당신은 주제를 찾고 있습니까 “wymogi sanepidu sklep warzywny – Jak prowadzić sklep spożywczy | Shop Doctor“? 다음 카테고리의 웹사이트 https://ppa.charoenmotorcycles.com 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: https://ppa.charoenmotorcycles.com/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Shop Doctor 이(가) 작성한 기사에는 조회수 15,616회 및 좋아요 162개 개의 좋아요가 있습니다.
wymogi sanepidu sklep warzywny 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Jak prowadzić sklep spożywczy | Shop Doctor – wymogi sanepidu sklep warzywny 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
Odwiedziłem sklep Mario Market aby pokazać Wam jak wygląda sklep spożywczy, który sprzedaje. Wiele sklepów może naprawić swoje małe błędy aby zwiększyć sprzedaż. Sprawdźcie co możecie naprawić w swoim biznesie.
#ShopDoctor #sklep #spożywczy
Gdzie mnie znajdziesz?
http://www.shopdoctor.pl
http://www.shopdoctor.pl/
https://www.facebook.com/ShopDoctorTV
adres mailowy do zapytań biznesowych [email protected]
wymogi sanepidu sklep warzywny 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Kontrola i odbiór lokalu przez Sanepid – od A do Z
Przepisy i wymogi Sanepu – obecnie obowiązuje dyrektywa 852/2014 wraz z załącznikami;; Nie możesz otworzyć lokalu bez odbioru Sanepu.
Source: www.niepoddawajsie.pl
Date Published: 8/23/2022
View: 5685
Sanepid w sklepie – jak przygotować się do kontroli?
Zawiera ono komplet wymogów, którym muszą sprostać wszystkie podmioty sektora … W praktyce kontroli sanepu można spodziewać się przynajmniej raz w roku.
Source: www.wiadomoscihandlowe.pl
Date Published: 9/16/2021
View: 4904
Jakie wymagania musi spełniać lokal na sklep spożywczy?
Poszczególne węzły sanitarne również powinny mieć zapewnioną odpowiednią wentylację. Lokal przeznaczony na sklep spożywczy nie może obejść się bez wody, która …
Source: www.bknieruchomosci.pl
Date Published: 10/8/2021
View: 5143
Kasy i drukarki fiskalne, sprzedaż ,serwis,obsługa-Gliwice …
sprzedawanych w Polsce owoców i warzyw kupowanych jest na bazarkach. W Unii Europejskiej to 33 proc. Lokal wymagany na sklep warzywny nie musi być duży. Powinno …
Source: www.soft-bit.pl
Date Published: 1/19/2021
View: 4231
HACCP dla sklepu ze zdrową żywnością. Jak otworzyć sklep …
Zarówno sklepy „EKO” jak i te „inne” wymagania sanitarne mają takie same. Na początku trzeba określić co sprzedajemy? Środki spożywcze trwałe …
Source: haccpdlaciebie.pl
Date Published: 1/7/2021
View: 9739
Co i jak z załatwić w sanepidzie… :: Warzywniak a sanepid
Mam pytanie odnosnie otwarcia sklepu z warzywami : lokal który chcę wynająć pod tą działalność jest podzielony, w jednej części jest salon …
Source: sanepid.forumoteka.pl
Date Published: 4/12/2021
View: 7002
wymogi, pozwolenia na sklep – forum SANEPID – GoldenLine.pl
wymogi, pozwolenia na sklep – forum SANEPID – dyskusja Bardzo proszę o pomoc w zdobyciu informacji na temat wymogów jakie musi spełniać lokal na sklep.
Source: www.goldenline.pl
Date Published: 3/12/2021
View: 4004
Chciała mieć warzywniak. Wynajęła lokal, ale wymogom …
Mimo to sanep wciąż odmawiał zgody na uruchomienie sklepu. – W nasz nowy biznes włożyliśmy wszystkie oszczędności i energię. Podeszliśmy do …
Source: katowice.wyborcza.pl
Date Published: 2/4/2021
View: 5052
주제와 관련된 이미지 wymogi sanepidu sklep warzywny
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Jak prowadzić sklep spożywczy | Shop Doctor. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 wymogi sanepidu sklep warzywny
- Author: Shop Doctor
- Views: 조회수 15,616회
- Likes: 좋아요 162개
- Date Published: 2016. 2. 15.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=0G__IjdEAxU
Na co patrzy sanepid?
Sprawdzenie czy jest wentylacja grawitacyjna w każdym pomieszczeniu oraz wentylacja mechaniczna w toalecie. Nad kuchenkami muszą być odciągi stanowiskowe (okapy). Sanepid może sprawdzić też ilość pomieszczeń i krzyżowanie się dróg. Drogi czyste i brudne nie mogą się krzyżować.
Jakie dokumenty do sanepidu przy otwarciu sklepu?
- Jeśli wynajmujesz lokal warto przygotować umowę najmu lokalu, jeśli lokal jest Twoją własnością to akt własności.
- Wyniki badań wody – można okazać wyniki robione pod kątem mikrobiologiczny oraz fizykochemicznym.
Jakie warunki musi spełniać lokal na sklep spożywczy?
- maszyny oraz urządzenia mające styczność ze środkami spożywczymi muszą posiadać atest Państwowego Zakładu Higieny.
- elementy robocze urządzeń, jak blaty stołów, czy lady muszą być w dobrym stanie technicznym, nie mogą mieć żadnych uszkodzeń, pęknięć i zarysowań
Ile kosztuje odbiór lokalu przez sanepid?
Wniosek o odbiór lokalu przez Sanepid jest darmowy i najlepiej złożyć jeszcze w trakcie remontu. Wniosek możesz złożyć listownie, przez ePuap lub osobiście.
Czy sanepid może przyjść bez zapowiedzi?
Zasady zawiadamiania o kontroli
Przed rozpoczęciem standardowej kontroli przeprowadzanej przez Sanepid, musisz zostać o niej prawidłowo zawiadomiony. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
Ile kosztuje pozwolenie od sanepidu?
Wniosek do Sanepidu o odbiór lokalu gastronomicznego
Wniosek dla lokali gastronomicznych nazywa się „Wniosek o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej”. Jego złożenie jest darmowe.
Czy placi się za kontrolę sanepidu?
Za przeprowadzane badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane w związku ze sprawowaniem bieżącego nadzoru sanitarnego PIS, nazywana Sanepidem, generalnie pobiera opłaty stanowiące równowartość kosztów ich wykonania.
Jakie kary za prowadzenie działalności bez odbioru sanepidu?
W przypadku wykrycia nieprawidłowości takich jak zaniedbania, brak zachowania czystości i porządku czy zatrudnienie osób bez ważnego orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych inspektor sanitarny może wystawić mandat w wysokości od 100 zł do 500 zł za jedno przewinienie.
Ile czeka się na zgode sanepidu?
Ile czeka się na rozpatrzenie wniosku? Na rozpatrzenie wniosku czeka się około 14 dni. Otrzymamy wówczas zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Sanepidu.
Czy sklep spożywczy musi mieć HACCP?
Jedynym przepisami jakie to regulują są: Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Przepisy te nakładają na wszystkich działających w sektorze spożywczym wprowadzenie systemu HACCP.
Co sprawdza sanepid w sklepie spożywczym?
W pierwszej kolejności należy zachowywać ogólną czystość w sklepie, wycierać kurze, myć podłogi, lady, sprzęt nie tylko na koniec dnia, ale również gdy coś się np. rozleje. Na pewno należy zwrócić szczególną uwagę na dział z produktami świeżymi, jak mięso, ryby, wędliny i sery, które są podawane przez pracowników.
Ile zlewów w sklepie spożywczym?
Musisz mieć podłączenie do wody – ciepłej i zimnej.
Dodatkowo jeśli masz obok samej spożywki w opakowaniach jednostkowych, artykuły spożywcze na wagę i do krojenia np. wędliny, sery, to potrzebujesz osobnego zlewu i osobnej umywalki. Jeden zlew nie wystarczy.
Na co zwraca uwagę sanepid podczas kontroli?
Nawiązując do pracowników, podczas kontroli Sanepidu w Twojej dokumentacji muszą znajdować się aktualne książeczki Sanepidowskie oraz potwierdzenia o przeszkoleniu personelu z zasad BHP. Podczas kontroli zwraca się również uwagę na ich odzież ochronną oraz stosowanie się do wszelkich zasad higieny.
O której przychodzi sanepid?
W obiegowej opinii panuje przekonanie, że sanepid zawsze informuje o kontrolach z wyprzedzeniem. I faktycznie, w świetle prawa urzędnicy mają obowiązek zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli, która musi zostać rozpoczęta między siódmym a trzydziestym dniem od doręczenia zawiadomienia.
Ile czasu ma sanepid na odbior lokalu?
WażneWażneWażneOdbiór lokalu przez sanepid – sanepid ma na odbiór lokalu 30 dni od daty złożenia wniosku o przeprowadzenie takowej procedury.
Co to jest sanepid i czym się zajmuje?
Zgodnie z artykułem 1 tej ustawy, sanepid został powołany do wykonywania zadań w zakresie zdrowia publicznego, między innymi zachowania higieny środowiska, zakładów pracy oraz jednostek medycznych używających w swej działalności promieni rentgenowskich, a także czystości budynków oświatowych czy hoteli lub restauracji.
Nad czym sprawuje nadzór Państwowa Inspekcja Sanitarna?
Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami higieny środowiska, poprzez monitoring jakości wody do picia oraz wody w kąpieliskach i basenach nadzór nad stanem higienicznym nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, a więc wszystkiego tego, z czym styczność …
Za co odpowiada Państwowa Inspekcja Sanitarna?
Państwowa Inspekcja Sanitarna to instytucja państwowa zajmująca się sprawowaniem kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w zakresie różnych dziedzin życia.
Jak napisać wyjaśnienie do sanepidu?
Mówimy i piszemy: tego sanepidu, o tym sanepidzie, tych sanepidów, tym sanepidom itd. Pragnę wyjaśnić, iż dnia (data) o godz miał miejsce (opis zdarzenia).. Latem pod lupę inspektorów sanitarnych trafiają głównie obiekty sezonowe, ale kontrole .
Kontrola i odbiór lokalu przez Sanepid – od A do Z
Odbiór lokalu przez Sanepid i kontrola przejdą gładko, jeśli zastosujesz się do kilku poleceń. Zobacz jak przygotować się na odbiór Sanepidu.
W poniższym artykule znajdziesz podstawowe zasady dbania o przepisy Sanepidu. Dzięki temu będziesz mógł spać spokojnie przed odbiorem lokalu przez Sanepid jak i przed kontrolą inspektora z PSSE. Oprócz przestrzegania przepisów, o odbiorze lokalu decyduje również sposób podejścia i zwyczaje Inspektora Sanepidu.
Wychowałem się w latach 90., więc nie ma we mnie zakorzenionego zwyczaju „dawania prezentów” kontrolującym. Tylko ciężka praca i kierowanie się przepisami. Jeśli wszystko (lub prawie wszystko) masz przygotowane zgodnie z zasadami, to odbiór lokalu przez Sanepid powinien być formalnością.
Zdarza się, że właściciel lokalu zapomni czegoś na odbiór lokalu. Sanepid daje wówczas odbiór warunkowy, dlatego nie ma się czego obawiać. Będziesz zobowiązany uzupełnić dokumentację lub poprawić pewne rzeczy w restauracji. Nie mniej decyzja będzie pozytywna, a to przecież jest najważniejsze.
Na początek 3 ważne informacje:
Przepisy i wymogi Sanepidu – obecnie obowiązuje dyrektywa 852/2014 wraz z załącznikami; Nie możesz otworzyć lokalu bez odbioru Sanepidu. To znaczy możesz, ale licz się z mandatami od 1 do 5 tysięcy złotych; W przypadku opieszałości urzędnika (ma 30 dni na odbiór od daty złożenia przez Ciebie wniosku) lub dziwnych zwrotów akcji, zwróć się do Powiatowego Inspektora Sanitarnego a następnie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Panie w Sanepidzie są zwykle miłe i pomocne, ale dobrze jest poprosić o pomoc firmę specjalizującą się w otwieraniu lokali. Czasami lepiej zapłacić i mieć spokój.
Jak uniknąć kontroli Sanepidu?
Nie da się. Można natomiast opóźnić kontrolę, o ile ta nie jest efektem czyjegoś donosu. Jeśli ktoś doniósł, że sam robisz sosy albo sałatki, to urzędnik Sanepidu może przyjść w każdej chwili. I w tym wypadku może skontrolować lokal gastronomiczny pod Twoją nieobecność. Co do opóźnienia kontroli, to istnieje sposób zgodny z prawem, aczkolwiek mogący skutkować negatywnym nastawieniem urzędnika do Ciebie.
W czym rzecz… Kontrolujący powinien uprzedzić o swoim przybyciu (jeśli wizyta jest podyktowana zagrożeniem życia lub zdrowia, to nie muszą się umawiać) i umówić dokładny termin, ponieważ jako właściciel musisz być obecny przy kontroli (możesz też wyznaczyć osobę upoważnioną). Przeważnie taki urzędnik dzwoni 2-3 dni wcześniej prosząc o kontrolę przez końcem tygodnia. Możesz w takim wypadku zakwestionować wiarygodność dzwoniącego.
W urzędach każdy Twój wniosek musi być podpisany i na papierze. Te same zasady dotyczą urzędników. Jeśli więc przerwiesz rozmowę telefoniczną, wówczas rozpocznie się procedura poinformowania Cię o kontroli. Urzędnik wyśle pismo listem poleconym, Ty masz 14 dni na jego odbiór. Jeśli nie odbierzesz, to dostaniesz powtórne wezwanie już z konkretnym, wiążącym terminem, jednak nie krótszym niż 7 dni od daty zawiadomienia.
Zasady przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej określa ustawa Prawo przedsiębiorców. Do wizyty inspekcji Sanepidu masz czas się przygotować, gdyż kontrola zaczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia (art. 48 ust. 2). Wyjątkiem jest Dział Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia Sanepidu, który nie musi zawiadamiać o kontroli.
Tyczy się to nie tylko Sanepidu, ale każdego urzędu kontrolującego. Takie porady daje czytelnikom Kamil Cebulski w książce „Biznes w kraju dziadów”. Jest to jedna z książek o prowadzeniu firmy, które warto przeczytać.
Osobiście staram się traktować urzędników jak ludzi, którzy mają mi pomóc i na szczęście nie musiałem praktykować tych sztuczek. Zdaję sobie sprawę, że takie podejście bywa trudne. Zwłaszcza biorąc pod uawagę urzędniczą nadgorliwość i polskie prawo, które z góry uważa przedsiębiorcę za potencjalnego złodzieja (jak przy zwrocie VAT-u).
Jak merytorycznie przygotować się do kontroli Sanepidu?
PSSE (Powiatowa Sanitarna Stacja Epidemiologiczna) to „państwo w państwie”, podobnie jak PZPN, ZUS czy UP. Istnieje szereg przepisów i uchwał, które opisują wymogi, jednak interpretacja zasad przez kontrolerów może być różna w Warszawie, Opolu i Polkowicach. Niekiedy jeden inspektor inaczej interpretuje przepisy niż jego kolega z tego samego miasta.
Trzy najważniejsze czynniki, które decydują o odbiorze/kontroli lokalu:
przepisy i akty prawne,
interpretacja przepisów przez daną jednostkę Sanepidu,
zwyczaje danego Inspektora i jego podejście do pracy.
Pamiętaj, że im więcej informacji zbierzesz przed remontem i samą kontrolą tym lepiej dla Ciebie. Ja, jako (prawie) kompletny laik, zdobywałem wiedzę w następujący sposób (chronologicznie):
1. Praca w kawiarni i rozmowa z właścicielem
Zarówno odbiór jak i kontrolę przeszedłem obronną ręką, więc sposób zdobywania wiedzy jest sprawdzony 🙂 Zakładam, że otwierając lokal macie jakiekolwiek doświadczenie w branży gastronomicznej. Jeśli nie, to radzę poszukać kogoś, kto taki lokal prowadzi i zaprosić na kawę w celach zdobycia informacji lub poprosić o przeszkolenie. W ostateczności możecie podpytać znajomego, który pracuje w gastronomii i był obecny przy takiej kontroli.
2. Czytanie wpisów na forach internetowych
Na forach można dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy, ale zawsze zwracajcie uwagę na miasto, którego dotyczą wpisy i czas napisania postu. Kwestię różnorodności przepisów pod kątem miejsca już omówiłem, natomiast trzeba też pamiętać o aktualizacjach.
3. Rozmowa z poprzednim właścicielem lokalu o jego doświadczeniach
Jeśli w miejscu, gdzie planujecie działalność był wcześniej podobny lokal, to koniecznie skontaktuj się z jego właścicielem. On najlepiej wie, do czego w tym miejscu może przyczepić się Sanepid. Dodatkowo możesz od niego uzyskać cenne dane, jak na przykład teczka kontroli, haccp, gmp, ghp i badania wody. Szukając lokalu w pierwszej kolejności zwróć uwagę na te, w których była już prowadzona działalność gastronomiczna.
4. Kontakt z dwoma firmami specjalizującymi się w wprowadzaniu HACCP
Skontaktowałem się z dwoma firmami w celu skorzystania z ich usług przy pisaniu HACCP i zmianach funkcjonalnych w kuchni. Jak się później okazało, wprowadzenie HACCP w małej gastronomii jest niekonieczne, a zmiana wyglądu kuchni na tym etapie również nie jest potrzebna. Firmy wprowadzające HACCP obsługują dużych klientów, dlatego w 90% przypadków pierwsza wizyta w lokalu jest darmowa.
