mylka, mylzupa = zupa mleczna zatrzepana mąką
merta = mirt
meter = metr
miano = imię i nazwisko * Baba łod Alojza Porwoła mianuje sie Porwołka, abo Porwolino a czasym tyż Porwołczyno. Tak samo bydzie z
mianować sie = nazywać się * Jak sie bajtel mianujesz?
miech = worek
miechym piźniony = wariat, oszołomiony
mieć ała = być głupim
mieć kogoś rod = kochać kogoś
mieć głód = być głodnym * Ukrej jeszcze dwie sznity bo mom głod.
mieć prawie = mieć rację
mieć ptoka = być wariatem (niegroźnym)
mieć recht = mieć rację * Ty mosz recht, Francek naprowdy mo nowo lipsta.
mieć ruła = być powolnym * Z takom rułom, to cie ślimoki zadeptajom!
mierzić = denerwować, przeszkadzać, nudzić * Już mi sie mierznie te gupie godanie.
miesionczek = księżyc
mietlorz = śląski taniec ludowy
mietła = miotła * Bier mietła i ciś plac zamiatać!
miglanc = spryciarz, cwaniak
migym = szybko
Mikuś = Mikołaj
Milka = Emilia
Misiek = popularne imię psa
miszmaszyna = mieszarka do betonu
miszong = mieszanina
mita = środek np. boiska
miynso = mięso
miynsok = lubiący jeść mięso * Ale z tego synka miynsok, już jy czworto karminadla.
mlycz = mlecz (chwast)
mlyć, mołć, zemlyć = mleć
mlyko = mleko
mlyko pod nosym mieć = być dziecinnym * Niy bier sie za żyniaczka, przeca
mlyty = mielony * Mocie tyn mak już pomlyty? mosz jeszcze mlyko pod nosym!
mochanie = ręczne pranie
moczka = wigilijne śląskie danie z owoców, piernika …
modry = niebieski * Lubia modro kapusta.
moj = mąż
moja = żona
moła = miał weglowy
mono = może * Mono spadnie żniyg na Wilijo?
mom go rod = kocham go
mom jom rod = kocham ją
mopel, moplik = motorower
morzysko, morzisko = ból brzucha * Stary Wicynt umrził na morzisko.
mota = ćma
motek = młotek
motyka = zła kobieta
możno = może * Możno ja, a możno niy, niy wiym!
mrowiec, murowiec = mrówka
muldać = ssać
mulorz = murarz
muł = miał węglowy
muskle = muskułu, mięśnie
mycka = czapka
mydalijka, mydalik = medalik
myjtermas = metr krawiecki
myjna = grzywka
mylzupa = zupa mleczna np. zatrzepana maką krupczatką
mynij = mniej
myńszy = mniejszy * Ślonsk je łod Niymiec myńszy, ale szwarniyjszy!
myrta = mirt
myśliwiec = leśniczy
N
na! = proszę, weź, zabierz sobie * Na, jydz ta szekulada!
na bezrok = za rok, w przyszłym roku
na beztydziyń = w tygodniu, w dzień powszedni * Na beztydziyń dycki jymy żur a wodzionka.
na klinie = na kolanach * Tyn synek na klinie dugo niy usiedzi.
na kraju = na brzegu
na przedej = do sprzedania
na przima = na skróty * Idymy na przima, bez las.
na zadku = z tyłu
nabity = pijany
nacinkany = pijany
naciongnonć sie = nasmarować się np. oliwką, kremem
nachtop, nachtopek = nocnik
nachytać = nałapać, dostać lanie * Niy droźnij sie z ujkym bo nachytosz!
najduch = łobuz
najscać = nasikać, oddać mocz
nale = no ale, lecz
nafolowane = napełnione, po brzegi * Fora była nafolowano wonglym!
namówiny = zaręczyny
nańcie! = proszę! weźcie! * Nańcie starziku, zjydzcie sie bombona!
napasztować = zaczepiać, drażnić
napoczonć = rozpocząć
naprany = pijany
naprowda = naprawdę
naroz, narozki = naraz, nagle
narychtować = przygotować * Ksiondz z kolyndom idzie a jo niy mom nic narychtowane!
naschwol, nasfol, naskwol = naumyślnie
naskludzać = sprowadzić
naskwol, nasfol = naumyślnie
nastalować = nastawić, wyregulować
nasuć = nasypać
natron = kuchenna soda oczyszczona
nawalony = pijany
nazdać = zrobić awanturę, okrzyczeć kogoś * Francek nazdoł dyrechtorowi i tera je elwrym.
nazod = z powrotem, do tyłu * Dej sie karnońć na kole, tam a nazod.
nażgany = pijany
nec = siatka
neclik = kok
nelki = goździki
niekiery = niektóry
nimocny = chory
niy padej = nie mów * I co ty niy
padosz?
niypoczosany = niepoczesany
niyrob = nierób
niyrod = niechętnie
niyroz = nieraz
niyrychtig = nienormalny * Łońskigo Francec slecioł na gowa i je niyrychtig.
niyskoro = późno * Tyn zygor idzie niyskoro.
niyżdżały = niedojrzały * Łod jedzynio niyżdżałych jabek Erwin dostoł sraczki.
nieskorzij = później
nogawica = nogawka
nogły = porywczy
nojprzod = najpierw
nudle = makaron * Fater, nudla mocie na pysku!
nudelkula = wałek do ciasta
nudelzupa = zupa, rosół z makaronem
nupel = smoczek
nynać = spać * Nyny, nyny… śpij malutki!
