당신은 주제를 찾고 있습니까 “muzyka z rytmiką w szkole specjalnej – Lekcja 1 – Rytmiczna rozgrzewka W PODSKOKACH | RYTMIKA DLA DZIECI“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.charoenmotorcycles.com 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: ppa.charoenmotorcycles.com/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 W PODSKOKACH 이(가) 작성한 기사에는 조회수 1,330,568회 및 좋아요 4,737개 개의 좋아요가 있습니다.
muzyka z rytmiką w szkole specjalnej 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Lekcja 1 – Rytmiczna rozgrzewka W PODSKOKACH | RYTMIKA DLA DZIECI – muzyka z rytmiką w szkole specjalnej 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Film przedstawia krótką rozgrzewkę rytmiczno-ruchową dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Muzyka i wykonanie: Małgorzata Sadowska
[email protected]
Zostań patronem na Patronite.pl i wesprzyj kanał W PODSKOKACH!
https://patronite.pl/w-podskokach
muzyka z rytmiką w szkole specjalnej 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Program terapii muzycznej – szkoła specjalna – Szkolnictwo.pl
Treści programowe opierają się na następujących formach aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, gra na instrumentach, ruch przy muzyce, słuchanie muzyki i …
Source: szkolnictwo.pl
Date Published: 3/1/2021
View: 3607
Konspekt zajęć rytmiczno-muzycznych dla uczniów z …
Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna … elementy muzyki, takie jak agogika, melodyka, rytmika, harmonika, kolorystyka.
Source: pedagogika-specjalna.edu.pl
Date Published: 10/15/2021
View: 7810
Formy umuzykalniania w szkole specjalnej
Prowadząc zajęcia z muzyki „opieram się” nie tylko na programach nauczania szkół specjalnych, … Kloppel R., Vliex S.: Rytmika w wychowaniu i terapii.
Source: poradnik-logopedyczny.pl
Date Published: 9/5/2021
View: 1348
Znaczenie zajęć muzycznych dla rozwoju dziecka w szkole …
„Rytmika w klasach 1-3” WSiP Warszawa 1985;. Jabłecki T., Korelacja muzyki z innymi przedmiotami w klasie V szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo …
Source: sp12.edu.bydgoszcz.pl
Date Published: 3/21/2021
View: 3244
terapia muzyką, ruchem i mową dla dzieci z upośledzeniem …
ruchowe połączone z muzyką są wyjątkowym zespołem bodźców stwarzających … Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Bystrzycy (Szkoła …
Source: wyszukiwarka.efs.men.gov.pl
Date Published: 9/4/2022
View: 6086
Edukacja muzyczna dzieci niepełnosprawnych
wiają rozdziały: „Muzyka”, „Muzyka i taniec” i „Uzdolnienia muzyczne”. Kon … nauczania muzyki w szkole podstawowej specjalnej (klasy V, VI, VII, VIII).
Source: bazhum.muzhp.pl
Date Published: 11/26/2022
View: 9593
Osoby niepełnosprawne intelektualnie i muzyka – Educarium.pl
Trzy lata temu zaczęłam po raz pierwszy prowadzić koło muzyczne w naszej szkole. Uczestnikami byli uczniowie z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem …
Source: educarium.pl
Date Published: 4/6/2022
View: 542
Szkolny Music Box. Program nauczania muzyki dla II etapu …
I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy … nauczania, lekcje muzyki z rytmiką opierały się na próbach zapoznania …
Source: www.ore.edu.pl
Date Published: 12/9/2021
View: 7207
Rytmika i zajęcia muzyczno-terapeutyczne w wychowaniu …
Metoda Carla Orffa; Kinezjologia edukacyjna; Metoda aktywnego słuchania muzyki według Batii Strauss; Muzykoterapia; Pedagogika zabawy; Zabawy z kodowaniem i …
Source: www.annaszywala.pl
Date Published: 8/16/2021
View: 8062
주제와 관련된 이미지 muzyka z rytmiką w szkole specjalnej
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Lekcja 1 – Rytmiczna rozgrzewka W PODSKOKACH | RYTMIKA DLA DZIECI. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 muzyka z rytmiką w szkole specjalnej
- Author: W PODSKOKACH
- Views: 조회수 1,330,568회
- Likes: 좋아요 4,737개
- Date Published: 2020. 3. 30.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=Zg7pCZOtMXo
Program terapii muzycznej
I. Charakterystyka programu.
Program terapii muzycznej przeznaczony jest do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych w Zespole Szkół Specjalnych, w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 2 w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Powstał na bazie podstawy programowej, własnych doświadczeń, obserwacji oraz w oparciu o dostępną literaturę fachową. Treści programowe opierają się na następujących formach aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, gra na instrumentach, ruch przy muzyce, słuchanie muzyki i tworzenie muzyki. Zakres oddziaływań terapeutycznych obejmuje wszystkie sfery rozwoju. Przeznaczony jest dla dzieci z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym i znacznym. Pozwala na realizację ważnych potrzeb psychicznych. Fizycznych i estetycznych dzieci i młodzieży.
Wszystkie elementy muzyki i formy działalności muzycznej są wykorzystywane jako stymulatory rozwoju psychicznego i fizycznego.
II. Cele programu
Do głównych celów programu należą:
· Stymulowanie rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i ruchowego poprzez wybrane formy aktywności muzycznej;
· Usprawnianie uszkodzonych funkcji;
· Rozwijanie wyobraźni muzycznej, umiejętności muzycznych oraz estetycznej wrażliwości na muzykę;
· Wdrażanie do różnorodnych form aktywności muzycznej i kulturalnego spędzania wolnego czasu;
· Opanowanie różnorodnego repertuaru muzycznego
· Rozbudzanie zamiłowania do indywidualnego i zbiorowego śpiewu połączonego z ruchem i grą na instrumentach;
· Stworzenie szansy na odnoszenie sukcesów
· Przygotowanie uczestników terapii do prezentowania swoich osiągnięć w szkole i poza nią;
· Uczenie adekwatnego do sytuacji zachowania się w miejscach publicznych;
III. Treści programowe.
Treści programowe obejmują wszystkie formy aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, grę na instrumentach muzycznych, ruch przy muzyce, aktywność twórczą i słuchanie muzyki.
1.Śpiew i ćwiczenia mowy
· nauka prawidłowej postawy przy śpiewaniu. Uczulenie na barwę głosu, dynamikę, szkodliwość krzyku;
· dbałość o kulturę głosu ze szczególnym uwzględnieniem dykcji;
· nauka operowania głosem, kształcenie prawidłowego oddechu i emisji głosu;
· rytmiczne recytowanie nazw, tekstów przysłów, zagadek, piosenek – z uwzględnieniem tempa dynamiki, barwy głosu, artykulacji i intonacji;
· Śpiewanie ćwiczeń emisyjnych opartych początkowo na jednej, potem dwóch, trzech dźwiękach, trójdźwięku, rozwijanie głosu poprzez rozszerzenie skali głosu, ruchliwości glosu, śpiewanie legato, portato, mormorando;
· Śpiewanie piosenek ze słuchu
· Nauka prawidłowej interpretacji piosenek
· Śpiewanie z akompaniamentem, elementami ruchu, układami choreograficznymi, z użyciem rekwizytów;
2.Gra na instrumentach.
· Poznawanie zjawisk akustycznych i wykorzystywanie ich jako rytmicznych akompaniamentów do zabaw i piosenek, m. In. Tupanie, klaskanie, pstrykanie, klaskanie, pocieranie, uderzanie o uda itp.;
· Poznawanie instrumentów perkusyjnych o nieokreślonej wysokości dźwięku, uwrażliwienie na ich barwę i wykorzystanie tej cechy w akompaniamentach;
· Poznawanie zasad techniki gry na wybranych instrumentach perkusyjnych i ogólnej budowy tych instrumentów;
· Granie różnego rodzaju akompaniamentów perkusyjnych;
3. Ruch przy muzyce.
· Sygnały muzyczne oraz reagowanie ruchem na ich zmiany; wysokości dźwięków, tempa, dynamiki, akcentu metrycznego;
· Ćwiczenia korygujące wady postawy, relaksujące, rozwijające płynność i sprawność ruchową;
· Korelacja nóg i rąk;
· Realizowanie ruchem podstawowych wartości rytmicznych i prostych schematów rytmicznych;
· Interpretacja ruchowa piosenek;
· Opracowanie prostych układów choreograficznych w połączeniu ze śpiewem;
· Zabawy terapeutyczne;
4.Tworzenie muzyki.