Podczas tej wizyty wypytałem o wszystko, co mnie trapiło i niepokoiło. Uzyskałem mnóstwo informacji, które pozwoliły mi bardziej wdrożyć się w temat i przygotować do odbioru lokalu.
5. Wizyta informacyjna w Sanepidzie
Na sam koniec udałem się do Sanepidu w celu umówienia wizyty. Młodszy inspektor obsługująca mój obszar okazała się bardzo miłą kobietą, choć po zrobieniu rozeznania w terenie miałem mnóstwo negatywnych feedbacków na jej temat. Myślę, że jeśli faktycznie przykładamy się, żeby wszystko było zgodnie z zasadami, to urzędnik też to widzi. Choć za wszystkich nie ręczę 🙂
Jakie dokumenty do kontroli Sanepidu?
Podczas odbioru i kontroli lokalu przez Sanepid musimy dysponować kilkoma najważniejszymi dokumentami. Najlepiej mieć je na stałe wpięte w teczce i przechowywać w lokalu.
1. Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych
W celu uzyskania orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych musisz wykonać badania próbki kału. W tym celu idziesz do Sanepidu po 3 pojemniki i zbierać próbki kału z 3 kolejnych dni. Następnie trzeba zanieść je laboratorium Sanepidu i poczekać na wyniki badań. Koszt badań wynosi od 60 do 100 zł. Orzeczenie wydaje lekarz medycyny pracy, gdzie udajesz się z wynikami.
Przepis o obowiązku posiadania książeczki sanepidowskiej został uchylony. Każdy, kto pracuje przy artykułach spożywczych musi mieć teraz orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Jeśli go nie posiadamy, to warto zabrać się za to stosunkowo wcześnie. Musimy w Sanepidzie oddać kał do badań i zapłacić za to, że będą musieli w nim troszkę pogrzebać. Po otrzymaniu wyników idziemy z nimi do lekarza Medycyny Pracy. Za użycie pieczątki weźmie 50-80 zł.
2. Umowa najmu lokalu lub umowa na dzierżawę zaplecza lub wyszczególnione pomieszczenia
Konieczna do odbioru Sanepid jest umowa z najmu lokalu podpisana z właścicielem. Co w sytuacji, gdy nie chcesz wynajmować lokalu, bo np. prowadzisz bar z fast foodem i zamarzyła Ci się mała restauracja z daniami przygotowywanymi na miejscu?
Warunki jakie trzeba spełnić są bardzo restrykcyjne, głównie z uwagi na miejsce do wygospodarowania. Kontrola z Sanepidu wymaga dodatkowego pomieszczenia do przechowywania i sterylizacji jajek. Może to być to samo pomieszczenie ze zlewem i blatem, w którym będziesz kroił warzywa. Osobne miejsce ze zlewem i blatem musi być wyznaczone do siekania mięsa. Mając mały lokal możesz:
kombinować robiąc ścianki działowe i opisując powstałe „pomieszczenia”,
kupować już posiekane warzywa, przyrządzone mięso i wysterylizowane jajka (ew. jajka w proszku) lub pasteryzowane,
podpisać umowę z firmą, która dysponuje odpowiednim zapleczem, na wykorzystanie ich zasobów lokalowych do siekania mięsa, krojenia warzyw itp.
3. Projekt technologiczny lokalu
Jeśli w lokalu nie była prowadzona wcześniej gastronomia, nie obędzie się bez projektu technologicznego (zwanego czasami projektem gastronomicznym). Możesz zaryzykować i spróbować wykonać projekt technologiczny samemu. Jak to zrobić opisałem w artykule projekt technologiczny kuchni do Sanepidu. Możesz też poszukać kompetentnej firmy, która wykona dla Ciebie projekt.
W Sanepidzie wiedzą najlepiej, jak ma wyglądać projekt technologiczny, a Twoje bazgroły mogą ich nie przekonać. Dodatkowo pod projektem musi podpisać się rzeczoznawca. Fachowca, który sporządzi dla Ciebie projekt gastronomiczny znajdziesz na tej stronie.
4. Rejestry monitorowania temperatury lodówek, dostaw, mycia i dezynfekcji podłóg i urządzeń
Jednym z wymogów, których spełnianie sprawdzane jest podczas wizyty Sanepidu, są instrukcje sanitarne, określające zasady funkcjonowania stanowisk pracy i odpowiedniego obchodzenia się z żywnością. Instrukcja mycia i dezynfekcji pomieszczeń, urządzeń i sprzętu drobnego w punktach małej gastronomii będzie mile widziana przez inspektorów Sanepidu.
Ponadto prowadząc małą gastronomię możesz posiadać i uzupełniać trzy rejestry:
temperatury w lodówkach i zamrażarkach – mierzone dwa razy dziennie, specjalistyczne termometry muszą być na stałe umieszczone w tych urządzeniach, dostawy – każdą dostawę należy odnotować podając produkt, datę i temperaturę podczas dostawy oraz nr faktury i podpis odbierającego, mycie i dezynfekcji pomieszczeń chłodniczych i sprzętów – codzienna higiena podłóg, blatów, lodówek i innych urządzeń jak i ich cotygodniowe dezynfekowanie powinny być zapisane razem z podpisem osoby wykonującej czynność. Pamiętaj, że środki czystości powinny mieć certyfikat Sanepidu.
Forma zestawień jest dowolna. Można to robić w formie wydrukowanej tabelki, ale staromodny Sanepid w małych miastach przychylnie patrzy na zwykłe zeszyty. Musisz pamiętać o dokumentowaniu wszystkich procesów mycia i dezynfekcji. Zgodnie z zasadą HACCP „co nie zostało zapisane nie zostało zrobione” powinieneś stworzyć rejestry do potwierdzania wykonania dezynfekcji i mycia.
5. Wyniki badania wody
Badanie wody przeprowadza komórka Sanepidu przed odbiorem lokalu. Najlepiej zlecić badanie wody w trakcie remontu lokalu. Takie badanie jest ważne kilka lat, więc gdy przejmujesz lokal, zapytaj byłego właściciela o aktualne wyniki. Możesz dzięki temu sporo zaoszczędzić.
Wysokość opłat za zbadanie wody jest zależna od tego, czy będzie to pełne badanie (dla dużej gastronomii) czy tylko częściowe. Opłaty można by uniknąć, gdyby Sanepid udostępniał wyniki badania na naszych obszarze. Niestety nie robi tego, gdyż twierdzi, że nie może.
6. Umowa/wyniki deratyzacji, dezynsekcji i dezynfekcji (DDD)
W każdym lokalu gastronomicznym powinna być przeprowadzona deratyzacja, dezynfekcja i dezynsekcja (w skrócie DDD). Spotkałem się już sytuacją, gdy właściciel sam wyłożył trutkę, opisał to w GHP/GMP i Sanepid to zaakceptował. Jeśli chcesz zrobić podobnie, tutaj masz do kupienia stację deratyzacyjną z trutką. Oficjalnie potrzebna jest też profesjonalna dezynsekcja (odrobaczanie).
Po zamknięciu lokalu przyjdzie Pan, który popsika Ci lokal specjalnym środkiem owadobójczym. Następnie ze wszystkich szpar zaczną wychodzić małe, czarne robaki i duże owłosione pająki, które będą zdychać w męczarniach. Nie można zmywać tych miejsc przez 24 godziny. Warto mieć również pod ręką specyfik na pająki, aby kelnerka czy barmanka mogła sobie insekta spsikać, zamiast krzyczeć na całą knajpę 🙂
Jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy mówią o umowie z taką firmą, czyli stałej deratyzacji na przykład raz w miesiącu. To dopiero jest hardcore. Oczywiście każda taka akcja jest płatna od 80zł wzwyż.
7. Umowa na wywóz śmieci
W przypadku, gdy wynajmujesz lokal i wywóz śmieci masz w cenie najmu, to musisz przedstawić porozumienie z właścicielem budynku lub odpowiedni zapis w umowie. Jeśli jesteś właścicielem lokalu, śmieci odbiera od Ciebie firma na podstawie wygranego przetargu ogłoszonego przez Urząd Miasta. Twoim zadaniem jest wypełnić deklarację w UM.
Jak już jesteśmy przy śmieciach, to miej w lokalu tyle kubłów, ile to możliwe i zgodne z przepisami. Sanepid lubi czystość. Do lokalu polecam zwłaszcza sortowniki odpadów, a na zewnątrz taki (zwróć uwagę, aby miał miejsce na skepowanie papierosów).
Smażąc potrawy na tłuszczu, powinieneś mieć umowę na odbiór zużytego oleju.
8. Szkolenie BHP
Niektóre firmy straszą nowych przedsiębiorców przepisami wymuszającymi przeprowadzenie szkolenia BHP. Rzecz jasna płatnego. Jeśli nie zatrudniasz pracowników na umowę o pracę to nie jest to wymagane. Nie mniej jednak w ramach GHP (zasady Dobrej Praktyki Higienicznej) musisz przeprowadzać wewnętrzne szkolenie BHP. Polega to na tym, że wypisujesz na kartce parę punktów BHP i podpisujesz się pod tym.
9. Odstępstwo na wysokość pomieszczenia
Jeżeli prowadzisz lokal w piwnicy lub w suterenie i nie masz okien, a wysokość pomieszczeń jest mniejsza niż 3 metry, to potrzebujesz odstępstwo. Inspekcja Sanitarna wymaga pisma od Wojewódzkiej Inspekcji Sanitarnej, która potwierdzi zgodę na prowadzenie działalności gastronomicznej. WIS wydaje odstępstwo od wysokości lub oświetlenia, konsultując to z Inspekcją Pracy.
10. Dokumentacja HACCP lub GMP/GHP
Księga HACCP jest konieczna do dużej gastronomii. Do małej gastronomii wystarczą z reguły przepisy GMP/GHP. Poniżej więcej o tym, jak wyglądają przepisy Sanepidu, które musisz spełnić do otwarcia lub kontroli Sanepidu.
Wytyczne Sanepidu dla małej gastronomii
Poniżej opisałem czynności, które wykonałem (lub zapomniałem wykonać) przed odbiorem lokalu. Jeszcze raz ostrzegam, że wytyczne Sanepidu w różnych miastach mogą być nieco inne! Kontrola z Sanepidu na pewno przebiegnie sprawnie, jeśli rozważysz wprowadzenie wytycznych.
I WYSOKOŚĆ LOKALU
Gdy wybierasz lokal pod gastronomię, pamiętaj o odpowiedniej wysokości lokalu. Jaką wysokość powinna mieć restauracja? W pomieszczeniach produkcyjnych, czyli np. w kuchni, powinno być co najmniej 330 cm wysokości. Z kolei pomieszczenia higieniczno-sanitarne muszą mieć wysokość co najmniej 250 cm. Podstawą prawną jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:
§ 72. 1. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań: Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania) Minimalna wysokość w świetle (m) Pokoje w budynkach mieszkalnych oraz sypialnie 1–4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego 2,5*) Pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych zagrodowych oraz pomieszczenia w budynkach rekreacji indywidualnej 2,2*) Pomieszczenia do pracy**) , nauki i innych celów, w których nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, przeznaczone na stały lub czasowy pobyt: a) nie więcej niż 4 osób 2,5 b) więcej niż 4 osób 3,0 Pomieszczenia jak wyżej, lecz usytuowane na antresoli, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2 Pomieszczenia do pracy**) i innych celów, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia 3,3 Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, jak dyżurki, portiernie, kantory, kioski, w tym kioski usytuowane w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, sportowych, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*) Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi: a) jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*) b) jeżeli występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,5) * ) Przy stropach pochyłych jest to wysokość średnia liczona między największą a najmniejszą wysokością pomieszczenia, lecz nie mniejszą niż 1,9 m. Przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia. **) Wymagania dotyczące minimalnej wysokości pomieszczeń w zakładach pracy określają przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy. 2. Pomieszczenia, których wysokość powinna, zgodnie z ust. 1, wynosić co najmniej 3 m i 3,3 m, mogą być obniżone do wysokości nie mniejszej niż 2,5 m w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji, pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
II HACCP w gastronomii
Nie ma obowiązku wprowadzania HACCP w małej gastronomii, ale dobrze jeśli jest. HACCP to Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli, który tworzy się dla linii produkcyjnej danego zakładu. Małe zakłady są zobowiązane wdrożyć i stosować jedynie zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej GMP i Dobrej Praktyki Higienicznej GHP. W opisach GMP i GHP musisz zawrzeć:
lokalizację i otoczenie zakładu – piszesz o wydzieleniu terenu wokół lokalu i dbaniu o jego czystość. Czyli musisz sprzątać miejski chodnik, ale za postawienie na nim stojącej reklamy i tak każą Ci zapłacić.
– piszesz o wydzieleniu terenu wokół lokalu i dbaniu o jego czystość. Czyli musisz sprzątać miejski chodnik, ale za postawienie na nim stojącej reklamy i tak każą Ci zapłacić. pomieszczenia i ich układ – opisujesz funkcje pomieszczeń w lokalu, rodzaj wentylacji, materiał podłóg, brak krzyżowania się drogi „czystej” i „brudnej” i punkty poboru wody,
– opisujesz funkcje pomieszczeń w lokalu, rodzaj wentylacji, materiał podłóg, brak krzyżowania się drogi „czystej” i „brudnej” i punkty poboru wody, maszyny, urządzenia i wyposażenie – wypisujesz maszyny dostępne w lokalu z podaniem ich instrukcji obsługi. Maszyny, czyli zmywarkę, piec, mikrofalówkę itp.
– wypisujesz maszyny dostępne w lokalu z podaniem ich instrukcji obsługi. Maszyny, czyli zmywarkę, piec, mikrofalówkę itp. procesy mycia i dezynfekcji – opisujesz częstotliwość mycia i dezynfekcji podłóg, blatów i urządzeń z metodami kontroli wykonania,
– opisujesz częstotliwość mycia i dezynfekcji podłóg, blatów i urządzeń z metodami kontroli wykonania, zaopatrzenie w wodę – określasz kontrolę odpadów i standardy czystości przy poborze wody,
– określasz kontrolę odpadów i standardy czystości przy poborze wody, zabezpieczenie przed szkodnikami – określasz formę nadzoru nad szkodnikami i czynności jakie wykonałeś,
– określasz formę nadzoru nad szkodnikami i czynności jakie wykonałeś, szkolenia personelu – wprowadzasz instruktaż szkolenia bhp dla pracowników,
– wprowadzasz instruktaż szkolenia bhp dla pracowników, higiena personelu – opisujesz pomieszczenie dla pracowników wraz z odzież roboczą,
– opisujesz pomieszczenie dla pracowników wraz z odzież roboczą, magazynowanie żywności – w jaki sposób segregujesz żywność, składujesz opakowania i rotujesz produkty.
Jeśli masz zamiar przygotować HACCP, to warto rozważyć odbycie szkolenia. Tutaj znajdziesz kompleksowe szkolenia HACCP, które pozwolą Ci samodzielnie napisać i wdrożyć HACCP w Twoim lokalu. Z kolei jak nie chcesz zaprzątać sobie głowy tworzeniem dokumentacji HACCP, to możesz zlecić to zadanie specjaliście.
Koszt stworzenia księgi HACCP wyjdzie Cię od 500 do 1000 złotych. Na tej stronie znajdziesz fachowca, który wykona ją dla Ciebie.
III Sanepid w kuchni – o czym warto pamiętać
Podłogi
Na podłodze powinny być płytki jako powierzchnia łatwo zmywalna.
Blaty
Powinny być łatwo zmywalne, ale nie muszą być ze stali nierdzewnej.
Gorąca woda
Sprawdź czy w zlewozmywaku leci gorąca woda (niby oczywiste, ale gdy woda jest podgrzewana to czasami takie urządzenie może się zepsuć). Ponadto umywalka do mycia rąk powinna zawierać:
instrukcję mycia rąk – przetestuj, bo inspektor może poprosić o zaprezentowanie procesu,
mydło w płynie – bakteriobójcze,
szczoteczkę do paznokci,
ręczniki jednorazowe,
kosz na śmieci, który otworzysz stopą.
Na tych błędach Sanepid przyłapuje pracowników: używanie brudnych naczyń, używanie podłogi do stawiania żywności, podnoszenie z podłogi żywności, próbowanie potraw palcem, stosowanie materiałowych ścierek, złe magazynowanie, wypełnianie dokumentów sanepidu z wyprzedzeniem, mrożenie świeżego mięsa, ustawianie mokrych garnków jeden na drugim, brudne uszczelki w lodówkach.
Zmywanie naczyń
Jeśli kawę podajesz w filiżankach, musisz mieć zmywarkę z wyparzarką. Jeśli podajesz tylko piwo, wystarczy dwukomorowy zlewozmywak z płynem i myjką (dostaniesz je od dostawcy piwa).
W przypadku gdy zmywarka jest używana, musisz posiadać instrukcję obsługi lub zaświadczenie, że faktycznie posiada funkcję wyparzania.
Droga czysta i brudna
Podając dania na talerzach ceramicznych lub szklanych musisz określić drogi „czystą” i „brudną”, które nie mogą się krzyżować. Droga czysta – z kuchni do klienta, droga brudna – od klienta do zmywarki. Jeśli podajesz posiłki na papierowych tackach, nie musisz zaprzątać sobie głowy tym problemem.
Gotowe potrawy nie mogą być wydawane z kuchni i przechodzić przez zmywalnię, ani wracać tą samą drogą, którą wracają brudne naczynia. Takie rzeczy ustala się podczas remontu lokalu, aby odpowiednio przystosować restaurację do przepisów Sanepidu.