nynok = materac do spania na podłodze
O
obalić = przewrócić * Sztynks tu, że sie chyba zare obala.
obciepać = obrzucić, otynkować
obcyrklować = zaplanować * Tak żech to łoncyrklowoł, ze mi na płot trza akurat 28 sztachet.
oberiba = kalarepa
obiesić = powiesić, powiesić się
obiyli = pszenica
obleczka = powłoczka na pościel
obłapiać = obejmować, ściskać
obstoć = wytrwać
ochlany = natrętny, a. pijany
ociypka = snopek
odewrzić = otworzyć
oma, omka, omeczka = babcia * Starko? Czamu Francek godo na swoja babcia oma?
omaścić = dodać tłuszczu
omszlag = zakładka, mankiet
Ojgyn = Eugeniusz
ojla = złośnica, wariatka * Chyba za tako ojla sie niy wydosz?
oklany = natrętny, a. pijany
okompać sie = wykąpać się
ołbajny = krzywe nogi, w kształcie litery “o”
oły = krzywe nogi
opa, opka, opik = dziadek * Moj opa za kawalyra boł wojokiym.
opaterny = ostrożny
opica = małpa, a. oferma
oplerek = parówka
ordeka = sufit
ostrynżyny = jeżyny
ostuda = kłótnia, nieporozumienie
oszkliwe = brzydkie, wstrętne
oszkrabiny, łoszkrabiny = obierki z jabłek czy ziemniaków
oszkrobać, łoszkrobać = obrać ziemniaki, marchew
owerol = dres
owiynzina = wołowina, mięso wołowe
ożarty, ożryty = pijany * Mamo, mamo, Zefek dzisioj niy ma łożarty i prosto do dom maści.
P
pachoł = smarkacz, wyrostek * Taki pachoł a jeszcze sie zejscoł!
padać = mówić, powiadać * Padom ci, bydzie łostro zima!
paje = baczki, pejsy
paket = paczka * Mamo, listonorka paket łod ciotki z Niymiec prziniosła!
pakynchalter = bagażnik np. w rowerze
pampoń = wieśniak
pana = guma, dziura w oponie
Paniynka = Matka Boka
paniynka = biedronka
pantofle = drewniaki, do chodzenia po placu i zogrodzie, robione najczęściej z topolowego drewna.
papiok = gwóźdź do papy z szeroką główką
papiorzany = papierowy
paplaty = gadatliwy, a. pucołowaty
paple = lica, policzki
paplok = gaduła, a. twarz
papnygle = gwoździe do papy
paprać, popaprany = brudzić, ubrudzony
papyndekel = tektura
parfin = perfum
parfineryjo = perfumeria
paryzol = parasol * Paryzol sie przido, na dyszcz abo dziecka po żici wyszczylać!
parzok = pomieszczenie, kocioł do parzenia karmy dla zwierząt (np. ziemniaków)
pasiaty = pasiasty
pasionek = pastwisko
paskuda = szkodnik, niszczyciel
pastuszki = klędnicy
patrony = kapiszony, naboje do odpustowego pistoletu
patrz sie stracić = zmykaj, zejdź mi z oczu
pazury = palce, ręce * Pokoż te niymyte pazury.
Paulek = Paweł
pecynek = bochenek chleba
pedzieć = powiedzieć
petronelka = lampa naftowa
piechty = pieszo, po nogach * Piechty sie zońda do sklepu i kupia cygarety.
pieczki, pieczorki = suszone owoce
piedronie = przekleństwo
piegaty = piegowaty
piekarok = piekarnik w piecu
pierdoła = gaduła, nudziarz
pieron = piorun, przekleństwo
pieronie = do pioruna!, przekleństwo * Zaś mi te pierońskie kury w zogrodzie zgłobiom!
pierucha = przekleństwo
pierziński = okropny
pieszczonek = pierścionek
pieśniczka = piosenka
pijok = pijak
pijus = pijak
pila = kurka, a. tabletka
pilik = kurka, kurczę * Dej pozor synek na tego pilika bo go rozdepniesz!
pilynta = kurczęta
pioczek = garnuszek, kubeczek
piontka = 50 groszy
piosek = piasek
piska = kreska, linia
piskać = piszczeć
pisok = ołówek, coś do pisania
pistołla = pistolet, broń
pitfać = kroić tępym nożem
pitfok = tępy nóż * Takim pitwokiym chleba ani tomatow niy ukreja, musisz go nabrusić.
pitnońć = uciec * Jak Francek spuścioł psa, to my wszyscy popitali na drzewa.
pitomny = nieprzytomny
piwowonia = piwonia
piyknie = ładnie
piyrwy, piyrwyj = dawniej * Piyrwyj dziecka były posuszniyjsze.
pizło = uderzyło, wybiło * Jak na kościele piźnie dwanoście, to farorz łobiod zaczyno.
piznonć = uderzyć
piźniynty = stuknięty, wariat
plac = podwórko * Na kole mogesz jeździć yno po placu.
plackaty, plaskaty = płaski
placpatrony = kapiszony
plała = peleryna, plandeka
plecionka = chałka drożdżowa, słodka bułka
plisynrok = spódnica plisowana, z zakładkami
plompa = pompa
platfus = płaskostopie
plyjt = pled
plynkiyrze = odciski na rękach od pracy
płachta = prześcieradło
płaczka = łza
płat = opłata, należność
płonka = jabłko, a. jabłoń * Fuczysz jak jyż z płonkami!