· Tworzenie rytmów do nazw, przysłów, imion, zagadek oraz ilustracji muzycznych do opowiadań;
· Tworzenie własnych akompaniamentów rytmicznych do wierszy i piosenek;
· Skonstruowanie instrumentu perkusyjnego;
5. Słuchanie muzyki.
· Percepcja elementów muzyki, rozpoznawanie różnych zjawisk akustycznych, dźwięków niskich – wysokich, niższych – wyższych;
· Rozpoznawanie brzmienia instrumentów perkusyjnych oraz fletu, fortepianu , skrzypiec, trąbki;
· Próby interpretacji treści słuchanych utworów;
· Słuchanie muzyki z radia, telewizji, z płyt i taśm;
· Ilustrowanie ruchem muzyki;
IV. Procedura osiągania celów.
Celem osiągnięcia określonych celów stosuje się na każdych zajęciach różnorodne formy aktywności muzycznej. Każda z tych form kształtuje inne dyspozycje i umiejętności a stosowanie ich wszystkich przyczynia się do rozwoju muzycznego uczniów. Stosowanie różnorodnych form pracy daje każdemu dziecku możliwość indywidualnego przeżywania muzyki. Repertuar wokalny, muzyczny, ćwiczeniowy i przeznaczony do słuchania powinien być pod każdym względem starannie dobrany. Mam na uwadze dobór treści, walorów artystycznych i wychowawczych., jak również stopień trudności. Utwór muzyczny, piosenka czy ćwiczenie muszą by zaakceptowane przez uczniów. Powinny być przez nich zrozumiane i nie mogą przekraczać ich możliwości technicznych. Repertuar proponowany przez nauczyciela powinien dać uczniom szansę osiągnięcia sukcesu, a jednocześnie sprawiać uczniom radość i przyjemność.
Pracując z dziećmi niepełnosprawnymi powinniśmy uwzględnić ich indywidualne predyspozycje i problemy oraz starać się tak ukierunkować pracę, aby dzieci czerpały z obcowania z muzyką jak najwięcej przyjemności i radości. Nauczyć ich na miarę ich indywidualnych możliwości prawidłowego operowania głosem i oddechem, zwracać uwagę na poprawne wykonanie melodii i rytmu oraz prawidłową interpretację utworów muzycznych.
Podczas gry na instrumentach perkusyjnych stosować te najprostsze technicznie, nie wymagające czasochłonnych ćwiczeń. Należy pamiętać, że możliwości manualne uczniów są bardzo zróżnicowane, wobec czego należy zróżnicować również wymagania. Ci którzy najlepiej sobie radzą w grze na instrumentach, powinni być wykorzystywani do akompaniowania. Muzykowanie dla nich ma być przyjemnością, a nie stresem.
Do słuchania wybieramy na początek utwory programowe, muzykę relaksacyjną, a także tą, którą preferują uczniowie. Staramy się zachęcić ich do spontanicznego wyrażania ruchem tego, co czują słuchając muzyki. Z czasem uczymy rozpoznawania głosów, instrumentów, interpretacji treści ruchem i słownie. Uczymy się wyciszać i odpoczywać przy muzyce.
Każdy przejaw twórczej aktywności nagradzamy i chwalimy. W ten sposób zachęcamy do spontanicznych prób akompaniamentu, przechodząc z czesem do przemyślanych prostych opracowań rytmicznych.
Ruch przy muzyce to ulubiona forma dla większości uczniów. Pozwala na odreagowanie napięć, daje możliwość radosnego spontanicznego wyżycia, przechodząc z czasem do uporządkowanych, przemyślanych układów rytmicznych i tanecznych.
Ruch przy muzyce to ulubiona forma dla większości uczniów. Pozwala na odreagowanie napięć, daje możliwość radosnego, spontanicznego wyżycia się przy muzyce. Ruch to gimnastyka ciała, poprawa krążenia, przyśpieszone dotleniające oddychanie. Wszystko to wpływa na poprawę kondycji i samopoczucie uczniów. Dostosowanie ruchu do charakteru muzyki i piosenek sprzyja usprawnianiu dyspozycji umysłowych, takich jak: zapamiętywanie, zdolność koncentracji uwagi, spostrzeganie i refleks.
V. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
Uczniowie biorący udział w zajęciach pozalekcyjnych powinni osiągnąć:
· Właściwą postawę przy śpiewaniu;
· Prawidłowo operować oddechem;
· Umiejętnie operować dynamiką oraz zmianami tempa;
· Umieć zaśpiewać poznane piosenki z akompaniamentem fortepianu, podkładem muzycznym z taśmy lub płyty, z elementami ruchu, prostymi układami tanecznymi;
· Umieć odpocząć i odprężyć się przy muzyce;
· Improwizować ruchem zabawy muzyczne;
· Improwizować akompaniamenty rytmiczne do piosenek;
· Ilustrować ruchem utwory muzyczne;
· Kulturalnie zachowywać się w miejscach publicznych
· Umieć znaleźć się na scenie i prawidłowo korzystać ze sprzętu nagłaśniającego;
· Umieć cieszyć się z sukcesów grupy i jej pojedynczych uczestników
VI. Warunki realizacji programu
Zajęcia powinny odbywać się w sali odpowiednio do tego przygotowanej. Powinny być usunięte zbędne przedmioty. Sala powinna być widna, łatwa do częstego wietrzenia i sprzątania.
Do prowadzenie zajęć niezbędne jest następujące wyposażenie:
· Instrument klawiszowy oraz zestaw instrumentów perkusyjnych( w tym instrumentarium Orffa)
· Sprzęt audiowizualny;
· Sprzęt nagłaśniający;
· Zestaw niezbędnych płyt i taśm magnetofonowych;
· Materiały repertuarowe;
· Pomoce do ćwiczeń;
· Rekwizyty i stroje służące do występów
Zajęcia powinny być tak przygotowane b, aby każdym kolejnym fragmentem pobudzały zainteresowania i zmuszały do stałego skupienia uwagi. Proponowane formy działalności muzycznej powinny wyzwalać aktywność i odbywać się w miłej atmosferze, dając uczniom poczucie bezpieczeństwa i dużo radości.
Praca może przebiegać indywidualnie i w grupie. Odbywać się raz w tygodniu w wymiarze jednej godziny, a podczas przygotowań do występów częściej. Udział w zajęciach jest na zasadzie dobrowolności. Uczniowie powinni widzieć rezultaty swojej pracy i mieć możliwość zaprezentowania ich na forum szkoły i poza nią.
VII. Ewaluacja programu
Ewaluacja programu odbywać się będzie na bieżąco. Pozwoli mi ocenić przydatność i atrakcyjność zajęć, oraz skuteczność metod i form pracy w osiąganiu założonych celów. Informacją zwrotną będzie dla mnie uśmiech i radość dzieci podczas zajęć, oraz widoczne umiejętności prezentowane na akademiach, przeglądach i konkursach pozaszkolnych.
Dokładna i wnikliwa analiza skuteczności oddziaływań terapeutycznych dokonana będzie raz w roku, co da możliwość podsumowania i wyciągnięcia wniosków, oraz wprowadzenia ewentualnych zmian w programie.
Opracowała – mgr Alicja Major – Salwierz
Konspekt zajęć rytmiczno-muzycznych dla uczniów z niepełnosprawnością
Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna
Opublikowano: 15 czerwca 2019 roku.
Zajęcia rozwijające kreatywność w klasie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym
Temat zajęć: Kochajmy ptaki
Cele:
rozwijanie poczucia rytmu
rozwijanie słuchu i wyobraźni muzycznej
rozwijanie umiejętności reagowania na sygnał słowny i dźwiękowy
poznanie piosenki, którą można z przyjemnością śpiewać
kontrolowanie wysokości swego głosu
słuchanie śpiewu ptaków
identyfikacja ptaków
czerpanie przyjemności ze słuchania odgłosów natury
Środki dydaktyczne:
zestaw do odtwarzania muzyki (laptop, magnetofon)
nagrania ptasich śpiewów
instrumenty: syntezator, gitara, akordeon, dzwonki chromatyczne, tamburyno, trójkąt
Przebieg zajęć
1. Nauczyciel grą na syntezatorze sygnalizuje dzieciom rozpoczynające się zajęcia.
2. Nauczyciel wita każde dziecko z osobna znanym melodycznym znakiem granym w metrum dwumiarowym na instrumencie, wymieniając przy tym imię np.:
„Dzień dobry Czarek, jak się dzisiaj masz ?
Na raz, dwa i trzy
Na raz, dwa i trzy”.
