당신은 주제를 찾고 있습니까 “jak napisać opinię prawną – Jak sporządzić dobrą opinię prawną?“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.charoenmotorcycles.com 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: ppa.charoenmotorcycles.com/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Morze prawa 이(가) 작성한 기사에는 조회수 606회 및 좋아요 11개 개의 좋아요가 있습니다.
jak napisać opinię prawną 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Jak sporządzić dobrą opinię prawną? – jak napisać opinię prawną 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Zapis wystąpienia pt. \”Opinia prawna z perspektywy klienta. Kilka uwag o metodyce sporządzania opinii prawnych z uwagi na kryterium komunikatywności\” wraz z krótką dyskusją podczas XXVII Ogólnopolskiej Konferencji Studenckich Uniwersyteckich Poradni Prawnych, Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS w Warszawie, Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych; 8 kwietnia 2017 roku.
jak napisać opinię prawną 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Przykładowe opinie prawne – e-Prawnik.pl
Najlepsza KANCELARIA!!! Tyle razy mi pomogli … jak do tej pory wszystkie sprawy wygrywam. Pięknie dziękuję. Anna. ocena usługi: Najlepsza KANCELARIA!!!
Source: e-prawnik.pl
Date Published: 2/30/2021
View: 4324
Jak napisać opinię prawną | Co zawiera i ile kosztuje?
Potrzebujesz pomocy prawniczej przy umowie? • Sprawdź, jak wygląda opinia prawna • Dowiedz się, co powinna zawierać • Przeczytaj więcej o opinii prawnej!
Source: www.litera-prawa.pl
Date Published: 4/9/2022
View: 8610
Egzaminy prawnicze 2020: jak napisać opinię prawną – Rp.pl
W najszerszym ujęciu opinia prawna przedstawia wiedzę autora o prawie. Źródłem tej wiedzy są przede wszystkim teksty prawa, akty normatywne …
Source: www.rp.pl
Date Published: 10/25/2021
View: 1820
schemat budowy opinii prawnej
nagłówek: opinia prawna. określenie przedmiotu opinii prawnej. zalecana jest dbałość o przejrzystą strukturę budowy opinii prawnej. podział opinii na części
Source: prawo.uni.wroc.pl
Date Published: 4/28/2021
View: 1325
Opinie prawne – Kancelaria Radcy Prawnego
Opinia prawna polega na sporządzeniu przez radcę prawnego pisemnej analizy przedstawionego zagadnienia. W opinii występują takie elementy, jak opis problemu …
Source: bugaj-kancelaria.pl
Date Published: 9/23/2022
View: 6115
Luźne przemyślenia prawnika – część 4 – Opinie prawne
Tak się jednak składa, że kwestię pisania opinii prawnych znam z dwóch stron … Jeden prawnik napisze opinie na kilka, kilkanaście stron, …
Source: www.ludwiczak-radcaprawny.pl
Date Published: 5/27/2022
View: 5182
Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na …
Metodyka sporządzania opinii prawnych zostanie przedstawiona w niniejszym opracowaniu właśnie … 2 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika 4.1.
Source: docplayer.pl
Date Published: 10/14/2022
View: 8313
zobacz jak wygląda nasza opinia prawna – PrawoDlaKazdego.pl
Przykładowa opinia prawna dotycząca ochrony pracownika w wieku przedemerytalnym. Kraków, dnia 28 października 2013 roku. Stan faktyczny:.
Source: prawodlakazdego.pl
Date Published: 9/15/2022
View: 8457
Opinia prawna – Wikipedia, wolna encyklopedia
przedstawiać analizę prawną dokumentu, jak decyzja, umowa, oświadczenie, itd. interpretować przepisy normatywne i wysnuwać skutki prawne wedle danej …
Source: pl.wikipedia.org
Date Published: 11/7/2022
View: 6223
주제와 관련된 이미지 jak napisać opinię prawną
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Jak sporządzić dobrą opinię prawną?. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 jak napisać opinię prawną
- Author: Morze prawa
- Views: 조회수 606회
- Likes: 좋아요 11개
- Date Published: 2020. 3. 28.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=s5lsGC7l4lw
Jak pisać opinie prawna?
Opinia prawna polega na sporządzeniu przez radcę prawnego pisemnej analizy przedstawionego zagadnienia. W opinii występują takie elementy, jak opis problemu, jego analiza prawna, wskazanie potencjalnych zagrożeń oraz wnioski końcowe. Przedmiotem opinii może być dowolny problem prawny.
Z czego składa się opinia prawna?
przedstawiać analizę prawną dokumentu, interpretować przepisy i wysnuwać skutki prawne, przedstawiać szczególny pogląd na sprawę, z uwzględnieniem poglądów oraz argumentów, wskazywać propozycje procedur prawnych pozwalających na doprowadzenie do osiągnięcia założonego celu.
Kto może pisać opinie prawne?
Opinia prawna — pomocniczy materiał analityczny związany z praktycznymi problemami prawnymi dotyczącymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. Zazwyczaj sporządzany jest na zamówienie przez wykwalifikowanego prawnika, najczęściej adwokata lub radcę prawnego.
Ile kosztuje opinia prawna?
Za zwykłą poradę prawną należy zapłacić od 70 do 200 zł, gdzie wyższe stawki dotyczą spraw wymagających zapoznania się z dużą ilością dokumentów. A ile kosztuje napisanie pisma przez prawnika? Zazwyczaj za sporządzenie pisma lub umowy zapłacimy od 100 do 200 zł.
Ile bierze adwokat za prowadzenie sprawy?
Z uwagi na wartość przedmiotu sporu w danym postępowaniu, stawki minimalne przedstawiają się następująco: prowadzenie sprawy do 500 zł – 90 złotych. prowadzenie sprawy od 500 zł do 1500 zł – 270 złotych. prowadzenie sprawy od 1500 zł do 5000 zł – 900 złotych.
Ile kosztuje konsultacja z prawnikiem?
Przykładowo za godzinę pracy początkującego prawnika (np. studenta) zapłacimy 50-100 złotych. Kancelaria o ugruntowanej pozycji będzie mówiła o stawkach 200-300 złotych. Godzina pracy partnera renomowanej kancelarii może sięgać 1000 złotych, lub więcej.
Ile kosztuje napisanie pisma przez prawnika?
Najtańsza jest zwykła porada prawna polegająca na przykład na wytłumaczeniu, jak i gdzie załatwić konkretną sprawę – wizyta zajmuje zwykle około pół godziny i może kosztować od 50 do 150 złotych. Sporządzenie pisma – umowy, wniosku, innego dokumentu to wydatek od 70 do 600-700 złotych.
Ile kosztuje obsługa prawna?
Koszt stałej obsługi rozliczanej w sposób ryczałtowy jest uzależniony od wielkości firmy, zakresu zaangażowania kancelarii, kalibru spraw i waha się od 2000 do 20 000 zł miesięcznie. Najczęściej obejmuje wszystkie usługi, jakie wykonujemy, niezależnie od poświęconego czasu.
Jak wyceniać usługi prawnicze?
- przygotowanie prostej umowy – od około 450 -1000 złotych;
- sporządzenie pisma urzędowego, wezwania do zapłaty, wezwania do zaprzestania naruszeń – 300-750 złotych.
Ile kosztuje obrona przez adwokata?
Obecnie stawka minimalna adwokata za prowadzenie sprawy na etapie postępowania wykonawczego wynosi nie mniej niż 1230 zł, zaś za prowadzenie sprawy karnej 1440 zł – ceny zawierają podatek VAT.
Co zawiera i ile kosztuje?
Opinia prawna to materiał służący do analizy. Wiąże się z praktycznymi problemami prawnymi. Dotyczy to konkretnej sprawy czy danego przypadku. Sporządza się ją na zamówienie. Przeprowadzana jest przez doświadczonego prawnika, a więc adwokata czy radcę prawnego. Kiedy potrzebna jest pomoc? W jaki sposób napisać opinię prawną? Sprawdzamy!
Czym jest opinia prawna?
Opinia prawna sprowadza się do przygotowania przez radcę prawnego analizy w formie pisemnej danego zagadnienia. Dotyczy to takich części jak opis problemu, analiza prawna czy prezentacja potencjalnych zagrożeń, jak również wnioski na koniec. Zwykle przedmiotem opinii jest problem prawny. Analizuje się daną umowę deweloperską czy najmu, jak również analizuje się sytuację klienta. Dobrze, aby znalazło się w niej wskazanie prawnej podstawy. Na jej bazie formułowane jest finałowe stanowisko. Prezentowane są także dostępne rozwiązania.
Kiedy potrzebna jest opinia prawna?
Warto zapoznać się ze wzorem opinii prawnej. Jest szczególnie polecana właścicielom firm, którzy nierzadko podejmują ryzyko podczas prowadzenia biznesu. Opis problemu, analiza, zagrożenia czy wnioski to głównie część profesjonalnej opinii. Podjęcie decyzji, podpisanie umowy czy inne działanie to tylko niektóre z decyzji, które trzeba podjąć. Pozwala zabezpieczyć daną transakcję. Warto wiedzieć, że opinie prawne dotyczą prawa:
pracy,
prywatnego,
własności.
Pomaga to w podjęciu decyzji, czy wystąpić do sądu w zakresie roszczenia.
Jak napisać opinię prawną?
We wzorze opinii prawnej znajduje się:
wprowadzenie – określenie charakteru i przedmiotu. Sprowadza się to do opisania zagadnienia. Wiąże się to z daną sprawą. Opracowuje się potrzebne dokumenty czy wskazania, które mają na celu zastosowanie przepisów prawa. Dba się o zrozumiałą strukturę czy budowę. Opinię dzieli się na części,
analiza prawna – analiza merytoryczna. Przegląda się dokument i sprawdza treść sprawy, nie natomiast jej formalną stronę. Wskazane jest pokazanie podstaw prawnych, na których się opiera opinia,
konkluzja – prezentacja wniosków i podpisanie opinii prawnej.
Teraz już wiesz, jak napisać opinię prawną. Obejmuje opis problemu, analizę, prezentację rozwiązań i zagrożeń, a także wnioski i podsumowanie. Istotne jest poza tym wskazanie podstaw prawnych, na których bazuje finałowo sformułowane stanowisko.
W jaki sposób opracowuje się opinię prawną umowy?
Zastanawiasz się, jak wygląda opinia prawna umowy? Zajmie się tym kancelaria prawna! Do jej zadań zalicza się opracowanie i opiniowanie umów. W tym celu analizowana jest treść, aby znaleźć zapisy, które wiążą się z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Dlatego przed podpisaniem warto jest sprawdzić umowę. W niektórych przypadkach zapis nie może być zaakceptowany. Dlatego zabezpiecz swoje interesy poprzez konsultację umowy z prawnikiem. Opiniowanie umów dla osób, które nie znają procedur prawnych, jest niestety skomplikowane i czasochłonne. Nierzadko samodzielne ingerowanie w zapisy umowy może tylko pogorszyć własną sytuację.
Opinia prawna w kancelarii pozwala zrozumieć niektóre procedury prawne. W ramach usługi możliwe są:
zmiana umowy w zgodności z oczekiwaniami klienta,
negocjowanie warunków z drugim podmiotem,
prezentacja wad i zalet konkretnego kontraktu,
pomoc w opracowaniu nowej i korzystnej umowy.
Jaki jest koszt opracowania opinii prawnej?
Koszt opracowania opinii publicznej zwykle wynosi od 100 do nawet 2000 złotych. Na wysokość ceny wpływa skomplikowanie konkretnej sprawy. Zależy to także od stanu nakładu pracy prawnika.
Egzaminy prawnicze 2020: jak napisać opinię prawną
Egzamin zawodowy dla przyszłych adwokatów i radców prawnych, który miał się odbyć w dniach 24 do 27 marca został przełożony. Od kilku tygodni wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy się do niego przygotować. Dziś publikujemy kolejny odcinek, który przyda się do powtórki. Czas izolacji sprzyja nauce. Dziś temat: opinia prawna jako przedstawienie wiedzy o prawie.
Reklama
Czytaj także:
MS: egzaminy prawnicze odwołane
Pomoc klientom
Na opinię prawną, jako formę pomocy prawnej niesionej przez prawników ich klientom, można spojrzeć z ogólniejszej perspektywy związanej z poglądami na naturę prawa. Nie chodzi o ustalenia definicyjne, ale o pewien rodzaj założeń dotyczących tego, czym jest opiniowanie kwestii prawnych i jakie funkcje można przypisać opiniom prawnym. Kwestie te tylko pozornie są odległe od refleksji teoretycznoprawnej; założenia dotyczące opinii prawnych odzwierciedlają ogólne poglądy na temat prawa i praktyki prawniczej, jakie prawnik przyjmuje w toku edukacji, a następnie w związku z wykonywanym zawodem. Nawet jeśli rozważanie ich nie towarzyszy każdorazowo pracy nad opinią prawną, stanowią składnik kulturowego habitusu prawnika, określającego charakter jego pracy i nadającego jej sens społeczny. Obejmuje on również postawę wobec prawa i wykonywanego zawodu, co powoduje, że kwestia ma, jak najbardziej, wymiar praktyczny. Rozważając te sprawy, staramy się odpowiedzieć na bardzo ogólnie postawione pytanie: co robimy, w kontekście porządku prawnego, pisząc opinię prawną i jaka jest w nim nasza rola?