Czasami zdarza się, że przejmujesz gotową restaurację lub w lokalu nie ma możliwości wykonania remontu. Wówczas wyjściem jest rozdzielność czasowa:
dostawy żywności zapewniasz poza godzinami otwarcia restauracji,
naczynia brudne przechowywać na wózku przed zmywalnią i zawozić je co jakiś czas, gdy nie ma w tym momencie wydawki.
Wydzielone pomieszczenia
Produkując jedzenie od surowca musisz mieć wydzielone pomieszczenie do mycia, obierania i krojenia warzyw z wydzielonym zlewozmywakiem. To samo tyczy się mięsa. Możesz też podpisać umowę z firmą zewnętrzną na dzierżawę zaplecza.
Co istotne, pomieszczenia produkcyjne powinny być zamykane. Zgodnie z rozporządzeniem: drzwi do pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi oraz do kuchni powinny mieć co najmniej szerokość 0,8 m i wysokość 2 m w świetle ościeżnicy.
Z kolei drzwi wewnętrzne, z wyjątkiem drzwi do pomieszczeń technicznych i gospodarczych, powinny mieć co najmniej szerokość 90 cm i wysokość 200 cm.
Przechowywanie produktów
Przechowując produkty w lodówce i w szafkach dbaj o to, aby były szczelnie zamknięte. Ich ułożenie musi być zgodne z tym co napisałeś w GHP/GMP, czyli np. poszatkowanej cebuli nie trzymasz na tej samej półce co sernika. Do przechowywania produktów w lodówce wykorzystaj hermetyczne pojemniki.
Jajka nie mogą być przechowywane z pozostałą żywnością. Do tego potrzebujesz osobnej lodówki. Jeśli oferujesz w menu potrawy z jajek, konieczny będzie zakup naświetlacza do jaj lub dezynfekcja termiczna. Dezynfekcja termiczna polega na wyparzeniu jaj w wodzie o temperaturze ok. 65°C przez kilka sekund (temperatura niszczy pałeczki salmonelli). Wybrany sposób postępowania musisz opisać w dokumentacji HACCP dla gastronomii.
Ponadto:
Pamiętaj o termometrach w lodówkach.
Kontroluj daty ważności produktów.
IV kontrola Sanepidu w pozostałych pomieszczeniach
Szatnia i pomieszczenia gospodarcze
W szatni muszą znajdować się minimum dwie szafki – jedna na ubrania wierzchnie, druga na robocze. Tutaj znajdziesz duży wybór szafek. Musisz posiadać osobną szafkę na środki czyszczące jak i same środki. Na przykład mocny płyn do piekarników.Podłogi w pomieszczeniach gospodarczych powinny być łatwo zmywalne.
Ubikacje
Ubikację dla personelu i osobną dla klientów musisz opisać. W lokalach gdzie jest sprzedawany alkohol Sanepid często wymaga oddzielnych ubikacji dla mężczyzn i kobiet. Ubikacje powinny być wyposażone w działające spłuczki i oświetlenie, ciepłą wodę, papierowe ręczniki, mydło i papier toaletowy.
W ubikacji dla personelu mydło koniecznie antybakteryjne z atestem. Lepiej kupić większy pojemnik, a do tego dozownik – wyjdzie taniej. Przed zamknięciem knajpy zajrzyj do ubikacji, czy przypadkiem ktoś nie zasnął nad tronem.
Sala konsumpcyjna
Na sali konsumenckiej powinny znajdować się napisy „zakaz palenia” a nad barem „dzieciom i młodzieży do lat 18 alkoholu nie sprzedaje się”. Małolaty i tak będą próbować kupić alko, więc bądź czujny.
Wentylacja
Każde pomieszczenie w lokalu powinno być wyposażone w działającą wentylację (wystarczy grawitacyjna). Klimatyzacja nie jest wymagana, o ile warunki lokalu nie wymuszają jej posiadania (latem na strychu jest bardzo ciepło i w tym wypadku klimatyzacja może być konieczna). Z kolei w toaletach konieczna jest wentylacja mechaniczna.
Warto wiedzieć, że jeżeli w resturacji wysokość pomieszczeni produkcyjnego jest niższa niż 330 cm, wówczas musisz zastosować dodatkową wentylację mechaniczną.
Droga ewakuacyjna
Droga ewakuacyjna (drugie wyjście) jest mile widziane. Jak się będzie paliło to musisz którędyś zwiać. Dostawy można przyjmować w wejściu głównym, ale poza godzinami otwarcia.
Ponadto:
Pamiętaj o fartuchu laboratoryjnym dla inspektora z Sanepidu. Nie może nim być prześcieradło z dziurami na ręce, tylko specjalny fartuch z atestem.
Pamiętaj, że odbiór lokalu jest konieczny do starania się o koncesję na wódkę, wino i piwo. Więcej o koncesji przeczytasz w artykule Jak zdobyć koncesję na alkohol, czyli droga od proboszcza do prezydenta.
Wniosek do Sanepidu
Wniosek o odbiór lokalu przez Sanepid jest darmowy i najlepiej złożyć jeszcze w trakcie remontu. Wniosek możesz złożyć listownie, przez ePuap lub osobiście. Z powodu pandemii, wiele PSSE wprowadziło możliwość przesłania wniosku mailem, co jest oczywiście na plus.
Ważne, abyś wiedział, że składając wniosek jako firma, musisz mieć aktywną działalność gospodarczą. Sanepid ma 14 dni roboczych od dnia wpłynięcia wniosku, aby umówić się z Tobą na odbiór restauracji. Jeśli szukasz wzorów dokumentów do Sanepidu – tj. wniosku o odbiór lokalu i zlecenia badania wody, to znajdziesz je TUTAJ. Inspektor na koniec kontroli sporządza protokół, w którym opisuje wszystko to, co musisz poprawić.
Kiedy można zacząć działać?
Warto wiedzieć, od kiedy możesz zacząć przyjmować gości do restauracji. Na decyzję Sanepidu zaczekasz do 14 dni roboczych. Podczas odbioru lokalu inspektor nie wyda jeszcze decyzji, ale możesz dostać informację zwrotną. Czasami zdarza się, że dostaniesz pozwolenie na otwarcie restauracji od dnia odbioru, z kolei otrzymanie decyzji będzie jedynie formalnością.
Co w przypadku, gdy inspektor podczas odbioru sanepidu zgłosił uchybienia? Jest kilka opcji. Przy większyc brakach inspekcja może umówić się na kolejną wizytę. Będziesz jednak wiedział, co należy poprawić. Zdarza się, że inspekcja może wydać decyzję warunkową na 3 miesiące. Wówczas inspekacja przyjdzie ponownie i sprawdzi, czy poprawiłeś to, co zgłosili podczas kontroli.
Pomoc w przygotowaniu lokalu do odbioru
Opisałem Ci wszystko, co pomogło mi przejść pozytywnie kontrolę Sanepidu. Gdy przypomnę sobie coś ważnego to na pewno uzupełnię tekst. Nie mniej warto udać się do lokalnego Sanepidu i zapytać o wszystko inspektora. Przepisy zmieniają się z dnia na dzień! Jeśli masz jakieś pytanie, to zadaj je proszę w komentarzu poniżej lub na forum gastronomicznym. Dyskutują tam ze sobą właściciele lokali i osoby chcące otworzyć własną knajpę.
Kontrola z Sanepidu może zakończyć się pozytywnie, warto jednak posiłkować się wiedzą fachowców. Jeśli szukasz profesjonalnej pomocy przy stworzeniu dokumentacji HACCP lub przystosowaniu lokalu do odbioru Sanepidu, wypełnij formularz. Koszt przygotowania dokumentacji HACCP to od 500 do 2000 zł.
Potrzebne dokumenty do odbioru lokalu gastronomicznego przez Sanepid
Każdy przedsiębiorca prowadzący biznes gastronomiczny, zobowiązany jest do uzyskania zgody na przygotowywanie żywności od właściwej miejscowo jednostki Państwowego Powiatowego bądź Państwowego Granicznego Inspektora Sanitarnego. Niezbędne jest zatwierdzeniu zakładu i wpisanie go do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Pozwolenie jest też konieczne przy jakiejkolwiek zmianie wewnątrz lokalu lub w procesie technologicznym. W poniższym artykule wyjaśnimy jak się przygotować do kontroli i na co najbardziej zwraca uwagę Sanepid.
Jakie zadania ma Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS, zwyczajowa nazwa: sanepid)
Państwowa Inspekcja Sanitarna, w najkrótszym ujęciu odpowiada za realizację zadań z zakresu zdrowia publicznego. Urzędnicy Sanepidu nadzorują i kontrolują m.in. warunki higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny radiacyjnej i warunki zdrowotne żywności. Inspektorzy kontrolują też żywność pochodzenia niezwierzęcego przywożoną z państw spoza Unii Europejskiej oraz wywożonej i powrotnie wywożonej do tych państw. Monitorują również m.in. produkty pochodzenia zwierzęcego, które znajdują się w obrocie detalicznym. Z punktu widzenia restauratorów i właścicieli barów, pubów oraz stołówek istotne są kontrole w zakresie prawidłowego stosowania zasad systemu HACCP w lokalach gastronomicznych.
Na co zwraca Sanepid podczas odbioru lokalu gastronomicznego?
Podczas odbioru Inspekcja Sanitarna na pewno będzie sprawdzała sprawność maszyn i urządzeń. Wszystkie tego typu sprzęty powinny być podłączone do prądu i w pełni funkcjonalne. Wchodzą w to również bojlery z wodą – trzeba wykazać, że działają. Osoba kontrolująca może poprosić o uruchomienie danych urządzeń w celu weryfikacji ich stanu. Kolejny obszar kontroli, to badanie stanu technicznego lokalu. Przygotowaliśmy checklistę kolejnych etapów kontroli, według których mogą odbierać lokal urzędnicy Sanepidu:
Sprawdzanie otoczenia zakładu – w tym kontrola czystości, sprawdzanie czy teren wokół jest utwardzony, czy kontenery na śmieci umieszczone są w wystarczającej odległości od lokalu oraz czy stan techniczny nie zagraża niczyjemu zdrowiu.
Sprawdzenie stanu technicznego ścian, podłóg, sufitów, stolarki drzwiowej i okiennej. Dyskwalifikować nas mogą odpryski na kafelkach, łuszcząca się farba, pajęczyny, pleść czy innego rodzaju brud i uszkodzenia.
Kontrola punktów wodnych oraz wody. W lokalu musi być ciepła i zimna woda a ścieki powinny trafiać do kanalizacji. Pamiętajmy o umieszczeniu mydła przy umywalkach oraz ręczników papierowych bądź suszarki do rąk.
Sprawdzenie czy jest wentylacja grawitacyjna w każdym pomieszczeniu oraz wentylacja mechaniczna w toalecie. Nad kuchenkami muszą być odciągi stanowiskowe (okapy).
Sanepid może sprawdzić też ilość pomieszczeń i krzyżowanie się dróg. Drogi czyste i brudne nie mogą się krzyżować.
Kontrola okien i ich uchylności. W wypadku okien, które można otwierać – powinny się tam znajdować moskitiery.
Sprawdzenie stanu technicznego budynku wewnątrz – nie może być dziur w ścianach, czy dziur w stolarce drzwiowej.
Sanepid może też sprawdzić, czy nie ma w lokalu żadnych wiszących przewodów elektrycznych.
Jakie dokumenty są potrzebne w czasie odbioru lokalu/zakładu gastronomicznego?
Wymaganych dokumentów niestety jest sporo i ich typ różni się zależnie od rodzaju prowadzonej działalności, ale też zebranie ich nie powinno być aż tak dużym problemem. Na kontrolę Sanepidu przygotować trzeba:
Umowę najmu lokalu; Pozwolenie na zmianę sposobu użytkowania lokalu; Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych; Badanie wody; Umowę na wywóz nieczystości stałych i pokonsumpcyjnych; Umowę na wywóz oleju – jeżeli będzie używany; Dokumentacja Dobre Praktyki Produkcyjne i Higieniczne dla Gastronomii; Księgę HACCP; Projekt technologiczny; Protokół ze sprawdzenia wentylacji obiektu; Szkolenia BHP (dla wszystkich pracowników zatrudnionych na umowę o pracę); Inne, jeśli zachodzą dodatkowe przesłanki (np. zgoda zarządcy budynku na prowadzenie restauracji).
Jak przygotować się na odbiór lokalu?
Przede wszystkim powinniśmy zapoznać się z wszystkimi wymogami prawnymi, jakie powinniśmy spełnić. Gdy mamy już wybrany lokal pod biznes gastronomiczny, należy je zgłosić w stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w celu uzyskania pozytywnej opinii oraz złożyć wniosek o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Najlepiej zgłoszenie złożyć 14 dni przed planowanym otwarciem. Dbajmy też o swój interes – jeśli długo nikt nie będzie się do nas odzywał zadzwońmy i umówmy się na wizytę.
Co dalej jeżeli lokal nie uzyskał odbioru?
Pamiętajmy, że kontrola Sanepidu może się zdarzyć także później w trakcie prowadzenia przez nas działalności. Zaś wykrycie nieprawidłowości przy pierwszym odbiorze będzie generowało u nas dużo stresu i zmuszało do powtarzania procedur i ciągłych poprawek. Zdecydowanie dobrym pomysłem jest skorzystanie z profesjonalnej pomocy – wtedy kontrola Sanepidu nie będzie nam już spędzała snu z powiek, zapewnimy utrzymanie najwyższej jakości i nie dopuścimy do luk w przygotowaniach. Od lat zajmujemy się pomocą w otwieraniu lokali gastronomicznych oraz przeprowadzaniem audytu jakości i zachęcamy do kontaktu.
Kontroli Sanepidu nie można bagatelizować. Brak odbioru lokalu może przynieść konsekwencje w postaci ogromnych mandatów a przede wszystkim – stworzymy tym zagrożenie dla naszych pracowników i gości. Ta procedura może być męcząca, ale z odpowiednią pomocą i dobrym przygotowaniem przejdziemy ją bezboleśnie. Ważne, żeby po pierwszym odbiorze cały czas utrzymywać najwyższą jakość prowadzenia lokalu.
Skontaktuj się z nami, a my pomożemy poprawnie otworzyć twój lokal gastronomiczny
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI JESTEŚMY DO TWOJEJ DYSPOZYCJI! E-mail: [email protected] Tel. Biuro +48 664 578 090
Portal gastronomiczny GastroWiedza.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jak otworzyć sklep spożywczo-przemysłowy?
Jak otworzyć sklep spożywczo-przemysłowy?
Wiele osób na pewno zastanawia się jak otworzyć sklep spożywczo-przemysłowy? Dla niektórych spełnienie wymagań sanepidu budzi wiele niepewności. Często zastanawiają się czy lokal, który wybiorą na pewno będzie tym odpowiednim oraz jak dostosować go pod wymagania sanepidu.
Jak otworzyć sklep spożywczo-przemysłowy?
Każdy punkt jest inny i potrzebuje często indywidualnego podejścia i sprawdzenia. Są jednak rzeczy o których warto pamiętać:
Wysokość pomieszczeń to minimum 3 metry, jeśli jest minimum 2,5 to też przejdzie. Wtedy trzeba prosić o odstępstwo WSSE (głównie jeśli zatrudniasz pracowników).
Droga czysta z brudną – czyli brak krzyżowania się drogi. Dobrze jeśli w lokalu będą dwa wejścia. Jedno dla klientów, drugie dla dostaw i personelu. Dodatkowo skoro to sklep spożywczo przemysłowy to rzeczy przemysłowe nie powinny leżeć razem z żywnością. Artykuły zapakowane w opakowania jednostkowe mogę leżeć obok siebie, jednak warto wprowadzić podział przeznaczając osobne regały na chemię i inne rzeczy osobne na żywność.
Lodówki, zamrażarki, chłodnie i inne urządzenia chłodnicze – jeśli je posiadasz to musisz mieć do każdego z urządzeń chłodniczych lub mroźniczych termometr.
Łatwe do czyszczenia powierzchnie – drzwi, podłogi, blaty, regały, ściany powinny być łatwe do mycia i dezynfekcji.
Wózki lub koszyki – jeśli masz sklep samoobsługowy, gdzie klienci będą mieli możliwość korzystania z wózków lub koszyków, musisz mieć procedurę mycia i dezynfekcji koszyków lub wózków w sklepie spożywczo-przemysłowym, określić ich częstotliwość itd. Oczywiście do mycia potrzebny jest woda i zlew.
Podłączenie do wody – ciepłej i zimnej. Tak jak wyżej napisałam, gdzieś trzeba umyć wózki, koszyki, mieć gdzie napełnić wiaderko z mopem do mycia podłogi, czy wodę do mycia regałów. Jeśli masz obok samej spożywki pakowanej w opakowania jednostkowe coś na wagę i do krojenia np. wędliny, sery, to potrzebujesz osobnego zlewu i osobnej umywalki. Jeden zlew nie wystarczy. Nie można myć sprzętu do czyszczenia, razem z tym drobnym np. noży do krojenia.
Dozownik na mydło do mycia rąk i na środki do dezynfekcji. Przy umywalce powinna być Instrukcja do mycia i dezynfekcji rąk (element Dobrych Praktyk Higienicznych GHP), środek do mycia rąk – mydło oraz do dezynfekcji rąk.
Transport zakupów – jeśli sam transportujesz zakupy to twój samochód powinien mieć odbiór sanepidu, szczególnie jeśli dotyczy to produktów chłodniczych. Wiem, że z tym jest różnie, ale prawnie powinien przejść taki odbiór.
Wentylacja – musi być w każdym pomieszczenie. W toalecie musi być wentylacja mechaniczna.