po bosoku = boso
po ćmoku = po ciemku
po gibku = prędko
po jakimu = dlaczego, jak * Po jakimu ujek pojechoł do Niymiec a my niy?
po jakimu to = dlaczego tak jest, jak to jest
po prowdzie = naprawdę
po próżnicy = nadaremnie
po ptokach = po wszystkim, to już koniec, stało się * No i momy po ptokach, cug łodjechoł.
po widoku = zanim będzie zmierzch
pociągać = wciągać smarki * Niy pociągej tak yno sie wysmarkej doporządku!
pocieszny = zabawny, wesoły
pocukrować = posłodzić
pod parza = pod rekę, pod ramię (iść z kimś)
podany = podobny
podarzić sie = poszczęścić się
podchlybiać sie = podlizywać się
podciep = podrzutek
podnoski = resztki jedzenia
podworek = podwórko
podzim = jesień
podzimki = truskawki, poziomki
podziwać sie = przyjrzeć się, spoglądać * Podziwej sie na nasza piykno chałpa.
podź = chodź
pofyrtany =zwariowany, pomylony
poganka = kasza gryczana
pogorszyć sie = pogniewać się
pohalać = pogłaskać
pojakiemu = dlaczego * Pojakimu latoś jabka niy łobrodziyły?
pojeść = zjeść, najeść się *
pojedzony = syty, najedzony
pojscać = posikać, oddać mocz
pokludzić = poprowadzić
pokroć = pokroić * Pokrołech woszt i chlyb na sznity.
poleku = pomału
policaj = policjant
policyjo = policja
polityka = narzędzie na długim kiju do gaszenia i zapalania świec w kościele.
polskie kluski = ciemne kluski z gotowanych i tartych ziemniaków, zwane też poza Śląskiem “śląskimi kluskami”
połednie = południe
połfontek, poł fonta = 0,25 kg
połno = pełno
połosprowiać = poopowiadać
połżitko = pośladek
pomaluśku = powoli, po malutku
pomywać = zmywać naczynia
Ponboczek = Pan Bóg, a. Chrystus * Szczynść Boże, łostońcie z Ponboczkiym!
ponć, ponci = pielgrzymka
ponknonć sie = posunąć się * Ponknij sie, niych sie tyż siedna, ławka je przeca szyroko.
popsznioł = uparciuch, maruda * Czamu popszniole niy jysz tyj zupy?
pora = parę * Mom pora kurzikow na przedej!
portmanyj = portmonetka
porzond = ciągle
porzykać = pomodlić się * Trza porzykać za starzika!
poschroniać = pochować * Poschroniejcie wasze graczki z zogrodka, już sie ćmi!
posypka = kruszonka na kołoczu
poszczodek = środek
poszelontać = wstrząsnąć
posznupać = poszukać, a. zarzyć tabaki *
posztopować = zacerować
potek, pociczek = ojciec chrzestny
potka, pociczka = matka chrzestna *
pozor dać = uważać * Dej se pozor na Francka!
pra? = prawda?, naprawdę? rzeczywiście? * Pra, że mi pszejsz?
praje = prawie, na złość
prask = ciżba, tłum
prasknońć = upaść, uderzyć
prastarzik = pradziadek
prastarka = prababcia
prawić = mówić, opowiadać
prawok = grzyb prawdziwek, borowik
prezwoszt = salceson * Niy jydz tego preswosztu, taki je tusty…
prosia = prosię
prozny = pusty
pryko = łóżko
przeca = przecież * Przeca żech ci godoł, że mosz dwa chleby kupić a niy jedyn!
przeciepować = przerzucać
przedsia = przed siebie
przekabacić = przekonać, namówić, wpłynąć na zmianę zdania
przekludzić sie = przeprowadzić się *
przekopyrtnońć się = przewrócić się,umrzeć
przekrony = przekrojony
przepadzity = zachłanny * Niy być taki przepadzity, przeca dwanoście klusek ci styknie!
przichlybek = lizus
przichlybiać sie = podlizywać się
przikludzić = przyprowadzić
przipopa = rów
prziść na krziwe pyski = pokłócić się z kimś
przoć = kochać, lubieć
przychlybek = lizus
przynść z kimś na krziwy pysk = pokłócić się
przichlybiać sie = podlizywać się
psinco = nic, figa z makiem
pszajesz mi? = kochasz mnie? * Komu pszajesz bardzij mamie czy tacie?
pszoć = kochać
ptok = ptak * Francek mo chyba ptoka z tymi gołymbiami, mo ich już chyba ze dwiesta!
puc = tynk
pucować = czyścić, a. tynkować
pucpapior = papier ścierny
puding = budyń
pukać sie = jąkać się
pukel, pukiel = garb * Te pierońskie pultoki mogom mi skoczić na pukelpukeltasza
pukelpukeltasza = tornister * Kamela do koń z pukeltaszom.
puklaty = garbaty
pultok = flejtuch, a. indyk
pulać = siusiać
pulok = “siusiok”
pultok = indyk
purtnońć = puścić bąka
putnia, puciynka = puszka, pudełko
Pyjter = Piotr
pylnonć sie = pobiec * Pylnij sie do sklepu i kup piwo!
pyndala = pedał rowerowy
pyndziałek = poniedziałek
pyndzyjo = emerytura * Starzik już je sztyrnoście lot na pyndzyji.
pyrlik = ciężki młot
pyrsk = na zdrowie (przy toaście), a. cześć
pyrtek = maluch
pyrtnonć = przewrócić się
pywnica = piwnica * Do naszyj pywnice wlezie łoziym cetnorow kartofli.