3. Dzieci siadają wygodnie wokół wychowawcy, który wcześniej wybrał poszczególne odgłosy ptaków, słuchają odgłosów ptaków włączanych z laptopa i rozpoznają je. Przy zachętach, próbują określić ich wygląd, znaki szczególne a także naśladować je za pomocą gestów i dźwięków. Proponowane ptaki to: dzięcioł, kukułka, kaczka, słowik.
4. Zabawa rytmiczna przy muzyce tradycyjnej melodii angielskiej, do słów Urszuli Smoczyńskiej pt.
„Idzie Wiosna”.
Jest już wiosna
wkoło wiosna
szumi sosna
szumi sosna
Stuk, stuk, stuk, stuk,
Dzięcioł stuka, czego szuka?
Uczniowie otrzymują tamburyna. Nauczyciel gra melodię wyliczanki w metrum trzymiarowym na akordeonie, na słowa: „Stuk, stuk, stuk, stuk” – dzieci wystukują wartości ćwierćnutowe, jednocześnie wykonując gestodźwięki: tupią nogami o podłogę. Przy słowach: „Dzięcioł stuka” wystukują dwie ósemki i dwie ćwierćnuty, podobnie do słów „czego szuka?”.
Aby urozmaicić zabawę, prowadzący zajęcia gra melodię w różnym tempie, raz wolniej, raz szybciej, stosując przy tym zróżnicowaną technikę gry, zmiany dynamiki dźwięku. Można wykonać to ćwiczenie z jednoczesnym obracaniem się wokół osi, jak również przy użyciu innych instrumentów np. dzwonków chromatycznych.
5. Ćwiczenia inhibicyjno-incytacyjne. Marsz po obwodzie koła w rytmie ćwierćnut.
Na hasło stop – dzieci zatrzymują się tworząc wymyśloną przez siebie figurę.
Na hasło start – poruszają się, jakby były ptakami, naśladując lot ptaków.
Na hasło kaczki – poruszają się jak kaczki.
Na hasło dzięcioły – tupią w rytmie szesnastek naśladując pracę dzięcioła.
Przy tej zabawie nauczyciel powinien wykazać się kreatywnością, stosując improwizacje melodyczne w różnym metrum, wykorzystując elementy muzyki, takie jak agogika, melodyka, rytmika, harmonika, kolorystyka. Bardzo dobrym instrumentem, może okazać się syntezator.
6. Nauka i wspólne śpiewanie dwóch pierwszych zwrotek piosenki pt. „Kochajmy ptaki”, muz. M. Hojda, słowa W. Maksymkin.
„Kochajmy ptaki”
Po ulicy wróbel skacze, w parku gwiżdże zwinny kos
A na łące dwa derkacze, wiodą spór na cały głos o, o o, o o o
Kochajmy ptaki, kochajmy ptaki
Niech nam śpiewają cały czas
Kochajmy ptaki, kochajmy ptaki
Ich przyjacielem każdy z nas
Lecą ptaki w ciepłe kraje, gdy jesienny wicher dmie
Lecz nie mało pozostaje, choć dokuczy mróz i śnieg, o o o, o o o
Kochajmy ptaki …
Nauczyciel gra melodię, następnie śpiewa piosenkę i zadaje dzieciom pytanie o czym mówi jej tekst. Po dokładnym omówieniu, nauczyciel modyfikuje aranżację utworu: raz gra na syntezatorze, wykorzystując brzmienia fortepianu, klawikordu, trąbki itp., równocześnie zmienia tempo, natężenie dźwięku, innym razem gra na gitarze, akordeonie. Rozdaje dzieciom trójkąty, na których do słów refrenu dzieci próbują wystukać rytm. Zabawa ma na celu uwrażliwiać na piękno dźwięków, zachęcać do kreatywności muzycznej, informować, uczyć, bawić.
7. Mruczenie do melodii piosenki i granie na instrumentach perkusyjnych – tamburyno.
Dzieci wystukują rytm w tempie czteromiarowym, jednocześnie spacerując po obwodzie koła. Na polecenie wychowawcy, zmieniają kierunek marszu.
8. Zakończenie zajęć.
Prowadzący zajęcia gra melodię na wybranym przez siebie instrumencie klawiszowym, w metrum czteromiarowym, do słów:
„Do widzenia, do widzenia,
Do widzenia.
Na raz i dwa,
Na raz i dwa”
Przy tej piosence wskazane jest użycie gestodźwięku, może to być klaskanie, tupanie, pstrykanie. Dzieci poprzez gestodźwięki, wystukują odpowiednie wartości rytmiczne.
9. Wspólne porządkowanie sali.
Podczas tej czynności, można podśpiewywać poznaną na lekcji piosenkę.
Wykorzystane pozycje:
B. Gallen, C. Toupet, F. Simon “Zajęcia muzyczne w przedszkolu”, wyd. Cyklady, Warszawa 2001,
Urszula Smoczyńska, Katarzyna Jakóbczak-Drążek, Agnieszka Sołtysik „Klucz do muzyki 4”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2015,
Urszula Smoczyńska-Nachtmann „Zabawy i ćwiczenia przy muzyce”, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1980.
Autor: Radosław Czajka – Czytelnik Portalu
Poradnik-Logopedyczny.pl :: Interdyscyplinarny serwis logopedyczny ::
Formy umuzykalniania w szkole specjalnej
Metody i programy » Rewalidacja » Formy umuzykalniania w szkole specjalnej
W swojej pracy zawodowej z dziećmi niepełnosprawnymi wykorzystuję (jak tylko to możliwe) jak największą ilość i różnorodność form umuzykalniania, w celu świadomego usprawniania (rewalidowania) moich uczniów poprzez te formy muzyczne. W niniejszym artykule krótko scharakteryzuję każdą z form muzycznych jakie stosuję w praktyce. Prowadząc zajęcia z muzyki „opieram się” nie tylko na programach nauczania szkół specjalnych, bo ich ilość wciąż jest śladowa, ale również korzystam z programu nauczania muzyki stosowanego w szkole podstawowej masowej.
E.Lipska i M. Przychodzińska twierdzą, że główne formy działalności muzycznej dzieci w klasie IV to śpiew i gra na instrumentach. Podobnie jak się to obserwuje w klasach niższych, te właśnie formy zajęć muzycznych cieszą się u uczniów największą popularnością.
Śpiew
Mowa i śpiew są przejawami czynności ruchowej człowieka. A więc i nauka śpiewu polega na kształtowaniu prawidłowych ruchów i współdziałania mięśni krtani, mięśni oddechowych, jam (nosowej, ustnej i gardłowej), które biorą udział w tworzeniu rezonansu, oraz mięśni artykulacyjnych. Ich aktywność podlega centralnemu układowi nerwowemu.
Robert Majewski uważa, że obok ruchu przy muzyce śpiew jest podstawową formą aktywności muzycznej dziecka. Ujmując to zjawisko historycznie zauważamy, że głos ludzki jest najstarszym instrumentem, jakim od czasów prehistorycznych posługuje się człowiek. Zanim praczłowiek nauczył się posługiwać innymi instrumentami, umiał doskonale posługiwać się głosem. Głos, a w szczególności śpiew, służył ludziom do porozumiewania się, odzwierciedlenia swoich uczuć, nastrojów. Śpiew uspokajał, pobudzał, ilustrował radość, strach i wzruszenie. Często wykorzystywany przez szamanów, miał magiczną siłę. Wreszcie, tak jak wszystko, co stworzył człowiek, ulegał dynamicznemu rozwojowi od prastarego krzyku, będącego np. naśladowaniem głosów zwierząt do pięknego śpiewu klasycznego- operowego, a nawet do traktowania głosu instrumentalnie (patrz np. nagrania Les Swingle Singers śpiewających utwory instrumentalne Jana Sebastiana Bacha). Z wypowiedzi tej wynika, że śpiew ma ogromne znaczenie dla człowieka, a tym bardziej dla dziecka. Dlatego też duże znaczenie w nauce śpiewu ma tworzenie warunków jak najlepszej samokontroli głosu. Odbywa się to drogą uwrażliwiania pól czuciowych znajdujących się w narządach głosotwórczych (m. in. w krtani, jamie ustnej, przeponie) a sygnalizujących odpowiednim ośrodkom kory mózgowej o sposobie wydobycia i jakości dźwięku. Drugim źródłem kontroli głosu jest słuch.