W najszerszym ujęciu opinia prawna przedstawia wiedzę autora o prawie. Źródłem tej wiedzy są przede wszystkim teksty prawa, akty normatywne zawierające przepisy prawne. Wiemy jednak, że to źródło nie jest wystarczające, bowiem tekst prawa nie zawsze odpowiada na pojawiające się pytania lub jego interpretacja budzi wątpliwości. Autorzy opinii prawnych sięgają więc również do uzasadnień orzeczeń sędziowskich oraz do glos, komentarzy i różnego typu opracowań pisanych przez prawników naukowców i praktyków. Poszukują w nich „brakujących elementów”, rozważenia zagadnienia w szerszym kontekście, którego uwzględnienie jest niezbędne dla sporządzenia opinii. W końcu starsze opinie prawne mogą stać się źródłem wiedzy o prawie dla prawników piszących kolejne opinie.
Reklama
Różnie mówią
Można zastanowić się, czy sięganie do innych źródeł niż tekst prawa jest jedynie ułatwieniem pracy, zakładając, że do takich samych wniosków doszlibyśmy, analizując zagadnienie samodzielnie. A może chodzi o to, że rozwiązania danego problemu z natury rzeczy mogą być różne, a brak jest w danym przypadku dominującego wzoru, więc prawnik musi poznać odmienne zapatrywania, aby wyrobić sobie pogląd na sprawę. Rysuje się jeszcze możliwość taka, że taki dominujący wzór rozwiązania problemu prawnego istnieje, trzeba go jednak wydobyć z orzecznictwa i literatury.
Poglądy prawników różnią się w bardzo wielu kwestiach, których wspólną cechą są różnice w ustaleniach zawartości treściowej prawa. Także problemy związane z zastosowaniem określonych przepisów do danych przypadków faktycznych są przejawem trudności z tą podstawową kwestią. Dotyczy to zwłaszcza tzw. trudnych przypadków. Określenie to ma swoją teoretycznoprawną treść wypracowaną przez Ronalda Dworkina, jednakże można się odwołać do intuicji, która podpowie, że trudnym przypadkiem jest taka sprawa, a właściwie występujący w niej splot problemów, który nie znajduje jednego rozstrzygnięcia zdecydowanie przeważającego nad innymi. To głównie w takich wypadkach wiedza wyłaniająca się z opinii prawnych, tak jak zresztą z każdych innych opracowań dotyczących prawa, nie jest doskonale spójna. W samej nazwie „opinia prawna” zawarta jest znaczna doza subiektywizmu, co powoduje, że nie jest w żadnym stopniu szokujące stwierdzenie, iż w danej sprawie opinie prawników są niezgodne albo wręcz sprzeczne.
Wraz z powstaniem pozytywizmu prawniczego, w połowie XIX w., zdobywał zwolenników pogląd, że pojęcie prawa odnosi się wyłącznie do tekstu aktów normatywnych. Nie jest to pogląd ściśle teoretyczny; ma on kilka źródeł składających się na kontekst społeczny i polityczny, którego nie potrzeba w tym miejscu bliżej omawiać. Warto jednak podkreślić, że dla pozytywistów ważne było ograniczenie zakresu pojęcia prawa do tego, co jest ściśle określone, dane w postaci przepisów i dlatego może stanowić gwarancję wolności obywateli od samowoli urzędników. Nie bez znaczenia było również to, że praca prawnika miała mieć odtąd oparcie w czymś obiektywnie istniejącym. W takim przypadku poznanie prawa mogło być przeprowadzane metodycznie na wzór badań naukowych w naukach przyrodniczych, z tą różnicą, że „materią” prawa był tekst.
W takiej perspektywie prawo jest już dane przez prawodawcę, zapisane w tekście, a rolą prawnika jest jego prawidłowe odczytanie. Sprzeczne opinie prawne w ramach takiej wizji prawa są wynikiem błędu poznawczego – tylko jedna z nich powinna być uznana za prawidłową jako lepsze odczytanie tekstu prawa wyrażającego wolę prawodawcy. Według tej wizji wykładnia prawa powinna prowadzić do odkrycia intencji prawodawcy, która jest wiążąca dla prawnika, niezależnie od tego, kiedy i w jakich okolicznościach interpretacja jest przeprowadzana. Gwarancją prawidłowego, a zwłaszcza obiektywnego poznania owej intencji jest respektowanie reguł wykładni, w szczególności tej najbardziej wartościowej – wykładni językowej. Trzeba założyć, że przekaz prawodawcy został zawarty w przepisach prawa według reguł danego języka, więc jego zrozumienie będzie jedynie odkodowaniem przeprowadzanym z użyciem tych samych reguł.
Sprawa nie jest prosta
Z dzisiejszej perspektywy sprawa nie jest taka prosta. Współczesne wersje pozytywizmu prawniczego, za sprawą dzieł Herberta L.A. Harta, bardzo różnią się od tej XIX-wiecznej. Są i inne przeciwne pozytywizmowi kierunki, których wspólnym elementem jest zaprzeczenie możliwości redukcji prawa do samych przepisów. Obstawanie przy poglądzie, że jest to możliwe, wprowadza pewien rodzaj fikcji, za którą płaci się wysoką cenę, niewspółmierną do korzyści z niej wynikających. Polega to na tym, że okoliczności istotnie wpływające na rozstrzygnięcia sądowe lub urzędnicze są jakby niewidzialne, ponieważ nie mieszczą się w przyjętej wizji prawa. Również tendencja unaukowienia prawa według wzorów nauk przyrodniczych czy formalnych, charakterystyczna dla pierwotnego pozytywizmu prawniczego, straciła na wartości. Zmiana stosunku wobec prawa, która się przebija w widoczny sposób, polega więc na tym, że nie można wobec prawa zajmować takiej postawy, jaką zajmuje się wobec przedmiotów naturalnych, które można poznawać w izolacji od różnych czynników zewnętrznych albo chociażby starając się kontrolować ich wpływ na nasze poznanie.
Nie ma sposobu na to, aby zapewnić zawsze, w każdych okolicznościach i w każdym czasie, takie samo „odkodowanie” tekstu prawa, opierając się jedynie na regułach języka. Wynika to po części z właściwości komunikowania się za pomocą języka naturalnego, w którym sformułowane są teksty prawa. Należy raczej mówić o rozumieniu prawa, co wykracza poza jego warstwę tekstową. Rozumienie prawa zawsze wiąże się z przywołaniem jakichś sensów, przekonań, wiedzy, które nie pochodzą z samego tekstu poddanego analizie. Można powiedzieć, że czytamy przepisy prawne w kontekście, w którym zawsze stawiamy sobie pytania wykraczające poza tekst: Jaki jest cel tych przepisów? Dlaczego je wprowadzono? Czy normy z nich wywodzone są zgodne z konstytucją, czy są sprawiedliwe? Jaki jest ich stosunek do innych norm?
Reklama
W takiej perspektywie sprzeczne opinie raczej rzadko wynikają z błędnego odczytania prawa. Rzadko jest błędem poznawczym to, że ktoś inaczej rozumie cele prawa czy przyczyny jego wprowadzenia, inną wagę przywiązuje do przesłanek warunkujących takie, a nie inne zastosowanie przepisu. Rozbieżności tych nie da się całkowicie wziąć w ryzy metody prawniczej (np. dyrektyw wykładni), bo rozważanie takich kwestii w procesie rozumienia czy wykładni prawa jest nieusuwalne, nawet wtedy, gdy doktryna wykładni żąda w danej dziedzinie ścisłych ustaleń opartych tylko na regułach języka. Reguły składające się na prawniczą metodologię nie wystarczają do rozwiązywania wszystkich problemów prawniczych w trudnych przypadkach, nie da się bowiem postępowania prawników całkowicie uregulować metodologicznie i w ten sposób ujednolicić.
Prawnicy swoje
Przyczyną niezgodnych opinii prawnych mogą być różnice w ułożeniu preferencji, którymi kierują się prawnicy. Ocenianie ma miejsce zwłaszcza w działaniach interpretacyjnych, np. gdy oceny moralne wpływają na interpretatora, gdy ustalenie celów regulacji wymaga rozstrzygnięcia niezgodności między branymi pod uwagę celami lub gdy konieczne jest ważenie argumentów przemawiających za wyborem konkurujących wykładni różnego typu. Zaangażowanie prawników w wartości występuje zarówno wtedy, gdy same przepisy prawa tego wymagają, odwołując się do ocen czy klauzul generalnych, jak i wtedy, gdy rozważana kwestia wywołuje refleksję etyczną, pomimo że przepisy prawa jej nie wymagają. W grę wchodzą dwie kwestie. Po pierwsze, może chodzić o poszukiwanie takiej wykładni przepisów, która nie tylko będzie prawidłowa w jurydycznym sensie, ale również w wyższym stopniu sprawiedliwa lub po prostu sprawiedliwa. Po drugie, refleksja etyczna może dotyczyć tego, co może, co powinien zrobić prawnik ze względu na reguły etyki zawodowej. Te kwestie łączą się ze sobą, gdy zdamy sobie sprawę, że etyka zawodowa domaga się od prawników służenia sprawiedliwości, a więc dbałości o jakość prawa w jego wymiarze moralnym. Podkreślenia wymaga to, że pierwotny pozytywizm prawniczy starał się wytworzyć taką wizję prawa, w której wartościowanie w pracy prawnika byłoby zminimalizowane lub wręcz niewidoczne.
Ryzykowne byłoby stwierdzenie, że odchodzenie od uproszczonej wizji prawa, mającej korzenie w pierwotnym pozytywizmie prawniczym, jest odkryciem nieznanego wcześniej wymiaru prawa. Historia kultury prawnej temu zaprzecza. Można raczej uznać, że był to w pewnym sensie „oficjalny”, a przez to fasadowy, obraz prawa, domagający się od prawników pewnego podporządkowania. Odpowiadał potrzebom epoki, w której gospodarka, społeczeństwo i struktury państwowe podlegały specyficznie rozumianej racjonalizacji, unowocześnieniu. Uważano zapewne, że lepiej będzie, gdy cała złożoność i problematyczność wykładni oraz stosowania prawa zostaną skryte, a co najmniej zredukowane w publicznym przekazie.
Nie wszystko w tekście
Zmiana, której jesteśmy świadkami, dotyczy w mniejszym stopniu świadomości samych prawników, a w znacznie większym polega na coraz bardziej widocznej rezygnacji z podtrzymywania oficjalnego przekonania, że rozstrzygnięcie każdego problemu prawnego znajduje się wprost w tekście prawa. Nie można jednak nie zauważyć, że poglądy charakterystyczne dla pierwotnego pozytywizmu mają wpływ i dzisiaj. Ma to istotne znaczenie dla sporządzających opinie prawne, bowiem poza opracowaniem merytorycznym zagadnienia muszą oni uwzględnić w stylu prezentacji przedstawianych argumentów to, z jakim odbiorem spotka się opinia ze względu na założoną wizję prawa. Dotyczy to zwłaszcza opinii procesowych, kierowanych do sądów, wyrażających stanowisko klienta – strony postępowania.
W takim przypadku wskazówką jest styl uzasadniania orzeczeń charakterystyczny dla danego typu sądów. Jeżeli taka analogia nie jest zbytnim uproszczeniem, można przyjąć, że opinia odwołująca się do szerokiego spektrum argumentów funkcjonalnych i wartościujących może uzyskać większy wpływ na orzeczenia sądów wyższych w hierarchii sądownictwa, których styl uzasadnień decyzji interpretacyjnych przyjmuje charakter dyskursywny. Inaczej będzie w sądach niższych, w których dominuje styl dedukcyjny, legalistyczny i magisterialny. Nie jest to tylko kwestia stylu uzasadnień orzeczeń, bowiem sposób uzasadnienia zdradza choćby preferencje sądu dla wykładni danego typu w określonych rodzajach spraw. Także opinie doradcze sporządzane na użytek klienta, które zasadniczo zmierzają do przewidzenia rozstrzygnięcia sądowego, powinny tę kwestię brać pod uwagę.
W przywracaniu społecznej świadomości zagubionych cech prawa ogromną rolę odegrała hermeneutyka filozoficzna. Z wielu zagadnień opracowanych w oryginalny sposób przez autorów tego nurtu zwrócę uwagę jedynie na niektóre, związane z zastosowaniem ogólnej wiedzy prawniczej do rozwiązywania konkretnych przypadków . Główna teza Hansa-Georga Gadamera dotycząca tego problemu stanowi o niemożliwości oddzielenia ogólnej wiedzy prawniczej od jej zastosowań do konkretnych przypadków. Interpretacja, rozumienie i zastosowanie prawa stanowią jedność; innymi słowy, rozumienie prawa jest zawsze związane z jego zastosowaniem. Dlatego rozwiązywanie problemów prawnych przez sporządzenie opinii prawnej jest podobne do sądzenia, polegającego na zastosowaniu prawa do konkretnych przypadków.
Reklama
Gadamer zauważa, że zastosowanie przepisów prawa zawiera pewną swoistą niejasność prawną. Według niego prawo jest zawsze niedoskonałe nie dlatego, że samo w sobie jest niedoskonałe, lecz dlatego, iż ludzka rzeczywistość zawsze przekracza w swojej złożoności porządek ustanowiony przez prawo, co wyklucza jego proste zastosowanie. Prawnik nie ma z góry pełnej wiedzy, którą może zastosować w każdej sytuacji. Ma natomiast pewne dyspozycje, które umożliwiają mu zaadaptowanie swojej dotychczasowej wiedzy do każdego nowego przypadku. Rozstrzygnięcie tego przypadku wpływa zwrotnie na wiedzę ogólną, z reguły przeformułowuje ją i czyni bardziej użyteczną dla trafnego osądu kolejnych przypadków. Jednakże nie czyni jej skończoną i doskonałą. Wątek ten rozpowszechnił się wśród prawników za sprawą Dworkina wprost nawiązującego do Gadamera. Dla objaśnienia w jakim sensie prawo jest zjawiskiem interpretacyjnym, Dworkin odwołał się do metafory powieści, którą piszą prawnicy-sędziowie, dodając kolejne rozdziały w postaci swoich wyroków. Doświadczenie oświecenia, odkrycia czy lepszego zrozumienia pewnych aspektów prawniczej wiedzy jest niewątpliwie udziałem prawników sporządzających opinie problemowe, zwłaszcza gdy stanowią istotne novum w ich praktyce.