R
rachować = liczyć * Porachuj, wiela cilipow siedzi na krzoku.
radiska = rzodkiewka
radyjko = radio, radioodbiornik
radzi = zadowoleni * Radziście starko z wnuka?
rafiok = wóz z drewnianymi kołami o żelaznych obręczach
raja = kolejka (np. w sklepie)
rojber = psotnik, chuligan
rajbetka = narzędzie murarskie do równania tynku na ścianie
rajcować = głośnio się zachowywać, wymądrzać się,
rajcula = pyskula * Te rajcula, niy być tako przemondrzało!
rajfeszlos = zamek błyskawiczny * Jo mom rosporek w galotach na rajfeszlos a ty yno na knefle!
rajmatyka, rejmatyka = reumatyzm
rajtować = jeździć konno
rajza = podróż
rajzyfiber = “gorączka” przed podróżą
rałs = wynocha, odejdź, idź sobie!
rant = rów, brzeg czegoś
rapitołza = żaba
raps = zabawa dziecięca “w rapsa”
ratka = racica, noga od świni
rąbnąć, rombnonć = uderzyć, a. wkurzyć się * Ale mnie to rombło!
rechtor, rechtorka, rechtory = nauczyciel, -lka, -ele
rejmatyka = reumatyzm
rewiyr = zwolnienie lekarskie (z pracy)
reż = żyto
richtig, rychtig = naprawdę, rzeczywiście
robić za błozna = żartować z kogoś * Niy robcie nos za błozny!
rod, rada, rade = zadowolony, -na, -ne * Someście radzi z nowego kapelonka?
rola = rodzaj fryzyr, zwinięte włosy na czubku głowy, kok
rolada = płat mięsa wołowego, zwinięte w rulon, duszone
roler = hulajnoga
rolszuły = wrotki
rolwaga = pojazd transportowy na kółkach
roma = wisząca szafka kuchenna (na przyprawy, filiżanka…)
romel = plac odpustowy, miejsce gdzie są karuzele, strzelnice
romplować = rozrabiać, awanturować
rozlajerowany = rozregulowany, rozkręcony
rozsuć = rozsypać
roztomajty = rozmaity, przeróżny * Zawiyrej dźwiyrza, bo po wsi łażom roztomajte cygony i chachary
roztomiły = najdroższy, szanowny
roztopiyrzać się = rozpychać się, szarogęsić się
rozwiyzły, rozwieziony = rozpieszczony, źle wychowany * Ale te dziecka mocie rozwiyzłe!
rożki = iść z rożkami (odwiedzić nowonarodzne dziecko)
ruby = gruby * Mosz za ruby kark, bestoż kragla niy zapniesz,
ruła = rura, piekarnik
ruła mieć = być powolnym
Rus = Rosjanin
Rusyjo = Rosja
rychtować = przygotowywać
ryczka = stołeczek, krzesełko
ryk = płacz, krzyk
ryć się = pchać się, wtrącać się * Ryjesz sie jak Żyd do spowiedzi!
rykol = beksa, maruda
ryl = szpadel
ryma = katar * Ryma mom łod chodzynio po bosoku.
rypnonć = uderzyć
ryszawy = rudy
ryży = rudy
rzać = śmiać się * Czamuś sie tak rzoł w tym kościele?
rzany, rzanny, rżanny, reżny = żytni
rzodki = rzadki
rzigać = wymiotować
rzykać = modlić się * Porzykejcie tyż za mie, starko!
S, Ś
sadzok = ziemniak do sadzenia, a. duży palec u nogi
sagi = nagi, bez ubrania * Łoblyczcie tego bajtla, niych niy loto po sagu.
sak = siatka, torba
sam = tutaj * Przyszołech sam na piwo, bo godajom, że mocie tonie.
schacharzony = zniszczony, zaniedbany
schronić, sroniać = schować * Niy domy rady posroniać tego siana do stodoły.
seblyc, seblykać = rozbierać się * Czamuś sie seblykła, przeca zima tukej?
sebuć, sebuwać = zdejmować buty * Szczewiki trza sebuwać, bo świyżo pomyte.
sebuwacz = urządzenie do zakładania i zdejmowania butów
serwet, serweta = obrus
sfalić = zrzucić
sfronić, sfrocać = zwymiotować
siednonć = usiąść
siemiyniotka = zupa z kmonopii (na Wigilię)
sierotki = stokrotki
sikorki = placki ziemniaczane
sioć = siać * Posiołach tela kwiotkow a yno niykere poschodziyły.
sipieć = padać (drobny deszcz) * Na dworze sztyjc sipi!
siupnąć = przykucnąć, usiąść, a. repetować klasę
siuśka = młoda, niedojrzała dziewczyna
siyń = korytarz, sień
sjechać = zjechać
skalić = sprzedać
skat, szkat = popularna na Śląsku gra w karty.
skiż = z powodu, ze względu na * Skiż ciebie, niy zońdymy na czas.
skoczka = pchła
skopyrlić = zwarzyć mleko
skorkorz = skupujący po domach królicze skórki, wołał: Skorki, skorki skupuja!
skorzok = coś ze skóry np. piłka
skulać = stoczyć się, zwinąć się * Jak Francek godo, to idzie sie skulać ze śmiychy.
skuli = z powodu * Skuli tego pierońskigo komunizmu, momy tak jak momy!
slecieć = spaść
sloz = zszedł * Jo je ciekawo, kedy sleziesz z tego dżewa?