Głos dziecka i jego kształcenie
Dojrzewanie narządu głosowego człowieka jest związane ze wzrostem krtani, który trwa od 2 do 13- 14 roku życia. W związku z tym zmieniają się możliwości wokalne dziecka. Przede wszystkim rozszerza się skala głosu. Powszechnie przyjęte jest że wynosi ona:
do 5 roku życia kwartę do seksty (d- g , b )
w 6 – 7 roku życia (I klasa)- oktawę (c- c )
w 8 roku życia (II klasa)- nonę (c – d )
w 9 roku życia (III klasa)- decymę (c – e )
w 10 roku życia (IV klasa)- undecymę (b – e )
Spotykamy jednak dzieci, u których skala głosu w wymienionych grupach wieku jest szersza, wyższa lub niższa. Gdy dziecko używa skali poniżej przeciętnej, należy dokładnie obserwować jego głos. Śpiewanie w niższym rejestrze może być spowodowane brakiem umiejętności właściwego posługiwania się głosem, ale może też być wynikiem naturalnych dyspozycji krtani. Wówczas nie należy wymagać, aby dziecko to osiągało w górze skalę charakterystyczną przeciętnie dla jego rówieśników.
Ogromne znaczenie dla prawidłowego śpiewu ma kształcenie głosu -należy ćwiczyć od najmłodszych lat. Otóż, studia śpiewacze to wieloletnia praca nad artystycznym ukształtowaniem fizycznie dojrzałego głosu. W procesie tym kształcony jest równocześnie szereg zespolonych ze sobą funkcji aparatu głosowego, przez co dąży się do osiągnięcia określonych umiejętności wokalnych, do których należą:
„podparcie oddechowe” najściślej złączone z pracą nad rejestrami głosu i rezonansem;
czysta intonacja będąca między innymi wynikiem właściwego atakowania dźwięków;
dźwięczność brzmienia i wyrównywanie głosu w całej skali, która w trakcie pracy nad głosem jest rozszerzana. Warunkiem dźwięczności i jednolitości barwy jest obecność tak zwanego rejestru głosowego (wzmocnionego w górnych rezonatorach) w dźwiękach wszystkich rejestrów oraz prawidłowe tak zwane zmieszanie rejestrów;
właściwa artykulacja i wyrównanie barwy brzmienia wszystkich samogłosek;
umiejętność używania głosu we wszystkich jego nasileniach dynamicznych: od pp do ff, przy zachowaniu jednolitości barwy;
umiejętność prowadzenia głosu legato, uzależniona od podparcia oddechowego i właściwej pozycji krtani;
elastyczność głosu i sprawność techniczna umożliwiająca różnorodną artykulację.
Należy podejść do tego z całą ostrożnością, pamiętając że aparat głosowy dziecka nie jest jeszcze dojrzały i znajduje się przez cały czas nauki szkolnej w trakcie rozwoju. Prawidłowo stosowane ćwiczenia nie zaszkodzą temu rozwojowi, lecz przeciwnie – mogą mu znacznie pomóc.
Oddech
Również najważniejszym czynnikiem w śpiewie jest oddech. Kształcenie umiejętności oddychania w czasie śpiewu oraz zachowania odpowiedniej postawy fizycznej (wyprostowana sylwetka, podniesiona głowa, ręce luźno opuszczone), odbywać się musi przez dłuższy czas. Przy omawianiu tego tematu należy zwrócić uwagę i pamiętać, że większość dzieci upośledzonych umysłowo oddycha wyjątkowo źle. I to zarówno w oddychaniu statycznym (w czasie spoczynku), jak i dynamicznym (w czasie mówienia i śpiewania). Dzieje się tak z powodu zaniedbania stymulacji rozwoju ruchowego we wczesnym dzieciństwie, co powoduje małą sprawność wszystkich mięśni i brak wytrzymałości, wad postawy zmniejszających pojemność płuc, nieumiejętności sterowania pracą mięśni oddechowych (nieopanowanie ekonomiki oddechu). Najczęściej oddech jest płytki, z podnoszeniem barków, a wydech szybki. Stwierdzone wady wytyczają kierunek postępowania rewalidacyjnego. Dlatego też umiejętność oddychania w czasie śpiewu jest podstawą wydobycia dźwięku. Na każdych zajęciach w próbach indywidualnych i w mniejszych grupach należy tę umiejętność kształtować i utrwalać. Najkorzystniejsze są indywidualne próby z dziećmi, w czasie których można praktycznie objaśniać zasadę oddychania i sprawdzać, czy czynność ta jest wykonywana prawidłowo.
Oto przykłady ćwiczeń oddechowo – głosowych (wg Krystyny Mrugalskiej):
Ćwiczenia bezgłosowe
Leżenie na plecach z rękami płasko ułożonymi na brzuchu. Kontrolowanie unoszenia się powłok brzusznych w czasie głębokich wdechów. Wciąganie powietrza nosem. W pozycji stojącej ułożyć dłonie na bocznych płaszczyznach żeber i kontrolować ich unoszenie się przy szybkim, śmiałym wdechu. Stan rozszerzenia żeber przetrzymywać stopniowo coraz dłużej. W czasie jednego kroku brać wdech, wydech zaś rozkładać na 3 – 5 kroków. Wciągać powietrze, następnie wypuszczać je na spółgłoskach pf, na przemian płynnie (legato) cały wydech – i z krótkimi przerwami (staccato) następny cały wydech.
UWAGA: ćwiczenia te należy przeprowadzać w małych grupach ze względu na konieczność kontroli prawidłowego ich wykonywania.
Warunek: dobrze przewietrzona sala, jeśli to możliwe – otwarte okno.
Ćwiczenia oddechowe w formie zabawy
Naśladowanie dmuchania baniek mydlanych. Zdmuchiwanie dmuchawca. Zdmuchiwanie puszku z gładkiej powierzchni (np. stołu). Wąchanie „na niby” kwiatów itp.
Ćwiczenia z wydobyciem głosu
Dzieci stoją w małym rozkroku, ręce luźno opuszczone. Na sygnał dzieci unoszą ręce śmiałym ruchem w bok do poziomu ramion wykonując jednocześnie głęboki wdech nosem i półotwartymi ustami. Wydech odbywa się wraz z nuceniem na dźwięku dowolnej, najodpowiedniejszej dla możliwości głosowych dziecka, wysokości i dowolnej głosce. Wydech połączony jest z możliwie powolnym i płynnym ruchem rąk bokiem w dół. Ćwiczenie jak wyżej – po osiągnięciu pewnej sprawności można wprowadzić nucenie na sylabach la, le, li, lo, lu i na ma, me, mi…, na samogłoskach a, e, i, o, u, z liczeniem raz, dwa, trzy…, a nawet, dla uatrakcyjnienia, z prostym tekstem. Tekst można stopniowo wydłużać, wraz z wydłużaniem fazy wydechowej.
Wszystkie ćwiczenia oddechowe winny być prowadzone na początku lekcji, niezbyt długo (3 – 4 min.), systematycznie.
Nauczanie piosenek
Prawidłowy dobór piosenek i sposób ich nauczanie są podstawowymi elementami nauki piosenek. Piosenka, dzieło literacko – muzyczne, zawiera wszystkie lub prawie wszystkie elementy muzyki oraz treść – tekst literacki, który wywołuje konkretne wyobrażenia i pozwala je przeżyć w artystycznej formie.
Muzyka w sposób widoczny oddziałuje na sferę uczuciową i wyobrażeniową dziecka, wprowadza ożywienie i radość, niezwykle silnie zachęca do aktywnego uczestnictwa w jej odtwarzaniu. Działając bezpośrednio, niewerbalnie i z pominięciem sfery pojęciowej, nie wymaga od dziecka wysiłku intelektualnego, omija więc tę szczególną w upośledzeniu umysłowym barierę.
Ważną rzeczą są warunki prawidłowego doboru piosenek. Aby piosenka stała się skutecznym instrumentem w pracy nauczyciela, musi spełniać szereg warunków. Dotyczą one wartości artystycznych piosenki (literackich i muzycznych), wartości ideowych oraz wartości dydaktycznych.
Przed przystąpieniem nauki piosenki należy ocenić jej wartości ideowe oraz stopień trudności. Ocena wartości ideowych piosenek jest z pewnością dla nauczyciela sprawą prostą, gdyż dokonuje się jej według tych samych kryteriów, co innych materiałów wybieranych do pracy pedagogicznej. Ocena stopnia trudności piosenki i jej przydatności w pracy pedagogicznej wymaga dokładnej analizy głównych składowych elementów piosenki oraz zestawienia wyników tej analizy z możliwościami intelektualnymi i wykonawczymi dzieci. Trzeba też, zanim przystąpi się do nauki, zdać sobie sprawę z celu dydaktycznego (np. nauka prawidłowego brania oddechów, opanowanie melodii trójdźwięku, poprawa sprawności w szybkim wykonywaniu krótkiego odcinka melodii, wyćwiczenie rytmu z grupą dwóch ósemek itp.), który chcemy osiągnąć wybierając właśnie tę, a nie inną piosenkę o tym samym stopniu trudności. Według E. Lipskiej i M. Przychodzińskiej w klasach młodszych uczymy piosenek przede wszystkim ze słuchu. W ten sposób dajemy dzieciom możliwość opanowania wielu piosenek artystycznych i ludowych, których nauczanie z nut byłoby niemożliwe.