Dotychczasowe uwagi można uogólnić stwierdzeniem, że objaśnienie tego jak rozumiemy prawo zawsze wymaga powiedzenia czegoś więcej niż mówi sam tekst aktów normatywnych. W ogólnym wymiarze jest to cecha całego dyskursu prawniczego. W wymiarze węższym dotyczy to opinii prawnych, które są specyficznym sposobem wypowiedzi prawników w dyskursie prawniczym. Odwołanie się do pojęcia dyskursu prawniczego zwraca uwagę na dialogiczny i argumentacyjny charakter przedstawiania wiedzy o prawie. Jakość takiej wiedzy nie może być mierzona jedynie tym, czy stanowisko prawnika w danej kwestii znajduje uzasadnienie w jakimś fragmencie tekstu prawnego. W grę wchodzi choćby sprawdzenie trafności tego stanowiska z punktu widzenia całości systemu prawa, określonego przez normy o zasadniczym charakterze, w szczególności (ale nie wyłącznie) przez normy konstytucyjne. Normy takie cechują się, z jednej strony, bogactwem treści i niedookreślonym zakresem stosowalności, z drugiej strony, wpływ takich norm – ze względu na wymienione cechy – na rozumienie i zastosowanie prawa w konkretnym przypadku nie jest z góry określony i polega dopiero wypracowaniu i uzgodnieniu w dyskursie prawniczym. Określenie „uzgodnienie” jest w tym kontekście wyrazem ideału lub przynajmniej oczekiwań co do osiągnięcia w ramach dyskursu rozsądnej jednolitości, charakteryzującej dominującą praktykę w danym typie spraw.
Można stwierdzić, że ustalenie treściowej zawartości i stosowalności prawa często wymaga dyskursywnego uzgodnienia, nawet wtedy, gdy chodzi o normy prawne o technicznym, instrukcyjnym charakterze. Niemal zawsze mogą pojawić się rozbieżne stanowiska, a przypadki wykładni prawa przez pryzmat reguł konstytucyjnych są szczególnie wyrazistym przykładem funkcjonowania dyskursu prawniczego. Abstrakcyjność treści i niedookreślony zakres stosowalności norm konstytucyjnych powodują, że granice wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej się zacierają. Kontekst funkcjonalny pojawia się w procesie wykładni w nieunikniony sposób, bowiem spójność z normami konstytucyjnymi nie może być osiągnięta tylko przez semantycznie ustaloną zgodność różnych norm w systemie. Problemem jest rozumienie danych przepisów zgodnie z określonym standardem konstytucyjnym, a nie przepisem konstytucyjnym.
Wiedza prawnicza jest raczej szczególnym rodzajem wiedzy. Zwykle przez wiedzę, w szczególności wiedzę naukową, rozumiemy zasób twierdzeń o czymś co poznajemy, podlegających przyjętym procedurom weryfikacji. W zdobywaniu tak rozumianej wiedzy ideałem jest obiektywność jako niezależność od indywidualnych nastawień i postrzeżeń; wiedza jest dorobkiem o zasadniczo jednakowej dla wszystkich wartości. Zróżnicowany może być jedynie indywidualny wkład lub dostęp do jej zasobów, zależny od umiejętności lub środków potrzebnych do korzystania z niej lub rozwijania. Wiedza prawnicza tylko w pewnym stopniu może być w ten sposób charakteryzowana. O wartości wiedzy przedstawianej w opinii prawnej nie przesądza warsztat „metodologiczny” jak w przypadku wiedzy naukowej. Ważne jest uzasadnianie stawianych twierdzeń, odwołujące się do odpowiednich dla problemu argumentów, wśród których tylko niektóre opierają się na regułach prawniczej metody. Poznanie prawa jest równoległe z jego konstytuowaniem, co niektórzy filozofowie prawa zaznaczają twierdząc, że prawo jest zjawiskiem interpretacyjnym.
Harold J. Berman zwraca uwagę na to, że poznawanie prawa pozostaje w skomplikowanym, dialektycznym związku z instytucjami prawnymi; na prawo składają się nie tylko same instytucje prawne, ale również to, co prawnicy mówią o tych instytucjach . Prawo zawiera więc w sobie wiedzę o samym sobie, dzięki której można je analizować i oceniać trafność rozstrzygnięć poszczególnych problemów. Z takiego punktu widzenia poznanie prawa nie jest zadaniem jednostki wyposażonej w reguły obiektywizujące efekt poznania. Obiektywizacja taka jest wynikiem akceptacji prawniczych ustaleń w publicznym dyskursie prawniczym.
Reklama
Uczestnikami dyskursu prawniczego są przedstawiciele nauki prawa, prawnicy praktycy – sędziowie, urzędnicy, adwokaci i radcowie prawni, a więc prawnicy pełniący różne role społeczne związane z prawem. Wszyscy uczestniczą w tym samym dyskursie, niezależnie od tego jakie role pełnią, a decyduje o tym jednolite pole tematyczne dyskursu jakim jest ustalanie, jaka jest zawartość treściowa prawa. Znaczenia nabiera świadomość, że prawo nie jest zdeterminowane intencją prawodawcy wyrażoną w przepisach prawa, ale jest kształtowane również przez , co mówią i piszą o prawie prawnicy. Można powiedzieć, że w jakimś istotnym wymiarze prawo jest wytworem prawników .
Szeroko dyskutowane jest zjawisko prawotwórczej działalności sędziów, z reguły uznawane za nieuniknione z przyczyn, które, przynajmniej w jakimś stopniu, zostały wyżej przedstawione. Nie ujmując nic roli sędziów warto zauważyć, że – co do zasady – każdy z uczestników dyskursu prawnego może wnieść swój wkład do tego dyskursu propozycją rozwiązania określonego zagadnienia prawnego. Sędziowie mają wprawdzie instytucjonalną władzę nadawania swoim poglądom prawnym mocy wyroków, ale wpływ na te poglądy nierzadko mają prawnicy reprezentujący interesy klienta lub prawnicy piszący opinie prawne dotyczące stanowiska strony. Sprawę należy widzieć we właściwych proporcjach i z właściwej strony. Różnica pomiędzy sędziami a prawnikami świadczącymi pomoc prawną stronom postępowania jest z pewnego punktu widzenia nieznaczna, z innego – bardzo istotna.
Gdy interesujemy się mechanizmem absorbowania przez dyskurs prawniczy określonych poglądów prawnych, nie możemy stwierdzić, że te niesędziowskie są z natury gorsze, bo wynikają ze stronniczego naginania twierdzeń i argumentów. W klasycznym sądowym trójkącie sąd z reguły przychyla się do poglądów jednej ze stron. Już to powinno wystarczyć, aby zgodzić się z wnioskiem, że różnica pomiędzy wkładem sędziów i innych prawników w dyskurs prawny tkwi w instytucjach, w ramach których działają, a nie w charakterze stosowanych metod prawniczych, prawniczej wiedzy czy w doświadczeniu. Niezależnie od cech indywidualizujących sprawę sądową i władzy przypisanej wyrokom, obie grupy zawodowe uczestniczą w rozwiązywaniu takich samych problemów z treściową zawartością prawa.
Jeśli weźmiemy pod uwagę wspomnianą stronniczość opinii prawnych podpierających stanowisko strony postępowania, porównanie zadań sędziego i prawnika reprezentującego interesy strony wskazuje na bardzo ważną różnicę. O ile prawnikowi wolno jest wyrażać nierzadko ryzykowne poglądy na prawo, mocno kontrowersyjne lub wręcz nierozsądne – z nadzieją, że znajdą one akceptację w wyroku sądu, o tyle sąd ma obowiązek dokonać bezstronnej oceny tych poglądów. Jak stwierdza J. Habermas, wszyscy uczestnicy postępowania, niezależnie od tego jakimi motywami się kierują, wnoszą wkład do dyskursu, który z perspektywy sędziego służy bezstronnemu wyrokowaniu .
Jeżeli spróbujemy spojrzeć na omawiane zagadnienie z obu zarysowanych punktów widzenia, zauważymy, że sama w sobie stronniczość prawnika nie jest przyczyną niskiej jakości prezentowanych poglądów. Raczej prezentowanie niskiej jakości poglądów, wynikających choćby ze słabości pozycji w sporze, może być uważane za stronnicze. Wydaje się, że kiedy mówimy o stronniczości prawnika, zwracamy bardziej uwagę na to, że stanowisko jest słabo uzasadnione niż na to, iż intencją autora jest wsparcie strony sporu. Nie ma nic niezwykłego ani niewłaściwego w tym, że opinia prawna, sporządzona ze stronniczą intencją wpłynięcia na wyrok sądu, zostanie uznana za prawidłowe stanowisko prawne. Odwrotny schemat argumentacji niejednokrotnie służy urzędnikom lub sędziom za uzasadnienie odmowy opinii prawnej wartości w rozstrzyganym sporze, na tej tylko podstawie, że jest „stronnicza”, czego boleśnie doświadczył niejeden autor opinii. Rozpoznanie tej ważnej różnicy jest jednak możliwe tylko przy założeniu trafności sędziowskiego osądu, oczywiście z instytucjonalnego punktu widzenia.
Reklama
Omawiane zagadnienie dotyczy istotnej różnicy pomiędzy etyką zawodową sędziów a etykami zawodowymi radców prawnych i adwokatów. Konsekwencją odchodzenia od wizji prawa właściwej dla pierwotnego pozytywizmu prawniczego, powiązanego z bardziej wyraźnym dostrzeganiem twórczej roli sędziego w kształtowaniu prawa, jest oczekiwanie od sędziów wzięcia odpowiedzialności za treść prawa . Można zapytać, czy także wobec prawnika reprezentującego interesy klienta, autora opinii prawnej w szczególności, można wysuwać podobne wymagania etyczne, jakie stawia się obecnie wobec sędziów?
Jeśli rozważa się jedynie faktyczną możliwość wpływu opinii prawnej na wyrok sądu wydawać się może, że wymagania etyczne powinny być tu jednakowe. Jednakże wiele argumentów odnoszących się do ról zawodowych przemawiałoby przeciwko przyjęciu odpowiedzialności za treść prawa przez pomocników procesowych lub autorów opinii prawnych przedstawianych w procesie. Rola obrońcy czy pełnomocnika w postępowaniu sądowym zakłada stosowanie wszelkiej argumentacji, która może przynieść skutek oczekiwany przez klienta, jest więc z natury rzeczy argumentacją strategiczną (w rozumieniu typologii działań komunikacyjnych Habermasa). Im trudniej przewidzieć rozstrzygnięcie ze względu na precedensowy charakter sprawy, tym łatwiej uzyskać akceptację dla poglądu, że argumentacja strategiczna służy sprawiedliwemu osądowi. Jest to pogląd uzasadniony tylko przy przyjęciu, że działa mechanizm zabezpieczający wymiar sprawiedliwości przed zaakceptowaniem strategicznej namowy. Zabezpieczenie takie ma niewątpliwie stanowić pozycja bezstronnego sędziego, zwłaszcza gdy przyjmiemy, że etyka zawodowa domaga się od sędziego odpowiedzialności za treść prawa.
Sprawa nieco się komplikuje, gdy weźmiemy pod uwagę rozdzielenie roli pełnomocnika procesowego lub obrońcy oraz autora opinii prawnej przedstawianej w procesie, praktykowane – właśnie ze względów etycznych – przez niektórych prawników. Dbałość o rozdzielenie tych ról jest zapewne przejawem dostrzegania etycznej odpowiedzialności za treść opinii prawnej, zwłaszcza – choć nie wyłącznie – gdy jej autor jest zobowiązany do przestrzegania standardów etycznych nauczyciela akademickiego. Wydaje się, że zagadnienie istnienia „drugiego wymiaru” etyki zawodowej prawników świadczących pomoc prawną wymaga jeszcze przemyślenia i dyskusji.
Nie powinno budzić wątpliwości stwierdzenie, że społeczną funkcją prawników jest rozwiązywanie problemu społecznego, polegającego na ograniczonej dostępności wiedzy o prawie. Tym bardziej powinno to być jasne, im wyraźniej dostrzega się, że wiedza ta nie jest zawarta wyłącznie w przepisach prawa, które i tak wymagają fachowego objaśnienia. Problem ten jest ważny, zwłaszcza gdy wiedza o praktyce sądowej lub urzędniczej nie daje jednej odpowiedzi na te same pytania. Ograniczona dostępność wiedzy o prawie, wywołana wymienionymi okolicznościami, jest wysoce niepożądana ze społecznego i jednostkowego punktu widzenia. Podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o regulacji prawnej wymaga wiele wysiłku, aby w efekcie wiedza ta była zarazem zrozumiała i na tyle szczegółowa, aby niewykształcony w prawie obywatel mógł zrobić z niej właściwy użytek. Publiczna dostępność aktów prawnych, omówień, poradników itp., zwielokrotniona przez użycie technologii informatycznych, nie rozwiązuje problemu dostępności wiedzy prawniczej w sposób całkowity. Dlatego istotnym źródłem wiedzy o prawie pozostaje opinia prawna sporządzona przez prawnika odpowiadająca na potrzeby indywidualnego klienta, w konkretnej sprawie.
Choć powstają opinie prawne mające wyłącznie na celu zaznajomienie z konkretnymi instytucjami prawnymi, bez jakichkolwiek wskazówek dla klienta, w jaki sposób wiedza zawarta w opinii ma być wykorzystana, to należą one do rzadkości. Wiedzy zawartej w takiej opinii można z powodzeniem poszukiwać w podręcznikach i monografiach prawniczych. Przy tak zakreślonym zadaniu prawnika wartością opinii może być jej zwięzłość, ta jednak zależy od współpracy z klientem w kwestii określenia choćby przybliżonych oczekiwań co do tego, w jakim celu ma być użyta.