Pomieszczenia:
Sala sprzedażowa
Magazyn – jeśli prowadzisz sklep warto mieć magazyn lub zaplecze. Rzeczy spożywcze powinny być oddzielone od chemii. Nic nie może być na podłogach. Mogą być regały, szafki, palety. Ważne żeby nic nie było obdrapane, uszkodzone. Jeśli półki w Twoim regale są zrobione ze starej obdrapanej płyty, trzeba je obić. Jeśli masz zaplecze to może pełnić ono funkcje – pomieszczenia dla pracowników i magazynu.
Toaleta dla personelu – najlepiej jeśli będzie w lokalu i nie będzie wychodziła bezpośrednio do magazynu lub sali sprzedaży. Jeśli tak jest, to dobrze wydzielić przedsionek, pomiędzy ustępem. W przedsionku może, a nawet powinna być umywalka.
Szatnia dla pracowników – jeśli masz pracowników i nie pracuje tylko właściciel dobrze mieć pokój socjalny. Jeśli go nie ma to czasami duży przedsionek w toalecie wystarcza (jednak to kwestie indywidualne).
Na pewno nie raz sam widziałeś małe sklepu, które sprzedają nie tylko artykuły spożywcze ale i inne. Dlatego powyższy rozkład pomieszczeń jest optymalny. Jednak może być ich więcej lub mniej. Wszystko zależy od układu funkcjonalnego sklepu.
Jakie dokumenty potrzeba na odbiór sklepu spożywczo-przemysłowego przez sanepid?
Jeśli wynajmujesz lokal warto przygotować umowę najmu lokalu, jeśli lokal jest Twoją własnością to akt własności
Wyniki badań wody – można okazać wyniki robione pod kątem mikrobiologiczny oraz fizykochemicznym. Te pierwsze zawsze są obowiązkowe, jeśli chodzi o fizykochemiczne to często obędzie się bez nich.
Orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych to coś podobnego do książeczki sanepidowskiej (ale jej już nie ma). Wiem, że wielu z Was ją ma i lekarz się dalej tam podpisuje lub sanepid (nie każdy) to akceptuje. Ale to są niedopatrzenia. Więcej na ten temat przeczytacie TU
Umowę na wywóz śmieci
Protokoły z DDD – opcjonalnie. Nie ma wymagań, że musisz mieć firmę, która zajmie się szkodnikami. Jeśli nie masz to musisz to odnotować w księdze GHP-GMP czyli co robisz, żeby szkodniki się nie pojawiły. Np. masz lampy, żywołapki itd.
Protokoły z drożności wentylacji – robi je kominiarz.
Dokumentację GHP-GMP (zawsze potrzebna) – czyli wszystkie procedury i instrukcje oraz zapisy i karty kontroli.
Księga HACCP (nie zawsze jest wymagana) – pamiętaj, że w skład całego systemu HACCP wchodzi w skład GHP/GMP i księga HACCP. Mając GHP i GMP masz pierwszy element, który w przypadkach sklepu często wystarcza i zastępuje w pełni księgę HACCP (potocznie analizę zagrożeń, krytyczne punkty kontrolne – CCP). Nie ma jednego schematu na to czy jest potrzebna księga HACCP – zależy to od wielu czynników. Od asortymentu, pomieszczeń, sanepidu, zakresu działalności, odstępstw.
Najczęściej zadawane pytania:
Czy mogę mieć wysokość w sklepie spożywczo-przemysłowym niższą niż 3 metry?
Tak, minimum 2,5 metry. Czasami niższa wysokość niż 3 metry wiąże się z napisaniem pisma o odstępstwa do Wojewódzkiego Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej
Czy sklep może być w piwnicy?
Tak. Jednak jeśli zatrudniasz pracowników i nie masz dostępu do światła dziennego wiąże się to ze skróceniem czasu pracy.
Czy mogę mieć jedno wejście do lokalu?
Tak. Jednak wtedy warto zadbać o to, żeby dostawy był przed otwarciem sklepu lub po zamknięciu. Nie w trakcie otwarcia.
Czy mogę nie mieć umywalki / zlewu w sklepie?
W sklepie wymagane jest posiadanie umywalki do mycia rąk. Zlew również się przyda chociażby do mycia i dezynfekcji blatów, regałów, podłogi itd. Umywalka to nie zlew! W umywalce myjemy tylko ręce. Jeśli masz jeszcze wędliny do pokrojenia lub ciasta to dodatkowo należałoby mieć dodatkowy zlew, do mycia noży, łopatek do nakładania, itd.
Czy muszę mieć toaletę dla personelu w sklepie?
Tak. Jednak jeśli jej nie masz to wtedy możesz podpisać umowę z pobliskim punktem, który ją posiada np. z salonem kosmetycznym, restauracją.
Czy muszę mieć księgę HACCP? Czy mogę kupić szablonową dokumentację GHP i GMP oraz księgę HACCP?
Pamiętaj, że na cały system HACCP składa się GHP/GMP i księga HACCP. Czasami samo GHP i GMP czyli Dobra Praktyka Higieniczna wystarczy, czasami sanepid może chcieć od Ciebie i księgi HACCP czyli analizy zagrożeń. Jednak od GHP i GMP musisz zacząć, jeśli nie wiesz czy robić księgę HACCP my Ci podpowiemy. Co do szablonu to pamiętaj, że jeśli przy pierwszej kontroli wszystko przejdzie to przy rutynowych może okazać się, że w dokumentacji wzorcowej miałeś dużo tabelek i zapisu, które zobowiązywały Cię do ich wypełniania. Jeśli na rutynowej kontroli nie będziesz ich miał uzupełnionych może wiązać się to z nieprzyjemnymi sytuacjami. Dlatego lepiej ograniczyć się do kart kontroli, które faktycznie są nam niezbędne.
Co kontroluje sanepid w sklepie spożywczo-przemysłowym podczas rutynowej kontroli?
Może skontrolować wszystko. Najczęściej sprawdzane są:
Kontrola i zapis temperatur z urządzeń chłodniczych – prowadzicie ją jako karta kontroli temperatur w lodówce lub zamrażarce lub po prostu w zeszytach rysując tabelkę do pomiaru temperatur.
Czy są szkodniki? Najczęściej problem to mole spożywcze lub muszki latające przy owocach.
Czy jest czysto?
Czy wśród warzyw i owoców są jakieś zgniłe owoce lub warzywa?
Czy daty ważności są aktualne?
Czy w lodówkach są produkty świeże czy np. w lodówce na zapleczu, obok produktów świeżych o dobre dacie nie przechowujesz tych popsutych o złej dacie, a co gorsza spleśniałych (np. przechowujesz zwrot do dostawcy, jest to ser, który spleśniał przed terminem) – tak nie można!
Jeśli masz wędliny, kiełbasy i inne produkty na wagę – to czy znasz ich terminy ważności, czy masz od nich pozostawione etykiety, jeśli je otworzyłeś z opakowań zwrotnych?
Gdzie przechowujesz popsute produkty?
Czy sanepid zawsze daje mandat?
Nie, nie zawsze. Jeśli masz wszystko jak należy nie masz się czego obawiać.
Jak my możemy pomóc?
Możemy odpowiedzieć na Twoje pytania i wątpliwości. Przygotowujemy również dokumentację GHP/GMP (Dobre Praktyki Higieniczne/Produkcyjne potocznie nazywane „minimum sanitarnym” czy „mały HACCP” oraz księgi HACCP. Możesz skorzystać również z naszego kreatora indywidualnej dokumentacji. Po udzieleniu odpowiedzi na parę pytań kreatora, dostosowana dokumentacja generuje się automatycznie i pojawia się na Twoim komputerze – dostępnego TU. Podziel się z nami swoim doświadczeniem w komentarzu lub zadaj nam pytanie. Jeśli nie wiesz nadal jak otworzyć sklep spożywczo-przemysłowy? to możesz też napisać do nas na [email protected] lub zadzwonić pod: 781-239-930.
Jak otworzyć sklep spożywczy?
Wymagania wstępne
Sprzedaż żywności – wymagania
Wymagania dotyczące lokalu
maszyny oraz urządzenia mające styczność ze środkami spożywczymi muszą posiadać atest Państwowego Zakładu Higieny
elementy robocze urządzeń, jak blaty stołów, czy lady muszą być w dobrym stanie technicznym, nie mogą mieć żadnych uszkodzeń, pęknięć i zarysowań
umywalka do mycia rąk musi mieć doprowadzoną ciepłą i zimną wodę, dodatkowo mydło oraz jednorazowe ręczniki lub suszarkę do rąk
wyposażenie w sprzęt do utrzymania w czystości pomieszczeń i wyposażenia
zapas środków do mycia i dezynsekcji przechowywane w oddzielnych szafach w oryginalnych, oznakowanych opakowaniach.
Osoby mające styczność ze sprzedawaną żywnością – wymagania
Sprzedaż alkoholu – wymagania
do 4,5% zawartości alkoholu oraz na piwo
zawartości alkoholu oraz na piwo od 4,5% do 18% zawartości alkoholu z wyłączeniem piwa
zawartości alkoholu z wyłączeniem piwa powyżej 18% zawartości alkoholu.
Zakładanie sklepu – krok po kroku
jednoosobowa działalność gospodarcza – forma prowadzona przez jedną osobę będącą właścicielem. Przedsiębiorca ma prawo zatrudniać pracowników na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych. Właściciel za zobowiązania firmy odpowiada całym swoim majątkiem
– forma prowadzona przez jedną osobę będącą właścicielem. Przedsiębiorca ma prawo zatrudniać pracowników na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych. Właściciel za zobowiązania firmy odpowiada całym swoim majątkiem spółka cywilna – może ją założyć osoba, która chce wejść w spółkę przynajmniej z jeszcze jedną osobą, które będą dla siebie wspólnikami. Każdy ze wspólników zgłasza założenie spółki na formularzu CEIDG-1. Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani zdolności prawnej, dlatego w jej imieniu czynności te podejmują jej wspólnicy, którzy za zobowiązania spółki odpowiadają całym swoim majątkiem
Spółki handlowe regulowane są przepisami kodeksu spółek handlowych:
– może ją założyć osoba, która chce wejść w spółkę przynajmniej z jeszcze jedną osobą, które będą dla siebie wspólnikami. Każdy ze wspólników zgłasza założenie spółki na formularzu CEIDG-1. Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani zdolności prawnej, dlatego w jej imieniu czynności te podejmują jej wspólnicy, którzy za zobowiązania spółki odpowiadają całym swoim majątkiem spółka jawna – spółka osobowa, którą mogą założyć przynajmniej 2 osoby będące dla siebie wspólnikami. Spółka nie ma osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną. Wspólnicy odpowiadają za jej zobowiązania całym swoim majątkiem razem ze spółką
– spółka osobowa, którą mogą założyć przynajmniej 2 osoby będące dla siebie wspólnikami. Spółka nie ma osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną. Wspólnicy odpowiadają za jej zobowiązania całym swoim majątkiem razem ze spółką spółka komandytowa – spółka osobowa. Mogą ją założyć co najmniej 2 osoby, gdzie jedna z nich jest komplementariuszem, a druga komandytariuszem, który odpowiada za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Natomiast komplementariusz całym swoim majątkiem solidarnie z innymi komplementariuszami oraz ze spółką
– spółka osobowa. Mogą ją założyć co najmniej 2 osoby, gdzie jedna z nich jest komplementariuszem, a druga komandytariuszem, który odpowiada za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Natomiast komplementariusz całym swoim majątkiem solidarnie z innymi komplementariuszami oraz ze spółką spółka komandytowo-akcyjna – spółka osobowa z kapitałem. Tworzą ją co najmniej 2 osoby: komplementariusz i akcjonariusz. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a akcjonariusz pozbawiony jest odpowiedzialności. Ryzykuje utratą kapitału wniesionego do spółki. Wymagany kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 50 000 zł
– spółka osobowa z kapitałem. Tworzą ją co najmniej 2 osoby: komplementariusz i akcjonariusz. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, a akcjonariusz pozbawiony jest odpowiedzialności. Ryzykuje utratą kapitału wniesionego do spółki. Wymagany kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 50 000 zł spółka z o. o . – spółka kapitałowa do założenia, której nie potrzeba więcej osób. Wystarczy jedna. Spółka posiada osobowość prawną i dlatego za zobowiązania odpowiada z własnego majątku. Wspólnicy wyłączeni są z odpowiedzialności. Do założenia wymagany jest kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 5 000 zł
. – spółka kapitałowa do założenia, której nie potrzeba więcej osób. Wystarczy jedna. Spółka posiada osobowość prawną i dlatego za zobowiązania odpowiada z własnego majątku. Wspólnicy wyłączeni są z odpowiedzialności. Do założenia wymagany jest kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 5 000 zł spółka akcyjna – spółka kapitałowa dla dużych firm, które planują wejście na giełdę. Do jej założenia wymagany jest kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 100 000 zł.
zasady ogólne – podstawowa forma opodatkowania dochodu, w której podatek obliczany jest wg skali podatkowej, 17% i 32%. Wybierając zasady ogólne przedsiębiorca może skorzystać z ulg podatkowych
– podstawowa forma opodatkowania dochodu, w której podatek obliczany jest wg skali podatkowej, 17% i 32%. Wybierając zasady ogólne przedsiębiorca może skorzystać z ulg podatkowych podatek liniowy – stała stawka podatku dochodowego w wysokości 19% niezależna od wysokości osiągniętego dochodu. Podatek liniowy pozbawia większości ulg podatkowych
– stała stawka podatku dochodowego w wysokości 19% niezależna od wysokości osiągniętego dochodu. Podatek liniowy pozbawia większości ulg podatkowych ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – forma opodatkowania przychodu bez możliwości odliczenia kosztów podatkowych. Stawka podatku zależy od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej. Przy sprzedaży handlowej jest to 3%
– forma opodatkowania przychodu bez możliwości odliczenia kosztów podatkowych. Stawka podatku zależy od rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej. Przy sprzedaży handlowej jest to 3% karta podatkowa – zryczałtowana forma opodatkowania. Kwota podatku nie jest stała i zależy od liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność oraz od liczby zatrudnionych pracowników. Karta podatkowa przewidziana jest dla przedsiębiorców prowadzących działalność wymienioną w art. 23 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
47.11.Z – sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych
– sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych 47.19.Z – pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach
– pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach 47.21.Z – sprzedaż detaliczna owoców i warzyw prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna owoców i warzyw prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.22.Z – sprzedaż detaliczna mięsa i wyrobów z mięsa prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna mięsa i wyrobów z mięsa prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.23.Z – sprzedaż detaliczna ryb, skorupiaków i mięczaków prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna ryb, skorupiaków i mięczaków prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.24.Z – sprzedaż detaliczna pieczywa, ciast, wyrobów ciastkarskich i cukierniczych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna pieczywa, ciast, wyrobów ciastkarskich i cukierniczych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.25.Z – sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych i bezalkoholowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych i bezalkoholowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.26.Z – sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach
– sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach 47.29.Z – sprzedaż detaliczna pozostałej żywności prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.
tradycyjne, stacjonarne biuro rachunkowe – współpraca odbywa się w sposób tradycyjny. Przedsiębiorca dostarcza dokumenty, a pracownicy biura dokonują rozliczenia. Dokumenty podatkowe przechowywane są w biurze. Księgowy reprezentuje też podatnika przed US i ZUS-em, składa deklaracje podatkowe oraz wykonuje inne czynności, do których został upoważniony
– współpraca odbywa się w sposób tradycyjny. Przedsiębiorca dostarcza dokumenty, a pracownicy biura dokonują rozliczenia. Dokumenty podatkowe przechowywane są w biurze. Księgowy reprezentuje też podatnika przed US i ZUS-em, składa deklaracje podatkowe oraz wykonuje inne czynności, do których został upoważniony internetowe biuro rachunkowe – współpraca odbywa się za pośrednictwem Internetu. Przedsiębiorca po zapłacie abonamentu, ustaleniu loginu i hasła otrzymuje dostęp do programu i narzędzi, dzięki którym może wprowadzić dokumenty księgowe. Dodatkowo takie programy posiadają w pakiecie pakiet do fakturowania. Jest to opcja sporo tańsza w porównaniu z tradycyjnym biurem, czy zatrudnioną samodzielną księgową
– współpraca odbywa się za pośrednictwem Internetu. Przedsiębiorca po zapłacie abonamentu, ustaleniu loginu i hasła otrzymuje dostęp do programu i narzędzi, dzięki którym może wprowadzić dokumenty księgowe. Dodatkowo takie programy posiadają w pakiecie pakiet do fakturowania. Jest to opcja sporo tańsza w porównaniu z tradycyjnym biurem, czy zatrudnioną samodzielną księgową samodzielny księgowy – przedsiębiorca zatrudnia księgowego u siebie w sklepie. Jednak jest to dość drogie rozwiązanie i opłaca się jedynie w przypadku dużych sklepów posiadających mnóstwo dokumentów do rozliczenia i sporą liczbę pracowników lub takich, które prowadzą pełną księgowość.
osobiście w urzędzie gminy/miasta
elektronicznie po wypełnieniu formularza i złożeniu go w urzędzie
wysłaniu formularza tradycyjną pocztą listem poleconym (podpis na wniosku poświadczony notarialnie)
wysłanie wniosku elektronicznie (wymagany podpis Profilem Zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
transakcje dokonywane są pomiędzy dwoma przedsiębiorcami
jednorazowa wartość transakcji przekracza kwotę 15 000 zł.