słazić = schodzić
słepać = pić, siorpać, a. pić alkohol
słodek, słodki = schody
słomionka = koszyk ze słomy (np. na chleb)
słożić = złożyć, rozpalić
smark = koza w nosie, a. smarkacz
smażonka = jajecznica
smolić = lekceważyć
smrodziuchy = kwiatki studentki
smyczyć = nieść, ciągnąć, wlec
smykać się = włóczyć się, łazikować
smyndzić = wędzić, kopcić, a. nudzić
snople = cieknące kozy z nosa
somsiek = miejsce w stodole do składowania siana lub słomy
sornik = sarna, jeleń
soroń = dzikus, dziwak
spaśny, spaśno, spaśne = gruby, -a, -e
spatrzeć = załatwić coś komuś * Spacz mi tako luftbiksa.
spieronić = skrzyczeć
spinknonć się = spotkać się
spodek = dolna część czegoś * Dej to do byfyja na spodek.
spodnica = halka
spodnioki = kalesony
spomnieć sie = przypomnieć sobie
sporować = grymasić
sprzezywać = nakrzyczeć na kogoś
srocz = ubikacja
srogi = duży, wielki
srom, sromorta = bieda
sronić = schować
Stanik = Stanisław
stanyć = wstać
stargać = podrzeć
starka, stareczka = babcia
strom = drzewo
staroszek = dziadek
starość (mieć) = mieć problem
stary purt = zgryźliwy człowiek
starzik, starzyk = dziadek
Stazyjo = Anastazja
stow, stowek = staw
stoplany = zmoczony
strup = gojąca się rana, a. drań
strzymp = drań
styknie = wystarczy, dosyć
stynkać = narzekać, jęczeć
suchatelnica = konfesjonał
suć = sypać * Mamo, a Francek nasuł mi piosku za kragel.
suć pierony = przeklinać * Jak sie łojciec ło tym, dowiey, to posujom sie pierony.
swaczyna = podwieczorek
symie = ze mnie * Czamu sie symie śmiejom?
syminać = zdejmować
symnonć = zdjąć, ściągnąć
synek = chłopiec
syr = ser
szac = narzeczony
szaket = marynarka, odświętny garnitur
szalter = załącznik prądu
szałfynster = okno wystawowe
szałot = sałata, sałatka
szaty = sukienka
szczewiki, szczewiczki = buty, buciki
szcziga = czarownica, zła kobieta
szczoda = środa
szczukawka = czkawka
Szczynść Boże = zamiast “Dzień Dobry” lub “Niech będzie pochwalony…”
szczyrbaty = szczerbaty, bez zębów
szczyrkać = dzwonić (np. monetami, zębami)
szczyrkowka = grzechotka
szczyrbok = ktoś szczerbaty, z brakującymi zębami
szelontać = potrząsać
szeslong = tapczan
szewiec = szewc
szipa = szufla
szisbuda = strzelnica
szklok = landrynka * Mamlosz tego szkloka, czyś go łyknył? szkolok, szkolorz = uczeń
szkrobać = skrobać, a. obierać
szkuty = włosy
szlagbal = piłka do palanta, a. palant (dyscyplina sportowa)
szlajać sie = włóczyć się
szlajer = welon
szlajfa, szlajfka = wstążka
szlic = rozcięcie w spódnicy
szlips = krawat
szliżki = kluski ciepane
szlojder = proca
szlus = koniec * Toż na dzisioj szlus!
szlyndzuchy = łyżwy
szłapa = noga, stopa
szłapcug = chodzenie pieszo (żartobliwie, por. szłapa, cug)
szmaciok = piłka szmaciana
szmaciorz = zbieracz szmat
szmary = lanie
szmaterlok = motyl
szmatlać = plątać
sznit = rozcięcie, krój, wzór
sznita, sznitka = kromka, kanapka
sznitloch, sznitlok = szczypiorek * Mosz niypoczosane wosy, choby pieron w sznitloch trzas!
sznora = sznur
sznupać = szukać, a. wąchać, zażywać tabaki (sznuptabaki)
sznupok = poszukiwacz, a. ubrudzone usta
sznuptabaka = tytoń do wąchania
sznuptychla = chusteczka do nosa
szola = szyb, winda w kopalni
szolka = szklanka, filiżanka, kubek
szosyjo = szosa, droga
szpajza = deser, a. pewne deserowe danie
szpangi = wsuwki do włosów, spiski szpanować = napinać, naciągać
szpas = żart
szpasownik = dowcipniś
szperplata = dykta, sklejka
szpicpapior = papier ścierny
szpina = klamra
szpok = szpak
szporobliwy = oszczędny
szporować = oszczędzać * Z pyndzyji wiela niy naszporujecie!
szpotlawy = niezdarny, kulawy
szprajchy = szprychy
szpyndlik = szpilka
szpyndlikorz = ciułacz, a. człowiek drobiazgowy
szpyrhok = wytrych
szpyrka = słonina, skwarka
szrank, szranczek = szafa, szafka * Mamo jak sie godo “szrank” po niymiecku?
szroba = śruba
sztachnonć sie = zaciągnąć się dymem z papierosa
sztajger = sztygar
szteker = wtyczka do prądu
sztof = materiał, dzianina
sztopować = zatrzymywać, a. cerować * Musza te fuzekle posztopować.
sztrom = prąd * Bier kibel i leć po sztrom!