Reklama
Standardowa opinia prawna jest opinią rozwiązującą jakiś problem prawny, odpowiadającą na pytanie związane z zaistniałym lub mającym powstać stanem faktycznym. Określenie we właściwy sposób przedmiotu opinii prawnej może być dokonane przez klienta, gdy jest już on świadomy jakiego rodzaju problem powinien być rozstrzygnięty dla prawidłowej kwalifikacji prawnej faktów. Tak jest również wówczas, gdy opinia dotyczy przedmiotu toczącego się już postępowania. W innych przypadkach identyfikacja problemu czy problemów może być złożonym zadaniem wpisanym niejako w samo sporządzenie opinii prawnej.
Uwagi te mają na celu podkreślenie potrzeby współpracy z klientem przy sporządzaniu opinii prawnych. Warto zwrócić uwagę również na to, że współpraca ta nie musi polegać jedynie na zdobywaniu od klienta informacji dotyczących faktów. Są klienci, którzy oddają swoje sprawy prawne całkowicie w ręce prawników, a interesują się wyłącznie efektami. Opinie prawne są według nich pisane przez prawników dla prawników. Są również klienci chcący nie tylko poznać naturę problemu i rozwiązanie, jakie prawnik proponuje w swojej opinii, ale aktywnie uczestniczyć w jej sporządzaniu podsuwając argumenty, porównania, przykłady. Prawnicy różnie reagują na tego rodzaju aktywność, zwłaszcza gdy wiąże się ona z ocenianiem dokonań prawnika, do czego – jak się zwykle przyjmuje – klienci nie mają żadnych kompetencji. Często okazuje się jednak, że niedocenianie korzyści wynikających ze współpracy z takimi klientami było błędem.
Kultura prawna jest w znaczącym stopniu hermetyczna, ale nie oznacza to, że konstrukcje instytucji prawnych, ich cele i funkcje, nie są zrozumiałe dla ludzi niemających prawniczego wykształcenia. Przeciwnie, skoro dostrzegamy, że prawnicza argumentacja nie odnosi się jedynie do treści tekstu prawnego, lecz obejmuje kontekst funkcjonalny prawa, przyjmijmy, że w tym obszarze doświadczenie i wiedza klientów mogą być bardzo cenne. Opinie prawne mające doradzać takim klientom będą dla nich często bardziej zrozumiałe, niż może się to prawnikowi wydawać.
Z czego najlepiej się uczyć
– „Pakiet: Egzaminy Prawnicze Ministerstwa Sprawiedliwości 2020. Tom 1–3, 2019 r.
– Aplikacja od ogółu do szczegółu. Akty normatywne w pigułce, A. Heliosz, 11. wyd. 2020 r.
– Apelacje cywilne. Zagadnienia praktyczne, akta i kazusy, M. Kołakowski, 6. wyd. 2019 r.
– Apelacje cywilne i karne. 69 wzorów pism z omówieniami, S. Jaworski, 7. wyd. 2019 r.
– Prawo cywilne. Podręcznik dla aplikantów, dr D. Wetoszka, 2019 r.
– Kazusy cywilne – część ogólna, prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki, dr Dariusz Erwin Kotłowski, Olga Maria Piaskowska, dr Krzysztof Sadowski, 3. wyd. 2019 r.
– Apelacje z prawa cywilnego na przykładach i wzorach, dr D. Wetoszka, M. Derlacz, 2. wyd. 2020 r.
– Prawo cywilne – część ogólna, prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki, K. Czajkowska-Matosiuk, 6. wyd. 2020 r.
– Pozwy z prawa cywilnego na przykładach i wzorach, M. Derlacz, J. Gręndzińska, dr D. Wetoszka, 2. wyd. 2020 r.
– Kodeks cywilny. Orzecznictwo Aplikanta, 7. wyd. 2019 r.
– Kodeks postępowania cywilnego. Orzecznictwo Aplikanta, 7. wyd. 2019 r.
– Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do ustawy z 19.7.2019 r., K. Gajowniczek-Pruszyńska, dr P. Karlik, 2019 r.
– Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz tom I–II, red. dr hab. T. Szanciło, 2019 r.
– Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. E. Gniewek, prof. P. Machnikowski, 9. wyd. 2019 r.
– EDYCJA Cywilna. Kodeks cywilny. Kodeks postępowania cywilnego. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. 12 innych aktów prawnych, 40. wyd. 2020 r.
– System Oznaczeń Kodeksowych, czyli jak pracować z kodeksami i pisać pisma procesowe, 2. wyd. 2019 r.
Kancelaria Radcy Prawnego
Opinie prawne:
Opinia prawna polega na sporządzeniu przez radcę prawnego pisemnej analizy przedstawionego zagadnienia. W opinii występują takie elementy, jak opis problemu, jego analiza prawna, wskazanie potencjalnych zagrożeń oraz wnioski końcowe.
Przedmiotem opinii może być dowolny problem prawny. Często sporządzane przez nas opinię obejmują analizę konkretnej umowy (np. umów deweloperskich, umów najmu) lub sytuacji Klienta.
W opinii obowiązkowo znaleźć powinno się wskazanie podstawy prawnej, na podstawie której formułowane jest ostateczne stanowisko, jak również przedstawienie możliwych sposób rozwiązania danego problemu.
Jeżeli analizowany problem może łączyć się z obowiązkiem poniesienia określonych kosztów, opinia prawna powinna zawierać również wskazanie ich wysokości oraz przepisów prawnych, z których wynika obowiązek poniesienia tych opłat.
Zdarza się również, że celem opinii jest ocena ryzyka wiążącego się z danym sposobem postępowania lub analiza zasadności skierowania sprawy na drogę sądową. W takim wypadku opinia prawna powinna zawierać przedstawienie praktyki oraz orzecznictwa sądowego.
Opinia prawna sporządzona może zostać w celu podjęcia decyzji, czy podpisanie konkretnej umowy lub podjęcie określonego działania ma podstawę prawną gwarantującą osiągnięcie zamierzonego celu, jak również w celu oceny, czy podjęcie danego działania jest dla Klienta bezpieczne.
Często przedmiotem opinii prawnej jest również przedstawienie możliwości wyjścia z określonego problemu.
Kancelaria sporządza opinie prawne przede wszystkim z zakresu prawa prywatnego, a także prawa własności, spraw spadkowych, czy spraw z zakresu prawa pracy. Często dokonujemy dla naszych Klientów analizy konkretnych umów. Nie należą do rzadkości również opinie prawne obejmujące ocenę, czy wystąpienie na drogę sądową z określonym roszczeniem ma szansę powodzenia.
Czym jest opinia prawna i w jakim celu się ją sporządza?
Konieczność skorzystania z opinii prawnej może być dla nas konieczna w niespodziewanym momencie. Nie zawsze bowiem wiemy, w jaki sposób postąpić w przypadku niektórych sytuacji, z jakimi musimy się zmierzyć. Wówczas nieoceniona może być pomoc prawnika, który zajmuje się nie tylko sporządzaniem opinii prawnych, a także udziela porad prawnych. Opinia prawna nie ma znaczenia wiążącego dla sądu bądź innej instytucji, jednak może być pomocna dla klienta.
Różnica między opinią a poradą prawną
Opinia i porada prawna różnią się od siebie. Opinia sporządzana jest przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje, czyli przez adwokata bądź radcę prawnego. Opinia prawna wydawana jest w celu wyjaśnienia konkretnych problemów oraz zaproponowania potencjalnych rozwiązań. Dotyczy ona zazwyczaj konkretnego przypadku i jest pomocniczym materiałem analitycznym, który związany jest z rzeczywistymi problemami prawnymi. Adwokat, bądź inny specjalista wydający opinię prawną, wyraża pogląd na zrozumienie określonego problemu, który nie jest wiążący. Podczas udzielania porady prawnej osoba uprawiona zostaje poinformowana o aktualnie obowiązującym stanie prawnym oraz koncentruje się na sposobach rozwiązania problemu prawnego. Specjalista świadczy wówczas pomoc w przygotowaniu pism o charakterze prawnym.
Cel sporządzenia opinii prawnej
Wykonanie opinii prawnej ma na celu między innymi:
przedstawiać rozpoznanie stanu faktycznego w świetle ustaw i publikacji prawnych,
przedstawiać analizę prawną dokumentu,
interpretować przepisy i wysnuwać skutki prawne,
przedstawiać szczególny pogląd na sprawę, z uwzględnieniem poglądów oraz argumentów,
wskazywać propozycje procedur prawnych pozwalających na doprowadzenie do osiągnięcia założonego celu.
Opinia prawna jest niezwykle przydatna dla przedsiębiorców, ponieważ ryzyko prowadzonej działalności jest duże. Sporządzenie opinii prawnej odbywa się wówczas w oparciu o dokumenty i stanowi odpowiedź na pytania i wątpliwości, które ma przedsiębiorstwo.
< wróć
Opinia prawna – Wikipedia, wolna encyklopedia
Opinia prawna — pomocniczy materiał analityczny związany z praktycznymi problemami prawnymi dotyczącymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. Zazwyczaj sporządzany jest na zamówienie przez wykwalifikowanego prawnika, najczęściej adwokata lub radcę prawnego. W zależności od specyfiki i złożoności przedmiotu opinii może być ona mniej lub bardziej obszerna i kompleksowa, może w szczególności obejmować wiele dziedzin prawa, odnosić się do norm, orzecznictwa oraz doktryny i teorii prawa.
Opinie mają na celu m.in. wyjaśnianie problemów prawnych, proponowanie rozwiązań, w tym też wariantowych. Przykładowo mogą:
Ile kosztuje porada prawna u adwokata w 2022?
Ile kosztuje porada prawna u adwokata w 2022?
Przepisy prawne regulują wiele aspektów naszego życia i od czasu do czasu potrzebujemy pomocy fachowca, by nam doradził, jak je zinterpretować bądź zastosować. Pomóc może nam adwokat lub radca prawny, którzy za swoje usługi pobierają opłaty.
Niestety nie należą one do najniższych dlatego, zanim udamy się do kancelarii, warto wiedzieć, ile kosztuje porada prawna.
Adwokat a radca prawny – do kogo pójść po poradę prawną?
Zanim przejdziemy do kwestii, ile kosztuje porada prawna, warto najpierw uściślić, do kogo w celu jej uzyskania powinniśmy się udać. Do wyboru mamy zwykle albo kancelarię adwokacką, albo radcy prawnego. Czy jest między nimi jakaś różnica?
Otóż od kilku lat zarówno radca, jak i adwokat świadczą pomoc prawną w niemal identycznym zakresie. Wszystko dlatego, że w 2007 i 2015 roku zmieniono przepisy, wskutek których radcowie prawni zyskali podobne kompetencje co adwokaci. W obu przypadkach możemy więc liczyć na następujący zakres usług:
udzielenie porady prawnej,
pomoc w sporządzeniu pisma lub umowy,
sporządzenie opinii prawnej,
reprezentowanie przed urzędami i sądami,
występowanie w roli obrońcy w sprawach karnych i karnoskarbowych.
Koszt porady prawnej według stawek minimalnych
Pomimo że swoje cenniki kancelarie prawne ustalają indywidualnie, okazuje się, że muszą uwzględniać stawki minimalne określone w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Poniżej przedstawiamy te minimalne ceny porad prawnych według ustawowych zaleceń dla wybranych czynności.
Ile kosztuje porada prawna – rodzaj czynności Stawka minimalna Rozwód i unieważnienie małżeństwa 720 zł Rozdzielność majątkowa 720 zł Sprawa dotycząca służebności 480 zł Dokonanie wpisu w księdze wieczystej 240 zł Sprawa o rozgraniczenie 720 zł Stwierdzenie nabycia spadku / z uznaniem ważności testamentu 120 / 720 zł Sprawa o ubezwłasnowolnienie 480 zł Rejestracja spółki 2400 zł Sprawy dot. przywrócenia do pracy 180 zł Obrona w postępowaniu karnym przed sądem rejonowym 720 zł Obrona w postępowaniu karnym w sprawie o wykroczenie 360 zł Sprawy o zapłatę w postęp. cywilnym (upominawczym i nakazowym): · o wartości do 500 zł · o wartości od 500 do 1500 zł · o wartości od 1500 do 5000 zł · o wartości od 5000 do 10000 zł · o wartości od 10000 do 50000 zł · o wartości od 50000 do 200000 zł · o wartości powyżej 200000 zł 60 zł 180 zł 600 zł 1200 zł 2400 zł 3600 zł 7200 zł
W ministerialnych rozporządzeniach znaleźć można o wiele dłuższą listę czynności i przypisane do nich opłaty, dlatego warto sobie je dokładnie przejrzeć np. tutaj. Warto pamiętać, że są to minimalne stawki, dlatego kancelarie mają prawo zaproponować wyższe opłaty.
Warto też zauważyć, że powyższe stawki dotyczą głównie kompleksowego prowadzenia spraw – przykładowo kwota 720 zł w pierwszym wierszu związana jest z prowadzeniem sprawy rozwodowej w sądzie (w rzeczywistości ceny rynkowe zaczynają się od około 2-3 tys. zł). Inną zatem kwestią jest, ile kosztuje porada prawna w sprawie rozwodu (czyli samo doradztwo w tym zakresie) lub samo napisanie pozwu rozwodowego (tutaj koszt zwykle wynosi około 200 zł).
Ile kosztuje porada prawna u radcy prawnego w 2021
Radca prawny to osoba, która ukończyła wyższe studia prawnicze oraz zdała aplikację radcowską. Dzięki temu radca prawny jest uprawniony do reprezentowania swoich klientów przed sądem.