Do otworzenia i prowadzenia sklepu nie potrzeba żadnych dodatkowych zezwoleń poza małymi wyjątkami, jak np.: przy sprzedaży alkoholu, gdzie konieczne jest uzyskanie koncesji. Pewne wymagania dotyczą również sprzedaży żywności.Otworzenie sklepu spożywczego wymaga zgody Państwowej Inspekcji Pracy szczebla powiatowego. Przedsiębiorca musi wystąpić do tej instytucji z wnioskiem o zatwierdzenie zakładu jeszcze przed rozpoczęciem działalności zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 3 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 roku w sprawie wniosków dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Obowiązujące w Polsce przepisy wymagają, aby każdy zakład, który wprowadza do obrotu żywność został wpisany do rejestru zakładów w związku z urzędowymi kontrolami przeprowadzanymi przez Państwową Inspekcję Sanitarną w trakcie jego działalności. Żywność sprzedawana w sklepie musi być odpowiednio oznaczona. Muszą na niej znaleźć się wyraźne, czytelne i dobrze widoczne etykiety, na których będą podane informacje dotyczące składu, dodatków, składników zastępczych i alergenach, a także wartości odżywcze.Osoby, które mają bezpośredni kontakt z żywnością i wykonują pracę związaną z obrotem żywności muszą być zdrowe oraz posiadać potwierdzone orzeczenie lekarskie wydawane na podstawie przepisów ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach. Każda taka osoba musi mieć aktualną książeczkę wydaną przez Sanepid na podstawie przeprowadzonego badania z trzech próbek kału w powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.Sprzedaż alkoholu w sklepie spożywczym wymaga posiadania zezwolenia na jego handel, tzw. koncesji.Jeżeli, to zezwolenie wydajeW przypadkujeżeli alkohol ma być spożywany poza miejscem sprzedaży, to osobą właściwą do wydania zezwolenia jestwłaściwy ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Zezwolenie wydawane jest na czas określony nie krótszy niż 2 lata. Jego wydanie wiąże się z opłatą.1.W pierwszej kolejności przedsiębiorca musi podjąć decyzję odnośnie formy prawnej. W zasadzie sklep spożywczy może być prowadzony w każdej formie wyłączając jedynie spółkę partnerską przeznaczoną tylko dla osób wykonujących wolny zawód. Dla osób otwierających sklep spożywczy przeznaczona jest:2. Wybór formy opodatkowania Po wyborze formy prawnej przychodzi czas na formę opodatkowania dochodów. Przedsiębiorca ma do wyboru:3.Przedsiębiorca zakładając działalność gospodarczą w postaci sklepu spożywczego musi prawidłowo określić kod PKD. W przypadku działalności handlowej dostępnych jest kilkanaście kodów, które zależą od zakresu handlu jaki ma być prowadzony w sklepie.Pozostałe kody dotyczące handlu związane są ze sprzedażą artykułów z branży elektronicznej, odzieżowej, obuwniczej, meblowej, budowlanej, zabawkowej, farmaceutycznej, medycznej, kosmetycznej, a także związanej ze sprzedażą artykułów dla zwierząt oraz roślinnych (sprzedaż kwiatów, roślin, nawozów itp.).4.Bardzo istotna jest też forma prowadzonej księgowości. Przedsiębiorca może samodzielnie prowadzić księgowość online , ale może też wybrać biuro rachunkowe , które w jego imieniu zajmie się rozliczeniem. Do wyboru ma:Decyzję o wyborze księgowości należy podjąć jeszcze przed zarejestrowaniem firmy, ponieważ informację o miejscu przechowywania dokumentów rachunkowych firmy należy podać we wniosku o wpis działalności.5.Przedsiębiorca, który chce prowadzić sklep spożywczy powinien zarejestrować działalność. Obecnie po spełnieniu określonych warunków dozwolona jest też działalność nierejestrowana , co oznacza, że nie ma konieczności rejestracji firmy jeżeli miesięczne dochody osiągane w prowadzonej działalności nie przekraczająW 2021 roku jest to kwotaW Polsce działalność gospodarczą rejestruje się w CEIDG lub w(zależy od wybranej formy prawnej). Dorejestrują się jednoosobowe działalności gospodarcze oraz wspólnicy spółki cywilnej. Wniosek o wpis składa się na formularzu CEIDG-1:Rejestracja do CEIDG jest darmowa. Za pomocą jednego wniosku rejestruje się firmę, zgłasza ją do US i ZUS-u.Dorejestrują się spółki handlowe (kapitałowe i osobowe). Wniosek o wpis składa się na formularzu w formie przewidzianej dla danego rodzaju spółki. Za wpis pobierana jest opłata.6.Zgodnie z obowiązującym prawem nie ma obowiązku zakładania konta firmowego w prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak w niektórych przypadkach transakcje powinny być rozliczane za pomocą przelewu z firmowego rachunku bankowego:Przelewy do US i ZUS-u powinny być przekazywane z konta firmowego, ale z przepisów nie wynika jednoznacznie, że nie mogą być dokonane z prywatnego rachunku bankowego. Ważne żeby był to rachunek przedsiębiorcy.
Kontrola i odbiór lokalu przez Sanepid – od A do Z
Odbiór lokalu przez Sanepid i kontrola przejdą gładko, jeśli zastosujesz się do kilku poleceń. Zobacz jak przygotować się na odbiór Sanepidu.
W poniższym artykule znajdziesz podstawowe zasady dbania o przepisy Sanepidu. Dzięki temu będziesz mógł spać spokojnie przed odbiorem lokalu przez Sanepid jak i przed kontrolą inspektora z PSSE. Oprócz przestrzegania przepisów, o odbiorze lokalu decyduje również sposób podejścia i zwyczaje Inspektora Sanepidu.
Wychowałem się w latach 90., więc nie ma we mnie zakorzenionego zwyczaju „dawania prezentów” kontrolującym. Tylko ciężka praca i kierowanie się przepisami. Jeśli wszystko (lub prawie wszystko) masz przygotowane zgodnie z zasadami, to odbiór lokalu przez Sanepid powinien być formalnością.
Zdarza się, że właściciel lokalu zapomni czegoś na odbiór lokalu. Sanepid daje wówczas odbiór warunkowy, dlatego nie ma się czego obawiać. Będziesz zobowiązany uzupełnić dokumentację lub poprawić pewne rzeczy w restauracji. Nie mniej decyzja będzie pozytywna, a to przecież jest najważniejsze.
Na początek 3 ważne informacje:
Przepisy i wymogi Sanepidu – obecnie obowiązuje dyrektywa 852/2014 wraz z załącznikami; Nie możesz otworzyć lokalu bez odbioru Sanepidu. To znaczy możesz, ale licz się z mandatami od 1 do 5 tysięcy złotych; W przypadku opieszałości urzędnika (ma 30 dni na odbiór od daty złożenia przez Ciebie wniosku) lub dziwnych zwrotów akcji, zwróć się do Powiatowego Inspektora Sanitarnego a następnie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Panie w Sanepidzie są zwykle miłe i pomocne, ale dobrze jest poprosić o pomoc firmę specjalizującą się w otwieraniu lokali. Czasami lepiej zapłacić i mieć spokój.
Jak uniknąć kontroli Sanepidu?
Nie da się. Można natomiast opóźnić kontrolę, o ile ta nie jest efektem czyjegoś donosu. Jeśli ktoś doniósł, że sam robisz sosy albo sałatki, to urzędnik Sanepidu może przyjść w każdej chwili. I w tym wypadku może skontrolować lokal gastronomiczny pod Twoją nieobecność. Co do opóźnienia kontroli, to istnieje sposób zgodny z prawem, aczkolwiek mogący skutkować negatywnym nastawieniem urzędnika do Ciebie.
W czym rzecz… Kontrolujący powinien uprzedzić o swoim przybyciu (jeśli wizyta jest podyktowana zagrożeniem życia lub zdrowia, to nie muszą się umawiać) i umówić dokładny termin, ponieważ jako właściciel musisz być obecny przy kontroli (możesz też wyznaczyć osobę upoważnioną). Przeważnie taki urzędnik dzwoni 2-3 dni wcześniej prosząc o kontrolę przez końcem tygodnia. Możesz w takim wypadku zakwestionować wiarygodność dzwoniącego.
W urzędach każdy Twój wniosek musi być podpisany i na papierze. Te same zasady dotyczą urzędników. Jeśli więc przerwiesz rozmowę telefoniczną, wówczas rozpocznie się procedura poinformowania Cię o kontroli. Urzędnik wyśle pismo listem poleconym, Ty masz 14 dni na jego odbiór. Jeśli nie odbierzesz, to dostaniesz powtórne wezwanie już z konkretnym, wiążącym terminem, jednak nie krótszym niż 7 dni od daty zawiadomienia.
Zasady przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej określa ustawa Prawo przedsiębiorców. Do wizyty inspekcji Sanepidu masz czas się przygotować, gdyż kontrola zaczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia (art. 48 ust. 2). Wyjątkiem jest Dział Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia Sanepidu, który nie musi zawiadamiać o kontroli.
Tyczy się to nie tylko Sanepidu, ale każdego urzędu kontrolującego. Takie porady daje czytelnikom Kamil Cebulski w książce „Biznes w kraju dziadów”. Jest to jedna z książek o prowadzeniu firmy, które warto przeczytać.
Osobiście staram się traktować urzędników jak ludzi, którzy mają mi pomóc i na szczęście nie musiałem praktykować tych sztuczek. Zdaję sobie sprawę, że takie podejście bywa trudne. Zwłaszcza biorąc pod uawagę urzędniczą nadgorliwość i polskie prawo, które z góry uważa przedsiębiorcę za potencjalnego złodzieja (jak przy zwrocie VAT-u).
Jak merytorycznie przygotować się do kontroli Sanepidu?
PSSE (Powiatowa Sanitarna Stacja Epidemiologiczna) to „państwo w państwie”, podobnie jak PZPN, ZUS czy UP. Istnieje szereg przepisów i uchwał, które opisują wymogi, jednak interpretacja zasad przez kontrolerów może być różna w Warszawie, Opolu i Polkowicach. Niekiedy jeden inspektor inaczej interpretuje przepisy niż jego kolega z tego samego miasta.
Trzy najważniejsze czynniki, które decydują o odbiorze/kontroli lokalu:
przepisy i akty prawne,
interpretacja przepisów przez daną jednostkę Sanepidu,
zwyczaje danego Inspektora i jego podejście do pracy.
Pamiętaj, że im więcej informacji zbierzesz przed remontem i samą kontrolą tym lepiej dla Ciebie. Ja, jako (prawie) kompletny laik, zdobywałem wiedzę w następujący sposób (chronologicznie):
1. Praca w kawiarni i rozmowa z właścicielem
Zarówno odbiór jak i kontrolę przeszedłem obronną ręką, więc sposób zdobywania wiedzy jest sprawdzony 🙂 Zakładam, że otwierając lokal macie jakiekolwiek doświadczenie w branży gastronomicznej. Jeśli nie, to radzę poszukać kogoś, kto taki lokal prowadzi i zaprosić na kawę w celach zdobycia informacji lub poprosić o przeszkolenie. W ostateczności możecie podpytać znajomego, który pracuje w gastronomii i był obecny przy takiej kontroli.
2. Czytanie wpisów na forach internetowych
Na forach można dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy, ale zawsze zwracajcie uwagę na miasto, którego dotyczą wpisy i czas napisania postu. Kwestię różnorodności przepisów pod kątem miejsca już omówiłem, natomiast trzeba też pamiętać o aktualizacjach.
3. Rozmowa z poprzednim właścicielem lokalu o jego doświadczeniach
Jeśli w miejscu, gdzie planujecie działalność był wcześniej podobny lokal, to koniecznie skontaktuj się z jego właścicielem. On najlepiej wie, do czego w tym miejscu może przyczepić się Sanepid. Dodatkowo możesz od niego uzyskać cenne dane, jak na przykład teczka kontroli, haccp, gmp, ghp i badania wody. Szukając lokalu w pierwszej kolejności zwróć uwagę na te, w których była już prowadzona działalność gastronomiczna.
4. Kontakt z dwoma firmami specjalizującymi się w wprowadzaniu HACCP
Skontaktowałem się z dwoma firmami w celu skorzystania z ich usług przy pisaniu HACCP i zmianach funkcjonalnych w kuchni. Jak się później okazało, wprowadzenie HACCP w małej gastronomii jest niekonieczne, a zmiana wyglądu kuchni na tym etapie również nie jest potrzebna. Firmy wprowadzające HACCP obsługują dużych klientów, dlatego w 90% przypadków pierwsza wizyta w lokalu jest darmowa.
Podczas tej wizyty wypytałem o wszystko, co mnie trapiło i niepokoiło. Uzyskałem mnóstwo informacji, które pozwoliły mi bardziej wdrożyć się w temat i przygotować do odbioru lokalu.
5. Wizyta informacyjna w Sanepidzie
Na sam koniec udałem się do Sanepidu w celu umówienia wizyty. Młodszy inspektor obsługująca mój obszar okazała się bardzo miłą kobietą, choć po zrobieniu rozeznania w terenie miałem mnóstwo negatywnych feedbacków na jej temat. Myślę, że jeśli faktycznie przykładamy się, żeby wszystko było zgodnie z zasadami, to urzędnik też to widzi. Choć za wszystkich nie ręczę 🙂
Jakie dokumenty do kontroli Sanepidu?
Podczas odbioru i kontroli lokalu przez Sanepid musimy dysponować kilkoma najważniejszymi dokumentami. Najlepiej mieć je na stałe wpięte w teczce i przechowywać w lokalu.
1. Orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych
W celu uzyskania orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych musisz wykonać badania próbki kału. W tym celu idziesz do Sanepidu po 3 pojemniki i zbierać próbki kału z 3 kolejnych dni. Następnie trzeba zanieść je laboratorium Sanepidu i poczekać na wyniki badań. Koszt badań wynosi od 60 do 100 zł. Orzeczenie wydaje lekarz medycyny pracy, gdzie udajesz się z wynikami.
Przepis o obowiązku posiadania książeczki sanepidowskiej został uchylony. Każdy, kto pracuje przy artykułach spożywczych musi mieć teraz orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Jeśli go nie posiadamy, to warto zabrać się za to stosunkowo wcześnie. Musimy w Sanepidzie oddać kał do badań i zapłacić za to, że będą musieli w nim troszkę pogrzebać. Po otrzymaniu wyników idziemy z nimi do lekarza Medycyny Pracy. Za użycie pieczątki weźmie 50-80 zł.
2. Umowa najmu lokalu lub umowa na dzierżawę zaplecza lub wyszczególnione pomieszczenia
Konieczna do odbioru Sanepid jest umowa z najmu lokalu podpisana z właścicielem. Co w sytuacji, gdy nie chcesz wynajmować lokalu, bo np. prowadzisz bar z fast foodem i zamarzyła Ci się mała restauracja z daniami przygotowywanymi na miejscu?
Warunki jakie trzeba spełnić są bardzo restrykcyjne, głównie z uwagi na miejsce do wygospodarowania. Kontrola z Sanepidu wymaga dodatkowego pomieszczenia do przechowywania i sterylizacji jajek. Może to być to samo pomieszczenie ze zlewem i blatem, w którym będziesz kroił warzywa. Osobne miejsce ze zlewem i blatem musi być wyznaczone do siekania mięsa. Mając mały lokal możesz:
kombinować robiąc ścianki działowe i opisując powstałe „pomieszczenia”,
kupować już posiekane warzywa, przyrządzone mięso i wysterylizowane jajka (ew. jajka w proszku) lub pasteryzowane,
podpisać umowę z firmą, która dysponuje odpowiednim zapleczem, na wykorzystanie ich zasobów lokalowych do siekania mięsa, krojenia warzyw itp.
3. Projekt technologiczny lokalu
Jeśli w lokalu nie była prowadzona wcześniej gastronomia, nie obędzie się bez projektu technologicznego (zwanego czasami projektem gastronomicznym). Możesz zaryzykować i spróbować wykonać projekt technologiczny samemu. Jak to zrobić opisałem w artykule projekt technologiczny kuchni do Sanepidu. Możesz też poszukać kompetentnej firmy, która wykona dla Ciebie projekt.
W Sanepidzie wiedzą najlepiej, jak ma wyglądać projekt technologiczny, a Twoje bazgroły mogą ich nie przekonać. Dodatkowo pod projektem musi podpisać się rzeczoznawca. Fachowca, który sporządzi dla Ciebie projekt gastronomiczny znajdziesz na tej stronie.
4. Rejestry monitorowania temperatury lodówek, dostaw, mycia i dezynfekcji podłóg i urządzeń
Jednym z wymogów, których spełnianie sprawdzane jest podczas wizyty Sanepidu, są instrukcje sanitarne, określające zasady funkcjonowania stanowisk pracy i odpowiedniego obchodzenia się z żywnością. Instrukcja mycia i dezynfekcji pomieszczeń, urządzeń i sprzętu drobnego w punktach małej gastronomii będzie mile widziana przez inspektorów Sanepidu.
Ponadto prowadząc małą gastronomię możesz posiadać i uzupełniać trzy rejestry:
temperatury w lodówkach i zamrażarkach – mierzone dwa razy dziennie, specjalistyczne termometry muszą być na stałe umieszczone w tych urządzeniach, dostawy – każdą dostawę należy odnotować podając produkt, datę i temperaturę podczas dostawy oraz nr faktury i podpis odbierającego, mycie i dezynfekcji pomieszczeń chłodniczych i sprzętów – codzienna higiena podłóg, blatów, lodówek i innych urządzeń jak i ich cotygodniowe dezynfekowanie powinny być zapisane razem z podpisem osoby wykonującej czynność. Pamiętaj, że środki czystości powinny mieć certyfikat Sanepidu.