W szerokiej praktyce stosuje się trzy sposoby uczenia piosenki:
ze słuchu,
przy pomocy nut,
z nut.
W szkole specjalnej dla dzieci głębiej upośledzonych oraz dla lekko upośledzonych umysłowo w klasach I – VI może być stosowany tylko sposób pierwszy, dla dzieci lekko upośledzonych w klasach VI – VIII sposób pierwszy z elementami drugiego. Uczenie piosenek z nut, które polega na odczytywaniu głosem zapisu nutowego, jest w ograniczonym zakresie stosowane w szkole normalnej, w całej pełni zaś dopiero w szkołach muzycznych.
Bliżej zajmę się sposobami przydatnymi w szkole specjalnej: uczeniem ze słuchu, co w codziennej praktyce wykorzystuję w pracy z dziećmi. Zanim jednak przystąpimy do uczenia piosenki powinniśmy nie zapomnieć o jej prezentacji. Warunkiem poprawnego przeprowadzenia pierwszego etapu uczenia piosenki jest dokładne opanowanie pamięciowe, muzyczne i interpretacyjne piosenki przez samego uczącego. Nie trudno jest bowiem dzieci zainteresować, zachęcić do ćwiczeń, nauczyć interpretacji, jeżeli piosenkę odpowiednio się zaprezentuje.
Uczenie piosenki
Po parokrotnym zaśpiewaniu przez nauczyciela całej piosenki należy przeprowadzić z dziećmi rozmowę na temat jej treści, pomóc ją zrozumieć, pokierować spostrzeżeniami natury muzycznej (melodia wesoła, smutna, powolna itp.). Następnym etapem uczenia piosenki ze słuchu jest opanowanie tekstu, rytmu i metrum oraz melodii. Tekst, wprowadzony wraz z melodią w pierwszej prezentacji piosenki, podany jest następnie przez nauczyciela w formie wiersza, stopniowo, z podziałem na zwrotki lub nawet części mniejsze. Dzieci powtarzają je zbiorowo i pojedynczo, na przemian ze śpiewem nauczyciela. W ten sposób tekst mimo woli już na tym etapie zaczyna kojarzyć się z melodią i interpretacją. Dobrze jest już na pierwszej lekcji wprowadzać próby cichego nucenia do śpiewu nauczyciela. Warto pamiętać, że podczas nauki nauczyciel nie powinien akompaniować na instrumencie. Powoduje to bowiem zbytnie zdawanie się dzieci na instrument i uniemożliwia pracę nad czystością intonacji.
Ruch przy muzyce
Kolejną formą umuzykalniania jest ruch przy muzyce. Słuchanie i przeżywanie muzyki w wielu aspektach łączy się z aktywnością ruchową. Od samego początku muzyka wyzwala w człowieku potrzebę ruchu.4 Ruch odgrywa istotną rolę w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Zadaniem ćwiczeń muzyczno-rytmicznych jest wprowadzenie wewnętrznego ładu i uporządkowania, właśnie poprzez uporządkowany ruch i emocje wypływające z percepcji muzyki. Ruch przy muzyce spełnia jednocześnie kilka funkcji – daje możliwość wprowadzania i utrwalania wielu problemów muzycznych. O wiele szybciej i łatwiej możemy doprowadzić do ich zrozumienia, gdy pozwolimy dziecku „przeżyć muzykę ruchem”. Specjalne ćwiczenia ruchowe kształcą więc wrażliwość na różnicę wysokości i długości trwania dźwięków, dynamikę, tempo, artykulację, budowę frazy lub całego utworu muzycznego. Rozwijają się wówczas uzdolnienia muzyczne i estetyczna wrażliwość dziecka, wyzwala się też inwencja muzyczno – ruchowa. Można stwierdzić fakt iż, muzyka a przede wszystkim ruch przy muzyce umożliwia przeżywanie muzyki przez całe ciało wprawione w ruch. Przeżywanie muzyki jest cechą wrodzoną każdego człowieka. Dziecko, co jest oczywiste z racji etapu rozwoju, przejawia większą dążność do ruchu, w tym i ruchu przy muzyce. Co więcej potrzeba ruchu jest naturalna i warunkuje prawidłowy rozwój psychofizyczny. Ponadto dziecko odczuwa potrzebę reagowania ruchem na dźwięk, rytm czy inne elementy muzyczne.
Rytm i metrum działają silnie pobudzająco na sferę ruchową człowieka, zwłaszcza zaś dziecka upośledzonego umysłowo, które będąc istotą nie zintegrowaną wewnętrznie, pełną niepokojów, kompleksów i niepewności, motorycznie nieskoordynowaną, popadającą często w konflikty z otoczeniem, chętnie spontanicznie poddaje się uporządkowanej muzyce. Porządek ten tworzy zwłaszcza metrum, oparte na regularnie występujących akcentowanych częściach taktu, które – jak słupy telegraficzne podtrzymują linię napowietrzną – wspierają cały porządek w muzyce.
Z powyższego zestawienia widać, że ruch przy muzyce obok śpiewu jest dominującą formą wychowania muzycznego (szczególnie w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo.
Rytm i metrum w wychowaniu muzycznym występują zarówno w materiale muzycznym, tanecznym, jak i samodzielnie – w rytmizowanej mowie, ćwiczeniach rytmicznych i zabawach ruchowych. Celem ćwiczeń rytmicznych jest m. in. zwrócenie uwagi dziecka na długość trwania dźwięków, na ich natężenie (np. akcent), wdrożenie dziecka do porównywania długości i natężeń dźwięków oraz do percypowania pewnych całości i wzorów rytmicznych.
Ćwiczenia rytmiczne „zmuszając” niejako dziecko do wykonywania ruchów ekonomicznych i uporządkowanych, uczą jednocześnie umiejętności samoopanowania. Wymaga to ogromnej aktywności w podejmowanej czynności, a przede wszystkim ćwiczenia.
Nauczyciel prowadzący zajęcia muzyczno – ruchowe powinien (nie koniecznie) potrafić grać i improwizować na pianinie lub kibordzie.
Inscenizacje piosenek
Najprostszą formą muzyczną, szczególnie bliską dziecku, jest piosenka. Budowa dziecięcych piosenek jest przeważnie dwuczęściowa: A – zwrotka i B – refren. Obydwie części składają się z czterech lub ośmiu taktów, będąc jednocześnie zdaniem muzycznym i częścią utworu. W refrenie bardzo często występuje powtórzenie melodii, czyli repetycja. Majewski twierdzi że, zabawy inscenizowane i ilustracyjne, to przedstawienie treści piosenki prostymi, dowolnymi ruchami ciała o charakterze naśladowczym. Są one najczęściej wysnute z treści piosenki. W przypadku zabaw inscenizowanych tekst powinien nosić znamiona akcji. Wynika stąd podział na role zespołowe i solowe. Aby wytworzyć odpowiedni nastrój, zabawę można poprzedzić opowiedzeniem jej treści. Teatralność zabaw inscenizowanych daje możliwość wykorzystania kostiumów, rekwizytów i dekoracji. Dzięki temu cieszą się one ogromnym zainteresowaniem dzieci, a nauczycielowi dają możliwość uaktywnienia dzieci nieśmiałych czy mniej zdolnych.
W klasach z ograniczoną przestrzenią możliwe są do zrealizowania takie formy inscenizacyjne, gdy zamiast wszystkich dzieci wykonuje je tylko kilkoro wybranych, a reszta śpiewa i np. gra na instrumentach perkusyjnych lub gdy ruchy są ograniczone.
Gra na instrumentach
Marzeniem każdego dziecka jest posiadanie umiejętności i chęć grania na instrumencie melodycznym czy też perkusyjnym. Dla dzieci wystarczającą radością jest to, że trzymają dany instrument melodyczny lub perkusyjny. Często dzieci widząc kogoś grającego, naśladują jego ruchy. Naśladują grę na gitarze, fortepianie, trąbce, bębenku. Wydaje im się, że grają naprawdę. Gdy pozwoli się im zagrać choć kilka dźwięków na pianinie, oświadczają z dumą, że umieją już grać. Obietnica gry na instrumencie potrafi skłonić je do spokoju i uwagi.