Ze względu na wyższe kompetencje, stawki radców prawnych są wyższe, niż w przypadku usług prawników bez dodatkowego tytułu zawodowego (bez aplikacji).
Ile kosztuje porada prawna w prostych sprawach?
Do kancelarii prawnej nie zawsze idziemy z myślą o tym, by nas reprezentowała w sądzie. Czasami potrzebna jest nam pomoc jedynie w interpretacji przepisów, sporządzeniu pisma do urzędu lub umowy. Przy takich prostych sprawach nie musimy się obawiać wysokich kosztów usług.
Za zwykłą poradę prawną należy zapłacić od 70 do 200 zł, gdzie wyższe stawki dotyczą spraw wymagających zapoznania się z dużą ilością dokumentów. A ile kosztuje napisanie pisma przez prawnika? Zazwyczaj za sporządzenie pisma lub umowy zapłacimy od 100 do 200 zł.
Ile bierze adwokat za reprezentowanie w sądzie?
Niezależnie od rodzaju, każde postępowanie sądowe to najdroższa usługa prawna. Jest to związane z koniecznością wielokrotnych wizyt prawnika na sali sądowej.
Za jednorazową reprezentację w sądzie adwokat zażyczy sobie od 300 zł do 1000 zł i więcej. Wszystko zależy od stopnia skomplikowania prowadzonej sprawy. Kwoty te są zawsze zróżnicowane, gdyż wpływ na nie mają następujące kwestie:
jak trudna i skomplikowana jest sprawa – skomplikowane sprawy zawsze wymagają dużych nakładów pracy, przez co cena jest proporcjonalnie wyższa
– skomplikowane sprawy zawsze wymagają dużych nakładów pracy, przez co cena jest proporcjonalnie wyższa dziedzina prawna – np. sprawa karna będzie zawsze droższa, niż sprawa rozwodowa
– np. sprawa karna będzie zawsze droższa, niż sprawa rozwodowa lokalizacja – duże aglomeracje oznaczają zawsze wyższe ceny, natomiast zupełnie odwrotnie jest w mniejszych miastach
– duże aglomeracje oznaczają zawsze wyższe ceny, natomiast zupełnie odwrotnie jest w mniejszych miastach marka i prestiż adwokata – wiadomo, że najlepsi adwokaci mają największe wzięcie, koszt reprezentacji takiego adwokata będzie zawsze większy, niż np. takiego z urzędu
Darmowe porady prawne – kto może z nich skorzystać?
Od 2016 r. w Polsce funkcjonuje tzw. system nieodpłatnej pomocy prawnej. W jego ramach działa około 1500 punktów pomocy, które najczęściej znajdują się w urzędach Starostwa Powiatowego.
Od początku 2019 r. na pomoc takich punktów może liczyć każda osoba fizyczna, która przedstawi oświadczenie, że nie jest w stanie pokryć kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Jeśli więc po sprawdzeniu w kancelarii, ile kosztuje porada prawna, stwierdzimy, że nas na nią nie stać, możemy skorzystać z usług punktu nieodpłatnej pomocy. Niestety są to ograniczone usługi związane głównie z udzielaniem porad i sporządzaniem pism (ale nie pozwów).
Warto pamiętać, że w sprawach sądowych osoby o trudnej sytuacji materialnej mogą ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych oraz o ustanowienie prawnika z urzędu, który będzie je bezpłatnie reprezentował w postępowaniu sądowym.
Kancelaria Radcy Prawnego
Opinie prawne:
Opinia prawna polega na sporządzeniu przez radcę prawnego pisemnej analizy przedstawionego zagadnienia. W opinii występują takie elementy, jak opis problemu, jego analiza prawna, wskazanie potencjalnych zagrożeń oraz wnioski końcowe.
Przedmiotem opinii może być dowolny problem prawny. Często sporządzane przez nas opinię obejmują analizę konkretnej umowy (np. umów deweloperskich, umów najmu) lub sytuacji Klienta.
W opinii obowiązkowo znaleźć powinno się wskazanie podstawy prawnej, na podstawie której formułowane jest ostateczne stanowisko, jak również przedstawienie możliwych sposób rozwiązania danego problemu.
Jeżeli analizowany problem może łączyć się z obowiązkiem poniesienia określonych kosztów, opinia prawna powinna zawierać również wskazanie ich wysokości oraz przepisów prawnych, z których wynika obowiązek poniesienia tych opłat.
Zdarza się również, że celem opinii jest ocena ryzyka wiążącego się z danym sposobem postępowania lub analiza zasadności skierowania sprawy na drogę sądową. W takim wypadku opinia prawna powinna zawierać przedstawienie praktyki oraz orzecznictwa sądowego.
Opinia prawna sporządzona może zostać w celu podjęcia decyzji, czy podpisanie konkretnej umowy lub podjęcie określonego działania ma podstawę prawną gwarantującą osiągnięcie zamierzonego celu, jak również w celu oceny, czy podjęcie danego działania jest dla Klienta bezpieczne.
Często przedmiotem opinii prawnej jest również przedstawienie możliwości wyjścia z określonego problemu.
Kancelaria sporządza opinie prawne przede wszystkim z zakresu prawa prywatnego, a także prawa własności, spraw spadkowych, czy spraw z zakresu prawa pracy. Często dokonujemy dla naszych Klientów analizy konkretnych umów. Nie należą do rzadkości również opinie prawne obejmujące ocenę, czy wystąpienie na drogę sądową z określonym roszczeniem ma szansę powodzenia.
Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Ludwiczak: Luźne przemyślenia prawnika
Przedsiębiorcy mówią „Business is business” – biznes to biznes Amerykanie mówią “War is business” – wojna to biznes Japończycy m…
Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach
Transkrypt
1 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach Niezależnie od przedstawionej w poprzednim rozdziale typologii opinii prawnych wraz z przyjętym nazewnictwem poszczególnych typów, należy wskazać, że w praktyce prawnika opinie często określa się przez odniesienie do ich przedmiotu lub dziedziny prawa, której dotyczą. W języku prawniczym występują takie sformułowania, jak: opinia do umowy, opinia z zakresu prawa pracy, opinia podatkowa czy też opinia o braku podstaw do wniesienia środka zaskarżenia. Ostatnia z wymienionych ma nawet w pewnym zakresie wyodrębnienie normatywne, gdy sporządzana jest przez pełnomocnika z urzędu w celu oceny zasadności wniesienia skargi kasacyjnej lub kasacji. Posługiwanie się przytoczonymi określeniami nie jest pozbawione racji, gdyż znakomicie ułatwia bieżącą pracę prawnika i pozwala na szybkie rozpoznanie zagadnienia, którego opinia dotyczy. Metodyka sporządzania opinii prawnych zostanie przedstawiona w niniejszym opracowaniu właśnie przez pryzmat przykładów opinii, które dość często spotykane są w praktyce zawodowej prawnika. Sendacki 31
2 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika 4.1. Opinia prawna z zakresu prawa cywilnego Łódź, r. OPINIA PRAWNA w przedmiocie prawnie dopuszczalnych form zabezpieczenia płatności w umowach handlowych Zamawiający: ABC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. z siedzibą w Łodzi Wykonawca: Adwokat Jan Zimny I. Przedmiot opinii Przedmiotem opinii jest określenie prawnie dopuszczalnych form zabezpieczenia płatności za towary i usługi od kontrahentów Zamawiającego, które można zastosować w zawieranych przez niego umowach handlowych. II. Stan faktyczny 1. Charakterystyka podmiotu ABC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. jest spółką osobową powstałą na mocy wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS dokonanego r. Akta rejestrowe spółki znajdują się w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Komplementariuszem w spółce jest ABC spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Łodzi, a komandytariuszami są Anna Balcerska-Centkiewicz oraz Martin Neuer (obywatel Niemiec). 2. Przedmiot działalności Zamawiający prowadzi działalność gospodarczą w zakresie hurtowej sprzedaży materiałów budowlanych, sprzedaży maszyn budowlanych oraz części i akcesoriów do tych maszyn, a także obsługi serwisowej sprzedanych maszyn. Spółka dokonuje sprzedaży we własnym imieniu, a także pośredniczy w operacjach gospodarczych niemieckiej spółki Neuer GmbH będącej producentem maszyn budowlanych. Powyższy charakter działalności sprawia, że w obrocie prawnym Zamawiający najczęściej zawiera umowy sprzedaży towarów handlowych, w tym maszyn o znacznej wartości, a także umowy o świadczenie usług serwisowych. 3. Sposób zawierania umów Spółka nie wprowadziła do swojej praktyki handlowej ogólnych warunków sprzedaży ani nie posługuje się wzorcami umownymi. Sprzedaż dokonywana jest najczęściej na podstawie zamówień składanych pocztą elektroniczną lub za pośrednictwem faksu. Zawarcie umowy jest dokumentowane fakturą VAT wystawianą zgodnie ze stosownymi przepisami prawa podatkowego. Dowodem wykonania umowy jest list przewozowy potwierdzający dostarczenie towaru do kontrahenta. Odrębne umowy pisemne z reguły nie są sporządzane. 32 Sendacki
3 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach Płatność następuje z góry albo po dostawie towaru, w zależności od stopnia ugruntowania współpracy z danym kontrahentem. Stan faktyczny ustalono na podstawie danych ABC spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. ujawnionych w KRS, przedstawionych dokumentów w postaci przykładowych zamówień na towary, zleceń usług serwisowych, biznesowej korespondencji , listów przewozowych oraz faktur VAT dokumentujących sprzedaż towarów i świadczenie usług (dokumenty z okresu od r. do r.), a także wyjaśnień pani Anny Balcerskiej-Centkiewicz upoważnionej do reprezentacji Zamawiającego jako Prezesa Zarządu ABC spółki z o.o. III. Podstawa prawna Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych: 1) Ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). 2) Ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.). 3) Ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.). 4) Ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.). 5) Ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.). 6) Ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). 7) Ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.). 8) Ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.). 9) Ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.). IV. Analiza prawna 1. Uwagi ogólne Wprowadzenie rozwiązań prawnych mających zabezpieczyć płatność od kontrahenta wymaga w pierwszej kolejności sformalizowania sposobu zawierania umów. W przypadku zawarcia umowy wyłącznie w formie ustnej, teoretycznie możliwe jest wprowadzenie do niej pewnych form zabezpieczeń, lecz powołanie się na takie postanowienia przed sądem będzie trudne ze względów dowodowych. Ponadto niektóre czynności prawne z mocy przepisów Kodeksu cywilnego lub innych ustaw wymagają formy pisemnej lub innej formy szczególnej pod rygorem nieważności. Z powyższych przyczyn należy rozważyć stosowanie umowy pisemnej jako reguły przy dostawie towarów lub świadczeniu usług. Umowa pisemna może przybrać formę: 1) umowy sporządzonej od podstaw na potrzeby danej transakcji, 2) szablonu umowy uzupełnianego o szczegółowe dane dla poszczególnych transakcji, Sendacki 33
4 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika 3) wzorca umownego w postaci ogólnych warunków sprzedaży lub świadczenia usług. Umowa pisemna przygotowywana na potrzeby danej transakcji daje najlepsze możliwości zawarcia w niej różnych instrumentów prawnych poprawiających sytuację sprzedającego. Jednocześnie jej postanowienia mogą być dostosowane do wyników negocjacji pomiędzy stronami i najlepiej oddawać ich intencje. Jednakże w praktyce sporządzanie od podstaw umowy pisemnej dla każdej transakcji mija się z celem, gdy warunki współpracy są standardowe, a stronom nie zależy na wprowadzaniu szczegółowych unormowań. Jest to nieracjonalne również ze względu na nakład pracy konieczny do sporządzenia prawidłowej umowy. Szablon umowy pozwala zaoszczędzić nakład pracy związany z przygotowaniem umowy od podstaw. W przypadku korzystania z takiego szablonu konieczne będzie wpisanie do niego danych kontrahenta, przedmiotu i ceny sprzedaży (względnie rodzaju i wynagrodzenia za usługę), ewentualnie terminów realizacji oraz innych postanowień szczególnych. Nabywca składając podpis na umowie wyraża zgodę na związanie się całością jej treści, niezależnie od tego, czy umowa została sporządzona od początku specjalnie dla niego czy też pewne postanowienia były już do niej wpisane. Najdalej idącym uproszczeniem obrotu jest wprowadzenie ogólnych warunków sprzedaży (względnie ogólnych warunków świadczenia usług). Na mocy art KC ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy 1. Ustawodawca przewidział również pewne ułatwienia w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. Zgodnie z art KC, w razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Na mocy art KC, jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności. Należy wskazać, że powyższe propozycje odnoszą się wyłącznie do tzw. obrotu profesjonalnego, tj. między przedsiębiorcami (podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą). Obrót pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem ma w prawie polskim bardziej szczegółową regulację, której celem jest ochrona konsumenta. Nie wszystkie rozwiązania i nie wszystkie sposoby zawierania umów opisane w niniejszej opinii mogą znaleźć zastosowanie w transakcjach z konsumentami. 1 Ustawa jako wymóg stawia jedynie doręczenie wzorca przed zawarciem umowy. Nie ulega jednak wątpliwości, że okoliczność tę trzeba będzie wykazać w przypadku ewentualnego sporu. Zatem o spełnieniu tego warunku najlepiej świadczy podpis kontrahenta na jednym egzemplarzu takich warunków z adnotacją, że otrzymał je przed zawarciem umowy. Potwierdzenie otrzymania ogólnych warunków nie musi przybierać formy pisemnej. Może to być ze stosowną informacją lub adnotacja na dokumencie przesłanym faksem. 34 Sendacki