Forma zestawień jest dowolna. Można to robić w formie wydrukowanej tabelki, ale staromodny Sanepid w małych miastach przychylnie patrzy na zwykłe zeszyty. Musisz pamiętać o dokumentowaniu wszystkich procesów mycia i dezynfekcji. Zgodnie z zasadą HACCP „co nie zostało zapisane nie zostało zrobione” powinieneś stworzyć rejestry do potwierdzania wykonania dezynfekcji i mycia.
5. Wyniki badania wody
Badanie wody przeprowadza komórka Sanepidu przed odbiorem lokalu. Najlepiej zlecić badanie wody w trakcie remontu lokalu. Takie badanie jest ważne kilka lat, więc gdy przejmujesz lokal, zapytaj byłego właściciela o aktualne wyniki. Możesz dzięki temu sporo zaoszczędzić.
Wysokość opłat za zbadanie wody jest zależna od tego, czy będzie to pełne badanie (dla dużej gastronomii) czy tylko częściowe. Opłaty można by uniknąć, gdyby Sanepid udostępniał wyniki badania na naszych obszarze. Niestety nie robi tego, gdyż twierdzi, że nie może.
6. Umowa/wyniki deratyzacji, dezynsekcji i dezynfekcji (DDD)
W każdym lokalu gastronomicznym powinna być przeprowadzona deratyzacja, dezynfekcja i dezynsekcja (w skrócie DDD). Spotkałem się już sytuacją, gdy właściciel sam wyłożył trutkę, opisał to w GHP/GMP i Sanepid to zaakceptował. Jeśli chcesz zrobić podobnie, tutaj masz do kupienia stację deratyzacyjną z trutką. Oficjalnie potrzebna jest też profesjonalna dezynsekcja (odrobaczanie).
Po zamknięciu lokalu przyjdzie Pan, który popsika Ci lokal specjalnym środkiem owadobójczym. Następnie ze wszystkich szpar zaczną wychodzić małe, czarne robaki i duże owłosione pająki, które będą zdychać w męczarniach. Nie można zmywać tych miejsc przez 24 godziny. Warto mieć również pod ręką specyfik na pająki, aby kelnerka czy barmanka mogła sobie insekta spsikać, zamiast krzyczeć na całą knajpę 🙂
Jeszcze bardziej restrykcyjne przepisy mówią o umowie z taką firmą, czyli stałej deratyzacji na przykład raz w miesiącu. To dopiero jest hardcore. Oczywiście każda taka akcja jest płatna od 80zł wzwyż.
7. Umowa na wywóz śmieci
W przypadku, gdy wynajmujesz lokal i wywóz śmieci masz w cenie najmu, to musisz przedstawić porozumienie z właścicielem budynku lub odpowiedni zapis w umowie. Jeśli jesteś właścicielem lokalu, śmieci odbiera od Ciebie firma na podstawie wygranego przetargu ogłoszonego przez Urząd Miasta. Twoim zadaniem jest wypełnić deklarację w UM.
Jak już jesteśmy przy śmieciach, to miej w lokalu tyle kubłów, ile to możliwe i zgodne z przepisami. Sanepid lubi czystość. Do lokalu polecam zwłaszcza sortowniki odpadów, a na zewnątrz taki (zwróć uwagę, aby miał miejsce na skepowanie papierosów).
Smażąc potrawy na tłuszczu, powinieneś mieć umowę na odbiór zużytego oleju.
8. Szkolenie BHP
Niektóre firmy straszą nowych przedsiębiorców przepisami wymuszającymi przeprowadzenie szkolenia BHP. Rzecz jasna płatnego. Jeśli nie zatrudniasz pracowników na umowę o pracę to nie jest to wymagane. Nie mniej jednak w ramach GHP (zasady Dobrej Praktyki Higienicznej) musisz przeprowadzać wewnętrzne szkolenie BHP. Polega to na tym, że wypisujesz na kartce parę punktów BHP i podpisujesz się pod tym.
9. Odstępstwo na wysokość pomieszczenia
Jeżeli prowadzisz lokal w piwnicy lub w suterenie i nie masz okien, a wysokość pomieszczeń jest mniejsza niż 3 metry, to potrzebujesz odstępstwo. Inspekcja Sanitarna wymaga pisma od Wojewódzkiej Inspekcji Sanitarnej, która potwierdzi zgodę na prowadzenie działalności gastronomicznej. WIS wydaje odstępstwo od wysokości lub oświetlenia, konsultując to z Inspekcją Pracy.
10. Dokumentacja HACCP lub GMP/GHP
Księga HACCP jest konieczna do dużej gastronomii. Do małej gastronomii wystarczą z reguły przepisy GMP/GHP. Poniżej więcej o tym, jak wyglądają przepisy Sanepidu, które musisz spełnić do otwarcia lub kontroli Sanepidu.
Wytyczne Sanepidu dla małej gastronomii
Poniżej opisałem czynności, które wykonałem (lub zapomniałem wykonać) przed odbiorem lokalu. Jeszcze raz ostrzegam, że wytyczne Sanepidu w różnych miastach mogą być nieco inne! Kontrola z Sanepidu na pewno przebiegnie sprawnie, jeśli rozważysz wprowadzenie wytycznych.
I WYSOKOŚĆ LOKALU
Gdy wybierasz lokal pod gastronomię, pamiętaj o odpowiedniej wysokości lokalu. Jaką wysokość powinna mieć restauracja? W pomieszczeniach produkcyjnych, czyli np. w kuchni, powinno być co najmniej 330 cm wysokości. Z kolei pomieszczenia higieniczno-sanitarne muszą mieć wysokość co najmniej 250 cm. Podstawą prawną jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:
§ 72. 1. Wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w poniższej tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań: Rodzaj pomieszczenia (sposób użytkowania) Minimalna wysokość w świetle (m) Pokoje w budynkach mieszkalnych oraz sypialnie 1–4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego 2,5*) Pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych zagrodowych oraz pomieszczenia w budynkach rekreacji indywidualnej 2,2*) Pomieszczenia do pracy**) , nauki i innych celów, w których nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia, przeznaczone na stały lub czasowy pobyt: a) nie więcej niż 4 osób 2,5 b) więcej niż 4 osób 3,0 Pomieszczenia jak wyżej, lecz usytuowane na antresoli, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2 Pomieszczenia do pracy**) i innych celów, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia 3,3 Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, jak dyżurki, portiernie, kantory, kioski, w tym kioski usytuowane w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, sportowych, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*) Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi: a) jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*) b) jeżeli występują czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,5) * ) Przy stropach pochyłych jest to wysokość średnia liczona między największą a najmniejszą wysokością pomieszczenia, lecz nie mniejszą niż 1,9 m. Przestrzeni o wysokości poniżej 1,9 m nie zalicza się do odpowiadającej przeznaczeniu danego pomieszczenia. **) Wymagania dotyczące minimalnej wysokości pomieszczeń w zakładach pracy określają przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy. 2. Pomieszczenia, których wysokość powinna, zgodnie z ust. 1, wynosić co najmniej 3 m i 3,3 m, mogą być obniżone do wysokości nie mniejszej niż 2,5 m w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji, pod warunkiem uzyskania zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
II HACCP w gastronomii
Nie ma obowiązku wprowadzania HACCP w małej gastronomii, ale dobrze jeśli jest. HACCP to Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli, który tworzy się dla linii produkcyjnej danego zakładu. Małe zakłady są zobowiązane wdrożyć i stosować jedynie zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej GMP i Dobrej Praktyki Higienicznej GHP. W opisach GMP i GHP musisz zawrzeć:
lokalizację i otoczenie zakładu – piszesz o wydzieleniu terenu wokół lokalu i dbaniu o jego czystość. Czyli musisz sprzątać miejski chodnik, ale za postawienie na nim stojącej reklamy i tak każą Ci zapłacić.
– piszesz o wydzieleniu terenu wokół lokalu i dbaniu o jego czystość. Czyli musisz sprzątać miejski chodnik, ale za postawienie na nim stojącej reklamy i tak każą Ci zapłacić. pomieszczenia i ich układ – opisujesz funkcje pomieszczeń w lokalu, rodzaj wentylacji, materiał podłóg, brak krzyżowania się drogi „czystej” i „brudnej” i punkty poboru wody,
– opisujesz funkcje pomieszczeń w lokalu, rodzaj wentylacji, materiał podłóg, brak krzyżowania się drogi „czystej” i „brudnej” i punkty poboru wody, maszyny, urządzenia i wyposażenie – wypisujesz maszyny dostępne w lokalu z podaniem ich instrukcji obsługi. Maszyny, czyli zmywarkę, piec, mikrofalówkę itp.
– wypisujesz maszyny dostępne w lokalu z podaniem ich instrukcji obsługi. Maszyny, czyli zmywarkę, piec, mikrofalówkę itp. procesy mycia i dezynfekcji – opisujesz częstotliwość mycia i dezynfekcji podłóg, blatów i urządzeń z metodami kontroli wykonania,
– opisujesz częstotliwość mycia i dezynfekcji podłóg, blatów i urządzeń z metodami kontroli wykonania, zaopatrzenie w wodę – określasz kontrolę odpadów i standardy czystości przy poborze wody,
– określasz kontrolę odpadów i standardy czystości przy poborze wody, zabezpieczenie przed szkodnikami – określasz formę nadzoru nad szkodnikami i czynności jakie wykonałeś,
– określasz formę nadzoru nad szkodnikami i czynności jakie wykonałeś, szkolenia personelu – wprowadzasz instruktaż szkolenia bhp dla pracowników,
– wprowadzasz instruktaż szkolenia bhp dla pracowników, higiena personelu – opisujesz pomieszczenie dla pracowników wraz z odzież roboczą,
– opisujesz pomieszczenie dla pracowników wraz z odzież roboczą, magazynowanie żywności – w jaki sposób segregujesz żywność, składujesz opakowania i rotujesz produkty.
Jeśli masz zamiar przygotować HACCP, to warto rozważyć odbycie szkolenia. Tutaj znajdziesz kompleksowe szkolenia HACCP, które pozwolą Ci samodzielnie napisać i wdrożyć HACCP w Twoim lokalu. Z kolei jak nie chcesz zaprzątać sobie głowy tworzeniem dokumentacji HACCP, to możesz zlecić to zadanie specjaliście.
Koszt stworzenia księgi HACCP wyjdzie Cię od 500 do 1000 złotych. Na tej stronie znajdziesz fachowca, który wykona ją dla Ciebie.
III Sanepid w kuchni – o czym warto pamiętać
Podłogi
Na podłodze powinny być płytki jako powierzchnia łatwo zmywalna.
Blaty
Powinny być łatwo zmywalne, ale nie muszą być ze stali nierdzewnej.
Gorąca woda
Sprawdź czy w zlewozmywaku leci gorąca woda (niby oczywiste, ale gdy woda jest podgrzewana to czasami takie urządzenie może się zepsuć). Ponadto umywalka do mycia rąk powinna zawierać:
instrukcję mycia rąk – przetestuj, bo inspektor może poprosić o zaprezentowanie procesu,
mydło w płynie – bakteriobójcze,
szczoteczkę do paznokci,
ręczniki jednorazowe,
kosz na śmieci, który otworzysz stopą.
Na tych błędach Sanepid przyłapuje pracowników: używanie brudnych naczyń, używanie podłogi do stawiania żywności, podnoszenie z podłogi żywności, próbowanie potraw palcem, stosowanie materiałowych ścierek, złe magazynowanie, wypełnianie dokumentów sanepidu z wyprzedzeniem, mrożenie świeżego mięsa, ustawianie mokrych garnków jeden na drugim, brudne uszczelki w lodówkach.
Zmywanie naczyń
Jeśli kawę podajesz w filiżankach, musisz mieć zmywarkę z wyparzarką. Jeśli podajesz tylko piwo, wystarczy dwukomorowy zlewozmywak z płynem i myjką (dostaniesz je od dostawcy piwa).
W przypadku gdy zmywarka jest używana, musisz posiadać instrukcję obsługi lub zaświadczenie, że faktycznie posiada funkcję wyparzania.
Droga czysta i brudna
Podając dania na talerzach ceramicznych lub szklanych musisz określić drogi „czystą” i „brudną”, które nie mogą się krzyżować. Droga czysta – z kuchni do klienta, droga brudna – od klienta do zmywarki. Jeśli podajesz posiłki na papierowych tackach, nie musisz zaprzątać sobie głowy tym problemem.
Gotowe potrawy nie mogą być wydawane z kuchni i przechodzić przez zmywalnię, ani wracać tą samą drogą, którą wracają brudne naczynia. Takie rzeczy ustala się podczas remontu lokalu, aby odpowiednio przystosować restaurację do przepisów Sanepidu.
Czasami zdarza się, że przejmujesz gotową restaurację lub w lokalu nie ma możliwości wykonania remontu. Wówczas wyjściem jest rozdzielność czasowa:
dostawy żywności zapewniasz poza godzinami otwarcia restauracji,
naczynia brudne przechowywać na wózku przed zmywalnią i zawozić je co jakiś czas, gdy nie ma w tym momencie wydawki.
Wydzielone pomieszczenia
Produkując jedzenie od surowca musisz mieć wydzielone pomieszczenie do mycia, obierania i krojenia warzyw z wydzielonym zlewozmywakiem. To samo tyczy się mięsa. Możesz też podpisać umowę z firmą zewnętrzną na dzierżawę zaplecza.
Co istotne, pomieszczenia produkcyjne powinny być zamykane. Zgodnie z rozporządzeniem: drzwi do pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi oraz do kuchni powinny mieć co najmniej szerokość 0,8 m i wysokość 2 m w świetle ościeżnicy.
Z kolei drzwi wewnętrzne, z wyjątkiem drzwi do pomieszczeń technicznych i gospodarczych, powinny mieć co najmniej szerokość 90 cm i wysokość 200 cm.
Przechowywanie produktów
Przechowując produkty w lodówce i w szafkach dbaj o to, aby były szczelnie zamknięte. Ich ułożenie musi być zgodne z tym co napisałeś w GHP/GMP, czyli np. poszatkowanej cebuli nie trzymasz na tej samej półce co sernika. Do przechowywania produktów w lodówce wykorzystaj hermetyczne pojemniki.
Jajka nie mogą być przechowywane z pozostałą żywnością. Do tego potrzebujesz osobnej lodówki. Jeśli oferujesz w menu potrawy z jajek, konieczny będzie zakup naświetlacza do jaj lub dezynfekcja termiczna. Dezynfekcja termiczna polega na wyparzeniu jaj w wodzie o temperaturze ok. 65°C przez kilka sekund (temperatura niszczy pałeczki salmonelli). Wybrany sposób postępowania musisz opisać w dokumentacji HACCP dla gastronomii.
Ponadto:
Pamiętaj o termometrach w lodówkach.
Kontroluj daty ważności produktów.
IV kontrola Sanepidu w pozostałych pomieszczeniach
Szatnia i pomieszczenia gospodarcze
W szatni muszą znajdować się minimum dwie szafki – jedna na ubrania wierzchnie, druga na robocze. Tutaj znajdziesz duży wybór szafek. Musisz posiadać osobną szafkę na środki czyszczące jak i same środki. Na przykład mocny płyn do piekarników.Podłogi w pomieszczeniach gospodarczych powinny być łatwo zmywalne.
Ubikacje
Ubikację dla personelu i osobną dla klientów musisz opisać. W lokalach gdzie jest sprzedawany alkohol Sanepid często wymaga oddzielnych ubikacji dla mężczyzn i kobiet. Ubikacje powinny być wyposażone w działające spłuczki i oświetlenie, ciepłą wodę, papierowe ręczniki, mydło i papier toaletowy.
W ubikacji dla personelu mydło koniecznie antybakteryjne z atestem. Lepiej kupić większy pojemnik, a do tego dozownik – wyjdzie taniej. Przed zamknięciem knajpy zajrzyj do ubikacji, czy przypadkiem ktoś nie zasnął nad tronem.
Sala konsumpcyjna
Na sali konsumenckiej powinny znajdować się napisy „zakaz palenia” a nad barem „dzieciom i młodzieży do lat 18 alkoholu nie sprzedaje się”. Małolaty i tak będą próbować kupić alko, więc bądź czujny.
Wentylacja
Każde pomieszczenie w lokalu powinno być wyposażone w działającą wentylację (wystarczy grawitacyjna). Klimatyzacja nie jest wymagana, o ile warunki lokalu nie wymuszają jej posiadania (latem na strychu jest bardzo ciepło i w tym wypadku klimatyzacja może być konieczna). Z kolei w toaletach konieczna jest wentylacja mechaniczna.
Warto wiedzieć, że jeżeli w resturacji wysokość pomieszczeni produkcyjnego jest niższa niż 330 cm, wówczas musisz zastosować dodatkową wentylację mechaniczną.
Droga ewakuacyjna
Droga ewakuacyjna (drugie wyjście) jest mile widziane. Jak się będzie paliło to musisz którędyś zwiać. Dostawy można przyjmować w wejściu głównym, ale poza godzinami otwarcia.
Ponadto:
Pamiętaj o fartuchu laboratoryjnym dla inspektora z Sanepidu. Nie może nim być prześcieradło z dziurami na ręce, tylko specjalny fartuch z atestem.
Pamiętaj, że odbiór lokalu jest konieczny do starania się o koncesję na wódkę, wino i piwo. Więcej o koncesji przeczytasz w artykule Jak zdobyć koncesję na alkohol, czyli droga od proboszcza do prezydenta.