sztabdeka = kołdra
sztachać się = palić papierosa, zaciągać się dymem
sztamfować = ubijać
sztamfer = ubijak (np. do ziemniaków)
szterować = drażnić
sztiglować = stroić się
sztomel = niedopałek papierosa
sztomel pauza = przerwa na papierosa
sztompel = dźwigar, podpierający klocek drewna np. w kopalnianych chodnikach
sztopować = cerować
sztrachecle = zapałki
sztrajchować = malować
sztrekować= przeciagać się
sztrykować = robić na drutach
sztuchnonć = potrącić
sztwierć = ćwierć godziny, kwadrans * Je trzi sztwierci na drugo! (godz. 13.45).
sztyjc = ciągle * Czamu robisz sztyjc to samo?
sztympel = pieczątka
sztyngel = łodyga, łodyżka, szypułka
sztynks = smród
szuminy = piana
szupa = łupina
szus = ktoś szybki
szusblech = błotnik
szuszczeć = szeleścić, trzeć
szwaja = stopa, noga
szwajsfus = śmierdząca noga, grzybica nóg
szwarny, szwarno, szwarne = ładny, -a, -e
szwigrowie = teściowie
szwoczka = krawcowa
szwong = zamach, rozbieg
szychta = dniówka, dzień pracy
szykowny = ładny * Królowa była szykowno ale Śnieżka szykowniyjszo!
ściepać, ściepninć = zrzucić
ściorany = zbrudzony, sponiewierany
ściyrka = zupa zacierka
ślazowć = schodzić
ślimik = ślimak, niezdara
ślimtać = płakać
ślomtać = płakać
Ślonzok, Ślonzoczka = Ślązak, Ślązaczka
ślypia = oczy
ślyść = zejść
śniodać = jeść śniadanie * Trza dobrze pośniodać, coby mieć siyły do roboty.
śmiatek = miotła, miotełka
śmiertka = śmierć, zjawa
śmietonka = śmietana
śmioć sie = śmiać się
śmiyngus, śmiyrgus = lany poniedziałek
śrebny = srebrny
świdraty = zezowaty
świdrzyć = zezować, patrzeć na boki
świtnonć = uderzyc, przewrócić się, umrzeć
świyntojonki = porzeczki
T
tabaka = tytoń
tablet = taca
tabula, tabulka = tabliczka * Tabulki szekulady na roz niy zeżera.
tacik = tatuś
tanksztela = stacja benzynowa
tarte kluski = “śląskie kluski” zwane też “czornymi”
tasia, tasza = torba
taszka = torebka damska * Do babskij taszki wiela sie niy wrazi.
taszlampa = lampa kieszonkowa – latarka
taszyntuch = chusteczka do nosa
taś, taś, taś… = wołanie na kaczki
tatulek = tatuś, a. dziadek
tela, tyla = tyle * A tela mu sie godało, ucz sie!
teliczka = tyle, troszeczkę
tera = teraz, a. smoła
terować = smołować np. dach
terozka, terazki = teraz, aktualnie
Tila, Tilda = Matylda
tinta = atrament
tjoleta = toaletka
toć = oczywiście, naturalnie * No toć, że w Niymcach z jednego jabka zrobiom dwie flaszki wina!
tomata = pomidor
tonkać = moczyć
toni, tońszy = tani, tańszy
topek = nocnik
toplać = moczyć
trefić = spotkać, trafić * Żebych cie już wiyncyj niy trefiył z mojom cerom na zolytach
trocha = trochę
trowa = trawa
Truda, Trudka = Gertruda
truła = trumna
trza = trzeba * Trza pamiyntać, tukej je lepij niż bele kaj!
tuberok = gruźlik
tubera = gruźlica, ostry kaszel
tuberok = gruźlik, człowiek kaszlący
tukej = tutaj
tulpa = tulipan
turnszuły = tenisówki
tuste = tłuste, smalec
tygel, tyglik = rondel, rondelek
tyj, tej = herbata
tyjater = teatr, przedstawienie teatralne
tyrać = latać, biegać, ciężko pracować, być zajętym
tyta = papierowa torebka, a. róg obfitości dla pierszoklasisty
tytka = papierowa torebka * Kaj jedziesz? Do Chebzio tytki lepić! (odpowiadało się żartobliwie)
U
uberiba = kalarepa
uciompany = zakatarzony, z obfitym katarem
ufifrać sie = pobrudzić się
uherski = węgierski
uja, ujek = wujek
ujechać = poślizgnąć się
ukidany = poplamiony * Dej sie pozor przy łobiedzie, bo sie ukidosz nowy ancug.
ukiołznonć = poślizgnąć się
ukroć = ukroić, uciąć * Mamo! Ukryj mi sznita chleba!
umarlok = nieboszczyk
umarty, umrzyty, umrzik = zmarły, nieboszczyk
uniyskorzić sie = spóźnić się
urżnonć sie = uciąć się
usnoplany = zakatarzony
ustoń = przestań * Ustoń już z tym gupim godaniym!
usznupany = ubrudzony (na twarzy,
sznupok = twarz) * Czamu mosz cołko gymba usznupano, jodeś cześnie?
uślimtany = zapłakany
utopek, utoplec = wodnik, wodny duszek
utropa = staranie
utropek = nieborak, oferma
utrzić, utrzyć = obetrzeć
uwachować = upilnować
uwarzić, uwarzyć = ugotować * Trudka, co uwarzisz dzisioj na łobiod, bo jo żur ze szpyrkami.
uważać = akceptować, pochwalać, uważom!