5 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach 2. Zadatek i zaliczka Problem zabezpieczenia płatności nie występuje w sytuacji, w której strony uzgodnią zapłatę z góry, a kupujący jej dokona. Obaw nie budzi również sytuacja, w której świadczenia (wydanie towaru i zapłata ceny) następują jednocześnie 2. W przypadku odroczenia terminu płatności, np. na okres wskazany na fakturze, istnieje możliwość zapewnienia sprzedającemu chociaż części świadczenia kupującego jeszcze przed wydaniem towaru. Rozwiązanie takie przybiera postać prawną zaliczki lub zadatku. Pojęcia zaliczki i zadatku nie są tożsame. Zaliczka nie jest wprost uregulowana w Kodeksie cywilnym, lecz jest szeroko dopuszczalna w obrocie, co znalazło akceptację w orzecznictwie w oparciu o zasadę swobody umów. Zaliczka jest kwotą wpłacaną na poczet należnego świadczenia przez stronę zobowiązaną do zapłaty za kupowane towary lub otrzymywane usługi. W razie należytego wykonania umowy podlega ona zaliczeniu na poczet ceny (wynagrodzenia) całościowego. W przypadku braku wykonania umowy, np. ze względu na rozwiązanie umowy lub odstąpienie od niej (gdy zachodzą do tego podstawy), wpłacona zaliczka podlega zwrotowi. Staje się ona bowiem świadczeniem nienależnym podstawa prawna zaliczki odpadła. Nie można zatem zatrzymać zaliczki jako quasi-odszkodowania za niewykonanie umowy. Zadatek natomiast pełni funkcję zabezpieczenia wykonania umowy. Jeśli wykonanie umowy nie następuje nabiera on charakteru odszkodowawczego. Normatywną podstawą zadatku jest art. 394 KC, zgodnie z którym, w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju, zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Oczywiście jeśli umowa jest wykonana należycie, to zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. W przypadku zgodnego rozwiązania umowy przez strony zadatek powinien zostać zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. Otrzymanie zadatku jest zatem korzystniejsze niż otrzymanie zaliczki, pod warunkiem że strona otrzymująca właściwie wykona swoje zobowiązania. Przekładając powyższe unormowania na praktykę obrotu handlowego należy wskazać skutki, które nastąpią jeśli kupujący najpierw wpłaci zadatek, następnie otrzyma towar, ale nie ureguluje w terminie pozostałej części ceny. W takiej sytuacji sprzedający będzie mógł odstąpić od umowy, żądać zwrotu całości wydanego towaru, a otrzymany zadatek zatrzymać 3. 2 Na mocy art i 2 KC świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego. 3 Należy nadmienić, że w przypadku odstąpienia od umowy nie będzie można żądać zapłaty ceny. Stąd powszechniej w obrocie spotyka się sądowe dochodzenie zapłaty (tj. wykonania Sendacki 35
6 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika 3. Weksel Kolejnym sposobem zabezpieczenia płatności, jest weksel własny 4 (zupełny lub in blanco) wystawiany przez nabywcę. Weksel własny jest papierem wartościowym, w którym wystawca weksla bezwarunkowo zobowiązuje się zapłacić określoną sumę pieniężną wierzycielowi wekslowemu. Weksel dla swojej ważności nie wymaga sporządzenia go na szczególnym blankiecie ani uiszczenia opłaty skarbowej. Niezbędne elementy, które weksel własny musi zawierać, zostały wymienione w art. 101 PrWeksl. Historycznie weksel był substytutem pieniądza i pełnił funkcję kredytową. Obecnie takie zastosowanie straciło na znaczeniu. Istnieje co prawda możliwość puszczenia weksla w obieg, lecz wymaga to znalezienia nabywcy skłonnego do zapłaty za weksel określonej kwoty pieniężnej. Ewentualnie weksel można również zdyskontować w banku świadczącym taką usługę. Weksel ma natomiast obecnie znaczenie jako ułatwienie dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym. Jeśli pozew o zapłatę poparty jest wekslem wystawionym przez pozwanego, to sąd na żądanie powoda zawarte w pozwie wyda przeciwko pozwanemu tzw. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Opłata od pozwu w takim przypadku będzie niższa (1,25% wartości przedmiotu sporu zamiast 5%). Jeśli pozwany będzie chciał zaskarżyć taki nakaz zapłaty, to sam będzie musiał uiścić opłatę sądową. Ponadto nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym jest tytułem zabezpieczenia, dzięki któremu jeszcze przed prawomocnym zakończeniem sprawy można przez komornika dokonać zabezpieczenia roszczenia na majątku pozwanego. Nakaz zapłaty z weksla dodatkowo korzysta z natychmiastowej wykonalności po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. Weksel może zostać poręczony przez osobę trzecią (tzw. awal), co sprawia że za zobowiązanie z weksla odpowiada dodatkowo poręczyciel. Jest to częstą praktyką przy wystawianiu weksli przez niezweryfikowanego kontrahenta będącego np. spółką z o.o. Uzyskanie poręczenia wekslowego np. od wspólników takiej spółki spowoduje możliwość uzyskania zaspokojenia należności również z ich majątków osobistych. 4. Hipoteka Hipotekę definiuje się jako ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na nieruchomości, służące zabezpieczeniu wierzytelności wynikającej z oznaczonego stosunku prawnego, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela nieruchomości 5. Dotychczasowy podział na hipotezobowiązania przez kupującego), niż składanie oświadczeń o odstąpieniu od umowy i żądanie zwrotu towaru. 4 Drugim, w zasadzie podstawowym, rodzajem weksla jest tzw. weksel trasowany. Analiza tego zagadnienia nie mieści się jednak w ramach niniejszej opinii. 5 Regulacja prawna hipoteki znajduje się w art. 65 i n. KWiHU. Przedmiotem hipoteki mogą być również: użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz wierzytelność zabezpieczona hipoteką. 36 Sendacki
7 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach kę zwykłą i kaucyjną został zniesiony r., co czyni zbędne rozważania nad tym, jakiego rodzaju należności mogą być zabezpieczone każdym z rodzajów hipoteki. Hipotekę ustanawia właściciel nieruchomości 6 składając pod rygorem nieważności oświadczenie w formie aktu notarialnego. Na podstawie takiego aktu następuje wpis w księdze wieczystej, co również jest konieczne do powstania hipoteki. Dla zabezpieczenia określonej wierzytelności hipotekę może ustanowić każdy, a nie tylko dłużnik. Oświadczenie o ustanowieniu hipoteki podlega opłacie, na którą składają się: taksa notarialna (zależna od sumy hipoteki), należności podatkowe oraz opłata sądowa od wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej w wysokości 200 zł. Hipoteka jest niewątpliwie jednym z najsilniejszych zabezpieczeń wierzytelności, gdyż po uzyskaniu tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi hipotecznemu (np. prawomocnego orzeczenia sądowego z klauzulą wykonalności) umożliwia skierowanie egzekucji do nieruchomości i zaspokojenie z kwoty uzyskanej z egzekucji z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami tego dłużnika (z wyjątkiem wierzycieli hipotecznych, którym przysługuje wcześniejsze pierwszeństwo). 5. Zastaw Zastaw jest instytucją prawną pokrewną hipotece, lecz jest on ustanawiany na rzeczach ruchomych. Zgodnie z art. 306 KC, w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem rzeczy a wierzycielem oraz, co do zasady, wydanie rzeczy wierzycielowi albo uzgodnionej osobie trzeciej. Warunkiem zaistnienia zastawu jest zatem także przeniesienie posiadania na wierzyciela, stąd ograniczony zakres zastosowania zastawu w obrocie handlowym. Szczególną formą zastawu jest tzw. zastaw rejestrowy wprowadzony do polskiego porządku prawnego ustawą z 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane: umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. Nie jest natomiast konieczne wydanie rzeczy zastawnikowi. Umowa zastawnicza powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie. Z wyjątkami określonymi w ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, zastaw rejestrowy może być ustanowiony na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych. Rejestr zastawów prowadzą wybrane sądy rejonowe na obszarze całego kraju. Wniosek o wpis do rejestru zastawów podlega opłacie sądowej w wysokości 200 zł. 6 Jeżeli przedmiotem hipoteki jest inne prawo niż własność nieruchomości, to hipotekę odpowiednio ustanawia uprawniony z takiego prawa np. użytkownik wieczysty. Sendacki 37
8 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika 6. Poręczenie Przez umowę poręczenia poręczyciel (osoba trzecia) zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał 7. Oświadczenie poręczyciela wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Dzięki poręczeniu za zobowiązania dłużnika odpowiada również poręczyciel. Jeśli strony w umowie poręczenia nie postanowią inaczej, to poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny. Oznacza to, że z chwilą, gdy dług główny stał się wymagalny, wierzyciel może według swego wyboru żądać całości lub części świadczenia od dłużnika głównego i poręczyciela łącznie lub od każdego z nich z osobna, przy czym aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela obaj dłużnicy pozostają zobowiązani. Innymi słowy, powództwo o zapłatę będzie mogło zostać skierowane jednocześnie przeciwko dłużnikowi oraz poręczycielowi. Ze względów biznesowych zakres odpowiedzialności poręczyciela można też ukształtować odmiennie. W szczególności można zastrzec, że poręczyciel ponosi odpowiedzialność dopiero w dalszej kolejności (np. po dłużniku głównym) określając równocześnie zdarzenie, od którego powstania zależy odpowiedzialność poręczyciela (np. bezskuteczna egzekucja z majątku dłużnika). Umowa poręczenia może przybrać formę odrębnego dokumentu, lecz może też być elementem pisemnej umowy sprzedaży zawieranej z kontrahentem. Należy jednak zauważyć, że stronami umowy poręczenia są wierzyciel i poręczyciel, a nie sprzedawca i kupujący towar. Jeżeli zatem poręczenie nie jest zawarte w osobnym dokumencie, to powinno stanowić odrębny fragment umowy opatrzony podpisami właściwych stron. Za ten sam dług poręczyć może kilka osób w jednej lub odrębnych umowach poręczenia Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej Kolejnym prawnie dopuszczalnym zabezpieczeniem pozycji sprzedawcy jest zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej do czasu uiszczenia całości ceny. Zastosowanie tej instytucji pozwala na odstępstwo od ogólnych zasad określających moment przeniesienia własności rzeczy na podstawie umowy. Co do zasady, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości przenosi własność na nabywcę. Jeśli przedmiotem umowy są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku (np. towary handlowe określane jednostką miary), do przeniesienia własności potrzebne jest także przeniesienie posiadania rzeczy. Powyższa regulacja sprawia, że już na skutek samego zawarcia umowy sprzedaży (i wydania rzeczy w przypadku rzeczy rodzajowo oznaczonych), kupujący staje się ich właścicielem. Fakt odroczenia terminu 7 Regulacja prawna umowy poręczenia znajduje się w art. 876 i n. KC. 8 Jak wskazano już przy omówieniu instytucji poręczenia wekslowego, częstą praktyką obrotu jest wprowadzanie poręczenia do umów ze spółkami kapitałowymi. W ten sposób zobowiązanym do zapłaty ceny lub wynagrodzenia jest nie tylko sama spółka jako nabywca, ale również jej wspólnicy, którzy będą odpowiadać również swoimi majątkami osobistymi. W przypadku umów z kontrahentami osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą, stosuje się również poręczenie małżonka takiej osoby, aby zagwarantować wierzycielowi szersze możliwości egzekucji (zob. pkt IV.9). 38 Sendacki
9 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach płatności ceny nie ma tutaj znaczenia. Również uchylanie się kupującego od obowiązku zapłaty nie umniejsza jego uprawnień właścicielskich. Sprzedawca odzyska własność rzeczy, jeśli odstąpi od umowy sprzedaży motywując to brakiem zapłaty 9. Zatem dopiero po odstąpieniu od umowy zasadne będzie żądanie zwrotu sprzedanych rzeczy. Należy nadmienić, iż opisana reguła znajduje zastosowanie do rzeczy ruchomych, natomiast w przypadku sprzedaży nieruchomości, problem miałby bardziej złożony charakter. Inaczej przestawia się sytuacja prawna sprzedającego, który w umowie z kupującym zastrzegł sobie własność rzeczy sprzedanej do czasu uiszczenia całości ceny. W takim przypadku, sprzedający od razu będzie miał wybór czy dochodzić od nabywcy zapłaty ceny, czy też na mocy uprawnień właścicielskich żądać od niego zwrotu towarów. Co oczywiste nie można w takiej sytuacji żądać jednocześnie zwrotu towarów i zapłaty ceny 10. Zastrzeżenie własności nie może nastąpić jednostronnym oświadczeniem. Jak w przypadku wszystkich klauzul umownych konieczne jest wykazanie, że zgodziły się na to obie strony. Jeżeli sprzedający chce mieć możliwość przeciwstawienia swoich praw właścicielskich wierzycielom kupującego, którzy ewentualnie poszukiwaliby zaspokojenia z pozostającej w jego władaniu rzeczy, to pismo stwierdzające zastrzeżenie własności sprzedawcy do tej rzeczy musi mieć tzw. datę pewną. Urzędowego poświadczenia daty dokonuje notariusz stwierdzający, że w danym dniu okazano mu określony dokument. Umożliwi to sprzedawcy uzyskanie zwolnienia rzeczy stanowiącej jego własność spod zajęcia komorniczego dokonanego na żądanie innych wierzycieli kupującego, którzy prowadzą przeciwko niemu egzekucję. 8. Dobrowolne poddanie się egzekucji Wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi wymaga uzyskania tzw. tytułu egzekucyjnego. Co do zasady, tytułem tym jest orzeczenie sądu zasądzające świadczenie. Gdy orzeczenie to zostaje opatrzone tzw. klauzulą wykonalności, jako prawomocne lub natychmiast wykonalne, staje się tytułem wykonawczym. Dopiero na podstawie takiego dokumentu można złożyć do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. W zwykłym toku spraw niezbędne jest zatem przeprowadzenie w pierwszej kolejności postępowania sądowego (tzw. postępowania rozpoznawczego), które inicjuje się poprzez wniesienie pozwu. Postępowanie to może zakończyć się już na etapie wstępnym, tj. poprzez wydanie przez sąd nakazu zapłaty (rodzaj orzeczenia sądowego wydawanego w sprawach o zapłatę na podstawie dokumentów załączonych do pozwu), który nie zostanie przez pozwanego zaskarżony. Skutkiem braku zaskarżenia będzie 9 Zgodnie z art. 491 KC, jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. 10 Por. wyr. SN z r., I CKN 955/97, Biul. SN 1999, Nr 6, s. 5. Sendacki 39