Wniosek do Sanepidu
Wniosek o odbiór lokalu przez Sanepid jest darmowy i najlepiej złożyć jeszcze w trakcie remontu. Wniosek możesz złożyć listownie, przez ePuap lub osobiście. Z powodu pandemii, wiele PSSE wprowadziło możliwość przesłania wniosku mailem, co jest oczywiście na plus.
Ważne, abyś wiedział, że składając wniosek jako firma, musisz mieć aktywną działalność gospodarczą. Sanepid ma 14 dni roboczych od dnia wpłynięcia wniosku, aby umówić się z Tobą na odbiór restauracji. Jeśli szukasz wzorów dokumentów do Sanepidu – tj. wniosku o odbiór lokalu i zlecenia badania wody, to znajdziesz je TUTAJ. Inspektor na koniec kontroli sporządza protokół, w którym opisuje wszystko to, co musisz poprawić.
Kiedy można zacząć działać?
Warto wiedzieć, od kiedy możesz zacząć przyjmować gości do restauracji. Na decyzję Sanepidu zaczekasz do 14 dni roboczych. Podczas odbioru lokalu inspektor nie wyda jeszcze decyzji, ale możesz dostać informację zwrotną. Czasami zdarza się, że dostaniesz pozwolenie na otwarcie restauracji od dnia odbioru, z kolei otrzymanie decyzji będzie jedynie formalnością.
Co w przypadku, gdy inspektor podczas odbioru sanepidu zgłosił uchybienia? Jest kilka opcji. Przy większyc brakach inspekcja może umówić się na kolejną wizytę. Będziesz jednak wiedział, co należy poprawić. Zdarza się, że inspekcja może wydać decyzję warunkową na 3 miesiące. Wówczas inspekacja przyjdzie ponownie i sprawdzi, czy poprawiłeś to, co zgłosili podczas kontroli.
Pomoc w przygotowaniu lokalu do odbioru
Opisałem Ci wszystko, co pomogło mi przejść pozytywnie kontrolę Sanepidu. Gdy przypomnę sobie coś ważnego to na pewno uzupełnię tekst. Nie mniej warto udać się do lokalnego Sanepidu i zapytać o wszystko inspektora. Przepisy zmieniają się z dnia na dzień! Jeśli masz jakieś pytanie, to zadaj je proszę w komentarzu poniżej lub na forum gastronomicznym. Dyskutują tam ze sobą właściciele lokali i osoby chcące otworzyć własną knajpę.
Kontrola z Sanepidu może zakończyć się pozytywnie, warto jednak posiłkować się wiedzą fachowców. Jeśli szukasz profesjonalnej pomocy przy stworzeniu dokumentacji HACCP lub przystosowaniu lokalu do odbioru Sanepidu, wypełnij formularz. Koszt przygotowania dokumentacji HACCP to od 500 do 2000 zł.
Sanepid w sklepie – jak przygotować się do kontroli?
Teoretycznie w sklepach powinien funkcjonować system HACCP, ale w praktyce, ze względu na tzw. elastyczne podejście, ogranicza się to zazwyczaj do samych dobrych praktyk higienicznych. Jeśli mamy wątpliwości co do poszczególnych procedur, warto poradzić się konsultanta lub przynajmniej poszukać w internecie materiałów na temat praktycznej interpretacji niektórych przepisów ze wspomnianego rozporządzenia. Warto wiedzieć, że pierwsza kontrola, czyli tzw. odbiór sanepidu, jest najczęściej zapowiedziana, podobnie jak kolejne rutynowe oraz te związane ze sprawdzeniem realizacji decyzji pokontrolnych. – Niezapowiedziane mogą być natomiast kontrole interwencyjne, wynikające ze skarg, donosów i przypadków chorobowych – wskazuje Michał Kurek, koordynator Food Business Service w TÜV SÜD Polska.
Jak często?
W praktyce kontroli sanepidu można spodziewać się przynajmniej raz w roku. – Jeśli w wyniku rutynowej kontroli zapadną jakieś decyzje wymagające wdrożenia, to po terminie realizacji decyzji również można oczekiwać kontroli. Zdarzyć się mogą również wspomniane wcześniej kontrole interwencyjne. Na nie niestety nie ma limitu – zaznacza nasz rozmówca. Na koniec każdej kontroli urzędnik sporządza protokół, w którym zapisuje wszystkie uwagi i spostrzeżenia, do których należą m.in. pozytywne opinie lub zalecenia bądź ich brak.
W przypadku uchybień, które nie wymagają natychmiastowych działań, zostaje wydana decyzja o ich usunięciu w wyznaczonym terminie, zaś w przypadku poważnych uchybień obligatoryjna jest zarówno decyzja, jak i mandat. Jeśli uchybienia są na poziomie krytycznym, to oprócz tego, że na placówkę zostanie nałożony mandat, sklep może zostać także zamknięty.
Typowe błędy
W trakcie kontroli swoje obowiązki ma nie tylko detalista, ale też inspektor. Każdorazowo, przed przystąpieniem do wykonywania czynności kontrolnych, jest on zobowiązany do okazania kierownikowi sklepu legitymacji służbowej wraz z upoważnieniem właściwego państwowego inspektora sanitarnego oraz przedstawienia zakresu kontroli sanitarnej. Jak zauważa Michał Kurek, do najczęstszych błędów detalistów wykrywanych w trakcie kontroli sanepidu należą brak odpowiedniego nadzoru DDD (dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja) oraz brak aktualnych badań pracowników na nosicielstwo.
Nierzadko zdarza się też, że reżim prowadzenia zapisów nie jest wystarczająco regularny. Jan Bondar, rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego, dodaje, że często stwierdzane są także: nieprawidłowości w obszarze zapewnienia czystości bieżącej, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości i niezabezpieczenie przed zanieczyszczeniem nieopakowanych środków spożywczych. Zatem na te elementy należy zwrócić szczególną uwagę.
Jakie wymagania musi spełniać lokal na sklep spożywczy?
Decydując się na otwarcie sklepu spożywczego, należy zacząć od znalezienia dogodnej lokalizacji. Dla tego rodzaju punktów najlepszym położeniem będzie miejsce ruchliwe, w którym przecinają się codzienne trasy ludzi chodzących do pracy czy szkoły. Warto zwrócić uwagę, aby w jego pobliżu znajdowały się miejsca parkingowe na chociaż dwa-trzy auta.
Nieruchomość taka musi ponadto spełniać wymogi formalne określone dla lokali użytkowych, tj. musi posiadać stosowne decyzje administracyjne wynikające z prawa budowlanego, które nadają mu taki charakter. Rozłożenie pomieszczeń, podłączenie sieci wodno-kanalizacyjnej, wentylacja, muszą być zaopiniowane pod względem higieniczno-sanitarnym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego lub przez rzeczoznawcę do spraw sanitarno-higienicznych.
Do obowiązków pracodawcy, czyli właściciela sklepu, należy zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy oraz właściwa organizacja stanowiska pracy. Zalicza się do tego także zapewnienie sprawnych i bezpiecznych urządzeń, odpowiednich pomieszczeń sanitarno-higienicznych, w tym umożliwiających przechowywanie odzieży własnej (osobistej) i roboczej, miejsca do spożywania posiłków, a także zaplecza sanitarnego.
Ogólne warunki jakie musi wypełnić właściciel lokalu przygotowujący go do otwarcia sklepu spożywczego ujęte są w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego z dnia 29 kwietnia 2009 roku w sprawie higieny środków spożywczych. Wymagania te dotyczą każdego etapu funkcjonowania sklepu od produkcji, poprzez przetwarzanie, do dostaw i dystrybucji żywności.
Wśród ogólnych warunków higienicznych, jakie spełniać musi lokal na sklep spożywczy, wymienić należy:
utrzymanie czystości w pomieszczeniach, w jakich znajduje się żywność, oraz zachowanie w dobrym stanie sieci wodno-kanalizacyjnej oraz stanu technicznego tych pomieszczeń,
wystrój, wyposażenie, konstrukcja i rozmieszczenie pomieszczeń muszą być tak przygotowane by zapewnić utrzymanie ich w czystości, dokładne ich czyszczenie i dezynfekcję, minimalizowanie dostępu do żywności zanieczyszczeń z zewnątrz, zapewniać odpowiednią przestrzeń roboczą pozwalającą na higieniczne przeprowadzenie koniecznych działań, ochronę przed brudem i materiałami toksycznymi, zapewniać odpowiednie warunki przechowywania żywności, tj. właściwą temperaturę.
Przepisy określają także wymagania dla toalet znajdujących się w takim lokalu, ich właściwą liczbę. Ponadto muszą być spłukiwane wodą, i podłączone do sprawnej sieci wodno-kanalizacyjnej. Ubikacje nie mogą bezpośrednio łączyć się z pomieszczeniami, w których pracuje się z żywnością.
W sklepie spożywczym należy także zapewnić właściwą ilość umywalek, usytuowanych w odpowiednich miejscach, przeznaczonych do mycia rąk. Musi być do nich podłączona ciepła i zimna bieżąca woda, a dodatkowo należy je zaopatrzyć w środki do mycia rąk i higienicznego suszenia. Jeśli w sklepie istnieje konieczność zapewnienia miejsca do mycia żywności, musi być ono oddzielone od umywalek do rąk.
Każde z pomieszczeń w sklepie spożywczym powinny posiadać odpowiednie systemy mechanicznej lub grawitacyjnej wentylacji, która uniemożliwia przepływ powietrza z obszarów zanieczyszczonych do obszarów czystych. Przy instalacji systemów wentylacyjnych należy zapewnić możliwość łatwego do nich dostępu w celu czyszczenia, wymiany filtrów itp. Poszczególne węzły sanitarne również powinny mieć zapewnioną odpowiednią wentylację.
Lokal przeznaczony na sklep spożywczy nie może obejść się bez wody, która musi spełniać standardy sanitarne i nadawać się do spożycia przez ludzi. Układ sieci kanalizacyjnej powinien z kolei być tak poprowadzony, aby zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia.
Rozporządzenie określa także sposób, w jaki żywność powinna być przechowywana. Przede wszystkim pomieszczenia i urządzenia w jakich żywność się znajduje, muszą zapewniać odpowiednią dla danego rodzaju produktów temperaturę, brak dostępu do zanieczyszczeń środowiskowych i chemicznych, oraz higieniczne warunki przechowywania. Warzywa i mięsa powinny być przechowywane oddzielnie. W pobliżu żywności nie mogą się znajdować żadne środki czyszczące i odkażające.
Dla sprzętów, instalacji i przedmiotów mających kontakt z żywnością Rozporządzenie narzuca następujące wymogi:
muszą być zainstalowane w sposób pozwalające na odpowiednie czyszczenie sprzętu i otaczającego go obszaru,
muszą być skonstruowane w taki sposób, i z takich materiałów, które umożliwią utrzymanie ich w jak najlepszym stanie higienicznym i technicznym, uniemożliwiającym przedostanie się zanieczyszczeń do żywości,
muszą być dokładnie czyszczone oraz jeśli zachodzi taka potrzeba dezynfekowane. Częstotliwość tych zabiegów musi zapewniać brak dostępu jakichkolwiek zanieczyszczeń.
W sklepie nie może zabraknąć miejsca przeznaczonego na odpady żywnościowe, czyli niejadalne produkty uboczne i inne śmieci powstałe podczas pracy z żywnością. Muszą być one usuwane niezwłocznie z pomieszczeń, w których znajduje się żywność, aby zapobiec ich gromadzeniu. Wszystkie odpady muszą być składowane w szczelnie zamykanych pojemnikach, skonstruowanych w taki sposób, aby możliwe było ich czyszczenie i dezynfekcja.
Przepisy stawiają także szereg wymagań pracowników sklepów spożywczych. Powinni oni przede wszystkim utrzymać wysoki stopień czystości osobistej oraz nosić odzież ochronną. Dodatkowo osoby takie muszą posiadać odpowiedni stan zdrowia, co należy potwierdzić przedstawieniem badań do celów sanitarno-epidemiologicznych i ewentualnie orzeczeniem lekarskim.
Tagi: lokale użytkowe
Obecny warzywniak nie powinien wyglądać jak stragan na bazarze
Artykuły
Obecny warzywniak nie powinien wyglądać jak stragan na bazarze
Do prowadzenia warzywniaka wymagany jest nade wszystko lokal o powierzchni 15?20 mkw. i pojazd dostawczy.
Sklep z warzywami i owocami osiągnie zyski jedynie w miejscu o dużym natężeniu ruchu.
– To nie musi być koniecznie centrum miasta. Najciekawszą lokalizacją są osiedla mieszkaniowe – stwierdza właściciel sklepu warzywnego Cebo w Dąbrowie Górniczej.
Dobrze, jeżeli w bezpośrednim sąsiedztwie nie funkcjonuje żaden bazar. Jak wynika z najnowszych badań Ipsos, aż 47 proc. sprzedawanych w Polsce owoców i warzyw kupowanych jest na bazarkach. W Unii Europejskiej to 33 proc.
Lokal wymagany na sklep warzywny nie musi być duży. Powinno starczyć 15?20 mkw. powierzchni sprzedaży. Musi posiadać własne zaplecze o wielkości minimum kilku metrów kwadratowych, do przechowywania towaru. W lokalu należy też wygospodarować pomieszczenie socjalne, w którym będzie toaleta oraz kącik kuchenny.
– Obecny warzywniak nie może wyglądać jak stragan na bazarze. Klienta ściągnąć może tylko zadbany, estetycznie urządzony sklep ? zauważa Paweł Kosowski, właściciel warzywniaka Jarzynka na warszawskim Mokotowie.
To znaczy, że należy liczyć się z inwestycją w jego wyposażenie. Warto zamówić regały przeznaczone tylko do ekspozycji owoców i warzyw. Najlepiej wyglądają te w kolorze drewna, w których towar jest przetrzymywany w plastikowych skrzynkach. Jeśli zależy nam na wyglądzie sklepu, nad regałem warto zainstalować lustro, które będzie odbijało eksponowany w koszach towar. To nadaje także obfitości ekspozycji. Wygodne są też regały na konstrukcji metalowej, w których jest możliwość łączenia elementów w dowolne ciągi. Za pojedyńczy regał o szerokości 1,2 metra i wysokości 2,3 należy zapłacić u producenta mebli sklepowych około 1,2?1,7 tys. zł. Wybierając rynek wtórny, zakupimy taki regał za połowę ceny. Można też wybrać wykonanie regałów u stolarza. Wtedy też zaoszczędzimy około 20?30 proc.
Na kupno kasy fiskalnej i wagi należy zarezerwować około 2?3 tys. zł. Wymagana będzie również lada sklepowa za około 250?300 zł. W lokalu konieczna jest klimatyzacja, szczególnie latem. Na klimatyzację trzeba wydatkować około 2?3 tys. zł.
Właściciel sklepu warzywnego powinien posiadać pojazd dostawczy. Najtrafniejszy będzie taki o pojemności do 1 tony towaru. Na kupno używanego auta trzeba przeznaczyć około 15?20 tys. zł.
Sklep warzywny działający na osiedlu winien być otwarty minimum do godziny 19.00, by dać możliwość zrobienia zakupów powracającym z pracy później. Winien też pracować w soboty. Długie godziny otwarcia powiązane są z koniecznością zatrudnienia pracownika. Na ten cel trzeba posiadać około 800?1100 zł miesięcznie. Następne 10 tys. zł trzeba przeznaczyć na zakup towaru.
Przed otwarciem działalności trzeba uzyskać zgodę na otwarcie sklepu. To wiąże się ze spełnieniem wielu wymagań i otrzymaniem zezwoleń m.in. od Państwowej Straży Pożarnej czy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Kolejnym etapem jest złożenie pisemnego zgłoszenia o liczbie kas fiskalnych i miejscu ich użytkowania przed terminem rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży. Potem następuje instalacja kasy i jej fiskalizacja.
OTWARCIE SKLEPU WARZYWNO-OWOCOWEGO
Przed uruchomieniem sklepu z artykułami spożywczymi należy:
– opracować aranżację placówki zgodnie z przepisami technicznymi, wodno-kanalizacyjnymi
– zgłosić sklep do Państwowej Straży Pożarnej
– zgłosić sklep do Państwowej Inspekcji Pracy
– złożyć wniosek do Państwowej Inspekcji Sanitarnej o zatwierdzenie lokalu i wpisanie do rejestru zakładów podlegających kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej
– podpisać umowy z dostawcami mediów, z firmą wywożącą śmieci, prowadzącą deratyzację i dezynfekcję
– wystąpić o opinię kominiarską dotyczącą wentylacji pomieszczeń
– złożyć pisemne zgłoszenie o liczbie kas rejestrujących i miejscu ich użytkowania przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży
– dokonać instalacji i fiskalizacji kas, zgłosić kasy w terminie 7 dni do właściwego urzędu skarbowego
– wyposażyć placówki w urządzenia chłodnicze i meble
– zawrzeć umowy na dostawy towaru
(data artykuł: 26.08.09, źródło: gazetaprawna.pl)
Treść artykułu dotyczy stanu prawnego obowiązującego w czasie, kiedy powstała oryginalna publikacja w piśmie.
kasa fiskalna
HACCP dla sklepu ze zdrową żywnością. Jak otworzyć sklep EKO? Dokumentacja i wymogi Sanepidu na przykładzie Sklepu „Manufaktura smaków” w Zielonej Górze.
Jeżeli poszukujesz dokumentacji HACCP dla sklepu spożywczego- dobrze trafiłeś. Wykonam taką dokumentację dla Ciebie. Jeżeli chcesz otworzyć sklep i zastanawiasz się jak dostosować pomieszczenia- czytaj dalej.