W
wachować = pilnować
wachtyrz = stróż, dozorca
wadzić sie = kłócić się
wajać = narzekać, marudzić
walca = walec, wzór na ścianie
Walek = Walenty
walkować = maglować
walkownia = magiel
wancka = pluskwa, pchła * zygor wancki cisnom = zegarek się spieszy
wander = podróż, wędrówka
wandertasza = torba podróżna, plecak
wandrus = wędrowiec, podróżnik
wartko = szybko, z pośpiechem
waryjot = wariat
warzyć = gotować, robić obiad
waserwoga = poziomica
waszbret = tarka do prania
waszkorb = koszyk wiklinowy
waszkuchnia = pralnia, kuchnia na codzień
waszpek = miednica, miska
wciepnonć, wciepnyć = wrzucić
wdycki = zawsze
weksle = pokwitanie (u kobiet)
wele = loki, pokręcone włosy
werbus = gorol, zwerbowany na Śląsk do pracy
werci cie = opłaca się * Werci sie to kupić?
wertiko = komoda, szafka
weseli = wesele
westa = kamizelka
weta = zakład o coś
wetnymy sie = założymy się
wic = żart, kawał * Powiydz jakigo nowego wica!
wichajster = jakieś urządzenie, ogólna nazwa jakiegoś nieznanego bliżej przyrządu
Wicynt = Wincenty
widełka, widełki = widelec * Dej sie pedzieć, ze zupy widełkami niy zjysz!
wieczerza = kolacja
wieczerzać = jeść kolację
wiela = ile * Wiela je sztyry dodać łoziym?
wiela je godzin? = która godzina?
wieprzki = prosiaki, a. agrest
wilgły = wilgotny
wilijo = wigilia
Wiluś, Wilym = Wilhelm
winkel, winkiel = róg
wiyrch = góra, coś wyżej
wloć = wlać, a. uderzyć
wodzionka = zupa z wody, chleba i przypraw
wojok = żołnierz
wongel, wongle = węgiel * Ujek Francek kopie wongel a po robocie kopie fusbal.
woniać = wąchać, pachnieć * Co tak zawoniało parfinym? Idziesz na zolyty czy co?
wonianie = wąchanie
woszt = kiełbasa * Z drogi Niymce z marmeladom po Poloki z wosztym jadom! (powiedzenie)
wosztlik = kiełbaska
wparzyć = wbiec, wejść nagle
wrazić = włożyć
wrazidlaty = wścipski
wrażować = wkładać * Niy wrażuj tam pazurow, bo ci je prziczasnom!
wreć = gotować się
wszorz = brudas
wyciepnonć = wyrzycić
wycyckać = wyssać, a. wykorzystać
wydać sie, wydować sie = wyjść za mąż * Jak sie bydziesz wydować, zabijymy wieprzka.
wydano = zamężna * Ta Agnys łod Alojza to już je wydano czy jeszcze panna?
wyduldać = wypić
wyglancowany = wyczyszczony, odświętnie ubrany
wyhuśtać = wykorzystać, wyrzucić
wyjscać sie = wysikać się, oddać mocz
wykludzić = wyprowadzić
wyklupać = wytrzepać
wylazować = wychodzić
wymionczko = wymiono np. od krowy
wynokwiać = wydziwiać, wymyślać, wariować
wypaplać = wygadać
wyparzić skąd = wybiec, uciec
wyro = łóżko
wyrobiać = wydziwiać, wariować * Co łoni wyrobiajom, w sztyrech na jednym kole?
wyrychlać sie = pchać się, robić bez zastanowienia
wysiady = odwiedziny, plotki
wysłepać = wypić
wyszkrobiony = nakrochmalony
wyszkyrtany = zużuty
wysztiglowany = wystrojony
wysztudiyrować = wymyślić coś, wykombinować
wywiórka = wiewiórka
wyzgerny = ładny, zgrabny
vidyjo, widyjo = video
y
Yma = Emma * Yma, yno sie tak gupie nazywo, ale to naprowdy gryfno dziołcha.
yno, yny = tylko * Yno robota, yno robota .. a pijyndzy niy widać!
ynta, yntka = upadek, skok do wody * Jak szczelisz na tym kole ynta, to mi potym z bekym niy przyłaź!
Ywald = Ewald
Z, Ż
za dwoje = forma grzecznościowa, zwracać się do kogoś w drugiej osobie liczby mnogiej np. Kaj idziecie? (Gdzie Pani/Pan idzie?)
za jedno = mówić komuś “per ty”, być z kimś na “ty”
za niyboszczki Polski = w przedwojennej Polsce (1918=1939) za staryj Polski = w przedwojennej Polsce
za troje = forma grzecznościowa, zwracać się do kogoś w trzeciej osobie liczby mnogiej np. Kaj łoni idom? (Gdzie Pani/Pan idzie?)
za tela, za tyla = za dużo, wystarczająco * Już niy nośjabek, momy ich za tela!
za staryj piyrwy, za starego piyrwy = dawniej * Za starego piyrwy ludzie byli pobożniyjsi.
zababrany = zabrudzony
zabulić = zapłacić * Za moplik zabulołech kupa pijyndzy.
zachciołka = zachcianka
zachciywny = mający zachcianki
zachichrać sie = zaśmiać się
zachorzeć = zachorować
zachrapociały, zachrapniynty = zachrypnięty
zaciepnonć = zarzucić
zacisnonć = zawalić sprawę
zaćmić sie, zećmić sie = ściemnić się * Gibnij sie z tom robotom, bo sie zećmisz!
zadek = tył, tyłek
zadni = tylni
zaglondać = patrzeć, przypatrywać się
zaklupać = zapukać * Zaklupej na łokno, co ci łotworza.
zalycki = wspominki za zmarłych np. w Zaduszki
zamtowy = zamszowy
zandale = sandały
zaprził sie = zaparł się
zaroz, zarozki = zaraz, natychmiast
zarościały, zaruściały = zardzewiały
zasioty, zasiony = zasiany, obsiany
zasmyczyć = zaciagnąć, zawlec
zasuć = zasypać
zauszniki, zauszniczki = kolczyki
zawalaty = niezdara
zawrzyty = zamknięty
zazdroska = firaneczka na okno
zbamoncić =ogłupić
zbulić = zburzyć
zdrzadło, zdrzadełko = lustro, lusterko * Pokoż zdrzadełko, musza sie poczosać.