Fascynacja dziecka dźwiękiem pojawia się od jego urodzenia. Szczególną radość sprawia mu umiejętność wydobywania dźwięku. Dlatego też otoczenie dziecka wzbogacamy najróżniejszymi grzechotkami, terkotkami, gwizdkami, śmiejącymi się lub płaczącymi lalkami i misiami. Pamiętamy jak wielką radość sprawia dzieciom gra na „kuchennych” instrumentach perkusyjnych (wybijanie rytmu łyżkami o stół, gra na pokrywkach, garnkach itp.). W procesie kształcenia muzycznego dzieci należy wykorzystać ten etap fascynacji dźwiękiem. Instrumentalne muzykowanie rozwija bowiem podstawowe zdolności muzykalne. Granie na instrumentach zawsze daje duże zachowanie i satysfakcję, co jest źródłem przeżyć estetycznych i wpływa na rozbudzenie zainteresowań i zamiłowań muzycznych. Gra na instrumentach perkusyjnych lub też zwana muzykowaniem, jest jedną z rodzajów aktywności muzycznej. Budzi zainteresowanie światem rytmu i dźwięku, pozwala praktycznie tworzyć, zachęca do uprawiania muzyki na coraz wyższym poziomie. Najprostszą formą muzykowania mogą być tzw. „rozmowy rytmiczne” lub „rozmowy muzyczne”. Polegają one na powtarzaniu przez dziecko rytmu lub dźwięku po nauczycielu.
Efekty perkusyjne
Najłatwiejszą formą akompaniamentu, a jednocześnie najbliższą dziecku, bo wynikającą z jego naturalnego dążenia do aktywnego uczestniczenia w wykonywaniu piosenki czy utworu instrumentalnego są efekty, które dzieci mogą tworzyć za pomocą „naturalnych instrumentów”: rąk i nóg. Jest to klaskanie, tupanie, pstrykanie palcami, uderzanie o uda itp. Często obserwujemy dzieci, które samorzutnie zaczynają w ten właśnie sposób akompaniować sobie podczas śpiewu. Stosowanie takich efektów ma tę zaletę, że mogą brać tu udział jednocześnie wszystkie dzieci. Propozycję akompaniamentów mogą podawać same dzieci, może też proponować je nauczyciel.
Instrumenty perkusyjne
W polskim systemie wychowania muzycznego najczęściej stosujemy tzw. Instrumentarium Orffa. Są to instrumenty perkusyjne o określonej barwie dźwięku. Do pierwszej grupy należą:
bębenek (uderzany ręką lub pałeczką)
tamburyn
grzechotka
kołatka
drewienka
trójkąt rytmiczny
talerze (uderzane o siebie lub pałką filcową)
Do grupy drugiej zaliczamy:
dzwonki diatoniczne lub chromatyczne
ksylofon
metalofon
Instrumentem, który odgrywa wielką rolę jest fortepian.
W szkole specjalnej można stosować następujące instrumenty:
o nieokreślonej wysokości dźwięku: bębenek, tamburyno, (bębenek baskijski), tambur, trójką, marakasy (grzechotki), kastaniety (kołatki), talerze, klocki (klawesy, drewienka), klocek akustyczny, pralka (tarka, sapo cubana);
o określonej wysokości dźwięku: dzwonki diatoniczne, dzwonki chromatyczne, flet prosty, melodyka, harmonijka ustna, instrumenty – zabawki (klarnet, saksofon) oraz w klasach najstarszych – gitary, mandoliny.
Jako uwagę końcową przy opisywaniu tej formy umuzykalniania, pozwolę sobie na posłużenie się cytatem z pewnej publikacji. Otóż, nauczyciel wykluczając ucznia z zespołu z powodu „braku zdolności” czy stopnia upośledzenia, wystawia nie dziecku, lecz sobie niepochlebne świadectwo. Gra na instrumentach powinna być uwzględniana na każdej lekcji wychowania muzycznego czy w czasie całego dnia w nauczaniu całościowym.
Słuchanie muzyki
Zasadniczą funkcją muzyki jest dostarczenie odbiorcy estetycznych doznań muzycznych, zarówno będących rezultatem własnej działalności wykonawczej, jak też działalności słuchowej (słuchanie nagrań z płyt, kaset magnetofonowych lub uczestnictwo w koncertach muzyki granej „a żywo”). Tak w jednym jak i w drugim przypadku człowiek musi wykazać charakterystyczny dla muzyki rodzaj aktywności: aktywność słuchową. Takie poznawanie muzyki jest niezbędnym warunkiem kształcenia zdolności takich, jak pamięć muzyczna czy wyobraźnia muzyczna.
Dla dzieci upośledzonych umysłowo, u których aktywność motoryczna wyprzedza i podtrzymuje aktywność intelektualną, muzykowanie stanowi przygotowanie do odbioru wrażeń słuchowych. Chodzi tu o wykształcenie aktywności słuchowej w zakresie:
poczucia rytmu i kontrolowania przebiegu rytmu,
poczucia wysokości dźwięku i umiejętności ujmowania melodii,
zapamiętywania melodii (u dzieci o rozwoju nie zaburzonym zdolność ta rozwija się niekiedy dopiero w 9 roku życia),
poczucia barwy i dynamiki,
poczucia tonalności i harmonii (u dzieci normalnych utrwala się ono hasłem dopiero około 12 roku życia),
wyobraźni muzycznej (możliwość odtwarzania z pamięci),
zdolności do reagowania emocjonalnego na muzykę.
Coraz częściej prowadzone są zajęcia plastyczno-muzyczne. Dobór zajęć plastyczno-muzycznych, zgodnie z poziomem umiejętności i możliwościami dzieci, należy do nauczyciela. Trzeba przy tym pamiętać, że praca dzieci wtedy tylko ma wartość rozwijającą, gdy wypływa z ich wewnętrznej potrzeby tworzenia, rodzącej się w atmosferze pogody i bezpieczeństwa nie zakłóconego obawą złej oceny czy lękiem przed zbyt trudnym zadaniem.
Zajęcia plastyczno – muzyczne mogą polegać na:
przedstawieniu plastycznym elementów muzyki czy sposobu artykulacji dźwięku, np. wyrażenie dynamiki utworu, tempa, barwy (jasną farbą dźwięki w wiolinie, ciemną – w basie), muzyki jednogłosowej i wielogłosowej, sposobu gry staccato i legato itp.,
ilustrowaniu plastycznym słownej treści piosenki,
przedstawieniu plastycznym nastroju wzbudzonego w dziecku przez słuchany utwór (np. odczucie muzyki pogodnej, burzliwej itp.).
Ważne jest, aby nie narzucać dzieciom tematu ilustracji, nie określać, co ma być na obrazku, czy w jakim kolorze. Jedno dziecko może np. podczas utworu pogodnego rysować skaczącą piłkę, inne – tylko jasne kolorowe plamy. Dobre efekty daje podczas słuchania muzyki malowanie palcami.
Tworzenie muzyki
Tworzenie muzyki jest jedną z form, która szczególnie aktywizuje muzyczną wyobraźnię dziecka, rozbudza w nim myślenie i indywidualne odczuwanie muzyki. Jest to forma „presiżowa” w teorii, lecz niestety zaniedbana w praktyce. To prawda, że każdy nauczyciel prowadzący zajęcia muzyczne z wykorzystaniem jej powinien być kreatywny muzycznie – czyli sam powinien tworzyć muzykę w elementarnym stopniu. Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że w tworzeniu muzyki przez dzieci nie chodzi nam o komponowanie prawdziwych dzieł muzycznych. Tworzenie muzyki powinno być stosowane na zdecydowanej większości zajęć. Wymaga to od nauczyciela organizowania bodźców prowokujących do samodzielnej ekspresji. Najważniejszym bodźcem jest postawa twórcza nauczyciela. Skłania ona bowiem uczniów do naśladowania go, przedstawienia własnych pomysłów i rozwiązań. Ważne jest, aby dzieci od pierwszych lekcji zrozumiały, że ich muzyczne improwizacje nie są ani specjalnym popisem, ani szczególnie trudnym ćwiczeniem. Ważne jest też, aby systematycznie rozwijały samodzielność wypowiedzi i wrażliwość wyobraźni. Nauczyciel prowadzący te zajęcia musi zwracać specjalną uwagę na samodzielne i w miarę możliwości twórcze myślenie dziecka. Opisywana przeze mnie forma muzyczna powinna być ściśle skorelowana z innymi formami wychowania muzycznego (śpiewem, ruchem i grą na instrumentach).