Wymagania dla sklepu omówię na przykładzie mojego ulubionego sklepu EKO W Zielonej Górze- „Manufaktura smaków”, przy ul. Pod Filarami 1. FB Manufaktury smaków TUTAJ
Miałam niezwykła przyjemność stworzyć dokumentację dla sklepu i współpracować z właścicielką- Panią Brygidą.
Na początku chciałabym sprostować, iż w języku Inspekcji Sanitarnej nie istnieje określenie takie jak „sklep ze zdrową żywnością”, ponieważ wskazywałoby to na fakt, że pozostałe sklepy sprzedają żywność „chorą”- czyli taką, która powoduje choroby i truje ludzi. Lepszym określeniem są sklepy „EKO”. Zarówno sklepy „EKO” jak i te „inne” wymagania sanitarne mają takie same.
Na początku trzeba określić co sprzedajemy?
Środki spożywcze trwałe mikrobiologicznie- można je przechowywać w temperaturze pokojowej.
Środki spożywcze nietrwałe mikrobiologicznie- przechowujemy w lodówkach i zamrażarkach.
Środki spożywcze w opakowanych jednostkowych- zapakowaną żywność.
Środki spożywcze sprzedawane luzem- czyli na wagę.
WYMOGI DLA POMIESZCZEŃ:
Wysokość- najlepiej 3 m. W najgorszym przypadku 2,5 m (prawo budowlane oraz bhp),
Powierzchnie podłóg- gładkie, zmywalne,
Powierzchnie regałów, półek, blatów- gładkie zmywalne,
Powierzchnie ścian (zwłaszcza przy punktach wodnych), gładkie, zmywalne.
* W „Manufakturze smaku” ze względu na położenie sklepu w zabytkowej kamienicy, podłoga została oryginalna (przedwojenna). Konserwator Zabytków zakazał ingerowania w strukturę- przy odbiorze pomieszczeń przez Inspekcję Sanitarną wskazane jest pokazanie takiego oficjalnego pisma.
WYMOGI DLA PUNKTÓW WODNYCH.
Jeżeli sprzedajemy żywność w opakowaniach jednostkowych, niektóre Inspekcje Sanitarne nie wymagają umywalki na Sali sprzedaży.
Jeżeli sprzedajemy żywność na wagę, porcjujemy, kroimy lub odważamy, oprócz umywalki do mycia rąk na sali sprzedaży musi znajdować się zlew- do mycia sprzętu (noży, łyżek, krajalnicy). W punktach wodnych musi być ciepła i zimna woda, przy umywalce mydło i jednorazowe ręczniki. Odpływ z punktów wodnych musi być odprowadzany do kanalizacji (od razu uprzedzam- nie, nie może to być wiadro w szafce pod zlewem). Nie można w jednej komorze myć zarówno rąk jak i sprzętu.
Kafelki nad umywalkami/ zlewami są za zawsze praktyczne. Ponieważ często ściana jest tłusta, a plamy zostają na ścianie w przypadku pomalowania jej wyłącznie farbami zmywalnymi. Dla klienta również wygląda to mało estetycznie.
ILE WEJŚĆ
Ze względu na brak możliwości technicznych do sklepu prowadzi jedno wejście. Dobrze jeżeli do sklepu prowadzą dwa wejścia i towar dostarczany jest od zaplecza. Natomiast jeżeli jest to niemożliwe wystarczy całość rozwiązać w dokumentacji HACCP i dokładnie opisać kiedy towar dostarczany jest do sklepu (w jakich godzinach).
POMIESZCZENIA HIGIENICZNO-SANITARNE (toaleta i szatnia).
Pracownikowi należy zapewnić toaletę, najlepiej z przedsionkiem. Należy też wyznaczyć miejsce do higienicznego przechowywania odzieży. Przeważnie są to szafki „bhp” dwudzielne. W jednej komorze trzymamy ubranie wierzchnie w drugiej ubranie robocze (ubrania nie mogą się dotykać ani ocierać). Czasami ze względu na bardzo małą powierzchnię sklepu szafki się nie mieszczą, a nie mogą stać w toalecie. Dlatego niektóre Inspekcje Sanitarne pozwalają na powieszenie na ścianie pokrowców na garnitury. Jeden zamykany pokrowiec jest na odzież wierzchnią, drugi na odzież roboczą- jednak czy można zastosować taką praktykę- należy zapytać w swojej Inspekcji Sanitarnej.
Szafka na środki czystości oraz sprzęt porządkowy– środki chemiczne nie mogą być przechowywane z żywnością. Takie szafki najczęściej montuje się w toalecie pod zlewem lub w szatni- szafki muszą być zamykane drzwiczkami (prawo żywnościowe oraz prawo bhp). Niektóre Inspekcje Sanitarne nakazują również instalowanie szafki na sprzęt porządkowy (miotły, mopy), niektórzy pozwalają na zawieszanie wieszaka na ścianie i odwieszanie sprzętu (nie może stać na posadzce). Ja zalecam posiadanie 2 mopów. Jeden do mycia toalety i ewentualnie szatni, drugi do mycia pomieszczeń z żywnością- nie wyjeżdżamy sobie zarazkami z toalety do sali sprzedaży.
WENTYLACJA
W każdym pomieszczeniu powinna być wentylacja grawitacyjna (kratka w kominie wentylacyjnym), w pomieszczeniu toalety (tam gdzie jest sedes) wentylacja mechaniczna- wiatraczek elektryczny.
URZĄDZENIA
W urządzeniach chłodniczych należy prowadzić segregację. Nabiał powinien być przechowywane z nabiałem, wędliny z wędlinami itp. Surowe mięso powinno być zabezpieczone i w żadnym wypadku nie może być przechowywane (nie może się dotykać) z wędlinami. W urządzeniach chłodniczych oraz mroźniczych powinny być termometry i należy prowadzić Rejestr temperatur zgodnie z zasadami GHP-GMP.
W „Manufakturze smaków” prowadzi się również małą gastronomię. Na zapleczu została wydzielona mała kuchnia, wyposażona w umywalkę do mycia rąk oraz zlew do mycia sprzętu. Są tam też urządzenia grzewcze (opiekacze), prowadzona jest sprzedaż z półproduktów tzn. np z gotowych koletów do burgerów (w tym przypadku wegetariańskie). Żywność odgrzewana jest w opiekaczach i sprzedawana na wynos.
Pamiętaj, że zatwierdzając sklep wyłącznie na sprzedaż środków spożywczych, za każdym razem kiedy chcesz wprowadzić jakąś nowość (np. mała gastronomię) musisz złożyć do Inspekcji Sanitarnej „Wniosek o dokonanie zmian w rejestrze” i we wniosku napisać, o co rozszerzasz swoją działalność. Również należy wtedy dostosować swoją Dokumentację HACCP- należy wykonać analizę zagrożeń dla sprzedaży dań na ciepło/ sprzedaży napojów ciepłych/ lodów czy czymkolwiek chcesz handlować. W przypadku nie zgłoszenia zmian, możesz liczyć na „Wniosek o ukaranie” (od 1000zł w górę), ponieważ prowadzisz działalność niezgodnie z Decyzją zatwierdzającą.
Świetnym rozwiązaniem w Manufakturze smaków są lupy zawieszone na sznurkach przy regałach- czasami etykiety na żywności są bardzo małe, a lupy bardzo ułatwiają sprawę klientowi.
W sklepie sprzedawana jest żywność EKO- pochodząca od lokalnych producentów. Rolnicy prowadzący Ekologiczne uprawy zawsze są w stanie okazać się Certyfikatem- w ramach potwierdzenia, że do swoich upraw nie dodają środków chemicznych w postaci nawozów. (Ich gleba oraz woda jest badana kilka razy do roku przez Firmy Audytujące, które same pobierają próbki).
DOKUMENTACJA HACCP DLA SKLEPU EKO.
Niektóre Inspekcje Sanitarne wymagają wyłącznie posiadania Dobrych Praktyk Higienicznych i Produkcyjnych (GHP-GMP) wraz z analizą zagrożeń (tak praktykuje Wielkopolska), natomiast pozostałe Inspekcje Sanitarne (reszta Polski) wymagają pełniej Dokumentacji HACCP dla sklepu oraz Instrukcji i Procedur GHP-GMP.
Pamiętaj, że dokumentacja musi zawierać analizę zagrożeń i wyznaczone Punkty Krytyczne oraz Punkty Kontrolne. W sklepach nie ma Punktów Krytycznych, najczęściej HACCP dla sklepu zawiera wyłącznie Punkty Kontrolne, a zapisy z nimi związane wynikają z Dokumentacji CHP-GMP.
Wszystkie zdjęcia wykonałam w sklepie za zgodą Pani Brygidy. Niektóre zdjęcia pochodzą z FB „Manufaktury smaków”
Jeżeli masz jakieś pytania śmiało napisz w komentarzu lub skontaktuj się ze mną- rozwiążę Twój problem.
Cieszę się, że mogłam pomóc. Zapraszam na Facebooka o tutaj HACCP dla Ciebie
Jeżeli chcesz sprawdź moją ofertę i cennik kliknij
Pozdrawiam
Ania
Materiały zawarte na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.
Co i jak z załatwić w sanepidzie… :: Warzywniak a sanepid
Autor Wiadomość
Gość
Wysłany: Czw Maj 13, 2010 7:27 pm Temat postu: Warzywniak a sanepid Otworzyłem właśnie punkt sprzedaży warzyw i owoców na terenie wydzierżawionym od prywatnej osoby. W umowie mam zapewniony dostęp do bieżącej wody i toaletę ale w budynku nieopodal. Mój warzywniak to namiot w środku którego znajduje się szczęka w której przechowuje towar. Podpisałem umowę o wywóz śmieci. Czy wymagany jest odbiór sanepidu i czy moi pracownicy do takiej działalności muszą mieć książeczki sanepidu? Moja rodzina która prowadzi podobną działalność w innym województwie nie potrzebowała inspekcji sanepidu, co innego mówią jednak ludzie z mojej miejscowości. Czy zasady są różne w innych rejonach kraju? Proszę o pilną odpowiedź!
Gościu a regulaminu nie czytałeś, co? :>
Temat poprawiony
Moderator
Zośka
Forumowy wymiatacz
Dołączył: 17 Lut 2009
Posty: 168
Wysłany: Pią Maj 14, 2010 7:14 am Temat postu: no to rodzina działa nielegalnie… Pan zresztą też…
art. 64 ustawy o bezpieczeństwie żywności mówi: Podmioty działające na rynku spożywczym (…) składają wniosek o wpis do rejestru zakładów, w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności…
i radzę jak najszybciej ze skruchą poprosić sanepid o odbiór, bo działanie bez zgody jest karane.
Takie zatwierdzenie nie jest wymagane jedynie, jeśli obiekt został wcześniej dopuszczony do prowadzenia działalności na terenie Unii.
orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych musi posiadać każda osoba pracująca w styczności z żywnością, gdy istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na inne osoby – a w przypadku prowadzonej przez Pana działalności istnieje, czyli pracownicy muszą mieć te orzeczenia.
wogo
Dołączył: 11 Maj 2009
Posty: 136
Forumowy wymiataczDołączył: 11 Maj 2009Posty: 136
Wysłany: Pią Maj 14, 2010 8:24 am Temat postu: Jest jeszcze taka opcja, że Gość prowadzi działalność w zakresie dostaw bezpośrednich.
Zośka
Forumowy wymiatacz
Dołączył: 17 Lut 2009
Posty: 168
Wysłany: Pią Maj 14, 2010 2:33 pm Temat postu: fakt, nie wzięłam tego pod uwagę, więc pytanie do Gościa:
– czy jesteś producentem tych warzyw i sprzedajesz ich niewielkie ilości na rynku lokalnym?
jeśli tak, to w tym wypadku nie jest wymagane zatwierdzenie zakładu, ale mimo wszystko musi on być wpisany do rejestru zakładów będących pod nadzorem PIS – czyli w takim wypadku należy złożyć wniosek o wpis do rejestru (a nie jak w przypadku wszystkich innych przedsiębiorców o zatwierdzenie i wpis do rejestru)
wogo
Dołączył: 11 Maj 2009
Posty: 136
Forumowy wymiataczDołączył: 11 Maj 2009Posty: 136
Wysłany: Pią Maj 14, 2010 3:16 pm Temat postu:
Poczytaj:
http://www.wsse.bialystok.pl/index.php/bezpieczestwo-ywnoci/378-dostawy-bezporednie
… i pytaj [bo do tego jest forum] I w ten sposób, unikniesz wielu przygód, pamiętaj jedynie, aby nie rozszerzać działalności m. in. o pośrednictwo…Poczytaj:… i pytaj [bo do tego jest forum]
luiza
Gość
Wysłany: Pią Sty 21, 2011 7:49 pm Temat postu: warzywniak a sanepid Witam! mam zamiar otworzyć warzywniak, a tak dokładniej przejąć sklep po poprzednich włascicielach! Wiec branza sie nie zmieni, bede sprzedawac dokladnie to samo!!! Co powinnam załatwić w sanepidzie?
Bede wdzieczna za odpowiedz!
Ala123
Gość
Wysłany: Wto Maj 12, 2020 9:31 pm Temat postu: Witam
Mam pytanie odnosnie otwarcia sklepu z warzywami : lokal który chcę wynająć pod tą działalność jest podzielony, w jednej części jest salon kosmetyczny, a druga jest do wynajecia. Pomieszczenia są osobne, łączy je tylko toaleta i kuchnia.wejscia do lokali są osobne. Czy jest szansa ze sanepid da pozwolenie na otwarcie warzywniaka w takim lokalu?
Będę niezmiernie wdzięczna za pomoc
Loki
Gość
Wysłany: Wto Cze 09, 2020 3:13 pm Temat postu: Cześć,
szansa jest, ale pozostaje kwestia wspólnej toalety i socjalu. Musisz zadzwonić do sanepidu i dowiedzieć się u źródła, bo co powiat to inny obyczaj. Generalnie nie powinni robić w tej kwestii problemu.
natalya
Gość
Wysłany: Sro Sie 11, 2021 10:58 am Temat postu: warzywniak a sanepid Witam! mam zamiar otworzyć warzywniak. Co powinnam załatwić w sanepidzie? Co powinnam załatwić? czy można sprzedawać produkty od rolników?
Będę wdzięczna za odpowiedz!
boguslawa
Gość
Wysłany: Sob Sty 22, 2022 1:14 pm Temat postu: prowadzilam sklep wielobranzowy Obecnie chce wynajac pod zieleniak czy musi byc odbior sanepidu i jakie warunki musza byc spelnione
boguslawa
Gość
Wysłany: Sob Sty 22, 2022 2:04 pm Temat postu: prowadzilam sklep wielobranzowy Obecnie chce wynajac pod zieleniak czy musi byc odbior sanepidu i jakie warunki musza byc spelnione
Ira
User
Dołączył: 10 Sty 2022
Posty: 8
Wysłany: Sro Lut 02, 2022 6:19 pm Temat postu: Tak, osoba podnajmująca lokal na warzywniak musi złożyć wniosek o zatwierdzenie we właściwej terytorialnie stacji sanitarno- epidemiologicznej. W lokalu ( zakładam, że jest to punkt stały a nie ruchomy lub tymczasowy) powinna być bieżąca woda zimna i ciepła umywalka do mycia rąk, miejsce do mycia sprzętu pomocniczego np. noża do przekrojenia warzywa), miejsce na odzież ochronną i osobistą. Personel ma mieć wydzieloną toaletę z umywalką. To tak ogólnie, najlepiej dopytać we właściwej stacji.
wymogi, pozwolenia na sklep
Temat: wymogi, pozwolenia na sklep
Procedura wyglada tak ze zaopiniowany projekt obiektu (zaopiniowany przez rzeczoznawce ds. hig.-sanit. lub przez inspekcje sanitarna) przedkladasz w Powiatowej Stacji Sanit.- Epid. w Warszawie. I to własnie oni bede odbierac obiekt a później spełniać nad nim nadzór bierzący. Proponowalaym zatem (przed zleceniem wykonania projekt) przejsc sie do PSSE i wypytac o wymogi i mozliwe rozwiazania problemow jakie moga zaistniec w Twoim juz wyranym lokalu (wiadomo kazdy obiekt jest inny).Możliwe ze bedzie konieczne uzyskanie jakiegos odstepstwa od warunków technicznych. Jesli bedzie takowe potrzebne, pracownik Powiatowej stacji poinformuje Cie o tym. (uzykuje sie je w Wojewódzkiej Stacji sanit. – epidem.)No chyba ze wcześniej w tym lokalu tez byl sklep spożywczy. Wtedy procedura jest o wiele prostrza. Zgłaszasz wtedy obiekt.;]
키워드에 대한 정보 wymogi sanepidu sklep warzywny
다음은 Bing에서 wymogi sanepidu sklep warzywny 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Jak prowadzić sklep spożywczy | Shop Doctor
- sprzedaż
- sklep
- visual merchndising
- audyt sklepu
- zarabianie
- obrót
- rentowność sklepu
- sprzedaż z m2
- shopdoctor
- shop doctor
- doctor shop
- doctorshop
- marek borowiński
- marek
- dr marek borowiński
- sklep spożywczy
- jak zwiększyć sprzedaż w sklepie spożywczym
- zatowarowanie sklepu spożywczego
- oświetlenie do sklepu
- meble sklepowe
- meble do sklepu
- dla handlu
- wiadomości handlowe
Jak #prowadzić #sklep #spożywczy #| #Shop #Doctor
YouTube에서 wymogi sanepidu sklep warzywny 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Jak prowadzić sklep spożywczy | Shop Doctor | wymogi sanepidu sklep warzywny, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