Zefek, Zeflik = Józef
zegłowek = poduszka (por. zogowek)
zegroda = ogród
zejscać sie = posikać się
zelter = woda sodowa
zemlyty = zmielony
zesel = fotel
zeslik = fotelik
zeżyrny = łakomy, dużo jedzący
zgłobić, zgobić = narozrabiać
zgłobnik, zgobnik = rozrabiaka, niegrzeczne dziecko
zgniłek, zgniły = leniwy, leń
zgnity, zgniyły = zgniły zic = siedzenie (np. w rowerze) * Łod twardego zica boli mie żić.
zicnąć = usiąść * Zicnijcie sie,
zicherka = agrafka
Ziga, Ziguś = Zygmunt
zimnioki = ziemniaki
zista = ciasto, babka piaskowa * Skuli moich dziecek, w kożdo sobota pieka zista.
złociok, złotek = złotówka
zmaraszony = zbrudzony
zmaścić = popsuć, zawalić sprawę
zmazany = brudny
zmierzły = nerwowy, zgryźliwy * Ze zmierzłym chopym ciynżko szczimać!
znojść = znaleźć
zogibka = falbanka
zogowek, zygowek, zogowka, zogoweczek = poduszka
zogrod, zogrodek, zogrodka = ogród
zokel, zokiel = lamperia
zoki = skarpetki
zola = podeszwa
zolycić = zalecać się
zolytnik = zalotnik, narzeczony
zolyty = zaloty
zoł wi zoł = tak czy tak, tak czy inaczej * Jo cie chyca zoł wi zoł!
zołza = sos
zonść = zajść * Jo zońda do sklepu i kupia szekulada.
zonynbrele = okulary słoneczne
zopaska = fartuch
zorta = gatunek, odmiana
zowistny = zazdrosny
zowiść = zazdrość, złość
zowiścić = zazdrościć * Niykere “polske Niymce” zowiszczom, że tera u nos je lepij.
zowitka = panna z dzieckiem
zwrocać = wymiotować
zwyrtać = obracać
zygor = zegar
zymfciok = słoik po musztardzie, używany jako szklanka
zynft = musztarda
żadny = brzydki
żarnij = rozpal, zapal światło
żdżały = dojrzały * Nasze tomaty coroz bardzij żdżalejom.
żdżadło, żdżadełko = lusterko
żeleźniok = piec żelazny, tzw. “koza”
żelozko = żelazko
żgać, żgnąć = ukłuć
żić = tyłek, pupa * np. Nakopać do rzici!, a. nieudacznik
żodyn = nikt, żaden * Żodnymu nikaj niy bycie lepij niż w doma!
żur = rodzaj zupy na zakwaszonej mące z ziemniakami
żurok = garnek do żuru, a. kobieca chustka, zawiązana “na żurok”
żymlok = bułczanka
żymła = bułka
żyniaczka = ślub, zamążpójście
definicja, synonimy, przykłady użycia
Drogi Użytkowniku AdBlocka,
wiemy, jak cenny jest Twój czas – zajmiemy Ci tylko chwilę.
Czy dasz nam szansę, abyśmy mogli dalej tworzyć źródło Twojej sprawdzonej, darmowej wiedzy, z której właśnie chcesz skorzystać? Bez wpływu z reklam będzie to po prostu niemożliwe. Dlatego prosimy – dodaj naszą domenę, jako wyjątek lub skorzystaj z instrukcji i odblokuj wyświetlanie reklam na naszych serwisach.
Dziękujemy!
Redakcja serwisów PWN
Wydawnictwa Naukowego PWN
키워드에 대한 정보 hapol co to znaczy
다음은 Bing에서 hapol co to znaczy 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Xung đột Nga – Ukraine: UAV tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea | VTC Now
- hạm đội biển đen của nga
- uav tấn công trụ sở hạm đội biển đen của nga
- trụ sở hạm đội biển đen của nga ở crimea
- bán đảo crimea bị tấn công
- các vụ nổ trên bán đảo crimea
- căn cứ không quân saky
- ukraine nga
- chiến sự ukraine nga
- vladimir putin
- ukraine
- ukraine war
- ukraine russia
- nato
- ukraine mới nhất
- tin tức ukraine nga
- cập nhật ukraine nga
- ukraine gia nhập nato
- chiến sự ukraine
- nga và ukraine
- xung đột ukraine
- chiến dịch quân sự của nga
- chiến tranh nga-ukraine
Xung #đột #Nga #- #Ukraine: #UAV #tấn #công #trụ #sở #Hạm #đội #Biển #Đen #của #Nga #tại #Crimea #| #VTC #Now
YouTube에서 hapol co to znaczy 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Xung đột Nga – Ukraine: UAV tấn công trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga tại Crimea | VTC Now | hapol co to znaczy, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