Ekspresja własna
Forma ta została wydzielona ze względów merytorycznych. Zwykle bowiem mówi się w wychowaniu muzycznym o twórczości dziecięcej mając na uwadze instrumentalne i wokalne próby komponowania przez uczniów melodii. Szersze zaś rozumienie twórczości w wychowaniu muzycznym znaczy tyle co uczenie dzieci komponowania utworów muzycznych. W naszym natomiast rozumieniu ekspresją własną będą wszelkie samodzielne pomysły uczniów związane z muzyką, niezależnie od materiału i formy wypowiedzi. Ekspresję własną można stosować z dużym powodzeniem ze starszymi dziećmi, czy nawet z młodzieżą, np. w czasie realizacji kompozycji noszących znamiona muzyki współczesnej czy też będących ilustracjami muzycznymi w konwencji muzyki programowej. A. Pytlak twierdzi, iż same pomysły uczniów, nawet najbardziej interesujące, jak również zobiektywizowane w uchwytnej postaci zmysłowej reakcje uczniów na bodźce muzyczne nie wyczerpują tej formy. Chodzi o to, ażeby samodzielna wypowiedź muzyczna stała się potrzebą uczniów, integralnym elementem ich muzycznych doświadczeń.
Improwizacja kierowana
Jest to forma, która uaktywnia twórczo dzieci, stwarza im możliwość zdobycia w pełni orientacji w muzyce. Ma ona szczególny walor rozwijania inteligencji muzycznej – łączy ona wyobraźnie i myślenie z działaniem. Należy wyraźnie zaznaczyć, że pełny kontakt z wartościami muzyki, głównie współczesnej, nie jest obecnie do pomyślenia bez uwzględnienia improwizacji. Sama percepcja, a nawet wykonawstwo, rozumiane jako odtwarzanie muzyki z zapisu, nie gwarantuje pełnego odbioru niektórych wartości dzieła muzycznego, szczególnie tzw. wartości formotwórczych (niedźwiękowych). Muszą być one poznane dodatkowo przez samodzielne doświadczenie procesu dochodzenia do tej ich postaci i układu, jaki zaproponują nam w swych dziełach kompozytorzy.
Improwizowanie głosem
Ćwiczenia przy pomocy tej formy ekspresji można rozpocząć od zabaw w imiona. Polegają one na zadaniu dziecku pytania śpiewem: Jak się nazywasz? Dziecko odpowiada również śpiewając. Kolejnym etapem jest śpiewanie krótkich odpowiedzi na pytania dotyczące np. usłyszanej bajki, czy opowiadania. Ostatecznym celem jest improwizowanie swoich opowiadań muzycznych na dowolne tematy, np. co dostałem na urodziny?
Improwizacja na instrumentach muzycznych
Można wyróżnić trzy rodzaje tej improwizacji:
improwizacja melodyczna,
improwizacja rytmiczna,
improwizacja melodyczno-rytmiczna.
Do pierwszego i ostatniego rodzaju używamy instrumentów o określonej wysokości dźwięku: dzwonki diatoniczne i chromatyczne, pianino. Improwizacje rytmiczne natomiast odbywają się przy użyciu instrumentów o nieokreślonej wysokości dźwięku i własnego ciała.
Improwizacja ruchowa
Jest to forma szczególnie lubiana przez dzieci, ponieważ dostarcza wiele radości, daje możliwość ruchowego wyżycia się i pobudza wyobraźnię. Najprostszy sposób improwizacji ruchowej opiera się na jakimś wybranym elemencie: klaskany rytm, cicha muzyka, dysonujący akord czy komenda nauczyciela. Pojawienie się któregoś z wyżej wymienionych elementów lub jego zakończenie jest sygnałem dla dzieci, aby rozpocząć lub zakończyć swobodną improwizację (zmiana sposobu poruszania się postaci będącej jej bohaterem).
Jednocześnie należy pamiętać, aby w naszej pracy z dziećmi stosować improwizację polegającą na swobodnym poruszaniu się przy słuchanej muzyce. Rozwijamy w ten sposób umiejętność indywidualnego przeżywania muzyki. Może to być swobodny taniec przy śpiewanej przez nauczyciela piosence lub granym akompaniamencie instrumentalnym.
Autor: Radosław Witkowski
nauczyciel muzyki w ZSO Nr 7 Sp. w Płocku
Bibliografia:
Osoby niepełnosprawne intelektualnie i muzyka
Osoby niepełnosprawne intelektualnie i muzyka
Muzyka jest środkiem, który stosunkowo łatwo dociera do człowieka, także tego z niepełnosprawnością intelektualną, do jego przeżyć i świata wewnętrznego. Jest to możliwe dzięki temu, że omija ona sferę intelektualną w komunikacji werbalnej.
Trzy lata temu zaczęłam po raz pierwszy prowadzić koło muzyczne w naszej szkole. Uczestnikami byli uczniowie z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem intelektualnym I i II etapu edukacyjnego. Każdy z nich zupełnie inny, z innymi problemami i możliwościami, także ruchowymi, z innymi preferencjami. Łączyło ich jednak wspólna pasja – słuchanie muzyki i wykonywanie działań, które muzyka w danym momencie im podpowiadała.
Założenia koła muzycznego
Zanim rozpoczęłam prowadzić zajęcia muzyczne musiałam sobie odpowiedzieć na pytanie: „Po co właściwie chcę to robić?”, a skoro już się w to zaangażuję, to „Jak prowadzić te zajęcia, żeby miały one sens a dzieci jak najwięcej z nich skorzystały?”
Sama, skończywszy 12 lat temu Studium Wychowania Muzycznego Carla Orffa, przypomniałam sobie ile radości sprawiało mi, uczestnictwo w zabawach muzyczno – ruchowych prowadzonych przez p. Urszulę Smoczyńską i p. Katarzynę Jakóbczak. Czas na zajęciach mijał bardzo szybko, prezentowana muzyka była szalenie różnorodna a granie na instrumentach perkusyjnych, mimo że nie grali przecież profesjonaliści, tworzyło świetny podkład do realizowanych zadań. Metoda Carla Orffa wysuwała na pierwszy plan elementy rytmiczne, a nowym pomysłem jego było wprowadzenie do ćwiczeń akompaniamentu wykonywanego przez samych uczniów. Orff wprowadził przede wszystkim instrumenty perkusyjne, a dla starszych dzieci instrumenty strunowe i dęte. Wykluczył natomiast zupełnie fortepian. Muzykę przeznaczona do wykonywania przez dzieci oparł na mowie i ruchu. Zalecił też wprowadzenie instrumentów perkusyjnych o nieskomplikowanej technice gry. Orff skupia się na tym, aby rozbudzić u dzieci i młodzieży zamiłowania i zainteresowania muzyczne przez tworzenie muzyki – improwizacje, a nie przez jej odtwarzanie. Jego system kierowany był nie tylko do dzieci uzdolnionych muzycznie, ale do wszystkich dzieci w przedszkolach, szkołach, a nawet dzieci niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Naczelnym celem tej metody jest kształcenie przyszłych odbiorców muzyki.
Mając tak bogate zaplecze postanowiłam swoje zajęcia prowadzić także w oparciu
o metodę Carla Orffa. Założyłam sobie ,że celem koła muzycznego będzie przede wszystkim dobra zabawa uczestników. W drugiej kolejności ważne będzie także:
– rozwijanie aktywności własnej uczniów,
– rozwijanie koncentracji uwagi oraz pamięci słowno – ruchowej,
– rozbudzanie gotowości do podejmowania nowych działań,
– współdziałanie w grupie,
– przełamywanie oporu związanego z indywidualnym występowaniem,
– pobudzanie do wspólnego muzykowania.
Powyższe cele realizowałam w oparciu o założone treści:
– zabawy na powitanie i pożegnanie,
– zabawy z rekwizytami,
– grę na instrumentach,
– ruch taneczny (tańce z różnych stron świata),
– akompaniament naturalny i perkusyjny do muzyki instrumentalnej i wokalnej,
– stymulację ruchu muzyką,
– mowę ekspresyjną z akompaniamentem naturalnym i perkusyjnym – ćwiczenia logorytmiczne, zabawy głosem,
– budowanie prostych instrumentów muzycznych.
Miejscem, w którym prowadziłam zajęcia była szkolne pracownia muzyczna, wyposażona w różnorodne instrumenty perkusyjne oraz płaskie instrumenty wykonane
z masy gipsowej w naturalnej wielkości.
Zajęcia odbywały się popołudniu, dwa razy w tygodniu, po 45 minut każde.