10 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika prawomocność nakazu zapłaty. W takim przypadku tytuł wykonawczy nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności można uzyskać po około 3 miesiącach od dnia wytoczenia powództwa 11. Jednakże w przypadku kwestionowania powództwa przez stronę pozwaną konieczne będzie wyznaczenie co najmniej jednej rozprawy i przeprowadzenie dowodów. Ponadto od wyroku sądu I instancji przysługuje apelacja. Powyższe sprawia, że nawet w przypadku oczywistej zasadności żądań pozwu na tytuł wykonawczy można oczekiwać kilka lat. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują również inne rodzaje tytułów egzekucyjnych. Jednym z nich jest akt notarialny, w którym dłużnik dobrowolnie poddaje się egzekucji. Oświadczenie takie może być częścią umowy zawartej w formie aktu notarialnego, ale może też być sporządzone w odrębnym akcie powstałym wyłącznie w tym celu. Jeśli akt obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej, to powinien również określać warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności 12. Za sporządzenie aktu notarialnego notariusz pobiera wynagrodzenie w postaci stosownej taksy notarialnej. W przypadku sporządzenia takiego aktu, do wszczęcia egzekucji potrzebne będzie jedynie wystąpienie do sądu o nadanie aktowi klauzuli wykonalności. Jest to postępowanie mniej kosztowne i znacznie szybsze niż wytaczanie powództwa o zapłatę. Rozwiązanie to jest zatem nie tyle klasycznym zabezpieczeniem roszczeń wynikających z umowy handlowej, ile znacznym ułatwieniem ich egzekucji. 9. Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa Gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa są produktami finansowymi dostępnymi na rynku usług finansowych. Podstawą prawną funkcjonowania gwarancji bankowej jest art. 81 PrBank. Na mocy tego przepisu gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. Udzielenie gwarancji bankowej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. W obrocie handlowym udzielenie gwarancji bankowej następuje zazwyczaj na zlecenie strony zobowiązanej do zapłaty za towar lub usługi. Beneficjentem tej gwarancji jest sprzedawca lub usługodawca. Uzyskanie gwarancji bankowej zabezpiecza beneficjenta przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika, a także przed ryzykiem czasochłonnego i trudnego dochodzenia roszczeń. 11 Terminy te wahają się w zależności od sądu i liczby spraw. Nie należą do rzadkości przypadki, w których na prawomocny nakaz zapłaty z klauzulą wykonalności oczekuje się do roku. 12 Szczegółowa treść oświadczenia dłużnika i rodzaje aktów notarialnych zostały określone w art pkt 4 6 KPC. 40 Sendacki
11 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach Gwarancja ubezpieczeniowa pełni podobną funkcję jak gwarancja bankowa, przy czym jest ona umową nienazwaną i opiera się na zasadzie swobody umów. Jej treść sprowadza się do zagwarantowania wypłaty przez gwaranta (ubezpieczyciela) na rzecz beneficjenta gwarancji określonego świadczenia pieniężnego na wypadek zajścia wymienionego w gwarancji zdarzenia losowego. Obowiązek zapłaty po stronie gwaranta przyjmuje przy tym zwykle charakter zobowiązania nieodwołalnego i bezwarunkowego. W praktyce obrotu gospodarczego gwarancja ubezpieczeniowa udzielana jest zazwyczaj na zlecenie dłużnika (kontrahenta) w celu wzmocnienia pozycji prawnej wierzyciela. 10. Pozostałe uwagi Zawierając umowę z kontrahentem, który jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, warto od razu zapewnić sobie jak najszersze możliwości egzekucji z jego majątku. W przypadku dłużników pozostających w związku małżeńskim (w małżeńskim ustroju majątkowym wspólności ustawowej lub umownej wspólności majątkowej), postępowanie egzekucyjne często napotyka na problem związany z prawną odrębnością pomiędzy majątkiem osobistym dłużnika a majątkiem wspólnym małżonków. Zasadą jest, że jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków 13. Natomiast brak takiej zgody istotnie ogranicza możliwości wierzyciela w tym zakresie 14. Tytuł egzekucyjny (np. nakaz zapłaty, wyrok) przeciwko jednemu z małżonków uprawnia do prowadzenia egzekucji przede wszystkim z majątku osobistego małżonka w nim wskazanego 15. Majątek ten niejednokrotnie okazuje się zbyt mały, aby pokryć należności wierzyciela. Jednocześnie aktywa o znacznej wartości (np. środki na rachunkach bankowych, nieruchomości) znajdują się w majątku wspólnym małżonków. Skierowanie do niego egzekucji wymaga jednak uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko drugiemu małżonkowi, co jest obwarowane dalszymi wymogami. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi (z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową), jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą 13 Por. art KRO. 14 Uprawnienia wierzyciela w sytuacji zaciągnięcia zobowiązania bez zgody drugiego małżonka zostały unormowane w art KRO. Natomiast w art KRO można znaleźć regulację pozycji prawnej wierzyciela dochodzącego wierzytelności m.in. dotyczących majątku osobistego jednego z małżonków (np. wierzytelności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wierzytelności pozostających w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa stanowiącego składnik majątku odrębnego). 15 Na mocy art KPC tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim jest podstawą do prowadzenia egzekucji również z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Sendacki 41
12 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika małżonka dłużnika 16. Z tego względu już na początku współpracy z kontrahentem będącym osobą fizyczną warto zadbać, aby jego małżonek wyraził w formie pisemnej zgodę na zaciągnięcie zobowiązania, które będzie podstawą żądania od kontrahenta zapłaty należności pieniężnej. Niezależnie od wyżej omówionych form zabezpieczeń, należy również zwrócić uwagę, że w obrocie handlowym między stronami często dochodzi do różnorodnych porozumień w przedmiocie odroczenia terminów płatności lub rozłożenia długu na raty. Zawieranie takich porozumień jest bardzo dobrą okazją do wzmocnienia sytuacji sprzedawcy, którego pozycja nie została należycie zabezpieczona przy zawieraniu umowy, a istnieje ryzyko braku płynności finansowej dłużnika 17. V. Wnioski końcowe Prawo polskie przewiduje wiele rozwiązań, które pozwalają na wzmocnienie pozycji prawnej wierzyciela. Mogą one znajdować zastosowanie odrębnie lub kumulatywnie, w zależności od konkretnych okoliczności danej transakcji. Tym niemniej skuteczne korzystanie z nich wymaga przede wszystkim sformalizowania współpracy z kontrahentami poprzez zawieranie z nimi umów w przynajmniej pisemnej formie. VI. Zastrzeżenia prawne i pouczenia 1. Opinia została sporządzona według stanu prawnego obowiązującego w dniu r. Wykorzystanie tej opinii po zmianie stanu prawnego, w szczególności w zakresie aktów prawnych wskazanych w pkt III opinii, wymaga aktualizacji jej tez lub potwierdzenia, że pomimo zmiany stanu prawnego opinia zachowała aktualność. 2. Opinia została sporządzona dla stanu faktycznego opisanego w pkt II opinii. Wykonawca nie ponosi odpowiedzialności za skutek, jaki na treść opinii wywarło ewentualne nieujawnienie przez Zamawiającego wszystkich okoliczności istotnych dla jej sporządzenia. W przypadku stwierdzenia przez Zamawiającego rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym opisanym w pkt II a stanem rzeczywistym, opinia może zostać uzupełniona na wniosek Zamawiającego. Wniosek taki powinien zostać złożony w terminie 7 dni od otrzymania opinii. 16 Innymi słowy, do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi trzeba będzie załączyć dokument potwierdzający, że małżonek wyraził zgodę na zawarcie umowy. 17 Ustępstwa wobec dłużnika można uzależnić od zawarcia przez strony stosownej ugody w formie pisemnej. Oprócz odroczenia terminu płatności lub rozłożenia długu na raty może ona obejmować również inne oświadczenia. W pierwszej kolejności można zażądać wprowadzenia do niej różnych form zabezpieczeń w zależności od tego co jest dla danego dłużnika osiągalne. Ponadto bardzo ważne jest, aby umowa taka zawierała oświadczenie dłużnika, że uznaje on swój dług z danego tytułu wobec wierzyciela. W przyszłości pozwoli to na uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Rozkładając dług na raty warto pamiętać, aby w umowie ugody postanowić, że uchybienie płatności którejkolwiek z rat powoduje natychmiastową wymagalność całości długu. 42 Sendacki
13 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach 3. Opinia jest objęta tajemnicą zawodową ze strony radcy prawnego. Nie wyklucza to ujawnienia podmiotom trzecim fragmentów lub całości opinii przez Zamawiającego zgodnie z jej przeznaczeniem. Nie oznacza to zrzeczenia się przez Wykonawcę autorskich praw osobistych w stosunku do opinii, a w szczególności prawa do bycia wskazywanym jako jej autor. Opinia nie może być wykorzystana w postępowaniu sądowym ani administracyjnym bez uprzedniej pisemnej zgody Wykonawcy. 4. Opinia stanowi integralną całość i wyłącznie w takiej postaci zachowuje wartość merytoryczną. Jakiekolwiek wykorzystanie jej w sposób fragmentaryczny bądź też do innych celów niż została sporządzona, może nastąpić na wyłączne ryzyko Zamawiającego. 5. Przeprowadzona w niniejszej opinii analiza możliwych rozwiązań prawnych ma charakter przeglądowy. Zastosowanie tych rozwiązań zależy również od biznesowych i negocjacyjnych możliwości Zamawiającego. Ich prawidłowe wprowadzenie, po dokonaniu wyboru przez Zamawiającego, wymaga dalszych konsultacji prawnych i przygotowania projektów stosownych dokumentów. adw. Jan Zimny (własnoręczny podpis) Komentarz do opinii: Powyższa opinia stanowi przykład opinii z zakresu prawa cywilnego. Jej celem nie jest rozstrzygnięcie konkretnego problemu prawnego dotyczącego płatności od danego kontrahenta, lecz nakreślenie możliwych rozwiązań prawnych, które mogą znaleźć zastosowanie w sytuacji klienta. Często opinie tego rodzaju mają charakter wstępny i dopiero wybór danego wariantu przez klienta pozwoli na pogłębienie tematu i przygotowanie projektów stosownych dokumentów. W tym przypadku temat zabezpieczeń w umowach handlowych został przeanalizowany ramowo, gdyż każdemu ze sposobów zabezpieczeń można by poświęcić odrębną opinię prawną. Byłoby to jednak niecelowe, gdyż klient rzadko kiedy będzie miał potrzebę zagłębiana się w niuanse prawne wszystkich możliwych rozwiązań. Ogólna opinia co do prawa spełnia zasadniczy postulat informacyjny przedstawia klientowi możliwe kierunki działania w wystarczającym zarysie. Jednocześnie opinia ta nie przytłacza jej adresata ilością zawartych w niej treści. Niejednokrotnie opinia taka, po jej przedstawieniu klientowi i analizie z jego strony, będzie wymagała jeszcze ustnego komentarza bądź pisemnej opinii uzupełniającej. Na podstawie takich informacji klient powinien podjąć decyzję co do działań prawnych, które chciałby wprowadzić. Na gruncie powyższej opinii klient będzie musiał uwzględnić również takie czynniki jak swoje możliwości biznesowe na rynku i negocjacyjne w kontaktach z kontrahentami. Niektóre z zabezpieczeń będą mogły znaleźć zastosowanie, tylko jeżeli w relacjach handlowych klient występuje z pozycji Sendacki 43