Prowadzenie zajęć rozpoczęłam od zabaw mających na celu integrację grupy
i zaprezentowanie siebie i swoich preferencji.
Poniżej przedstawiam przykładowe ćwiczenia i zabawy muzyczne realizowane do poszczególnych treści programowych.
Zabawy integracyjne
Zabawy integracyjne na powitanie/pożegnanie
– swobodny ruch przy muzyce, na pauzę wszyscy witają się: ręką, nogą, łokciem itp.,
– na pauzę w muzyce ustawienie w grupach wg koloru ubrania, włosów, oczu, wzrostu,
– w kole na tle pulsu każdy kolejno mówi swoje imię, następnie wszyscy powtarzają je,
– podawanie ręki w kole z mówieniem swojego imienia, w drugą stronę z mówieniem imienia swojego sąsiada, zabawa w kole – klepanie dłońmi w podłogę kolejno – ręce przeplecione z sąsiadami, kto postawi pięść – zmienia kierunek.
Guziki
Zabawy z guzikami
1. Kilkanaście par różnych guzików. Wszyscy dostają po jednym guziku. Poruszając się swobodnie po całej sali, każdy szuka takiego samego guzika, następnie tańczy z partnerem. Zamiana guzików, szukanie nowego partnera.
2. Improwizacja ruchowa z guzikiem na dłoni, czole, głowie, stopie, itp., z partnerem lustro.
3. Grupki rzucają guziki na podłogę i ustawiają się tak samo obok.
4. Kilka guzików leży w szeregu na podłodze, ich właściciele stają w szeregu naprzeciwko. Jeden przesuwa dowolnie guziki, pozostali poruszają się tak samo.
5. Ciasne koło, ręce z tyłu, co 3 osoba ma guzik, wśród nich jest wybrany. Podczas śpiewania piosenki:
„Guzik tu, guzik tam, guzik krąży tu i tam,
jak to miło i wesoło, kiedy guzik krąży w koło”.
uczestnicy podają guziki z tyłu. Na sygnał przerwa – kto ma zaznaczony guzik – odchodzi.
5a. Ręce z przodu – jeden guzik podawany jest z rąk do rąk, wszyscy śpiewają piosenkę.
W środku koła wybrana osoba obserwuje dłonie, na koniec zgaduje, gdzie jest guzik.
6.W trzech słoiczkach są guziki – dużo, trzy, jeden, należy odgadnąć, co słychać.
Instrumenty perkusyjne
Zabawy z dziecięcymi instrumentami perkusyjnymi – nazwy, brzmienia, technika gry, ćwiczenia.
1. Poznanie nazw i brzmienia instrumentów, sposobu wydobycia dźwięku, zwrócenie uwagi na brzmienie – długość, rodzaj.
2. Zagadki słuchowe:
– rozpoznawanie brzmienia jednego instrumentu,
– rozpoznawanie i zapamiętanie brzmienia kilku instrumentów, jednego po drugim,
– rozpoznawanie instrumentów grających jednocześnie.
3. Piosenka „Muzyczny pokój”
„W naszym pokoju pełno muzyki jest,
są instrumenty, o których mało wiesz.
Nasza orkiestra dźwięczy tak:
x x x x x xx
To jest muzyka, która zawsze cieszy nas”(2x)
Wszyscy maszerują po okręgu koła w pulsie piosenki, ze śpiewam. Na słowa „…dźwięczy tak…”zatrzymują się przy najbliższym instrumencie i grają na nim w rytm piosenki.
Gestodźwięki
Zabawy muzyczno – ruchowe z wykorzystaniem gestodźwięków (gest + dźwięk)
Szukanie różnych gestodźwięków – odgłosów, które można wydobyć klaskaniem, klepaniem, pocieraniem, pstrykaniem, tupaniem.
„Echo rytmiczne” z wykorzystaniem znalezionych gestodźwięków. Na początku rytmy wykonywane są na jednym gestodźwięku, potem na dwóch, trzech, czterech. Rytmy do powtarzania podaje prowadzący, potem także uczestnicy.
Miniatura Rudolfa Nykrina: taniec ekstatyczny
cz.A – fragmenty z długą nutą wypełniane są improwizowanymi rytmami,
cz.B – następuje zmiana miejsc.
Z rekwizytami
Zabawy z rekwizytami
1. Zabawa z kłębkiem wełny – uczestnicy siedzą w kole i kolejno mówią coś o sobie. Przy zwijaniu nitki wszyscy przypominają sobie, kto co mówił.
2. Zabawa z apaszkami
– układy i zabawy ruchowe przy trzech przykładach muzyki ludowej z Irlandii,
– improwizacja ruchowa pojedynczo i w parach, „lustro” – parami oraz w grupach,
– układ ruchowy ze zmieniającym się przewodnikiem.
3. Zabawy i ćwiczenia z krótkimi linkami
– bieg z linkami, rzut i ułożenie ciała na podłodze obok linki w podobnym kształcie,
– ułożenie na podłodze „drabinki” z linek, każdy przechodzi po drabinie w inny sposób,
– „drabinka” z ośmiu linek – jedna osoba chodzi w dowolną stronę, pozostałe śpiewają dźwięki wyżej lub niżej,
– improwizacja ruchowa na zasadzie lustrzanego odbicia.
4. Gazeta
Gazeta jako przedmiot
– używanie gazety jako: poduszki, koca, prześcieradła, latającego dywanu itp.,
– partner prowadzi za gazetę kogoś z zamkniętymi oczami,
– „wąż” trzyma się za gazety, wszyscy zamykają oczy, tylko prowadzący ma je otwarte,
– „lustro” z partnerem – jedna osoba improwizuje ruchy,
Gazeta jako źródło dźwięku
– pocieranie, gniecenie, darcie, szeleszczenie z różną dynamiką, w różnym tempie i rytmie, uderzanie złożoną w rulon gazetą o dłoń, uda, podłogę itp.,
– w grupach układanie utworów z odgłosów gazet.
5. Kubeczki po jogurtach
– rozdanie kubków uczestnikom przy muzyce (np. Marsz Radetzkiego – J. Strauß) – zaznaczenie i klepnięcie o podłogę pierwszej i trzeciej miary taktu,
– pojawia się coraz więcej kubków, przekazywanych dalej, do momenty, gdy wszyscy mają po jednym kubku,
– przekładanie kubków w pulsie melodii piosenkowych,
– zagadki słuchowe, inne sposoby wydobycia różnych odgłosów dwoma kubkami,
– slalom między kubkami, każdy inaczej,
– zbieranie kubków bez pomocy rąk,
– „wieża z dźwięków” – dźwięk w górę – dołożyć kubek, dźwięk w dół – zabrać, ten sam dźwięk – pauza.
Zabawa głosem
Ćwiczenia logorytmiczne, zabawa głosem
1. Nauczyciel mówi porzekadło: Siała baba mak, nie wiedziała jak. A dziad wiedział, nie powiedział, o to było tak.
Uczniowie:
– rozpoznają nastrój, w jakim porzekadło jest mówione (smutno, wesoło, ze zdziwieniem, ze strachem),
– mówią porzekadło z różną dynamiką – idąc do środka koło-głośno, na zewnątrz – cicho,
– ochotnicy prezentują porzekadło stosując różną dynamikę, nastrój, tempo,
odczytują dynamikę z dłoni nauczyciela i tak mówią porzekadło,
– są podzieleni na 3 grupy i mówią:
sia-ła mak
ba-ba
sia-ła ba-ba
2. Rytmizacja słów „jarzębina”, „kasztan”, „liść” – układanie partytury.
ja rzę bi na kasz tan liść
autor: Małgorzata Dobrzyńska
Rytmika i zajęcia muzyczno-terapeutyczne w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej
Andrzej Peć – pedagog; trener; dydaktyk; ekspert z zakresu wykorzystywania nowych technologii w edukacji i grywalizacji; autor gier edukacyjnych
키워드에 대한 정보 muzyka z rytmiką w szkole specjalnej
다음은 Bing에서 muzyka z rytmiką w szkole specjalnej 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Lekcja 1 – Rytmiczna rozgrzewka W PODSKOKACH | RYTMIKA DLA DZIECI
- 동영상
- 공유
- 카메라폰
- 동영상폰
- 무료
- 올리기
Lekcja #1 #- #Rytmiczna #rozgrzewka #W #PODSKOKACH # #| # #RYTMIKA #DLA #DZIECI
YouTube에서 muzyka z rytmiką w szkole specjalnej 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Lekcja 1 – Rytmiczna rozgrzewka W PODSKOKACH | RYTMIKA DLA DZIECI | muzyka z rytmiką w szkole specjalnej, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