14 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika siły. Inne rozwiązania mogą zostać wprowadzone niezależnie od potencjału biznesowego klienta. Z reguły prawnik opracowujący opinię nie będzie miał szczegółowej wiedzy odnośnie do tych czynników. Przedwczesne byłoby zatem prowadzenie analizy prawnej w zakresie aktu notarialnego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, którego i tak żaden kontrahent nie zgodzi się podpisać. Zbyt obszerna opinia byłaby z jednej strony trudna do zrozumienia przez klienta, a z drugiej mogłaby wywołać u niego wrażenie finansowania opracowania prawnego, które nie przyniesie mu pożytku. Mając na względzie dalszą współpracę prawnika z klientem należy dbać o to, żeby otrzymywane przez niego materiały miały praktyczne zastosowanie w jego działalności i nie sprawiały wrażenia zbyt akademickich. Postępowanie takie jest ważne również z punktu widzenia racjonalnego wykorzystania czasu pracy prawnika, dla którego sporządzenie wielostronicowego opracowania odbywa się kosztem znacznego nakładu pracy. Podpisywanie oddzielnych umów o sporządzenie opinii prawnej należy raczej do rzadkości. Czasami opinia prawna jest sporządzana w ramach umowy o stałą obsługę prawną, jednakże najczęściej usługa taka jest zwykle realizowana na podstawie ustnego porozumienia pomiędzy klientem a prawnikiem. W takiej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera końcowy element opinii zawierający zastrzeżenia prawne i pouczenia, który często jest pomijany w praktyce. Wydaje się, że w przypadku sporządzania opinii dla nowego klienta lub dla klienta, z którym nie zawarto umowy na piśmie, pominięcie to może wiązać się dla prawnika ze znacznym ryzykiem. W tej części opinii można wyróżnić elementy, które powinny znaleźć się niezależnie od jej przedmiotu, elementy charakterystyczne dla opinii na dany temat, a także elementy, które mogą stanowić pewien substytut uregulowań umownych z klientem wobec braku umowy na piśmie. Elementy te pełnią funkcję informacyjną i ostrzegawczą dla klienta oraz ochronną dla prawnika, przy czym role te w różnym nasileniu niejednokrotnie się ze sobą przeplatają. Elementami z pierwszej grupy są np. określenie stanu prawnego, w którym opinia zachowuje aktualność (data relewancji) oraz zastrzeżenie integralności opinii. Uwagi te petryfikują opinię w wersji, która wyszła spod ręki jej autora w określonej dacie i przestrzegają klienta przed zbyt swobodnymi próbami korzystania z tej opinii w przyszłości. Zastrzeżenia takie zarówno chronią autora jak i zapobiegają ingerencji w treść opinii i wykorzystania jej do nowych celów w sposób sprzeczny z intencjami autora lub z nielojalnym powołaniem się na jego autorytet na zasadzie argumentu ad verecundiam. W przypadku omawianej opinii, specyficzna dla niej jest uwaga dotycząca przeglądowego sposobu poruszenia zagadnień. Została ona wprowadzona, aby nie tworzyć wrażenia, że opinia całkowicie wyczerpuje temat, a klient 44 Sendacki
15 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach nie potrzebuje już dalszej pomocy prawnej w tej materii. Unika się zatem po stronie klienta nadmiernie rozbudzonych oczekiwań co do uzyskanego dokumentu. Gdy charakter materii wyklucza jej kompleksowe omówienie przy jednym podejściu (wraz np. ze sporządzeniem stosownych wzorów), klauzula ta stanowi również punkt wyjścia do dalszej współpracy z klientem i uzmysławia mu taką potrzebę. Elementami, których właściwym skądinąd miejscem jest umowa o sporządzenie opinii prawnej, są te dotyczące np. praw autorskich czy kompletności stanu faktycznego i skutkach nieujawnienia przez klienta istotnych faktów (taka klauzula jest zasadna, jeżeli prawnik nie zadbał wcześniej o pisemne potwierdzenie przez klienta kompletności ustalonego stanu faktycznego). Zastrzeżenia prawne z tej grupy nie aspirują do roli klauzul umownych sensu stricto z umowy o sporządzenie opinii prawnej, gdyż co oczywiste są one redagowane dopiero na etapie wykonania umowy. Trudno też doszukiwać się zgody klienta na związanie się takimi quasi-umownymi postanowieniami w pokwitowaniu odbioru opinii. Możliwość powoływania się na takie zastrzeżenia przez prawnika w przypadku sporu z klientem na tle opinii nie będzie zatem kwestią oczywistą. Jednak wydaje się, że obok potencjalnych walorów prawnych, mają one również istotny wymiar psychologiczny. Zastrzeżenia te (wraz z pouczeniami) będą stanowiły dla prawnika pierwszą linię obrony w przypadku wykorzystania przez klienta wniosków z opinii w sposób nieumiejętny, nadgorliwy bądź oparty na niewłaściwym zrozumieniu, który w efekcie przyniesie klientowi więcej szkody niż pożytku. Naturalne jest, że w takiej sytuacji klient w pierwszej kolejności będzie doszukiwał się odpowiedzialności nie u siebie, lecz w osobie prawnika. W niektórych przypadkach również do niego skieruje swoje negatywne emocje związane z zaistniałym niepowodzeniem. Nawet w przypadku racji merytorycznych po stronie prawnika, procesowanie się z klientem jest z reguły najgorszym możliwym rozwiązaniem. Wobec zawiązującego się sporu warto mieć możliwość szybkiego przeciwdziałania poprzez wskazanie na zastrzeżenie lub pouczenie, które jasno przestrzegało klienta przed określonym działaniem lub sugerowało potrzebę dalszych konsultacji. Takie działanie, wraz z umiejętną polityką wobec klienta, może całą sytuację obrócić na korzyść prawnika. Redagując zastrzeżenia należy unikać tendencji do szerokiego odsuwania od prawnika odpowiedzialności za wykorzystanie jego opinii. Oprócz wątpliwej mocy prawnej deklaracji tego rodzaju, gdy są one zbyt obszerne, wywołują nie najlepsze wrażenie odnośnie do wiarygodności opinii i przekonania samego autora o jej wartości. Trzeba pamiętać, że zastrzeżenia generalnie powinny pozostać na marginesie opinii i nie mogą stać się jej zbyt znaczącą częścią. Budowanie zastrzeżeń jest zatem sztuką umiejętnego wybrania i syntetycznego przekazania tego co najważniejsze. Sendacki 45
16 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika Z punktu widzenia przyjętych w poprzednim rozdziale kryteriów podziału opinii prawnych, powyższą opinię scharakteryzować można jako: ogólną z pewnym nacechowaniem problemowym (zawiera ona szerokie przedstawienie relewantnych regulacji prawnych, lecz u podstaw opinii leży problem należytego zabezpieczenia płatności od kontrahenta), projektującą (stanowi ona punkt wyjścia do stworzenia w przyszłości bardziej skonkretyzowanych rozwiązań prawnych), doradczą sensu stricto, na użytek wewnętrzny oraz analityczną. W zakresie, w jakim opinia ta stanowi odpowiedź na zarysowany przez klienta problem prawny, można ją uznać za opinię otwartą, pozostawiającą po stronie klienta ostateczną decyzję co do wyboru konkretnych rozwiązań Opinia prawna o braku podstaw do wniesienia środka zaskarżenia Puławy, r. OPINIA PRAWNA w przedmiocie podstaw do wniesienia apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach z r. (II K 110/12) 18 Zleceniodawca: Janina Kowalska Zleceniobiorca: Radca prawny Tomasz Ryś Kancelaria Radcy Prawnego w Puławach ul. Lubelska 34/24 I. Przedmiot opinii Przedmiotem niniejszej opinii jest ocena zasadności wniesienia przez Zleceniodawcę apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach, II Wydziału Karnego, wydanego r. w sprawie o sygnaturze akt II K 110/12. II. Stan faktyczny Wyrokiem z r. Sąd Rejonowy w Puławach, II Wydział Karny: 1. uznał oskarżonego Andrzeja Kowalskiego za winnego tego, że r. w Puławach, woj. lubelskie, groził Janinie Kowalskiej popełnieniem przestępstwa na jej szkodę, tj. pobiciem jej, przy czym groźby te wzbudziły w Janinie Kowalskiej uzasadnioną obawę ich spełnienia; za powyższy czyn Sąd wymierzył oskarżonemu karę 25 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł; 18 Opinia ta jest propozycją rozwiązania kazusu egzaminacyjnego zadania z zakresu prawa karnego na egzaminie radcowskim z 2012 r. 46 Sendacki
17 Rozdział 4. Metodyka sporządzania opinii prawnych na wybranych przykładach 2. uznał oskarżonego Andrzeja Kowalskiego za winnego tego, że w okresie od marca 2011 r. do r. w Puławach, woj. lubelskie, znęcał się fizycznie i psychicznie nad Janiną Kowalską w ten sposób, że w czasie wywoływanych awantur popychał ją, bił ją po ciele, wykręcał jej ręce, a r. popchnął ją, wskutek czego uderzyła we framugę drzwi i doznała przecięcia skóry na czole, co skutkowało rozstrój zdrowia na czas poniżej 7 dni, a nadto wyzywał ją słowami obelżywymi, wyganiał ją z domu oraz niszczył przedmioty wyposażenia domowego; za powyższy czyn Sąd wymierzył oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 5 lat, a ponadto orzekł nawiązkę w wysokości 1000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej, a także karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł, a także zobowiązał oskarżonego do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu w okresie próby i oddał oskarżonego na okres próby pod dozór kuratora sądowego; 3. połączył orzeczone kary grzywny i wymierzył jako karę łączną 170 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na 20 zł; 4. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów procesu. Postępowanie było prowadzone z urzędu. W toku postepowania przygotowawczego przesłuchano: pokrzywdzoną Janinę Kowalską oraz świadka Magdę Jasną. Pokrzywdzona złożyła wniosek o ściganie. Świadek Maciej Kowalski skorzystał z prawa odmowy składania zeznań. Podejrzany Andrzej Kowalski po postawieniu zarzutów przyznał się do pierwszego czynu, a co do drugiego odmówił składania wyjaśnień. W toku postępowania sądowego na rozprawie głównej r. pokrzywdzona złożyła oświadczenie o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego, oskarżony przyznał się do obu zarzuconych mu czynów i odmówił składania wyjaśnień. Oskarżycielka posiłkowa została przesłuchana w charakterze świadka. Ponadto przesłuchano świadka Magdę Jasną, a świadek Maciej Kowalski skorzystał z prawa odmowy składania zeznań. Wyżej opisany wyrok został ogłoszony r. Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej w ustawowym terminie złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczono pełnomocnikowi oskarżycielki posiłkowej r. Stan faktyczny ustalono na podstawie akt sprawy II K 110/12, które dokumentują szczegółowo przebieg postępowania w niniejszej sprawie. III. Stan prawny Opinię sporządzono z wykorzystaniem następujących aktów prawnych: 1. Ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.). 2. Ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.). Sendacki 47
18 Część I. Opinia prawna jako metoda pracy prawnika IV. Analiza prawna 1. Zasadność wniesienia w niniejszej sprawie apelacji od wyroku Sądu Rejonowego należy oceniać w pierwszej kolejności w odniesieniu do podstaw zaskarżenia przewidzianych przepisami Kodeksu postępowania karnego, gdyż podstawy te określają warunki, w których wyrok sądu I instancji może zostać wzruszony w ramach kontroli instancyjnej. Zgodnie z art. 438 KPK, orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia: 1) obrazy przepisów prawa materialnego, 2) obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła mieć ona wpływ na treść orzeczenia, 3) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł mieć on wpływ na treść orzeczenia, 4) rażącej niewspółmierności kary lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego lub innego środka. Niezależnie od powyższych podstaw, orzeczenie sądu I instancji podlega także wzruszeniu w przypadku zaistnienia tzw. bezwzględnych przyczyn odwoławczych enumeratywnie wymienionych w art KPK. Przyczyny te są na tyle istotnymi uchybieniami, że ich wystąpienie powoduje uchylenie zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz ich wpływu na treść orzeczenia. 2. Ocena zastosowania prawa materialnego może mieć miejsce tylko przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, stąd w pierwszym rzędzie należy zweryfikować, czy w postępowaniu przed Sądem Rejonowym nie doszło do obrazy przepisów postępowania oraz czy nie doszło do błędu w dokonanych ustaleniach faktycznych. W tej mierze zarówno procedowanie przed Sądem I instancji jak i ustalony stan faktyczny należy uznać za prawidłowe. Zasadniczą część materiału dowodowego Sąd zgromadził na rozprawie głównej r. Zostały przy tym zachowane w szczególności wymogi prowadzenia dowodów w zakresie przesłuchania świadków (art. 191 KPK), jak i dopuszczalności odczytywania protokołów złożonych poprzednio zeznań świadka (art KPK) oraz wyjaśnień oskarżonego (art KPK). Treść uzasadnienia wyroku wskazuje, że podstawą ustaleń faktycznych był całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, co czyni zadość dyspozycji art. 410 KPK. Zgodzić się należy również z przeprowadzoną przez sąd oceną dowodów. Wyczerpujące zeznania oskarżycielki posiłkowej poparte zeznaniami świadka Magdy Jasnej oraz przyznaniem się oskarżonego do zarzuconych mu czynów, nie pozostawiają wątpliwości co do stanu faktycznego leżącego u podstaw przedmiotowego wyroku. Nie można zatem w niniejszej sprawie zasadnie postawić zarzutu ani obrazy przepisów postępowania, ani błędu w ustaleniach faktycznych. 3. W ocenie autora niniejszej opinii, z zastrzeżeniem uwag zamieszczonych w pkt 4, przedmiotowemu wyrokowi nie można również zarzucić obrazy przepisów prawa materialnego. Sąd I instancji przyjął prawidłową kwalifikację prawną w stosunku do obydwu czynów oskarżonego. Czyn oskarżonego popełniony r. wypełnił hipotezę art. 190 KK, zgodnie z którą kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, 48 Sendacki
Opinia prawna – Wikipedia, wolna encyklopedia
Opinia prawna — pomocniczy materiał analityczny związany z praktycznymi problemami prawnymi dotyczącymi jednostkowej sprawy lub konkretnego przypadku. Zazwyczaj sporządzany jest na zamówienie przez wykwalifikowanego prawnika, najczęściej adwokata lub radcę prawnego. W zależności od specyfiki i złożoności przedmiotu opinii może być ona mniej lub bardziej obszerna i kompleksowa, może w szczególności obejmować wiele dziedzin prawa, odnosić się do norm, orzecznictwa oraz doktryny i teorii prawa.
Opinie mają na celu m.in. wyjaśnianie problemów prawnych, proponowanie rozwiązań, w tym też wariantowych. Przykładowo mogą:
키워드에 대한 정보 jak napisać opinię prawną
다음은 Bing에서 jak napisać opinię prawną 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Jak sporządzić dobrą opinię prawną?
- opinia prawna
- metodologia pracy prawnika
- Tomasz Snarski
- poradnie prawne
Jak #sporządzić #dobrą #opinię #prawną?
YouTube에서 jak napisać opinię prawną 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Jak sporządzić dobrą opinię prawną? | jak napisać opinię prawną, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
